The happy secret to better work | Shawn Achor

4,129,763 views ・ 2012-02-01

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Munkhbaatar Lkhagvaa Reviewer: Indra Ganzorig
00:15
When I was seven years old and my sister was just five years old,
0
15260
3550
Намайг 7 настай, охин дүү маань 5 настай байхад
00:18
we were playing on top of a bunk bed.
1
18834
2402
бид хоёр давхар орон дээр тоглож байлаа.
00:21
I was two years older than my sister at the time --
2
21260
3026
Тэр үед би дүүгээсээ 2 насаар ах байсан юм.
00:24
I mean, I'm two years older than her now --
3
24310
2232
Одоо ч гэсэн би 2 насаар ах л даа.
00:26
but at the time it meant she had to do everything that I wanted to do,
4
26566
3325
Гэхдээ тэр үед би түүгээр хүссэн зүйлээ хийлгэж чаддаг байсан тул
00:29
and I wanted to play war.
5
29915
1321
бид байлдаж тоглодог байв.
00:31
So we were up on top of our bunk beds.
6
31260
2056
Бид 2 давхар орон дээрээ гараад
00:33
And on one side of the bunk bed,
7
33340
2095
орны нэг талд би өөрийнхөө бүх
00:35
I had put out all of my G.I. Joe soldiers and weaponry.
8
35459
2610
баатар цэрэг, зэвсгээ эгнүүлэн өрөхөд,
00:38
And on the other side were all my sister's My Little Ponies
9
38093
2888
эсрэг талд дүүгийн маань "Бяцхан одой морьд" дайралтад орох
00:41
ready for a cavalry charge.
10
41005
1445
тушаал хүлээн зогсоно.
00:42
There are differing accounts of what actually happened that afternoon,
11
42474
3293
Тэр өдөр юу болсныг бид өөр өөрөөр санадаг.
00:45
but since my sister is not here with us today,
12
45791
2288
Гэхдээ дүү маань энд байхгүйгээс хойш
00:48
let me tell you the true story --
13
48103
1896
юу болсныг үнэн мөнөөр нь ярьж өгье.
00:50
(Laughter)
14
50023
1213
(Инээд)
00:51
which is my sister's a little on the clumsy side.
15
51260
2435
Дүү маань жаахан эв дүй муутай болохоор
00:53
Somehow, without any help or push from her older brother at all,
16
53719
3022
том ах нь хуруугаа ч хүргээгүй, ер нь яагаа ч үгүй байтал
00:56
Amy disappeared off of the top of the bunk bed
17
56765
2470
орон дээгүүр даваад
00:59
and landed with this crash on the floor.
18
59259
1930
дуу чимээтэйгээр газар ойчоод өгөв.
01:01
I nervously peered over the side of the bed
19
61213
2014
Тулаанд ялагдаж орноосоо унасан дүүдээ
01:03
to see what had befallen my fallen sister
20
63251
1985
санаа зовон доош өнгийтөл
01:05
and saw that she had landed painfully on her hands and knees
21
65260
2854
дүү маань гар, өвдөгөө цохиж их хүчтэй унасан бололтой
01:08
on all fours on the ground.
22
68138
1351
зовиурлаж байгаа харагдав.
01:09
I was nervous because my parents had charged me
23
69513
2476
Эцэг эх маань дүүтэйгээ аль болох болгоомжтой,
01:12
with making sure that my sister and I
24
72013
1862
чимээгүйхэн тоглох үүргийг надад өгсөн болохоор
01:13
played as safely and as quietly as possible.
25
73899
2337
би ч их сандарсан байлаа.
01:16
And seeing as how I had accidentally broken Amy's arm
26
76260
3652
Ядаж байхад би долоохон хоногийн өмнө Эмигийн гарыг санамсаргүй
01:19
just one week before --
27
79936
1300
хугалчихсан байдаг.
01:21
(Laughter)
28
81260
1937
(Инээд)
01:25
(Laughter ends)
29
85359
1001
(Инээд дуусав)
01:26
heroically pushing her out of the way of an oncoming imaginary sniper bullet,
30
86384
4660
Дүүгээ дайсны сумнаас баатарлагаар аварч тоглож байгаад болсон хэрэг л дээ.
01:31
(Laughter)
31
91068
2034
(Инээд)
01:33
for which I have yet to be thanked, I was trying as hard as I could --
32
93126
4083
Одоо болтол баярлалаа ч байхгүй шүү. Би уг нь хамаг чадлаараа хичээсэн.
01:37
she didn't even see it coming --
33
97233
1596
Дүү маань үүнийг анзаараа ч үгүй.
01:38
I was trying hard to be on my best behavior.
34
98853
2341
Би хамгаалах гэж чадлаараа л хичээсэн юм шүү дээ.
01:41
And I saw my sister's face,
35
101218
1350
Дүүгээ хартал
01:42
this wail of pain and suffering and surprise
36
102592
2236
гайхаж цочсон төрх царайд нь тодроод,
01:44
threatening to erupt from her mouth and wake my parents
37
104852
2684
өвчиндөө шаналан хашгирч, дулаан хөнжилдөө дугжирч буй
01:47
from the long winter's nap for which they had settled.
