Every kid needs a champion | Rita Pierson | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I have spent my entire life

ကျွန်မဘဝတစ်ခုလုံးကို ကျောင်းမှာ ဒါမှမဟုတ်

either at the schoolhouse, on the way to the schoolhouse,

ကျောင်းကိုသွားတဲ့လမ်းမှာ ဒါမှမဟုတ်၊

or talking about what happens in the schoolhouse.

ကျောင်းမှာဖြစ်ပျက်တာကို ပြောဆိုရင်း ကုန်ဆုံးခဲ့ပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Both my parents were educators,

မိဘနှစ်ပါးစလုံးက ဆရာတွေပါ၊

my maternal grandparents were educators,

မိခင်ဘက်က ဘိုးဘွားတွေကလည်း ဆရာတွေဖြစ်ပြီး

and for the past 40 years, I've done the same thing.

နှစ် ၄၀ လုံးလုံး ဒီတစ်ခုတည်း လုပ်ခဲ့တာပါ။

And so, needless to say, over those years

ဒီတော့ ပြောဖို့မလိုတာက အဲဒီနှစ်တွေမှာ

I've had a chance to look at education reform

ပညာရေးပြောင်းလဲမှုကို ရှုထောင့်များစွာကနေ

from a lot of perspectives.

ကြည့်မြင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း ရှိခဲ့တယ်။

Some of those reforms have been good.

တစ်ချိုပြောင်းလဲမှုတွေက ကောင်းပါတယ်၊

Some of them have been not so good.

တစ်ချို့ကတော့ သိပ်အကောင်းကြီး မဟုတ်ပါဘူး။

And we know why kids drop out.

ကလေးတွေဘာကြောင့် ကျောင်းထွက်တာသိတယ်၊

We know why kids don't learn.

ကလေးတွေ ဘာကြောင့် မသင်တာသိတယ်၊

It's either poverty, low attendance,

ဆင်းရဲတာ၊ ကျောင်းတက်နည်းတာ

negative peer influences...

မကောင်းတဲ့ ရွယ်တူချင်း လွှမ်းမိုးမှု တစ်ခုခုပါ။

We know why.

ဘာကြောင့်ဆိုတာ သိကြပါတယ်။

But one of the things that we never discuss

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ တစ်ခါမှ မဆွေးနွေးဖူးတဲ့

or we rarely discuss

ဒါမှမဟုတ် ဆွေးနွေးခဲတဲ့ အကြောင်းတစ်ခုက

is the value and importance of human connection.

လူသားသံယောဇဉ်ရဲ့ တန်ဖိုးနဲ့ အရေးပါမှုပါ။

Relationships.

ဆက်ဆံရေးတွေပေါ့။

James Comer says that no significant learning

James Comer ပြောတာက အရာရောက်တဲ့ ဆက်ဆံရေးမရှိဘဲနဲ့

can occur without a significant relationship.

အရာရောက်တဲ့ သင်ယူမှု မရှိနိုင်ဘူးတဲ့။

George Washington Carver says all learning

George Washinton Carver ကတော့ သင်ကြားမှုအားလုံးဟာ

is understanding relationships.

ဆက်ဆံရေးများကို နားလည်ခြင်း လို့ပြောတယ်။

Everyone in this room has been affected by a teacher or an adult.

ဒီခန်းမထဲက လူတိုင်း ဆရာ(သို့)လူကြီး တစ်ဦးရဲ့ ဩဇာကို ခံခဲ့ရဖူးတယ်။

For years, I have watched people teach.

နှစ်များစွာ လူတွေသင်ကြတာကို ကြည့်ထားပါတယ်။

I have looked at the best and I've looked at some of the worst.

အကောင်းဆုံးတွေကိုကြည့်ဖူးတယ်၊ အဆိုးဆုံးတွေလည်း ကြည့်ဖူးတယ်။

A colleague said to me one time,

တစ်ခါက လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တစ်ဦး ပြောတာက

"They don't pay me to like the kids.

"ငါ့ကို လစာပေးတာ ကလေးတွေကို နှစ်သက်ဖို့ မဟုတ်ဘူး၊

They pay me to teach a lesson.

သင်ခန်းစာသင်ဖို့ ငါ့ကိုပေးကြတာ၊

The kids should learn it.

