Underwater astonishments | David Gallo

Translator: Lasha Svanishvili Reviewer: Michael Kaulashvili

We're going to go on a dive to the deep sea,

ჩვენ ვაპირებთ ჩავყვინთოდ ღრმად ზღვაში,

and anyone that's had that lovely opportunity

იმას ვისაც ქონია ეს მშვენიერი შესაძლებლობა იცის

knows that for about two and half hours on the way down,

რომ ორსაათნახევრიანი ჩასვლის შემდეგ,

it's a perfectly positively pitch-black world.

არის სრულიად უკუნი.

And we used to see the most mysterious animals out the window

ჩვენ კი შევძელით გვენახა უცნაური ცხოველები ფანჯრის მიღმიდან,

that you couldn't describe:

რომლიც წარმოდგენაც შეუძლებელი იყო: ეს მოციმციმე განათებები--

these blinking lights -- a world of bioluminescence, like fireflies.

ციცინათელების მსგავსად, ბიოლოგიურად განათებული სამყარო.

პროფესორმა ედიტა ვაიდერმა---ის არის ოკიანის კვლევისა და კონსერვაციის ასოციაციაში,----

Dr. Edith Widder -- she's now at the Ocean Research and Conservation Association --

შეძლო წამოსულიყო ვიდეო კამერით

was able to come up with a camera

და დაეფიქსირებინა ეს შესანიშნავი არსებები,

that could capture some of these incredible animals,

და სწორედ ამას ხედავთ ეკრანზე.

and that's what you're seeing here on the screen.

That's all bioluminescence. Like I said: just like fireflies.

ყველაფერი ეს არის ბიოგანათება. ვიტყოდი ციცინათელების მსგავსი

ესენი არიან ხეების გარშემო მფრინავი ინდაურები (სიცილი)

There's a flying turkey under a tree.

(Laughter)

მე სპეციალობით გეოლოგი ვარ. მაგრამ ესეც მომწონს.

I'm a geologist by training.

But I love that.

And you see, some of the bioluminescence they use to avoid being eaten,

თქვენ ხედავთ ზოგიერთ ბიონათებებს

ისინი იყენებენ ამას რომ არ გახდნენ მსხვერპლნი

some they use to attract prey,

ზოგიერთი იყენებს ამას, რათა მოიზიდოს მსხვერპლი,

but all of it, from an artistic point of view,

მაგრამ ყოველივე ეს შემოქმედების მხრივ არის დადებითად გასაოცარი.

is just positively amazing.

And a lot of what goes on inside --

ასევე ყველაფერი ის რაც არის იქ....

There's a fish with glowing eyes, pulsating eyes.

თევზები გავარვბარებული და მოციმციმე თვალებით.

Some of the colors are designed to hypnotize,

ზოგიერთი მათგანი გაჰიპნოზებს,

these lovely patterns.

ეს საყვარელი ნაკუთები. და ეს ბოლო

And then this last one,

one of my favorites, this pinwheel design.

ჩემი ფავორიტი, ქინძისთავის მსგავსი.

Just absolutely amazing, every single dive.

ყოველი ჩაყვინთვა არის გასაოცარი.

That's the unknown world, and today we've only explored

ეს ამოუცნობი სამყარო დღესდღეობით კი ჩვენ გამოკვლეული გვაქვს

about 3 percent of what's out there in the ocean.

ოკეანის 3 %

Already we've found the world's highest mountains,

ჩვენ უკვე აღმოვაჩინეთ მსოფლიოს უმაღლესი მწვერვალი,

მსოფლიოს უდაბლესი ადგილი,

the world's deepest valleys,

underwater lakes, underwater waterfalls --

წყლისქვეშა ტბები, წყლისქვეშა დინებები---

a lot of that we shared with you from the stage.

და ბევრი რამ რასაც სცენიდან გიზიარებთ.

And in a place where we thought no life at all,

და იმ ადგილას სადაც ვფიქრობდით, რომ არ არის სიცოცხლე,

we find more life, we think, and diversity and density

ვიპოვეთ უფრო მეტი ვიდრე ვფიქრობდით, უფრო მრავალმხრივი და მრავალფეროვანი

than the tropical rainforest,

ვიდრე ტროპიკული ჯუნგლები, რომელიც მიგვანიშნებს იმაზე,

which tells us that we don't know much about this planet at all.

რომ ჩვენ საერთოდ არ ვიცნობთ ჩენს პლანეტას.