38
107560
2596
эцэг эхийг маань сэрээхэд тун ойрхон байлаа.
01:50
So I did the only thing
39
110180
1156
Тэгэхэд би 7 настай
01:51
my frantic seven year-old brain could think to do to avert this tragedy.
40
111360
3438
хүүгийн сэтгэж чадах хэмжээнд золгүй явдлаас гарах арга бодож олсон юм.
01:54
And if you have children, you've seen this hundreds of times.
41
114822
2863
Хүүхдүүд ийм арга хэрэглэж байхыг та олонтаа харсан байх.
01:57
I said, "Amy, wait. Don't cry. Did you see how you landed?
42
117709
2727
Би "Эми, битгий уйлаарай! Чи яаж бууснаа харав уу?
02:00
No human lands on all fours like that.
43
120460
2120
Ямар ч хүн ингэж 4 мөчөөрөө бууж чадахгүй.
02:03
Amy, I think this means you're a unicorn."
44
123851
2385
Эми, чи ганц эвэрт юм биш үү?" гэж хэллээ.
02:06
(Laughter)
45
126260
3369
(Инээд)
02:09
Now, that was cheating,
46
129653
1109
Бэртэж гэмтсэн бяцхан охин байснаас
02:10
because there was nothing she would want more
47
130786
2129
онцгой нэгэн ганц эвэрт болохыг
02:12
than not to be Amy the hurt five year-old little sister,
48
132939
2641
дүү минь илүүд үзнэ гэдгийг мэдэж байсан
02:15
but Amy the special unicorn.
49
135604
1432
учир ийм заль хэрэглэсэн дээ.
02:17
Of course, this option was open to her brain
50
137060
2124
Мэдээж ийм сонголт урьд өмнө нь түүнд
02:19
at no point in the past.
51
139208
1184
хэн ч өгч байсангүй.
02:20
And you could see how my poor, manipulated sister faced conflict,
52
140416
3097
Миний мэхэнд орсон хөөрхий дүүгийн минь өмнө
02:23
as her little brain attempted to devote resources
53
143537
2377
өвчиндөө шаналан уйлж хашгирах
02:25
to feeling the pain and suffering and surprise she just experienced,
54
145938
3299
эсвэл "ганц эвэрт" хэмээх
гайхалтай дүрд хувирах сонголт тулгарсан юм.
02:29
or contemplating her new-found identity as a unicorn.
55
149261
2545
02:31
And the latter won.
56
151830
1106
Тэр 2 дахийг нь сонгосон.
02:32
Instead of crying or ceasing our play,
57
152960
1839
Уйлж унжиж, тоглоомоос гарч
02:34
instead of waking my parents,
58
154823
1413
эцэг эхийг сэрээж,
02:36
with all the negative consequences for me,
59
156260
2307
намайг асуудалд оруулахын оронд
02:38
a smile spread across her face
60
158591
1645
түүний царайд инээмсэглэл тодроод
02:40
and she scrambled back up onto the bunk bed
61
160260
2092
бяцхан ганц эвэртийн дүрээр
02:42
with all the grace of a baby unicorn --
62
162376
1886
ор руугаа авиран гарч ирж билээ.
02:44
(Laughter)
63
164286
2529
(Инээд)
02:46
with one broken leg.
64
166839
1390
Хөл нь хугарсан мөртлөө шүү.
02:48
What we stumbled across
65
168253
1602
5, 7-хон гэнэн хонгор насанд
02:49
at this tender age of just five and seven --
66
169879
2080
бидэн тохиолдсон энэ явдал
02:51
we had no idea at the time --
67
171983
1672
20 жилийн дараа шинжлэх ухааны
02:53
was was going be at the vanguard of a scientific revolution
68
173679
3101
нээлт болж, хүмүүний тархийг судлахад хувьсгал хийнэ гэдгийг
02:56
occurring two decades later in the way that we look at the human brain.
69
176804
3454
тэгэхэд би яахан мэдэх билээ.
03:00
We had stumbled across something called positive psychology,
70
180282
2915
Бидэнд тохиолдсон тэр зүйлийг "эерэг сэтгэл зүй" гэдэг.
03:03
which is the reason I'm here today
71
183221
1645
Энэ л намайг энд хөтлөн авчирч,
03:04
and the reason that I wake up every morning.
72
184890
2088
энэ л надад өдөр бүр эрч хүч өгдөг.
03:07
When I started talking about this research
73
187002
2034
Судалгааныхаа талаар танилцуулж байхад
03:09
outside of academia, with companies and schools,
74
189060
2276
илтгэлээ графикаар л битгий эхлээрэй
03:11
the first thing they said to never do is to start with a graph.
75
191360
3076
гэдгийг хүмүүс надад хичээнгүйлэн захидаг юм.
03:14
The first thing I want to do is start with a graph.
76
194460
2454
Гэвч би яриагаа графикаар эхлүүлэхийг хүсч байна.
03:16
This graph looks boring,
77
196938
1298
Уйтгартай харагдаж байна уу?
03:18
but it is the reason I get excited and wake up every morning.
78
198260
2951
Гэвч энэ нь миний сэтгэлийг өдөр бүр догдлуулдаг.
