The happy secret to better work | Shawn Achor

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

ကျွန်တော်အသက် ခုနှစ်နှစ်၊ ညီမလေးက ငါးနှစ်ပဲရှိတုန်းက

When I was seven years old and my sister was just five years old,

နှစ်ထပ်ခုတင်ထိပ်မှာ ကစားနေတုန်းပါ၊

အဲဒီအချိန်က ကျွန်တော်က ညီမလေးထက် နှစ်နှစ်ပိုကြီးပါတယ်၊

we were playing on top of a bunk bed.

ဆိုလိုတာက အခု သူ့မထက် နှစ်နှစ်ပိုကြီးတာပေါ့။

I was two years older than my sister at the time --

ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်က ကျွန်တော်လုပ်စေချင်တာ သူမလုပ်ပေးရတယ်၊ ကျွန်တော်က

I mean, I'm two years older than her now --

but at the time it meant she had to do everything that I wanted to do,

စစ်တိုက်တမ်း ကစားချင်တယ်လေ။

ကျွန်တော်တို့တွေ နှစ်ထပ်ခုတင်ထိပ်မှာပေါ့။

and I wanted to play war.

ခုတင်ရဲ့ အခြားဘက်မှာ

So we were up on top of our bunk beds.

ကျွန်တော့ရဲ့ G.I. Joe စစ်သားတွေနဲ့ လက်နက်အစုံခင်းထားတယ်

And on one side of the bunk bed,

အခြားဘက်မှာတော့ ညီမလေးရဲ့ My Little Ponies မြင်းတပ်တွေ

I had put out all of my G.I. Joe soldiers and weaponry.

စစ်ဆင်ဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေတယ်။

And on the other side were all my sister's My Little Ponies

အဲဒီမွန်းလဲွပိုင်းက တကယ်ဖြစ်ခဲ့တာနဲ့ မတူတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေရှိခဲ့တယ်။

ready for a cavalry charge.

There are differing accounts of what actually happened that afternoon,

ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ ဒီနေရာမှာ ကျွန်တော့ညီမ မရှိတော့

အဖြစ်မှန်ကို ပြောပြပါရစေ။

but since my sister is not here with us today,

(ရယ်သံများ)

ဒါက ကျွန်တော့ ညီမရဲ့ နည်းနည်း ဖရိုဖရဲဖြစ်တဲ့ဘက်မှာပါ။

let me tell you the true story --

(Laughter)

ဘာမှန်းမသိရပဲ သူ့အကိုဆီက လုံးဝ ကူညီတာ၊ တွန်းတာမရှိပဲနဲ့

which is my sister's a little on the clumsy side.

Somehow, without any help or push from her older brother at all,

နှစ်ထပ်ခုတင်ထိပ်ကနေ Amy ပျောက်သွားပြီး

ကြမ်းပြင်ပေါ် ဘုန်းကနဲကျသွားတယ်။

Amy disappeared off of the top of the bunk bed

ညီမကျသွားအောင် ဘာက တွန်းချလဲဆိုတာသိဖို့

and landed with this crash on the floor.

ဟိုဘက်ကို ကြောက်ကြောက်နဲ့ ကြည့်လိုတ်တော့

I nervously peered over the side of the bed

သူမဟာ လက်တွေ၊ ဒူးတွေနဲ့ မြေပြင်ပေါ်ကို မခံနိုင်လောက်အောင်

to see what had befallen my fallen sister

လေးဘက်ထောက် ကျတာ တွေ့ရတယ်။

and saw that she had landed painfully on her hands and knees

ကျွန်တော် ကြောက်ခဲ့တာက မိဘတွေက ကျွန်တော်တို့ မောင်နှမ

on all fours on the ground.

အတတ်နိုင်ဆုံး ဘေးကင်းကင်းနဲ့

I was nervous because my parents had charged me

တိတ်တိတ်လေး ကစားဖို့ ကျွန်တော့ကို မှာထားလို့ပါ။

with making sure that my sister and I

အရင် တစ်ပတ်ကတင် Amy ရဲ့ လက်မောင်းကို မတော်တဆ ကျိုးစေခဲ့သလို

played as safely and as quietly as possible.

And seeing as how I had accidentally broken Amy's arm

ဖြစ်တဲ့ပုံကို မြင်ပြီး

(ရယ်သံများ)

just one week before --

(Laughter)

(ရယ်သံ ဆုံးသည်)

လာနေတဲ့ ချောင်းပစ် စိတ်ကူး ကျည်ဆံလွဲအောင် သူရဲကောင်းဆန်ဆန် သူမကိုတွန်းဖယ်ရင်းပါ

(Laughter ends)

heroically pushing her out of the way of an oncoming imaginary sniper bullet,

(ရယ်သံများ)

ဒီအတွက် ကျွန်တော့ကို ကျေးဇူးတင်ရမှာလေ၊ ကျွန်တော်က အတတ်နိုင်ဆုံးကြိုးစားနေတာ

(Laughter)

for which I have yet to be thanked, I was trying as hard as I could --

သူမက လာတာတောင်မမြင်ဘူး၊

အကောင်းဆုံး အပြူအမူဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာလေ။

she didn't even see it coming --

ညီမမျက်နှာကို တွေ့တယ်၊

I was trying hard to be on my best behavior.

နာလို့ ငိုတဲ့အသံနဲ့ ဝေဒနာခံစားပြီး အံ့ဩမှုက

And I saw my sister's face,

သူမပါးစပ်ကနေ ပွင့်ထွက်ဖို့ ခြိမ်းခြောက်နေကာ အတည်ကျနေတဲ့

this wail of pain and suffering and surprise

threatening to erupt from her mouth and wake my parents

ရှည်ကြာတဲ့ ဆောင်း မှေးစက်ခြင်းက မိဘတွေကို နိုးစေတယ်၊

လုပ်ခဲ့တာ တစ်ခုတည်းပါ။

from the long winter's nap for which they had settled.