ကလေးတွေဟာ သင်ယူသင့်တယ်၊

I should teach it, they should learn it,

ငါက သင်သင့်တယ်၊ သူတို့က သင်ယူသင့်တယ်။

Case closed."

ပြီးပြီလေ"တဲ့။

Well, I said to her,

ဒါနဲ့ သူမကို ပြောလိုက်တာက

"You know, kids don't learn from people they don't like."

"နင်သိလား၊ သူတို့မနှစ်သက်တဲ့ သူဆီက ကလေးတွေ သင်ယူမှာ မဟုတ်ဘူး"။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

She said, "That's just a bunch of hooey."

သူမက " ဒါက ပေါက်ကရတွေပါ"တဲ့။

And I said to her,

ဒါနဲ့ သူမပြောလိုက်တာက

"Well, your year is going to be long and arduous, dear."

"ကဲ မင်းရဲ့ နှစ်ကတော့ ရှည်ပြီး ကြမ်းတမ်း တော့မှာပဲ သူငယ်ချင်းရေ"လို့။

Needless to say, it was.

ပြောစရာမလိုဘူး၊ တကယ်ဖြစ်ခဲ့တယ်

Some people think that you can either have it in you to build a relationship,

တစ်ချို့လူတွေက ဆက်ဆံရေး လုပ်လုပ်၊ မလုပ်လုပ်

or you don't.

ရတာပဲလို့ ထင်ကြတယ်။

I think Stephen Covey had the right idea.

Stephen Covey တွေးတာမှန်တယ် ထင်တယ်။

He said you ought to just throw in a few simple things,

သူပြောတာက ရိုးစင်းတဲ့ အရာလေးတွေကို အလိုက်ပေးသင့်တယ်၊

like seeking first to understand,

ကိုယ့်ကို နားလည်ဖို့ကို ဆန့်ကျင်မှုအား ပထမဆုံး

as opposed to being understood.

ကိုယ်က နားလည်ဖို့ ကြိုးစားတာမျိုးပေါ့။

Simple things, like apologizing.

ရိုးရိုးလေးတွေပါ၊ တောင်းပန်ခြင်းလိုမျိုးပေါ့။

You ever thought about that?

ဒီအကြောင်း တွေးဖူးကြလား။

Tell a kid you're sorry, they're in shock.

ကလေးတစ်ဦးကို တောင်းပန်ကြည့်၊ လန့်သွားကြတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I taught a lesson once on ratios.

တစ်ခါက အချိုးတွေအကြောင်း သင်ခန်းစာ ပို့ချနေခဲ့တယ်

I'm not real good with math, but I was working on it.

သင်္ချာမှာ သိပ်မတော်ပေမဲ့ ကြိုးစား သင်နေတာပဲလေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I got back and looked at that teacher edition.

ပြန်ပြီးတော့ ဆရာကိုင်ကို ကြည့်ခဲ့တယ်။

I'd taught the whole lesson wrong.

သင်ခန်းစာတစ်ခုလုံး မှားသွားတယ်လေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So I came back to class the next day and I said,

နောက်နေ့ အတန်းကို ပြန်လာပြီး ပြောတာက

"Look, guys, I need to apologize.

ကဲ ကိုယ့်လူတို့ရေ၊ ငါတောင်းပန်ဖို့လိုတယ်၊

I taught the whole lesson wrong. I'm so sorry."

သင်ခန်းစာတစ်ခုလုံး မှားသင်မိတယ်၊ တောင်းပန်ပါတယ်"လို့။

They said, "That's okay, Ms. Pierson.

သူတို့က "ရပါတယ်၊ Ms. Pierson

You were so excited, we just let you go."

စိတ်အရမ်းလှုပ်ရှားနေတာပါ၊ ခွင့်လွှတ်ပါတယ်။

I have had classes that were so low,

ကျွန်မမှာရှိတဲ့အတန်းတွေက အရမ်းနိမ့်ပြီး၊

so academically deficient, that I cried.

ပညာရေးပိုင်းမှာ အရမ်းချို့တဲ့လို့ ငိုမိခဲ့တယ်။

I wondered, "How am I going to take this group,

တွေးမိတာက "ငါ ဒီအုပ်စုကို ကိုးလအတွင်း

in nine months,

လက်ရှိနေရာကနေ သူတို့ရှိဖို့လိုတဲ့

from where they are to where they need to be?