ჯერ კიდევ 97 პროცენტი, უფრო მეტი თუ არა არის სურპრიზებით სავსე.

There's still 97 percent,

and either that 97 percent is empty or just full of surprises.

But I want to jump up to shallow water now

მაგრამ მე მიდნა ეხლა გადავიდე წყალში

and look at some creatures that are positively amazing.

და შევხედოთ ზოგიერთ ქმნილებას, რომელიც ძალიან გასაოცარია.

Cephalopods -- head-foots.

ცეფალოპოდები-უკერხემლოები. ბავშობაში უფრო მეტად მე ვიცოდი როგორც კალმარი (სიცილი)

As a kid I knew them as calamari, mostly.

(Laughter)

ეს არის რვაფეხა---

This is an octopus.

This is the work of Dr. Roger Hanlon at the Marine Biological Lab,

ეს არის პროფესორ როჯერ ჰანლონის ნამუშევარი წყლისქვეშა ბიოლოგიურ ლაბორატორიაში.

საოცარია რა შეუძლიათ ცეფალოპოდებს

and it's just fascinating how cephalopods can,

with their incredible eyes, sense their surroundings,

თავის გასაოცარი თვალებით, შეხედეთ მის გარსს,

look at light, look at patterns.

შეხედეთ ნათებას, შეხედეთ ნაკუთებს.

Here's an octopus moving across the reef,

ეს არის რვაფეხა რომელიც მოძრაობს რიფის გასწვრივ.

finds a spot to settle down, curls up and then disappears into the background.

ეძებს ადგილს, ჩაეხვევა და უჩინარდება სიბნელეში.

Tough thing to do.

ესე ხდება.

In the next bit, we're going to see a couple squid.

შემდეგ ჩვენ ვნახავთ კალმარების წყვილს.

Now males, when they fight,

ესენი არიან კალმარები. მამრები როდესაც ბრძოლობენ,

if they're really aggressive, they turn white.

არიან ძალიან აგრესიულები და თეთრდებიან.

ეს ორი მამრი ბრძოლობს,

And these two males are fighting.

They do it by bouncing their butts together,

ესენი აკეთებენ ამას რქების შეხებით,

რომელიც არის საინტერესო კონცეფცია. მარცხივ მხარეს არის მამალი

which is an interesting concept.

Now, here's a male on the left and a female on the right,

მარჯვნივ მხარეს კი დედალი.

and the male has managed to split his coloration

მამალი იცვლის შეფერილობას

so the female only always sees the kinder, gentler squid in him.

ასე რომ დედალი ხედავს მხოლოდ ლამაზ წყნარ კალმარს მის წინაშე.

და მამრი .........(სიცილი) ვნახოთ თავიდან.

(Laughter)

Let's take a look at it again. Watch the coloration:

დავაკვირდეთ კიდევ ერთხელ. შეხედეთ ფერებს:

white on the right, brown on the left.

თეთრი მარჯვნივ, ყავისფერი მარცხნივ.

He takes a step back,

ის უკან იხევს----ის თავს არიდებს სხვა მამრებს,

he's keeping off the other males by splitting his body,

სხეულის გაყოფით----და მიდის სხვა მხარეს---

and comes up on the other side --

Bingo!

ბინგო! მე ეს ვთქვი

Now, I'm told that's not not just a squid phenomenon with males,

ეს არ არის მხოლოდ მამრი კალმარების ფენომენი, მე არ ვიცი

but I don't know.

(სიცილი)

(Laughter)

Cuttlefish. I love cuttlefish.

მედუზა. მე მიყვარს მელნათევზები. ეს არის უზარმაზარი ავსტრალიური მედუზა.

This is a Giant Australian Cuttlefish.

And there he is, his droopy little eyes up here.

აგერ არის, მისი პატარა გამოწული თვალებით.

მაგრამ მათ შეუძლიათ უცნაური რამეები კეთება.

But they can do pretty amazing things, too.

ჩვენ შევიხედოთ ნაპრალში და

Here we're going to see one backing into a crevice,

and watch his tentacles --

შევხედოთ მის საცეცებს--

he just pulls them in, makes them look just like algae.

ის გამოსწევს მას და ემსგავსება წყალმცენარეს.

Disappears right into the background.

უჩინარდება ქვიშაში

Positively amazing.

საოცარია. აქ ორი მამრი ბრძოლობს.

Here's two males fighting.

კიდევ ერთხელ, ისინი არიან ძალიან გონიერები, ისინი არიან ცეფალოპოდები

Once again, they're smart enough, these cephalopods;

they know not to hurt each other.