ပျာနေတဲ့ ခုနှစ်နှစ် ဦးနှောက်က စဉ်းစားနိုင်တာက အဖြစ်ဆိုးကို ရှောင်ဖို့ပါ။

So I did the only thing

my frantic seven year-old brain could think to do to avert this tragedy.

သင်တို့မှာကလေးတွေရှိရင် ဒါကို အကြိမ်ရာချီပြီး မြင်ဖူးကြပါတယ်။

And if you have children, you've seen this hundreds of times.

ကျွန်တော်က "Amy နေဦး၊ မငိုနဲ့၊ နင်ကျသွားပုံကို မြင်ခဲ့လား။

I said, "Amy, wait. Don't cry. Did you see how you landed?

ဘယ်လူသားမှ ဒီလို လေးဘက်မကျဘူး။

No human lands on all fours like that.

Amy နင်က ဒဏ္ဍာရီမြင်းလို့ ဆိုလိုတာထင်တယ်"

(ရယ်သံများ)

Amy, I think this means you're a unicorn."

(Laughter)

ကဲ၊ ဒါက လှည့်စားနေတာပါ။

အကြောင်းက ထူခြားတဲ့ ဒဏ္ဍာရီမြင်းကလွဲပြီး

Now, that was cheating,

နာကျင်နေတဲ့ ငါးနှစ်သမီး ညီမလေး Amy မဖြစ်ဖို့ထက်

because there was nothing she would want more

than not to be Amy the hurt five year-old little sister,

သူမ ပိုလိုချင်တာမရှိလို့ပါ။

တကယ်က ဒီရွေးချယ်မှုဟာ အတိတ် တစ်နေရာမှမရှိတဲ့

but Amy the special unicorn.

သူမဦးနှောက် ပွင့်ဖို့ပါ။

ခြယ်လှယ်ခံရတဲ့ သနားစရာ ညီမရဲ့ ဝိရောဓိ ရင်ဆိုင်ပုံ မြင်နိုင်တယ်

Of course, this option was open to her brain

at no point in the past.

And you could see how my poor, manipulated sister faced conflict,

အခုပဲ ကြုံလိုက်ရတဲ့ နာကျင်မှု၊ ဝေဒနာ၊ အံ့ဩမှုကို

ခံစားရင်း (သို့) သူမအသစ်တွေ့ရှိတဲ့ ဒဏ္ဍာရီမြင်းကိုဆင်ခြင်ရင်း

as her little brain attempted to devote resources

to feeling the pain and suffering and surprise she just experienced,

သူ့ဦးနှောက်လေးက အင်အားတွေကို မြှပ်နှံဖို့ကြိုးစားစဉ်

ဒုတိယက နိုင်သွားတယ်။

or contemplating her new-found identity as a unicorn.

ငိုတာ (သို့) ကစားပွဲကို ရပ်စဲတာအစား၊

And the latter won.

ကျွန်တော့အတွက် မကောင်းတဲ့

Instead of crying or ceasing our play,

အကျိုးဆက်အားလုံးနဲ့ မိဘတွေကို နှိုးတာအစား၊

instead of waking my parents,

သူမျက်နှာမှာ ပြုံးရိပ်သန်းလာကာ

with all the negative consequences for me,

ဒဏ္ဍာရီမြင်းလေးရဲ့ ကျက်သရေအားလုံးနဲ့အတူ

a smile spread across her face

နှစ်ထပ်ခုတင်ပေါ်ကို ကုတ်ကတ်တက်လိုက်တယ်။

and she scrambled back up onto the bunk bed

(ရယ်သံများ)

with all the grace of a baby unicorn --

ခြေတစ်ဘက်ကျိုးနဲ့ပေါ့။

(Laughter)

ငါးနှစ်၊ ခုနှစ်နှစ် နုနယ်တဲ့

with one broken leg.

အရွယ်မှာ ကျွန်တော်တို့ အမှတ်မထင်တွေ့ခဲ့တာက

What we stumbled across

အဲဒီအချိန်ကတော့ မသိခဲ့တာက

at this tender age of just five and seven --

သိပ္ပံဆိုင်ရာ တော်လှန်ရေးရဲ့ ရှေ့ပြေးဖြစ်တော့မယ့်

we had no idea at the time --

was was going be at the vanguard of a scientific revolution

နောက် ဆယ်စုနှစ်စုအကြာမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ဒီနည်းနဲ့ လူ့ဦးနှောက်ကို ကြည့်တဲ့ဟာပါ

occurring two decades later in the way that we look at the human brain.

အပြုသဘော စိတ်ပညာလို့ခေါ်တဲ့ဟာကို အမှတ်မထင်တွေ့မိတာပါ။

ဒီနေ့ ဒီနေရာမှာရှိရတဲ့ အကြောင်းနဲ့

We had stumbled across something called positive psychology,

မနက်တိုင်း ကျွန်တော် နိုးရတဲ့ အကြောင်းပါ။

which is the reason I'm here today

ကုမ္ပဏီတွေ၊ ကျောင်းတွေနဲ့အတူ

and the reason that I wake up every morning.

ပညာရေးအပြင်ဘက်မှာ ဒီသုတေသနအကြောင်းစပြီး ပြောတော့

When I started talking about this research

ပထမဆုံး သူတို တစ်ခါမှ မလုပ်ဖူးဘူးလို့ ပြောတာက ဂရပ်နဲ့စဖို့ပါ။

outside of academia, with companies and schools,

the first thing they said to never do is to start with a graph.

ပထမဆုံး ကျွန်တော်လုပ်ချင်တာက ဂရပ်နဲ့ စချင်တာပါ။

ဂရပ်က ပျင်းစရာပုံပေါက်ပေမဲ့

The first thing I want to do is start with a graph.

ကျွန်တော့ကို စိတ်လှုပ်ရှားစေပြီး မနက်တိုင်းနိုးစေတဲ့အကြာင်းပါ။

This graph looks boring,

ဒီဂရပ်က ဘာအနက်မှတောင်မရှိဘူး၊ ဒေတာ အတုပါ။

but it is the reason I get excited and wake up every morning.