နေရာကို ဘယ်လိုခေါ်သွားရမလဲ"ပေါ့။

And it was difficult, it was awfully hard.

ဒါက ခက်ပါတယ်၊ အတော်ကြီးကို ခက်တာပါ။

How do I raise the self-esteem of a child

ကလေးတစ်ယောက်ရဲ့ မိမိကိုယ်ကို အထင်ကြီးမှုနဲ့ ပညာရေး

and his academic achievement at the same time?

​အောင်မြင်မှုကို တစ်ချိန်တည်း ဘယ်လို မြှင့်မလဲ။

One year I came up with a bright idea.

တစ်နှစ်မှာ စိတ်ကူးကောင်းတစ်ခု ရခဲ့တယ်။

I told all my students,

ကျောင်းသားအားလုံးကို ပြောလိုက်တာက

"You were chosen to be in my class

"မင်းတို့ကို အတန်းမှာသင်ဖို့ ရွေးခဲ့တာက

because I am the best teacher

ငါက အတော်ဆုံးဆရာမ၊ မင်းတို့ဟာ

and you are the best students,

အတော်ဆုံး ကျောင်းသားတွေဖြစ်လို့၊

they put us all together

တို့တွေကို အတူထားလိုက်ကြတာ၊

so we could show everybody else how to do it."

ဒီတော့ ဘယ်လိုလုပ်လဲဆိုတာ လူတိုင်းကို ပြနိုင်တယ်လေ"

One of the students said, "Really?"

ကျောင်းသားတစ်ဦးက "တကယ်လား"တဲ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I said, "Really. We have to show the other classes

ကျွန်မက "တကယ်ပေါ့၊ ငါတို့ဘယ်လို လုပ်တယ်ဆိုတာ အခြားအတန်းတွေကို

how to do it, so when we walk down the hall,

ပြဖို့လိုတယ်၊ ဒီတော့ ခန်းမထဲလျှောက်သွားရင်

people will notice us, so you can't make noise.

လူတွေ သတိထားမိလိမ့်မယ်၊ မင်းတို့ မဆူရဘူးနော်။

You just have to strut."

ဟန်နဲ့ပန်နဲ့ လျှောက်ရုံပဲလိုတယ်။"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I gave them a saying to say:

ဆိုဖို့ ဆိုရိုးတစ်ခု ပေးလိုက်တယ်။

"I am somebody.

"ငါဟာ အရေးပါတဲ့သူ၊

I was somebody when I came.

လာစဉ်တုန်းက အရေးပါသူပါ။

I'll be a better somebody when I leave.

ထွက်သွားရင် ပိုအရေးပါသူ ဖြစ်လိမ့်မယ်။

I am powerful, and I am strong.

ငါဟာ စွမ်းအားရှိပြီး သန်မာတယ်။

I deserve the education that I get here.

ဒီမှာ ငါရတဲ့ ပညာရေးနဲ့ ငါဟာ ထိုက်တန်တယ်။

I have things to do, people to impress,

လုပ်စရာတွေရှိတယ်၊ လူတွေ သဘောကျဖို့၊

and places to go."

ပြီးတော့ နေရာတွေကို သွားဖို့ပါ။"

And they said, "Yeah!"

ဒါနဲ့ သူတို့က "ဟေး"တဲ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

You say it long enough,

မင်းတို့ ဒါကို ကြာကြာ ဆိုရမယ်

it starts to be a part of you.

ဒါက မင်းတို့ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း စဖြစ်လာတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

I gave a quiz, 20 questions.

ဉာဏ်စမ်း မေးခွန်း ၂၀ ပေးလိုက်တယ်။

A student missed 18.

ကျောင်းသားတစ်ယောက်က ၁၈ ခုလွဲတယ်။

I put a "+2" on his paper and a big smiley face.

သူ့စာရွက်ပေါ်မှာ +၂ ဆိုပြီး ပြုံးနေတဲ့ပုံတပ်လိုက်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

He said, "Ms. Pierson, is this an F?"

သူက "Ms. Pierson ဒါက ကျတာမို့လား"တဲ့။

I said, "Yes."

ကျွန်မက "အေး"လို့

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

He said, "Then why'd you put a smiley face?"