03:21
And this graph doesn't even mean anything; it's fake data.
79
201235
2765
Шал утгагүй график л даа. Тоонууд нь ч худлаа.
03:24
What we found is --
80
204024
1271
Бидний олсон зүйл бол...
03:25
(Laughter)
81
205319
2917
(Инээд)
03:28
If I got this data studying you, I would be thrilled,
82
208260
2976
Та нарыг судлаад үр дүн нь үүнтэй адил гарвал би баярлана.
03:31
because there's a trend there,
83
211260
1976
Ерөнхий хандлага нь батлагдаж,
03:33
and that means that I can get published,
84
213260
1976
энэ нь судалгаагаа хэвлүүлэх боломж
03:35
which is all that really matters.
85
215260
1976
олдох болохоор надад их чухал л даа.
03:37
There is one weird red dot above the curve,
86
217260
2076
Харин энэ муруй дээрх ганц улаан цэг бол
03:39
there's one weirdo in the room --
87
219360
2501
энэ танхимд сууж байгаа нэгэн этгээд нөхөр юм.
03:41
I know who you are, I saw you earlier --
88
221885
3025
Хэн болохыг нь ч мэдэж байна.
03:44
that's no problem.
89
224934
1302
Түрүүхэн түүнийг харсан.
03:46
That's no problem, as most of you know, because I can just delete that dot.
90
226260
3976
Гэхдээ би энэ улаан цэгийг зүгээр аваад хаячхаж чадах учраас энэ асуудал биш.
03:50
I can delete that dot because that's clearly a measurement error.
91
230260
3104
Энэ цэг нь хэмжүүрийн алдаа учраас устгаж болно.
03:53
And we know that's a measurement error because it's messing up my data.
92
233388
3366
Тоон өгөгдлийг гажуудуулаад байгаа болохоор энэ хэмжүүрийн алдаа мөн.
03:56
(Laughter)
93
236778
1039
(Инээд)
03:57
So one of the first things we teach people
94
237841
2163
Эдийн засаг, статистик, бизнес, сэтгэл зүйн
04:00
in economics, statistics, business and psychology courses
95
240028
2816
ангиудад хачин, гаж нөхдүүдийг тооцоо судалгаанаас
04:02
is how, in a statistically valid way, do we eliminate the weirdos.
96
242868
3165
статистикийн аргаар хэрхэн авч хаях аргыг хамгийн түрүүнд заадаг.
04:06
How do we eliminate the outliers so we can find the line of best fit?
97
246057
3379
Алтан дунджийг олохын тулд гаж өгөгдлийг тооцооллоос хэрхэн хасах вэ?
04:09
Which is fantastic if I'm trying to find out
98
249460
2096
Энэ арга хүн дунджаар хэдэн ширхэг өвчин
04:11
how many Advil the average person should be taking -- two.
99
251580
2756
намдаагч хэрэглэх нь зохистой болохыг тооцоход хэрэгтэй.
04:14
But if I'm interested in your potential,
100
254360
2811
Харин би таны потенциал, эсвэл аз жаргалын түвшин,
04:17
or for happiness or productivity or energy or creativity,
101
257195
3041
ажлын бүтээмж, бүтээлч чанарыг хэмжье гэвэл энэ арга хэрэггүй.
04:20
we're creating the cult of the average with science.
102
260260
2571
Бид дундаж үзүүлэлтийг тахин шүтэх үзлийг бий болгосон.
04:22
If I asked a question like,
103
262855
1381
Хэрэв би
04:24
"How fast can a child learn how to read in a classroom?"
104
264260
2697
"Ангид хүүхэд хэр хурдан уншиж сурах вэ?" гэж асуувал
04:26
scientists change the answer to
105
266981
1485
эрдэмтэд асуултыг маань
04:28
"How fast does the average child learn how to read in that classroom?"
106
268490
3339
"Ангид хүүхэд дунджаар хэр хурдан уншиж сурах вэ?" гээд өөрчилчихнө.
04:31
and we tailor the class towards the average.
107
271853
2146
Тэгээд энэ дунджаа гол хэмжүүр болгодог.
04:34
If you fall below the average,
108
274023
1523
Хэрэв чи дунджаас доор байвал
04:35
then psychologists get thrilled,
109
275570
1593
сэтгэл зүйчдийн нүд сэргээд ирнэ.
04:37
because that means you're depressed or have a disorder,
110
277187
2816
Энэ нь сэтгэл хямрал эсвэл сэтгэцийн эмгэгийн
04:40
or hopefully both.
111
280027
1209
илрэл гэж бид баярладаг.
04:41
We're hoping for both because our business model is,
112
281260
2476
Сэтгэцийн өвчин бидний орлогын эх үүсвэр юм шүү дээ.
04:43
if you come into a therapy session with one problem,
113
283760
2476
Хэрэв сэтгэл зүйч дээр нэг оноштой очвол
04:46
we want to make sure you leave knowing you have ten,
114
286260
2476
дахиад 10 онош нэмж тавиад тогтмол ирүүлээд байхаа
04:48
so you keep coming back.
115
288760
1176
бид сайн мэднэ.
04:49
We'll go back into your childhood if necessary,
116
289960
2215
Хэрэгтэй гэвэл хүүхэд нас руу чинь өнгийнө.