ကျွန်တော်တို့ တွေ့ရှိတာက

And this graph doesn't even mean anything; it's fake data.

(ရယ်သံများ)

What we found is --

သင့်ကို လေ့လာရင်း ဒီဒေတာရရင် ကျွန်တော် စိတ်လှုပ်ရှားလိမ့်မယ်၊

(Laughter)

အကြောင်းက အဲဒီမှာ လားရာတစ်ခုရှိလို့ပါ၊

If I got this data studying you, I would be thrilled,

ဆိုလိုတာက ဒါကို ပုံနှိပ်ထုတ်လိုက်လို့ရတယ်

because there's a trend there,

ဒါက တကယ့် အရေးပါတာပါ။

and that means that I can get published,

မျဉ်းကွေးအထက် ခပ်ကြောင်ကြောင် အနီစက်ရှိတယ်၊

which is all that really matters.

အခန်းထဲမှာ ခပ်ကြောင်ကြောင် တစ်ဦးရှိတယ်၊

There is one weird red dot above the curve,

သင်ဘယ်သူဆိုတာ သိတယ်၊ အစောကြီးတည်းက မြင်ခဲ့တာ၊

there's one weirdo in the room --

I know who you are, I saw you earlier --

ပြဿနာမရှိပါဘူး။

သင်တို့အများစု သိသလိုပဲ ပြဿနာမရှိဘူး ဆိုတာက ဒီအစက်ကို ဖျက်ပစ်လို့ရလို့ပါ။

that's no problem.

That's no problem, as most of you know, because I can just delete that dot.

ဒီအစက်ကို ဖျက်ပစ်လို့ရတာက ဒါက တိုင်းတာမှု အမှားဆိုတာ ရှင်းနေလို့ပါ

တိုင်းတာမှု အမှားလို့သိတာက ဒါကကျွန်တော့ဒေတာတွေကို ဖွနေလို့ပါ။

I can delete that dot because that's clearly a measurement error.

And we know that's a measurement error because it's messing up my data.

(ရယ်သံများ)

ဒီတော့ ဘောဂဗေဒ၊ စာရင်းအင်း၊ စီးပွားရေးနဲ့

(Laughter)

စိတ်ပညာသင်တန်းတွေမှာ လူတွေကို သင်ကြားပေးတဲ့ ပထမဆုံးတစ်ခုက

So one of the first things we teach people

ဒီငကြောင်တွေကို စာရင်းအရ ခိုင်လုံတဲ့နည်းနဲ့ ဖျက်ပစ်နိင်ပုံပါ။

in economics, statistics, business and psychology courses

is how, in a statistically valid way, do we eliminate the weirdos.

အံအကိုက်ဆုံးမျဉ်း တွေ့နိုင်ဖို့ ကြောင်တာတွေကို ဘယ်လိုရှင်းနိုင်လဲ။

How do we eliminate the outliers so we can find the line of best fit?

သာမန်လူတစ်ဦး တစ်နေ့ Advil ဘယ်နှစ်လုံးသောက်တာ

ရှာတွေ့ဖို့ ကြိုးစားတာဆိုရင် သိပ်ကောင်းတာပေါ့၊ နှစ်

Which is fantastic if I'm trying to find out

ဒါပေမဲ့ သင့်ရဲ့ အစွမ်းအစ၊ ပျော်ရွှင်မှု၊ ထုတ်လုပ်မှု၊

how many Advil the average person should be taking -- two.

စွမ်းအင်၊ ဖန်တီးမှုကို ကျွန်တော်စိတ်ဝင်စားတယ်ဆိုရင်

But if I'm interested in your potential,

သိပ္ပံပညာနဲ့အတူ ပျမ်းမျှ ကျင့်ထုံးတစ်ခု ဖန်တီးနေပါတယ်။

or for happiness or productivity or energy or creativity,

"စာသင်ခန်းတစ်ခုမှာ ကလေးတစ်ဦး

we're creating the cult of the average with science.

စာဖတ်တတ်ဖို့ ဘယ်လောက်မြန်မြန် သင်နိုင်လဲ" လို့မေးရင်

If I asked a question like,

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ပြောင်းတာက

"How fast can a child learn how to read in a classroom?"

"ဒီစာစာသင်ခန်းမှာ သာမန်ကလေးတစ်ဦး စာဖတ်တတ်ဖို့ ဘယ်မြန်မြန် သင်ယူနိုင်လဲ"

scientists change the answer to

"How fast does the average child learn how to read in that classroom?"

စာသင်ခန်းကို ပျမ်းမျှလို့ ပြုပြင်လိုက်ပြီး

သင်ဟာ ပျမ်းမျှအောက်မှာဆိုရင်

and we tailor the class towards the average.

စိတ်ပညာရှင်တွေ စိတ်လှုပ်ရှားကြမယ်

အကြောင်းက သင်ဟာ စိတ်ကျတာ (သို့)ဖရိုဖရဲဖြစ်နေတာလို့ဆိုလိုပြီး

If you fall below the average,

then psychologists get thrilled,

နှစ်ခုစလုံး ထင်ရလို့ပါ။

because that means you're depressed or have a disorder,

လုပ်ငန်းပုံစံက သင်ဟာ ပြဿနာနဲ့ ကုထုံးတစ်ချိန်ဝင်ရင်

or hopefully both.

သင့်မှာ ဆယ်ခုရှိတာသိဖို့ သေချာချင်တာကြောင့်

We're hoping for both because our business model is,

သင်ဆက်ပြီးရတဲ့အတွက်ကြောင့်

if you come into a therapy session with one problem,

နှစ်ခုလုံး မျှော်လင့်တယ်

we want to make sure you leave knowing you have ten,

လိုအပ်ရင် သင့်ရဲ့ ငယ်ဘဝဆီ ပြန်သွားပေမဲ့

so you keep coming back.