သူက "ဒါဆို ဘာလို့ ပြုံးနေတဲ့ပုံ တပ်ထားတာလဲ"တဲ့။

I said, "Because you're on a roll.

ကျွန်မက "ဘာလို့ဆို မင်းက စာရင်းမှာပါတယ်၊

You got two right. You didn't miss them all."

နှစ်ခု မှန်တယ်။ အကုန်လုံးမမှားဘူးလေ။"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I said, "And when we review this, won't you do better?"

ကျွန်မက "တို့တွေ ဒါကို ပြန်စစ်ဆေးလိုက်ရင် မင်းပိုကောင်း လာမယ်မို့လား။"

He said, "Yes, ma'am, I can do better."

သူက "ဟုတ်ကဲ့၊ ဆရာမ ပိုကောင်းအောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။"

You see, "-18" sucks all the life out of you.

မြင်တယ်နော်၊" ၁၈"က ကိုယ့်ဆီက အသက်အားလုံး စုပ်ယူသွားတယ်။

"+2" said, "I ain't all bad."

"+၂" က "ငါ အဆိုးချည်းတော့ မဟုတ်ဘူး"တဲ့။

For years, I watched my mother take the time at recess to review,

နှစ်တွေချီပြီး အမေ့ကို စောင့်ကြည့်ခဲ့တယ်။ မုန့်စားဆင်းချိန်ကိုယူပြီး စစ်ဆေးတာ၊

go on home visits in the afternoon,

နေ့လည်ခင်းတွေမှာ အိမ်တွေသွားလည်တာ၊

buy combs and brushes and peanut butter and crackers

ဘီးတွေ၊ ဘရွတ်တွေနဲ့ စားဖို့လိုတဲ့ ကလေးတွေအတွက်

to put in her desk drawer for kids that needed to eat,

မြေပဲထောပတ်နဲ့ မုန့်ကြွပ်တွေ၊ အနံ့မကောင်းတဲ့ကလေးတွေအတွက်

and a washcloth and some soap for the kids who didn't smell so good.

ကိုယ်သုတ်အဝတ်နဲ့ ဆပ်ပြာတွေ ဝယ်ပြီး အံဆွဲထဲ ထည့်တာတွေပေါ့။

See, it's hard to teach kids who stink.

ကြည့်လေ၊ နံနေတဲ့ ကလေးတွေဟာ သင်ရခက်တယ်ဆိုတာ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And kids can be cruel.

ပြီးတော့ ကလေးတွေဟာ အန္တရာယ်ပေးနိုင်တယ်။

And so she kept those things in her desk,

ဒါကြောင့် သူမဟာ ပစ္စည်းတွေကို စားပွဲထဲမှာ ထည့်တာလေ။

and years later, after she retired,

နှစ်တွေကြာအပြီးမှာ သူမ အငြိမ်းစားယူခဲ့တယ်။

I watched some of those same kids come through

ဒီကလေးတွေထဲကပဲ တစ်ချို့ အဆက်အသွယ်ရလာပြီး

and say to her, "You know, Ms. Walker,

ပြောကြတာက "သိလားဗျ၊ Ms.Walker ဟာ

you made a difference in my life.

ကျွန်တော့ဘဝ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်အောင်၊

You made it work for me.

အလုပ်ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတာ

You made me feel like I was somebody,

အောက်ခြေမှာ မဖြစ်ခဲ့ဘူးဆိုတာ

when I knew, at the bottom, I wasn't.

ကျွန်တော်သိချိန်မှာ အရေးပါသူလို့ ခံစားရအောင် လုပ်ပေးခဲ့တာပါ။

And I want you to just see what I've become."

ကျွန်တော်ဖြစ်လာတာကို မြင်စေချင်တာပါပဲ။"

And when my mama died two years ago at 92,

ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်က အသက် ၉၂နှစ်မှာ အမေဆုံးတော့။

there were so many former students at her funeral,

သူမရဲ့ အသုဘမှာ တပည့်ဟောင်းတွေအများကြီးပဲ။

it brought tears to my eyes, not because she was gone,

ဒါက ကျွန်မကို မျက်ရည်ကျစေတယ်။ အမေဆုံးသွားလို့မဟုတ်ပါဘူး။

but because she left a legacy of relationships

ဘယ်တော့မှ ပျောက်မသွားတဲ့ ဆက်ဆံရေး

that could never disappear.