04:52
but eventually we want to make you normal again.
117
292199
2276
Яваандаа таныг буцаад энгийн болгож хувиргана.
04:54
But normal is merely average.
118
294499
1437
Гэвч энгийн гэдэг нь дундаж гэсэн үг.
04:55
And positive psychology posits that if we study what is merely average,
119
295960
3348
Эерэг сэтгэл зүй нь хэрэв бид дундаж үзүүлэлтийг судлах юм бол
04:59
we will remain merely average.
120
299332
2332
дундаж хэвээрээ үлдэнэ гэдгийг баталдаг.
05:01
Then instead of deleting those positive outliers,
121
301688
2294
Харин би дунджаас гажсан өгөгдлүүдийг
05:04
what I intentionally do is come into a population like this one
122
304006
3042
тооцооллоос хасахын оронд нарийвчлан судалж, "Яагаад?" гэсэн
05:07
and say, why?
123
307072
1016
асуултыг тавьдаг.
05:08
Why are some of you high above the curve
124
308112
1924
Яагаад бидний зарим нь оюун ухаан,
05:10
in terms of intellectual, athletic, musical ability,
125
310060
2585
биеийн хөгжил, хөгжмийн авьяас, бүтээлч чанар,
05:12
creativity, energy levels,
126
312669
1267
эрч хүч, тэсвэр хатуужил,
05:13
resiliency in the face of challenge, sense of humor?
127
313960
2476
хошин шогийн мэдрэмжээрээ бусдаас илүү байдаг юм бол?
05:16
Whatever it is, instead of deleting you, what I want to do is study you.
128
316460
3543
Эдгээр хүмүүсийг тооцооллоос хасахын оронд би нарийвчлан судлахыг хүсдэг.
05:20
Because maybe we can glean information,
129
320027
1909
Ингэж дунджаас доогуур хүмүүсийг хэрхэн
05:21
not just how to move people up to the average,
130
321960
2154
дундаж түвшинд хүргэх аргыг мэдэхээс гадна
05:24
but move the entire average up in our companies and schools worldwide.
131
324138
3398
дундаж үзүүлэлтийг бүхэлд нь хэрхэн нэмэгдүүлэх аргыг олох боломжтой.
05:27
The reason this graph is important to me
132
327560
1976
Энэ график надад тун чухал.
05:29
is, on the news, the majority of the information is not positive.
133
329560
3076
Учир нь орчин үеийн дийлэнх мэдээ, мэдээлэл нь эерэг биш.
05:32
in fact it's negative.
134
332660
1076
Дандаа л сөрөг байдаг.
05:33
Most of it's about murder, corruption, diseases, natural disasters.
135
333760
3176
Ихэнх нь аллага, авилга, өвчин, гамшгийн тухай байдаг шүү дээ.
05:36
And very quickly, my brain starts to think
136
336960
2076
Тийм болохоор эерэг болон сөрөг зүйлүүдийн
05:39
that's the accurate ratio of negative to positive in the world.
137
339060
2995
харьцаа ямар байдаг талаар бодсон юм.
05:42
This creates "the medical school syndrome."
138
342079
2204
Энэ нь "эмчийн сургуулийн синдромтой" төстэй.
05:44
During the first year of medical training,
139
344307
2556
Анагаах ухааны сургуулийн 1-р курсийн оюутан
05:46
as you read through a list of all the symptoms and diseases,
140
346887
3388
тэдгээр олон төрлийн өвчний онош, хамж шинжийг уншиж үзээд
05:50
suddenly you realize you have all of them.
141
350299
2231
бүх шинж тэмдэг өөрт нь байгааг анзаардаг.
05:52
(Laughter)
142
352554
1001
(Инээд)
05:53
I have a brother in-law named Bobo, which is a whole other story.
143
353579
3072
Манай хүргэн Бобогийн хувьд нөхцөл байдал нь арай өөр л дөө.
05:56
Bobo married Amy the unicorn.
144
356675
1562
Бобо ганц эвэрт Эмитэй гэрлэсэн.
05:58
Bobo called me on the phone --
145
358261
1732
Бобо нэг өдөр над руу
(Инээд)
06:00
(Laughter)
146
360017
2145
Йелийн анагаах ухааны сургуулиас ярьж байна.
06:02
from Yale Medical School,
147
362186
2050
06:04
and Bobo said, "Shawn, I have leprosy."
148
364260
2281
Бобо "Шон, би уяман өвчтэй юм байна" гэдэг байгаа.
06:06
(Laughter)
149
366565
1671
(Инээд)
06:08
Which, even at Yale, is extraordinarily rare.
150
368260
2587
Йелээр зогсохгүй хаана ч ховор тохиолддог өвчин л дөө.
06:10
But I had no idea how to console poor Bobo
151
370871
2365
Гэвч би Бобог яаж тайвшруулахаа мэдэхгүй л байлаа.
06:13
because he had just gotten over an entire week of menopause.
152
373260
2858
Учир нь тэр саяхан цэвэршилтийн 7 хоногийг даван туулсан.