နောက်ဆုံး သင့်ကို ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်စေချင်တယ်။

We'll go back into your childhood if necessary,

ဒါပေမဲ့ ပုံမှန်က ပျမ်းမျှပါ။

but eventually we want to make you normal again.

တော်ရုံသင့်ရုံဟာကို လေ့လာရင် တော်ရုံသင့်ရုံပဲ ရှိနေမယ်လို့

But normal is merely average.

And positive psychology posits that if we study what is merely average,

အပြုသဘော စိတ်ပညာက ယူဆပါတယ်။

ဒီလိုဆို ဒီကြောင်နေတာတွေကို ဖျက်ပစ်တာအစား

we will remain merely average.

တမင်တကာ လုပ်ချင်တာက ဒီလို လူဦးရေတစ်ခုထဲကို် ဝင်ပြီး "ဘာကြောင့်"

Then instead of deleting those positive outliers,

လို့ ပြောတာပါ။

what I intentionally do is come into a population like this one

ဘာကြောင့် သင်တို့အချို့ဟာ
ဉာဏ်ရည်၊

အားကစား၊ ဂီတအစွမ်း၊ ဖန်တီးမှု၊ စွမ်းအင်အဆင့်တွေ၊

and say, why?

Why are some of you high above the curve

စိန်ခေါ်မှု ရင်ဆိုင်ရာ

in terms of intellectual, athletic, musical ability,

ဒဏ်ခံနိုင်မှု ဟာသဉာဏ်အရ မျဉ်းကွေးရဲ့ အထက် မြင့်တာလဲ။

creativity, energy levels,

resiliency in the face of challenge, sense of humor?

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သင့်ကိုပယ်ဖျက်တာအစား ကျွန်တော်လုပ်ချင်တာက သင့်ကိုလေ့လာဖို့ပါ။

Whatever it is, instead of deleting you, what I want to do is study you.

လူတွေကို ပျမ်းမျှအထိပဲ တိုးမြှင့်ပုံသာမက

Because maybe we can glean information,

ပျမ်းမျှတစ်ခုလုံးကို တိုးမြင့်အောင်လည်း သတင်းကောက်နိုင်လောက်လို့ပါ။

not just how to move people up to the average,

but move the entire average up in our companies and schools worldwide.

ဒီဂရပ်က ကျွန်တော့အတွက် အရေးကြီးတာက

သတင်းတွေမှာ သတင်းအများစုဟာ အပြုသဘောမဟုတ်ပဲ တကယ်ကျတော​့

The reason this graph is important to me

is, on the news, the majority of the information is not positive.

အပျက်ဆောင်နေလို့ပါ။


အများစုက လူသတ်မှု၊ ခြစားမှု၊ ရောဂါတွေ၊ သဘာဝဘေးတွေပါ။

in fact it's negative.

Most of it's about murder, corruption, diseases, natural disasters.

အလျှင်အမြန်ပဲ ဦးနှောက်က ကမ္ဘာထဲက

အပြုနဲ့ အပျက်သဘောရဲ့ တိကျတဲ့ အချိုးကို စတွေးမိတယ်။

And very quickly, my brain starts to think

ဒါက "ဆေးကျောင်း ရောဂါလက္ခဏာစု" ကို ဖန်တီးတယ်။

that's the accurate ratio of negative to positive in the world.

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သင်ကြားမှု ပထမနှစ်အတွင်းမှာ

This creates "the medical school syndrome."

ရောဂါလက္ခဏာစုတွေနဲ့ ရောဂါအားလုံးရဲ့ စာရင်းကို ဖတ်ကြည့်လိုက်စဉ်

During the first year of medical training,

as you read through a list of all the symptoms and diseases,

ဒါအားလုံး သင့်မှာရှိတာ ရုတ်တရက် သိသွားတယ်။

(ရယ်သံများ)

suddenly you realize you have all of them.

Bobo ဆိုတဲ့ ယောက်ဖတစ်ယောက်ရှိတယ်၊ ဒါကတော့ အခြားဇာတ်လမ်းပါ၊ Bobo က

(Laughter)

I have a brother in-law named Bobo, which is a whole other story.

ဒဏ္ဍာရီမြင်း Amy ကို လက်ထပ်တယ်။

Bobo က ကျွန်တော့ကို ဖုန်းဆက်တယ်၊

Bobo married Amy the unicorn.

(ရယ်သံများ)

Bobo called me on the phone --

Yale ဆေးကျောင်းကနေ

(Laughter)

Bobo ပြောတာက "Shawn ရေ၊ ငါ့မှာ နူနာရှိတယ်ကွ"

from Yale Medical School,

(ရယ်သံများ)

and Bobo said, "Shawn, I have leprosy."

ဒါက Yale မှာတောင် အင်မတန် ရှားပါတယ်၊

(Laughter)

ဒါပေပမဲ့ Bobo ကို ဘယ်လို ဖြေသိမ့်ရမှန်းမသိဘူး၊

Which, even at Yale, is extraordinarily rare.

အကြောင်းက သူက တစ်ပတ်လုံး သွေးဆုံးကိုင်နေလို့ပါ။

But I had no idea how to console poor Bobo

(ရယ်သံများ)

because he had just gotten over an entire week of menopause.

တွေ့တာက ဒီဌအဖြစ်က ကျွန်တော်တို့ကို ပုံဖော်တာ မဟုတ်ပေမဲ့

(Laughter)

သင့်ဒိဌဖြစ်ရပ်ကို ပုံဖော်တဲ့ ကမ္ဘာကို သင့်ဦးနှောက်က ရှုမြင်တဲ့မှန်ဘီလူးတွေကိုပါ။

We're finding it's not necessarily the reality that shapes us,

but the lens through which your brain views the world that shapes your reality.