အမွေအနှစ်ကို ထားရစ်ခဲ့လို့ပါ။

Can we stand to have more relationships?

ကျွန်မတို့တွေ ပိုများတဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေ ရှိဖို့ ရပ်တည်နိုင်မလား။

Absolutely.

ကျိန်းသေပေါ့။

Will you like all your children? Of course not.

ရှင်တို့ရဲ့ ကလေးအားလုံးကို နှစ်သက်မှာလား။ မဟုတ်ရေးချ မဟုတ်ပဲ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And you know your toughest kids are never absent.

လက်ပေါက်အကတ်ဆုံး ကလေးတွေက ဘယ်တော့မှ မပျက်တာ ရှင်တို့ သိတယ်လေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Never.

ဘယ်တော့မှနော်။

You won't like them all,

အားလုံတော့ ကြိုက်မှာမဟုတ်ဘူး။

and the tough ones show up for a reason.

လက်ပေါက်ကတ်တဲ့သူတွေက အကြောင်းတစ်ခုနဲ့ လာကြတာပါ။

It's the connection. It's the relationships.

ဒါက ဆက်သွယ်မှုပါ၊ ဒါက ဆက်ဆံရေးပါ။

So teachers become great actors and great actresses,

ဒါနဲ့ ဆရာတွေဟာ အလွန်တော်တဲ့ မင်းသားတွေ၊ မင်းသမီးတွေဖြစ်လာတယ်။

and we come to work when we don't feel like it,

ဒါကို မခံစားချင်တဲ့အခါ အလုပ်ကိုလာကြပြီး

and we're listening to policy that doesn't make sense,

အဓိပ္ပါယ်မရှိတဲ့ မူဝါဒကို နားထောင်နေတယ်။

and we teach anyway.

ဘာဖြစ်ဖြစ် သင်တာပဲလေ။

We teach anyway, because that's what we do.

ဘာဖြစ်ဖြစ် သင်ကြတယ်၊ ဒါက ကျွန်မတို့ အလုပ်ကိုး။

Teaching and learning should bring joy.

သင်ကြားခြင်းနဲ့ သင်ယူခြင်းဟာ ပီတိကို ယူလာသင့်တယ်လေ။

How powerful would our world be

စွန့်စားတာကို မကြောက်တဲ့၊ စဉ်းစားဖို့မကြောက်တဲ့

if we had kids who were not afraid to take risks,

ချန်ပီယံတစ်ယောက်ရှိတဲ့ ကလေးတွေသာ ကျွန်မတို့မှာရှိရင်

who were not afraid to think,

ကမ္ဘာကြီးဟာ ဘယ်လောက်များ

and who had a champion?

အားကောင်းလိုက်မလဲနော်။

Every child deserves a champion,

ကလေးတိုင်းဟာ ချန်ပီယံတစ်ယောက်၊ သူတို့ကို ဘယ်တော့မှ

an adult who will never give up on them,

မစွန့်လွှတ်မယ့် လူကြီးတစ်ယောက်၊

who understands the power of connection,

ဆက်သွယ်မှုရဲ့ အစွမ်းကိုနားလည်ပြီး သူတို့တွေ ဖြစ်နိုင်တာရဲ့

and insists that they become the best that they can possibly be.

အကောင်းဆုံး ဖြစ်လာတာကို တောင်းဆိုတဲ့သူ နဲ့ထိုက်တန်တယ်။

Is this job tough? You betcha.

ဒါက ခက်တဲ့အလုပ်လားရှင်။ အသေချာပဲ။

Oh God, you betcha.

အို့ ဘုရားရေ၊သိပ် သေချာတယ်။

But it is not impossible.

ဒါပေမဲ့ ဒါက မဖြစ်နိုင်တာ မဟုတ်ပါဘူး။

We can do this. We're educators.

ကျွန်မတို့ လုပ်နိုင်တယ်၊ ဆရာတွေလေ။

We're born to make a difference.

ခြားနားတာ တစ်ခုလုပ်ဖို့ မွေးလာကြတာလေ။

Thank you so much.

ကျေးဇူး အများကြီးတင်ပါတယ်။

(Applause)

လက်ခုပ်သံများ။