06:16
(Laughter)
153
376142
1094
(Инээд)
06:17
We're finding it's not necessarily the reality that shapes us,
154
377260
2976
Бидний ямар хүн болж төлөвшихөд хүрээлэн буй орчин нөлөөлөхөөс
06:20
but the lens through which your brain views the world that shapes your reality.
155
380260
3776
илүүтэй бидний ертөнцийг харах үзэл нөлөөлдөг гэдгийг бид мэддэг болсон.
06:24
And if we can change the lens, not only can we change your happiness,
156
384060
3277
Хэрэв бид харах өнцгөө өөрчилбөл аз жаргалд хүрэхээс гадна
06:27
we can change every single educational and business outcome at the same time.
157
387361
3648
сурлага, хөдөлмөртөө илүү их амжилтыг олж чадна.
Би Харвардад тэнцэнэ гэж бодоогүй.
06:31
I applied to Harvard on a dare.
158
391033
1503
06:32
I didn't expect to get in, and my family had no money for college.
159
392560
3176
Тэгээд ч надад сургалтын төлбөр хийх мөнгө байгаагүй.
06:35
When I got a military scholarship two weeks later, they let me go.
160
395760
3176
Гэвч 2 долоо хоногийн дараа тэтгэлэг авч, элсэн орж чадсан юм.
06:38
Something that wasn't even a possibility became a reality.
161
398960
2776
Боломжгүй мэт санагдаж байсан зүйл бодит болж хувирсан.
06:41
I assumed everyone there would see it as a privilege as well,
162
401760
2976
Ямар ч хүний хувьд тэнд сурах нь нэр төрийн хэрэг болов уу
06:44
that they'd be excited to be there.
163
404760
1676
гэж боддог байлаа.
06:46
Even in a classroom full of people smarter than you,
164
406460
2476
Ангид надаас илүү ухаантай олон залуус байх боловч
06:48
I felt you'd be happy just to be in that classroom.
165
408960
2476
би зөвхөн тэнд байх завшаан олдсонд баяртай байв.
Гэвч зарим нэг хүмүүс л үүнд баяртай байгааг анзаарсан.
06:51
But what I found is, while some people experience that,
166
411460
2676
06:54
when I graduated after my four years
167
414160
1776
4 жилийн дараа сургуулиа төгсөөд
06:55
and then spent the next eight years living in the dorms with the students --
168
415960
3577
дараагийн 8 жилд нь сургуулийн дотуур байранд амьдарсан.
Харвард надаас гуйсан юм аа.
06:59
Harvard asked me to; I wasn't that guy.
169
419561
1879
(Инээд)
07:01
(Laughter)
170
421464
1772
07:03
I was an officer to counsel students through the difficult four years.
171
423260
3376
Би оюутнуудад сургуулийн 4 жилийн амьдралд нь зөвлөгөө өгдөг байлаа.
07:06
And in my research and my teaching,
172
426660
1767
Судалгааны ажлаа хийж байхдаа
07:08
I found that these students, no matter how happy they were
173
428451
2776
оюутнууд эхэндээ сургуульд тэнцсэн амжилтандаа бахдан
07:11
with their original success of getting into the school,
174
431251
2685
аз жаргалтай байдаг хэдий ч
07:13
two weeks later their brains were focused, not on the privilege of being there,
175
433960
3776
2 долоо хоног өнгөрөхөд л тэдний бодол санаа тэнд байх аз завшаан, философи,
07:17
nor on their philosophy or physics,
176
437760
1676
физикийн хичээлдээ төвлөрөхөөс илүү
07:19
but on the competition, the workload,
177
439460
1776
өрсөлдөөн, ачаалал, бэрхшээл, стресс
07:21
the hassles, stresses, complaints.
178
441260
1676
сэтгэл хямралдаа анхаарч эхэлдэг.
07:22
When I first went in there, I walked into the freshmen dining hall,
179
442960
3176
Анх очоод сургуулийнхаа цайны газарт орсон юм.
Тэнд төрөлх Техасын Вакогоос ирсэн найзууд минь хүлээж байлаа.
07:26
which is where my friends from Waco, Texas, which is where I grew up --
180
446160
3376
07:29
I know some of you know this.
181
449560
1476
Зарим нь энэ нэрийг сонссон байх.
Тэд цайны газрыг үзээд
07:31
When they'd visit, they'd look around,
182
451060
1876
07:32
and say, "This dining hall looks like something out of Hogwart's."
183
452960
3176
"Энэ цайны газар Хогвартстай адилхан юм" гэж хэлж билээ.
07:36
It does, because that was Hogwart's and that's Harvard.
184
456160
2576
Энэ үнэний ортой. Энэ Хогвартс, харин энэ бол Харвард.
07:38
And when they see this,
185
458760
1176
Тэд үүнийг харчхаад
07:39
they say, "Why do you waste your time studying happiness at Harvard?
186
459960
3276
"Чи энд аз жаргалыг судлаад цагаа хий дэмий үрж байгаа юм биш үү?
07:43
What does a Harvard student possibly have to be unhappy about?"
187
463260
3076
Харвардын оюутнууд юунд сэтгэл дундуур байх билээ?" гэж асуусан.
07:46
Embedded within that question
188
466360
1476
Энэ асуултын үндсэнд
07:47
is the key to understanding the science of happiness.