ဒီမှန်ဘီလူးတွေ ပြောင်းနိုင်ရင် သင့်ပျော်ရွှင်မှုကို ပြောင်းနိုင်ရုံမက

ပညာရေးနဲ့ လုပ်ငန်းပိုင်း ရလဒ် တစ်ခုချင်းကိုပါ ပြောင်းနိုင်ပါတယ်။

And if we can change the lens, not only can we change your happiness,

we can change every single educational and business outcome at the same time.

Harvard ကို လျှောက်တင်ရဲခဲ့တယ်။

ဝင်ဖို့ မမျှော်လင့်ခဲ့ဘူး၊ မိသားစုက ကောလိပ်အတွက် ငွေမရှိခဲ့ဘူးလေ။

I applied to Harvard on a dare.

I didn't expect to get in, and my family had no money for college.

နှစ်ပတ်အကြာ စစ်ဘက် ပညာသင်ဆုရတော့ ကျွန်တော့ကို ပေးသွားတယ်။

When I got a military scholarship two weeks later, they let me go.

တစ်ခါတစ်လေ ဒါက တကယ်ဖြစ်လာဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေတောင် မရှိတာပါ။

Something that wasn't even a possibility became a reality.

ထင်မြင်မိတာက အဲဒီက လူတိုင်းဟာ ဒါကို အထူးအခွင့်အရေးလို့မြင်ပြီး

I assumed everyone there would see it as a privilege as well,

အဲဒီကိုရောက်ဖို့ စိတ်လှုပ်ရှားကြမယ်

စာသင်ခန်းထဲမှာတာင် ကိုယ့်ထက် ပိုတော်သူတွေ ပြည့်နေတယ်။

that they'd be excited to be there.

ဒီစာသင်ခန်းမှာ ရှိရတာ သင်ပျော်မယ်လို့ ခံစားမိတယ်။

Even in a classroom full of people smarter than you,

I felt you'd be happy just to be in that classroom.

ဒါပေမဲ့ တွေ့ရတာက လူတစ်ချို့ ဒါကို တွေ့ကြုံခံစားရပေမဲ့

လေးနှစ်ပြည့်လို့ ကျွန်တော်ဘွဲ့ရကာ

But what I found is, while some people experience that,

ကျောင်းသားတွေနဲ့ အဆောင်မှာနေပြီး နောက် ရှစ်နှစ်ကုန်ဆုံးတဲ့အခါ Harvard က

when I graduated after my four years

and then spent the next eight years living in the dorms with the students --

မေးတာက ကျွန်တော် အဲဒီကောင်မဟုတ်ဘူး

(ရယ်သံများ)

Harvard asked me to; I wasn't that guy.

ခက်ခဲတဲ့ လေးနှစ်လုံးလုံး ကျောင်းသားတေွကို အကြံပေးဖို့ အရာရှိလုပ်ခဲ့တယ်။

(Laughter)

I was an officer to counsel students through the difficult four years.

ကျွန်တော့ သုတေသနနဲ့ သင်ကြားရေးမှာ

တွေ့ရတာက ဒီကျောင်းသားတွေဟာ ကျောင်းဝင်ခွင့်ရခြင်းရဲ့

And in my research and my teaching,

မူလ အောင်မြင်မှုနဲ့ ဘယ်လောက်ပဲ ပျော်ကြပျော်ကြ

I found that these students, no matter how happy they were

နှစ်ပတ်အကြာ သူတို့ဦးနှောက်တွေ အာရုံစိုက်တာ ဒီကိုရောက်တဲ့ အထူးအခွင့်အရေးမဟုတ်ပဲ၊

with their original success of getting into the school,

two weeks later their brains were focused, not on the privilege of being there,

သူတိုရဲ့ ဒဿနဗေဒနဲ့ ရူဗဗေဒမဟုတ်ပဲ

ယှဉ်ပြိုင်မှု၊ အလုပ်တာဝန်၊ စောဒကတွေ၊

nor on their philosophy or physics,

ဖိစီးမှုတွေ၊ မကျေနပ်ချက်တွေမှာပါ၊

but on the competition, the workload,

အဲဒီကို ပထမဆုံးရောက်တော့ ပထမနှစ်အတန်းသား ထမင်းစာခန်းထဲဝင်သွားတယ်၊

the hassles, stresses, complaints.

When I first went in there, I walked into the freshmen dining hall,

အဲဒီနေရာက ကျွန်တော့ Waco, Texas က သူငယ်ချင်း၊ကျွန်တော် ကြီးပြင်းခဲ့ရာပါ၊

which is where my friends from Waco, Texas, which is where I grew up --

တစ်ချို့ သိတာ ကျွန်တော်သိတယ်။

သူတို့ သွားလည်တော့ လှည့်ပတ်ကြည့်ကာ

I know some of you know this.

ပြောတာက "ဒီထမင်းစားခန်းက Hogwart ရဲ့ တစ်ခုခုနဲ့ တူတယ်"တဲ့။

When they'd visit, they'd look around,

and say, "This dining hall looks like something out of Hogwart's."

တူတာပေါ့၊ ဒါက Hogwart ပိုင်ပြီး ဒါက Harvard ဖြစ်တာကိုး။

ဒါကိုတွေတော့ ပြောတာက

It does, because that was Hogwart's and that's Harvard.

"ဘာလို့ Harvard မှာ ပျော်ရွှင်မှုအကြောင်း လေ့လာကာ အချိန်ဖြုန်းတာလဲ၊

And when they see this,

they say, "Why do you waste your time studying happiness at Harvard?

Harvard ကျောင်းသားတစ်ယောက် မပျော်ရွှင်စေရတာက ဘာဖြစ်နိုင်လဲ။"

ဒီမေးခွန်းထဲမှာ မြှုပ်ထားတာက

What does a Harvard student possibly have to be unhappy about?"

ပျော်ရွှင်မှု သိပ္ပံကို နားလည်ဖို့ သော့ချက်ပါ။

Embedded within that question

is the key to understanding the science of happiness.