მათ იციან რომ არ უნდა ატკინონ ერთმანეთს.

But look at the patterns that they can do with their skin.

მაგრამ შეხედეთ მათ შეფერილობას რა შეუძლიათ გაუკეთონ ტავიანს კანს.

That's an amazing thing.

ეს საოცრებაა.

ეს არის რვაფეხა. როდესაც მოძრაობენ მათ უნდათ რომ იყვნენ უხილავნი

Here's an octopus.

Sometimes they don't want to be seen when they move,

ვინაიდან მტაცებელმა შესაძლოა შეამჩნიოს ისინი.

because predators can see them.

აქ მას შეუძლია დაემსგავსოს ქვას,

This guy can make himself look like a rock,

შეხედეთ მის გარეგნობას,

and, looking at his environment,

შეძლია დაიფაროს კუდის გამოყენებით

can actually slide across the bottom,

ასევე ჩრდილებისა და ტალღების გამოყენებით ის უხილავია.

using the waves and the shadows so he can't be seen.

იგი მოძრაობით უჩინარდება ------

His motion blends right into the background --

the moving rock trick.

მოძრაობს როგორც ქვა. ასე რომ ჩვენ ბევრს ვსწავლობთ წყალის სამყაროსგან.

So, we're learning lots new from the shallow water.

Still exploring the deep, but learning lots from the shallow water.

კვლავ ვიკვლევთ სიღრმეებს.

მაგრამ ბევრს შევიმეცნებთ წყლის სამყაროსგან.

There's a good reason why:

უამრავი მიზეზია თუ რატომ არის წყლის ქვეშ

the shallow water's full of predators -- here's a barracuda --

უამრავი მტაცებლებით--ესა ბარაკუდა

and if you're an octopus or a cephalopod,

და თუ თქვენ ხართ რვაფეხა ან მედუზა,

you need to really understand how to use your surroundings to hide.

აუცილებლად უნდა იცოდე, თუ როგორ გამოიყენო შენი გარეგნობა დასამალად.

შემდეგს ეკრანზე თქვენ ხედავთ ლამაზ მარჯნის წვერს.

In the next scene, you're going to see a nice coral bottom.

ასევე რვაფეხას რომელიც დგას მასზე

And you see that an octopus would stand out

ძალიან მარტივია თუ თქვენ არ შეგიძლიათ კამუფლაჟის გამოყენება

very easily there if you couldn't use your camouflage,

გამოიყენოთ თქვენი კანი და შეიცვალოთ ფერი და ტექსტურა.

use your skin to change color and texture.

ზოგიერთი წყალმცენარეა გარშემო---

Here's some algae in the foreground --

and an octopus.

რვაფეხა. საოცარია არა? როჯერმა დააფრთხო ის

Ain't that amazing?

Now, Roger spooked him, so he took off in a cloud of ink,

მან ღრუბლები შეღება იისფრად და როდესაც

and when he lands, the octopus says, "Oh, I've been seen.

ის ჯდება რვაფეხა ამბობს,"ოო მე შემამჩნიეს

The best thing to do is to get as big as I can get."

ყველაზე უკეთესი საშუალებაა სადამდეც შემიძლია გავიზარდო"

That big brown makes his eyespot very big.

მისი ყავისფერი თვალის კაკლები ხდება ძალიან დიდი.

So, he's bluffing. Let's do it backwards.

ის იბუქება. თავიდან ვნახოთ--

I thought he was joking when he first showed it to me.

ვფიქრობ ის გვატყუებდა როდესაც პირველად დაგვინახა.

I thought it was all graphics. So here it is in reverse.

მე ვფიქრობ რომ ეს გრაფიკებია-- ხედავთ ის იქ არის უკანა მხარეს.

შეხედეთ კანის ფერს, კანის ტექსტურას.

Watch the skin color; watch the skin texture.

Just an amazing animal, it can change color and texture

საოცარი ცხოველია, მას შეუძია ფერის და ტექსტურის შეცვლა

to match the surroundings.

რომ მოიგერიოს გარშემომყოფები. შეხედეთ წყალმცენაარეებთან.

Watch him blend right into this algae.

One, two, three.

ერთი, ორი, სამი. (აპლოდისმენტები)

(Applause)

ის მიდის და მეც ასევე. ძალიან დიდი მადლობა.

And now he's gone, and so am I. Thank you very much.

(Applause)