189
467860
2576
аз жаргалын нууцыг тайлах түлхүүр нуугдаж байгаа.
Учир нь энэ асуулт нь хүмүүс
07:50
Because what that question assumes
190
470460
1676
07:52
is that our external world is predictive of our happiness levels,
191
472160
3072
аз жаргал гадаад орчноос хамаардаг гэж боддогийг хэлээд байна.
07:55
when in reality, if I know everything about your external world,
192
475256
3076
Гэвч бодит байдал дээр гадаад орчноос
07:58
I can only predict 10% of your long-term happiness.
193
478356
2480
хүний аз жаргалын зөвхөн 10% нь л хамаатай.
08:00
90 percent of your long-term happiness is predicted not by the external world,
194
480860
3776
Урт удаан аз жаргалын 90% нь гадаад орчноос биш
08:04
but by the way your brain processes the world.
195
484660
2191
харин бидний ертөнцийг харах үзлээс хамаарна.
08:06
And if we change it,
196
486875
1061
Хэрэв бид
08:07
if we change our formula for happiness and success,
197
487960
2429
аз жаргал, амжилтын томьёоллыг өөрчилж,
08:10
we can change the way that we can then affect reality.
198
490413
2822
харах өнцгөө өөрчилж чадвал бодит амьдралаа өөрчилж чадна.
08:13
What we found is that only 25% of job successes are predicted by IQ,
199
493259
3977
Бидний олж мэдсэнээр IQ түвшин ажлын амжилтын 25%-ийг тодорхойлдог.
08:17
75 percent of job successes
200
497260
1976
Харин үлдсэн 75% нь
08:19
are predicted by your optimism levels, your social support
201
499260
2976
өөдрөг хандлага, бусдын дэмжлэг, өмнө тулгарах асуудлыг
08:22
and your ability to see stress as a challenge instead of as a threat.
202
502260
3276
бэрхшээл гэхээс илүү сорил шалгуур гэж үзэх хандлагаас хамаардаг аж.
08:25
I talked to a New England boarding school, probably the most prestigious one,
203
505560
3676
Нэр хүндтэйд тооцогддог Шинэ Английн удирдлагын сургуульд илтгэл тавьж байхад
08:29
and they said, "We already know that.
204
509260
1776
оролцогч нар "Бид үүнийг сайн мэднэ.
08:31
So every year, instead of just teaching our students, we have a wellness week.
205
511060
3676
Хичээлийн жил бүр эрүүл амьдрах долоо хоног болдог юм.
08:34
And we're so excited. Monday night we have the world's leading expert
206
514760
3276
Бид бүгд л догдлон хүлээдэг. Даваа гарагт нь насанд хүрээгүйчүүдийн
08:38
will speak about adolescent depression.
207
518060
1876
сэтгэлийн хямралын тухай лекц болж,
08:39
Tuesday night it's school violence and bullying.
208
519960
2239
мягмар гарагт сургууль дээрх хүчирхийлэл,
08:42
Wednesday night is eating disorders.
209
522223
1813
лхагва гарагт буруу хооллолт,
08:44
Thursday night is illicit drug use.
210
524060
1676
пүрэв гарагт хар тамхины үр дагавар,
08:45
And Friday night we're trying to decide between risky sex or happiness."
211
525760
3429
баасан гарагт эрсдэлтэй секс, аз жаргал гэсэн сэдвээс сонгодог" гэлээ.
08:49
(Laughter)
212
529213
1023
(Инээд)
08:50
I said, "That's most people's Friday nights."
213
530260
2143
Хариуд нь "Наадах чинь ихэнх хүмүүсийн Баасан гарагмйн орой байна" гээд хэлчихсэн.
08:52
(Laughter)
214
532427
2809
(Инээд)
08:55
(Applause)
215
535260
2976
(Алга ташилт)
08:58
Which I'm glad you liked, but they did not like that at all.
216
538260
2858
Та нарт таалагдсанд баяртай байна. Харин тэд гомдчихсон.
Утасны цаана чимээгүй болчихлоо.
09:01
Silence on the phone.
217
541142
1094
09:02
And into the silence, I said, "I'd be happy to speak at your school,
218
542260
3276
Би нам гүмийг эвдэж "Би танай дээр дуртайяа очиж илтгэл тавья.
09:05
but that's not a wellness week, that's a sickness week.
219
545560
2676
Гэвч эрүүл амьдрах аян гэдэг чинь өвчний аян бололтой.
09:08
You've outlined all the negative things that can happen,
220
548260
2676
Та нар учирч болзошгүй сөрөг зүйл дээр төвлөрөөд
09:10
but not talked about the positive."
221
550960
1676
эерэг зүйлийг нь орхигдуулжээ."
09:12
The absence of disease is not health.
222
552660
1776
Өвчингүй гэдэг нь эрүүл гэсэн үг биш.
09:14
Here's how we get to health:
223
554460
1376
Эрүүл байхын тулд бид
09:15
We need to reverse the formula for happiness and success.
224
555860
2776
аз жаргал, амжилтын томьёоллоо эргэж харах хэрэгтэй.