အကြောင်းက ကျွန်တော်တို့ ပြင်ပလောကဟာ

ပျော်ရွှင်မှုအဆင့်တွေရဲ့ နိမိတ်ဆောင် တယ်လို့ မေးခွန်းက ယူဆလို့ပါ။

Because what that question assumes

လက်တွေ့မှာက သင့်ရဲ့ ပြင်ပလောက အကြောင်း ကျွန်တော် အကုန်သိတယ်ဆိုရင်

is that our external world is predictive of our happiness levels,

သင့်ရေရှည်ပျော်ရွှင်မှုရဲ့ ၁၀% ပဲ ကြိုပြောနိုင်ပြီး

when in reality, if I know everything about your external world,

သင့်ပျော်ရွှင်မှုရဲ့ ၉၀% ဟာ ပြင်ပလောကကနေ မဟုတ်ပဲ

I can only predict 10% of your long-term happiness.

90 percent of your long-term happiness is predicted not by the external world,

ဦးနှောက်က လောကကို စီမံပုံက ကြိုပြောနိုင်တာပါ။

ဒါကို ပြောင်းလိုက်ရင်

but by the way your brain processes the world.

ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ အောင်မြင်မှု ပုံသေနည်း ပြောင်းရင်

And if we change it,

ဒီဌအြဖစ်ကို သက်ရောက်စေတဲ့ နည်းလမ်းကို ပြောင်းနိုင်ပါတယ်။

if we change our formula for happiness and success,

တွေ့ရှိရတာက အလုပ် အောင်မြင်မှုရဲ့ ၂၅% လောက်ပဲ IQ က ကြိုပြောနိုင်ကာ

we can change the way that we can then affect reality.

What we found is that only 25% of job successes are predicted by IQ,

အလုပ် အောင်မြင်မှုရဲ့ ၇၅% ကတော့

အကောင်းမြင်မှု အဆင့်တွေ၊ လူမှုရေး ပံ့ပိုးမှု၊ စိတ်ဖိစီးမှုကို

75 percent of job successes

ခြိမ်းခြောက်မှုအစား စိန်ခေါ်မှုအဖြစ် မြင်နိုင်စွမ်းက ကြိုပြောနိုင်တာ။

are predicted by your optimism levels, your social support

and your ability to see stress as a challenge instead of as a threat.

ဂုဏ်အကြီးဆုံးကျောင်းဖြစ်လောက်တဲ့ New England ဘော်ဒါကျောင်းကို ပြောခဲ့တယ်၊

I talked to a New England boarding school, probably the most prestigious one,

သူတို့က"ကျွန်တော်တို့ သိပြီးသားပါ၊

နှစ်စဉ် ကျောင်းသားတွေကို သင်ကြားတာ သက်သက်အစား ကျန်းမာတဲ့သီတင်းပတ်ရှိပါတယ်။

and they said, "We already know that.

So every year, instead of just teaching our students, we have a wellness week.

တနင်္လာည အရမ်းစိတ်လှုပ်ရှားကာ ကြီးကောင်ဝင် စိတ်ကျခြင်းအကြာင်းပြောမယ့်

And we're so excited. Monday night we have the world's leading expert

ကမ္ဘာ့ အထင်ကရ ကျွမ်းကျင်သူ ရှိပါတယ်။

အင်္ဂါညက ကျောင်း ကြမ်းတမ်းမှုနဲ့ အနိုင်ကျင့်တာ

will speak about adolescent depression.

ဗုဒ္ဓဟူးညက အစားအသောက် ကမောက်ကမ၊

Tuesday night it's school violence and bullying.

ကြဿပတေးညက တရားမဝင် မူယစ်ဆေးသုံးတာ၊

Wednesday night is eating disorders.

သောကြာည ဘေးများတဲ့ ကာမ (သို့) ပျော်ရွှင်မှုကြားက ကြိုးစား၊ ဆုံးဖြတ်နေတာ

Thursday night is illicit drug use.

And Friday night we're trying to decide between risky sex or happiness."

(ရယ်သံများ)

ကျွန်တော်ပြောတာက "လူအများစုရဲ့ သောကြာ ညတွေ"ပါ

(ရယ်သံများ)

(Laughter)

I said, "That's most people's Friday nights."

(လက်ခုပ်သံများ)

(Laughter)

သင်တို့ နှစ်သက်တာ ဝမ်းသာပေမဲ့ သူတို့ကတော့ လုံးဝမကြိုက်ကြဘူး။

(Applause)

ဖုန်းကို အသံပိတ်ထားပါ၊

Which I'm glad you liked, but they did not like that at all.

တိတ်ဆိတ်မှုမှာ ကျွန်တော် ပြောတာက "သင့်ကျောင်းမှာ ပြောဖို့ ပျော်မိမယ်

Silence on the phone.

And into the silence, I said, "I'd be happy to speak at your school,

ဒါပေမဲ့ ကျန်းမာတဲ့ သီတင်းပတ်မဟုတ်ပဲ ဖျားနေတဲ့ သီတင်းပတ်ပါ

ဖြစ်နိုင်တဲ့ အပျက်သဘောအားလုံးကို အကြမ်းဖျင်းပြထားပေမဲ့

but that's not a wellness week, that's a sickness week.

အပြုသဘောအကြောင်း မပြောခဲ့ဘူး။"

You've outlined all the negative things that can happen,

ရောဂါမရှိတာက ကျန်းမာရေးမဟုတ်ဘူး။

but not talked about the positive."

ဒါက ကျန်းမာရေးဆီ သွားပုံပါ။

The absence of disease is not health.

ပျော်ရွှင်မှု၊ အောင်မြင်မှု ပုံသေနည်းကို လှန်ပစ်ဖို့လိုတယ်

Here's how we get to health:

We need to reverse the formula for happiness and success.

လွန်ခဲ့တဲ့ သုံးနှစ်အတွင်း ၄၅ နိုင်ငံကို ခရီးထွက်ခဲ့တယ်၊

စီးပွားရေးကျဆင်မှုအတွင်းက ကျောင်းတွေ၊ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တွဲလုပ်ရင်းပါ။

In the last three years, I've traveled to 45 countries,

working with schools and companies in the midst of an economic downturn.

တွေ့ရှိရတာက ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ကျောင်းအများစုဟာ

အောင်မြင်မှု ပုံသေနည်းကို လိုက်နာတာပါ၊ ဒါက

And I found that most companies and schools

"အလုပ်ပိုကြိုးစားရင်၊ ပိုအောင်မြင်မယ်၊

follow a formula for success, which is this:

ပိုအောင်မြင်ရင် ပိုပြီး ပျော်ရွှင်မယ်ပေါ့။

If I work harder, I'll be more successful.

ဒါက အုပ်ထိန်းမှုနဲ့ စီမံမှုပုံစံ အများစုကို ကျားကန်ပေးတယ်၊

And if I'm more successful, then I'll be happier.

အပြုအမူကို တွန်းအားပေးပုံပါ၊

That undergirds most of our parenting and managing styles,

ပြဿနာက အကြောင်းပြနှစ်ခုအတွက် သိပ္ပံနည်းကျ ကျိုးပဲ့ကာ နောက်ပြန်နေလို့ပါ။

the way that we motivate our behavior.

And the problem is it's scientifically broken and backwards for two reasons.

ဦးနှောက်မှာ အောင်မြင်မှုရှိတိုင်း

အောင်မြင်မှုက ဘယ်ပုံဆိုတာရဲ့ ပန်းတိုင်ကို သင်ပြောင်းတယ်။

Every time your brain has a success,

you just changed the goalpost of what success looked like.

အဆင့်ကောင်းတွေရတယ်၊ အခု ပိုကောင်းတဲ့ အဆင့်တွေဖို့လိုတယ်။

ကျောင်းကောင်းကောင်း ဝင်ပြီး ပိုကောင်းတဲ့ကျောင်း ဝင်ပြီးနောက်မှာ

You got good grades, now you have to get better grades,

အလုပ်ကောင်းတစ်ခုရတယ်၊ အခု ပိုကောင်းတဲ့အလုပ် ရဖို့လိုတယ်

you got into a good school and after you get into a better one,

အရောင်းရည်မှန်းချက် ရောက်တယ်၊ ဒါကို ပြောင်းဦးမှာပဲ။

you got a good job, now you have to get a better job,

ပျော်ရွှင်မှုက အောင်မြင်မှုရဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် မှာဆို ဦးနှောက်က ဘယ်တော့မှ မရောက်ဘူး။

you hit your sales target, we're going to change it.

And if happiness is on the opposite side of success, your brain never gets there.

ပျော်ရွှင်မှုကို လူ့အဖွဲ့အစည်းလို သိမှတ်မှု နယ်ဆီ တွန်းပို့တယ်

အကြောင်းက အောင်မြင်ဖို့လို့တယ်၊ ဒါဆို ပို

We've pushed happiness over the cognitive horizon, as a society.

ပျော်မယ်လို့ ထင်လို့ပါ။

And that's because we think we have to be successful,

ဒါပေမဲ့ ဦးနှောက်တွေက ဆန့်ကျင်ဘက် လုပ်တယ်။

then we'll be happier.

လက်ရှိကာလမှာ တစ်ဦးဦးရဲ့ အပြုသဘော အဆင့်ကို မြှင့်ပေးနိုင်ရင်

But our brains work in the opposite order.

ဦးနှောက်ဟာ ပျော်ရွှင်မှု တစ်ပန်းသာမှု လို့ အခုခေါ်တာကို ခံစားရပါတယ်။

If you can raise somebody's level of positivity in the present,

အပြုသဘောက သင့်ဦးနှောက်ဟာ အပျက်သဘော၊ ကြားနေ၊ စိတ်ဖိစီးနေတာထက်

then their brain experiences what we now call a happiness advantage,

ပို သိသာ ကောင်းမွန်စွာ လုပ်ဆောင်တာပါ။

which is your brain at positive performs significantly better

သင့်ဉာဏ်ရည်၊ သင့်ဖန်တီးမှု၊ သင့်စွမ်းအင်တွေ မြင့်တက်လာတယ်။

than at negative, neutral or stressed.

Your intelligence rises, your creativity rises, your energy levels rise.

တကယ်က လုပ်ငန်းတိုင်း ဝင်ငွေ တိုးတက်လာတာတွေ့ရတယ်။

In fact, we've found that every single business outcome improves.

အပြုသဘောက သင့်ဦးနှောက်ဟာ အပျက်သဘော၊ ကြားနေ၊

စိတ်ဖိစီးနေတဲ့ ဦးနှောက်ထက် ၃၁% ပိုထုတ်လုပ်တယ်၊

Your brain at positive is 31% more productive

အရောင်း ၃၇% ပိုကောင်းတယ်။

than your brain at negative, neutral or stressed.

ဆရာဝန်တွေဟာ အပျက်သဘော၊ကြားနေ၊ စိတ်ဖိစီးတာထက်

You're 37% better at sales.

အပြုသဘောဖြစ်တဲ့အခါ ၁၉% ပိုမြန်ဆန်၊

Doctors are 19 percent faster, more accurate

ပိုတိကျတဲ့ မှန်ကန်တဲ့ ရောဂါစစ်ဆေးမှုနဲ့ ကြုံရတယ်

at coming up with the correct diagnosis

when positive instead of negative, neutral or stressed.

ပုံသေနည်းကို ပြောင်းပြန်လှန်နိုင်တာပါ။

လက်ရှိကာလမှာ အပြုသဘောဖြစ်မယ့် နည်းလမ်းတစ်ခု ရှာနိုင်ရင်

Which means we can reverse the formula.