09:18
In the last three years, I've traveled to 45 countries,
225
558660
2676
Сүүлийн 3 жилд би 45 улс орноор аялж
09:21
working with schools and companies in the midst of an economic downturn.
226
561360
3476
эдийн засгийн уналтад орсон компани, сургуулиуд дээр очиж ажилласан.
09:24
And I found that most companies and schools
227
564860
2076
Миний анзаарсан нэг зүйл бол тэд бүгд
09:26
follow a formula for success, which is this:
228
566960
2072
амжилтын дүрмээ тодорхойлохдоо
09:29
If I work harder, I'll be more successful.
229
569056
2076
"Би шаргуу ажиллаж байж амжилтад хүрнэ.
09:31
And if I'm more successful, then I'll be happier.
230
571156
2380
Амжилтад хүрвэл аз жаргалд хүрнэ" гэсэн байдаг.
09:33
That undergirds most of our parenting and managing styles,
231
573560
2776
Энэ бидний хүмүүжил, удирдах арга барил,
09:36
the way that we motivate our behavior.
232
576360
1876
боловсролын суурь болоод ирчихсэн.
09:38
And the problem is it's scientifically broken and backwards for two reasons.
233
578260
3620
Гэвч энэ ойлголт буруу гэдэг нь 2 ч шалтгаанаар ногтлогдсон.
09:41
Every time your brain has a success,
234
581904
1732
Амжилтад хүрэх тухай бүр
09:43
you just changed the goalpost of what success looked like.
235
583660
2776
бидний тархи дахиад шинэ зорилго тавьдаг.
Сайн дүн авчихвал дүнгээ ахиулах зорилго тавина.
09:46
You got good grades, now you have to get better grades,
236
586460
2677
Сайн сургуульд элсвэл илүү сайнд нь орохыг бодно.
09:49
you got into a good school and after you get into a better one,
237
589161
2971
Ажилд орчхоод илүү сайн ажил хайна.
Борлуулалтаа байнга ахиулж байхыг хичээнэ.
09:52
you got a good job, now you have to get a better job,
238
592156
2577
Аз жаргалаас илүү амжилтыг чухалчлах нь биднийг хэзээ ч аз жаргалд хүрэхгүй.
09:54
you hit your sales target, we're going to change it.
239
594757
2477
09:57
And if happiness is on the opposite side of success, your brain never gets there.
240
597258
3877
Бид аз жаргалыг ирээдүйд болох холын зүйл мэт сэтгэдэг.
10:01
We've pushed happiness over the cognitive horizon, as a society.
241
601159
3077
Тийм ч болохоор амжилтад хүрч байж аз жаргалтай болно
гэж нийтээрээ боддог.
10:04
And that's because we think we have to be successful,
242
604260
2524
Гэтэл бидний тархи эсрэгээрээ ажилладаг.
10:06
then we'll be happier.
243
606808
1124
10:07
But our brains work in the opposite order.
244
607956
2075
Сэтгэл өөдрөг болоход хүний тархинд
10:10
If you can raise somebody's level of positivity in the present,
245
610055
2977
"аз жаргалын давуу тал" гэж нэрлэгддэг зүйл бий болдог байна.
10:13
then their brain experiences what we now call a happiness advantage,
246
613056
3240
Үр дүнд тархи нь сэтгэл хөдлөлгүй, эсвэл гутрангуй байх төлөвөөс
10:16
which is your brain at positive performs significantly better
247
616320
2914
хавьгүй өндөр түвшинд ажилладаг байна.
10:19
than at negative, neutral or stressed.
248
619258
1868
Оюун ухаан, бүтээлч чанар, эрч хүчний түвшин бүгд нэмэгддэг аж.
10:21
Your intelligence rises, your creativity rises, your energy levels rise.
249
621150
3430
Ерөнхийдөө ажлын бүтээмж бүх үзүүлэлтээрээ сайжирдаг гэсэн үг юм.
10:24
In fact, we've found that every single business outcome improves.
250
624604
3171
Өөдрөг байх үед тархи сэтгэл хөдлөлгүй эсвэл
10:27
Your brain at positive is 31% more productive
251
627799
2129
сэтгэлээр унасан үеэс 31% илүү бүтээмжтэй байдаг.
10:29
than your brain at negative, neutral or stressed.
252
629952
2310
Борлуулалт 37% нэмэгддэг аж.
10:32
You're 37% better at sales.
253
632286
1376
10:33
Doctors are 19 percent faster, more accurate
254
633686
2096
Сэтгэлээр өөдрөг байгаа эмч нарын
10:35
at coming up with the correct diagnosis
255
635806
1930
ажлын хурд 19%-иар нэмэгдэж,
10:37
when positive instead of negative, neutral or stressed.
256
637760
2676
өвчтөнд зөв онош тогтоож байлаа.
Бид тогтсон ойлголтоо өөрчилж чадна.
10:40
Which means we can reverse the formula.
257
640460
1876
10:42
If we can find a way of becoming positive in the present,
258
642360
2776
Хэрэв бид өөдрөг байж чадвал
10:45
then our brains work even more successfully
259
645160
2048
бидний тархи илүү амжилттай ажиллаж
10:47
as we're able to work harder, faster and more intelligently.