ပိုကြိုးစား၊ ပိုမြန်ဆန်ကာ ပို ထက်မြက်စွာ

If we can find a way of becoming positive in the present,

အလုပ်လုပ်နိုင်တာမို့ ဦးနှောက်ဟာ ပိုတောင်အောင်မြင်စွာ လုပ်တယ်။

then our brains work even more successfully

ကျွန်တော်တို့ ဦးနှောက်တွေ တကယ်

as we're able to work harder, faster and more intelligently.

စွမ်းဆောင်နိုင်တာသိဖို့ ပုံသေနည်းကို ပြောင်းပြန်လှန်ဖို့လိုတယ်။

We need to be able to reverse this formula

အကြောင်းက အပြုသဘောဆောင်တဲ့အခါ သင့်စနစ်ထဲကို စီးဝင်တဲ့ ဒိုပါမင်ဟာ

so we can start to see what our brains are actually capable of.

Because dopamine, which floods into your system when you're positive,

အလုပ် နှစ်ခု ရှိလို့ပါ

သင့်ကို ပိုပျော်စေအောင်လုပ်တာမက

has two functions.

သင့်ဦးနှောက်တွင်းက သင်ကြားမှု ဗဟိုတွေကို ဖွင့်ပေးပြီး

Not only does it make you happier,

သင့်ကို ကမ္ဘာနဲ့ နေသားကျဖို့ မတူတဲ့ နည်းတွေ ဖြစ်စေတယ်။

it turns on all of the learning centers in your brain

ပိုအပြုသဘောဆောင်နိုင်ဖို့ ဦးနှောက်ကို လေ့ကျင့်နိုင်တဲ့

allowing you to adapt to the world in a different way.

We've found there are ways that you can train your brain

နည်းလမ်းတွေ တွေ့ထား တယ်။

၂၁ ရက်ဆက်တိုက် နှစ်မိနစ်ကြာ လုပ်တဲ့ ကာလအတွင်းမှာပဲ

to be able to become more positive.

သင့်ဦးနှောက်ကို ပြန်သွယ်နိုင်ပါတယ်၊

In just a two-minute span of time done for 21 days in a row,

ပိုအကောင်းမြင်စွာ၊ ပိုအောင်မြင်စွာနဲ့ သင့်ဦးနှောက်ကို တကယ် လုပ်ခွင့်ပေးရင်းပါ။

we can actually rewire your brain,

allowing your brain to actually work more optimistically and more successfully.

အခု သုတေသနထဲက အရာတွေကို

ကိုယ်တွဲလုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတိုင်းမှာ လုပ်တယ်

We've done these things in research now

ရက်ပေါင်း ၂၁ ရက်ဆက်တိုက် သူတို့ ကျေးဇူးတင်တဲ့ အရာအသစ်တွေကို

in every company that I've worked with,

getting them to write down three new things that they're grateful for

တစ်နေ့ကို သုံးခုရေးခိုင်တာပါ။


ဒါရဲ့ အဆုံးသတ်မှာ

for 21 days in a row, three new things each day.

ဦးနှောက်တွေဟာ ကမ္ဘာကို ပုံရိပ်ဖမ်းတာရဲ့

And at the end of that,

အဆင်တစ်ခုကို အပျက်သဘောမဟုတ်ပဲ အရင်ဆုံး အပြုသဘောအတွက် စထိန်းသိမ်းတယ်။

their brain starts to retain a pattern

of scanning the world not for the negative, but for the positive first.

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၄ နာရီကျော်က ရရှိခဲ့တဲ့ အပြုသဘော အတွေ့အကြုံတစ်ခုကို ရေးခြင်းဟာ

Journaling about one positive experience you've had over the past 24 hours

ဦးနှောက်ကို ပြည်လည်ခံစားမိစေတယ်။

လေ့ကျင့်ခန်းက အပြုအမူက အရေးပါတာကို ဦးနှောက်ကို သင်ပေးတယ်

allows your brain to relive it.

တွေ့ရတာက တရားရှုမှတ်ခြင်းဟာ ဦးနှောက်ကို

Exercise teaches your brain that your behavior matters.

တစ်ချိန်တည်းမှာ အများကြီးလုပ်ဖို့ ကြိုးစားတာက ဖန်တီးတဲ့

We find that meditation allows your brain

အာရုံချွတ်ယွင်းရောဂါကို ကျော်လွှားဖို့

to get over the cultural ADHD that we've been creating

ဦးနှောက်တွေကို လက်ရှိ လုပ်စရာကို အာရုံစိုက်စေတာပါ။

by trying to do multiple tasks at once

နောက်ဆုံး ကြင်နာမှု ကျပန်း အလုပ်တွေဟာ ကြင်နာမှု သတိရှိတဲ့အလုပ်တွေပါ

and allows our brains to focus on the task at hand.

And finally, random acts of kindness are conscious acts of kindness.

လူတွေ ဝင်စာဖွင့်တဲ့အခါ ထောက်ပံ့မှု ကွန်ရက်က

တစ်ဦးဦးကို ချီးကျုးတဲ့

We get people, when they open up their inbox,

(သို့) ကျေးဇူးတင်တဲ့ အပြုသဘော စာရေးခိုင်းတယ်၊

to write one positive email

ဒီလုပ်ဆောင်မှုတွေ လုပ်ခြင်းနဲ့

praising or thanking somebody in their support network.

ခန္ဓာကိုယ်တွေ လေ့ကျင့်သလို ဦးနှောက်တွေကို လေ့ကျင့်ခြင်းက

And by doing these activities

and by training your brain just like we train our bodies,

တွေ့ရတာက ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ အောင်မြင်မှု ပုံသေနည်းကို ပြောင်းပြန်လုပ်နိုင်ကာ

what we've found is we can reverse the formula for happiness and success,

ဒီလိုလုပ်ခြင်းက အပြုသဘော ရိုက်ခတ်မှုတွေကိုသာမက တကယ့်

ပြောင်းလဲမှုဖန်တီးတာပါ

and in doing so, not only create ripples of positivity,

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(လက်ခုပ်သံများ)

but a real revolution.

Thank you very much.

(Applause)