260
647232
2904
бид илүү шаргуу, хурдтай, ухаалгаар ажиллах боломжтой болно.
10:50
We need to be able to reverse this formula
261
650160
2076
Бид аз жаргал, амжилтын томьёоллоо өөрчилж
10:52
so we can start to see what our brains are actually capable of.
262
652260
2976
тархиныхаа жинхэнэ чадварыг нээх бүрэн боломжтой.
10:55
Because dopamine, which floods into your system when you're positive,
263
655260
3276
Учир нь сэтгэл өөдрөг байхад ялгардаг допамин бодис нь
10:58
has two functions.
264
658560
1064
2 үүрэг гүйцэтгэдэг.
10:59
Not only does it make you happier,
265
659648
1977
Энэ хүнийг аз жаргалтай болгоод зогсохгүй
11:01
it turns on all of the learning centers in your brain
266
661649
2577
суралцах чадварыг хариуцдаг тархины төвийг идэвхжүүлж
11:04
allowing you to adapt to the world in a different way.
267
664250
2577
асуудлыг өөр өнцгөөс харах боломжийг нэмэгдүүлдэг аж.
11:06
We've found there are ways that you can train your brain
268
666851
2677
Бид тархиа хэрхэн дасгалжуулж, илүү өөдрөг болох
11:09
to be able to become more positive.
269
669552
1677
аргыг олж мэдсэн.
21 өдрийн турш өдөрт 2-хон минут л хийхэд
11:11
In just a two-minute span of time done for 21 days in a row,
270
671253
2970
11:14
we can actually rewire your brain,
271
674247
1677
тархины ажиллагаа өөрчлөгдөж,
11:15
allowing your brain to actually work more optimistically and more successfully.
272
675948
3877
илүү өөдрөгөөр, илүү амжилт гарган ажиллах боломжтой болно.
11:19
We've done these things in research now
273
679849
1877
Бид энэ дасгалыг судалгаанд орж буй
11:21
in every company that I've worked with,
274
681750
1977
байгууллага болгон дээр туршиж байгаа.
11:23
getting them to write down three new things that they're grateful for
275
683751
3277
Оролцогчдод өөрт тохиолдсон талархмаар 3 шинэ зүйлээ 21 өдрийн
11:27
for 21 days in a row, three new things each day.
276
687052
2287
турш өдөр бүр бичиж байх даалгавар өгсөн.
11:29
And at the end of that,
277
689363
1167
Үүний үр дүнд
11:30
their brain starts to retain a pattern
278
690554
1877
тэдний тархины үйл ажиллагаа өөрчлөгдөж
сөрөг мэдээллээс илүүтэй эерэг зүйлд анхаарах дадал сууж эхэлсэн байна.
11:32
of scanning the world not for the negative, but for the positive first.
279
692455
3477
11:35
Journaling about one positive experience you've had over the past 24 hours
280
695956
3577
Сүүлийн 24 цагт өөрт тохиолдсон сайхан зүйлээ бичиж тэмдэглэх нь
ой санаанд хадгалагддаг.
11:39
allows your brain to relive it.
281
699557
1559
Дасгал нь үйлдэл хэрхэн тархинд нөлөөлдгийг харуулдаг.
11:41
Exercise teaches your brain that your behavior matters.
282
701140
2657
Бясалгал хийх нь олон ажил зэрэг хийхийг
11:43
We find that meditation allows your brain
283
703821
1977
оролдсоноор үүсдэг анхаарал хомсдлын эмгэг
11:45
to get over the cultural ADHD that we've been creating
284
705822
2577
өвчнөөс салгаж, хийж буй
11:48
by trying to do multiple tasks at once
285
708423
1877
өмнөх ажилдаа анхаарлаа төвлөрүүлэхэд тусалдаг.
11:50
and allows our brains to focus on the task at hand.
286
710324
2477
Хариу нэхэлгүй бусдад туслах, сайн үйл хийх нь маш чухал.
11:52
And finally, random acts of kindness are conscious acts of kindness.
287
712825
3277
Бид оролцогчдод өдөр бүр дотны хүмүүстээ
магтаал, талархлын үгтэй
11:56
We get people, when they open up their inbox,
288
716126
2144
нэг захидал илгээж байх даалгавар өгсөн.
11:58
to write one positive email
289
718294
1310
11:59
praising or thanking somebody in their support network.
290
719628
2677
Энэ дасгалыг өдөр тутмын биеийн
тамирын дасгал хөдөлгөөн мэт хийж дадсанаар
12:02
And by doing these activities
291
722329
1477
12:03
and by training your brain just like we train our bodies,
292
723830
2677
аз жаргал, амжилтад хүрэх томьёоллыг өөрчилж чадна.
12:06
what we've found is we can reverse the formula for happiness and success,
293
726531
3477
Хэрэв бид ингэж чадвал аз жаргалд хүрэх арга ухаанд
жинхэнэ хувьсгал хийх юм.
12:10
and in doing so, not only create ripples of positivity,
294
730032
2703
Маш их баярлалаа.
(Алга ташилт)
12:12
but a real revolution.
295
732759
1077
12:13
Thank you very much.
296
733860
1076
12:14
(Applause)
297
734960
1000
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7