Every kid needs a champion | Rita Pierson | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Fəxri Xanlarzadə Reviewer: Gulchin Taghiyeva

Bütün həyatımı ya məktəbdə,

I have spent my entire life

either at the schoolhouse, on the way to the schoolhouse,

ya məktəbə gedən yolda,

ya da məktəbdə baş verənlər haqda danışaraq keçirmişəm.

or talking about what happens in the schoolhouse.

(Laughter)

Both my parents were educators,

Valideynlərimin hər ikisi maarifçi olub,

my maternal grandparents were educators,

ana tərəfdən nənəm və babam maarifçi olublar,

və mən də son 40 il ərzində eyni şeyi eləmişəm.

and for the past 40 years, I've done the same thing.

Və, təbii ki, bütün bu illər ərzində

And so, needless to say, over those years

I've had a chance to look at education reform

təhsil islahatlarına müxtəlif bucaqlardan

from a lot of perspectives.

baxma imkanım olub.

Some of those reforms have been good.

Bəziləri yaxşı nəticələr verib,

Some of them have been not so good.

Digərləri o qədər də yaxşı alınmayıb.

And we know why kids drop out.

Və biz bilirik niyə uşaqlarımızın məktəbi yarımçıq qoyduğunu.

We know why kids don't learn.

Niyə öyrənmədiklərini bilirik.

It's either poverty, low attendance,

Ya kasıblıqdan, ya davamsızlıqdan,

negative peer influences...

ya da ətrafdakı yaşıdların mənfi təsirindən. Niyəsini bilirik.

We know why.

But one of the things that we never discuss

Ancaq heç haqqında danışmadığımız,

or we rarely discuss

ya da nadirən danışdığımız şeylərdən biri

is the value and importance of human connection.

insani yaxınlıq və bağlara verməli olduğumuz

Relationships.

dəyər və önəmdir.

James Comer says that no significant learning

Ceyms Komer deyib ki, heç bir tutarlı öyrənmə

can occur without a significant relationship.

tutarlı bir yaxınlığın yoxluğunda baş verə bilməz.

George Washington Carver says all learning

Corc Vaşinqton Karver isə, bütün öyrənmənin

is understanding relationships.

insani bağları anlamaqdan keçdiyini deyir.

Everyone in this room has been affected by a teacher or an adult.

Bu zaldakı hər bir kəs bir müəllim və ya

bir böyük tərəfindən təsir görmüşdür.

For years, I have watched people teach.

Mən, illər boyu, təhsil prosesindəki fərdləri izləmişəm.

I have looked at the best and I've looked at some of the worst.

Neçə ən yaxşılarını görmüş və bir neçə bərbad olanlarına da şahid olmuşam.

A colleague said to me one time,

Bir həmkarım günün birində mənə dedi ki:

"They don't pay me to like the kids.

"Mənə maaşı uşaqları bəyənməyim üçün vermirlər.

Verirlər ki, dərsimi keçim.

They pay me to teach a lesson.

The kids should learn it.

Uşaqlar öyrənsinlər.

I should teach it, they should learn it,

Mən öyrətməliyəm. Onlar öyrənməlidirlər. Vəssalam."

Case closed."

Well, I said to her,

Deməli, qayıdıb dedim ki ona:

"Bilirsən, uşaqlar xoşları gəlməyən adamlardan bir şey öyrənməzlər."

"You know, kids don't learn from people they don't like."

(Laughter)

(Gülüş) (Alqış)

(Applause)

She said, "That's just a bunch of hooey."

Dedi: "Əşi, cəfəngiyyatdır."

And I said to her,

Mən də dedim ki: "Onda, əzizim, səni qarşıda çətin və

"Well, your year is going to be long and arduous, dear."

gərgin bir il gözləyir."

Needless to say, it was.

Aydın məsələydi. Bəziləri düşünür ki,

Some people think that you can either have it in you to build a relationship,

yaxınlıq qura bilmək təbii bacarığı ya içində var

or you don't.

ya da yoxdur.

Məncə, Stefan Kovey haqlı deyib.

I think Stephen Covey had the right idea.

He said you ought to just throw in a few simple things,

Deyir ki, həyatda hərdən bir sıra bəsit şeylərə də yer ayırmaq lazımdır,

like seeking first to understand,

ilk öncə anlaşılmağa deyil,

as opposed to being understood.

anlamağa çalışmaq kimi,

Simple things, like apologizing.

üzr istəmək kimi sadə şeylərə.

You ever thought about that?

Düşündünüzmü heç bu haqda?

Tell a kid you're sorry, they're in shock.

Bir uşaqdan üzr istəyin, məəttəl qalacaq.

(Laughter)

I taught a lesson once on ratios.

Bir dəfə, nisbət bəhsindən bir dərs deyirdim.

I'm not real good with math, but I was working on it.

Riyaziyyatla aram elə də yaxşı olmasa da, üzərimdə çalışırdım.

(Laughter)

And I got back and looked at that teacher edition.

Sonra qayıdıb müəllim kitabçasına baxanda

I'd taught the whole lesson wrong.

gördüm ki, bütün dərsi səhv başa salmışam. (Gülüş)

(Laughter)

So I came back to class the next day and I said,

Sonra növbəti gün sinfə gəldim və dedim ki,

"Look, guys, I need to apologize.

"Uşaqlar, baxın, üzr istəməliyəm.

I taught the whole lesson wrong. I'm so sorry."

Bütün dərsi səhv başa salmışam. Bağışlayın."

They said, "That's okay, Ms. Pierson.

Dedilər: "Eybi yox, Xanım Pierson,

You were so excited, we just let you go."

Elə həvəslə başa salırdınız ki, biz də bir şey deyə bilmədik."

(Gülüş) (Alqış)

I have had classes that were so low,

Akademik cəhətdən elə zəif siniflərim olub ki,

özümü tuta bilməyib ağlamışam.

so academically deficient, that I cried.

I wondered, "How am I going to take this group,

Bu qrupu doqquz ay içərisində olduqları yerdən

in nine months,

olmalı olduqları yerə

from where they are to where they need to be?

necə aparacağam deyə elə hey düşünmüşəm.

And it was difficult, it was awfully hard.

Müşkül məsələydi. Həqiqətən çətin olurdu.

Bir uşağın mənlik anlayışını və, eyni zamanda,

How do I raise the self-esteem of a child

and his academic achievement at the same time?

akademik nailiyyətini necə artıra bilərəm?

One year I came up with a bright idea.

İlin birində, parlaq bir fikir gəldi ağlıma.

I told all my students,

Bütün şagirdlərimə dedim ki:

"You were chosen to be in my class

"Siz mənim sinfimdə olmaq üçün seçilmişlərsiniz,

because I am the best teacher

çünki mən ən yaxşı müəlliməm,

and you are the best students,

sizsə ən yaxşı şagirdlərsiniz,

they put us all together

və bizim hamımızı bir araya gətiriblər ki,

so we could show everybody else how to do it."

bütün başqa hamıya bunu necə bacardığımızı göstərə bilək."

Şagirdlərdən biri qayıdıb: "Doğrudan?" - deyə soruşdu.

One of the students said, "Really?"

(Laughter)

(Gülüş)

I said, "Really. We have to show the other classes

"Bəli. Doğrudan." - dedim, - "Biz başqa siniflərə örnək

how to do it, so when we walk down the hall,

olmalıyıq. Elə ki, biz dəhlizdən keçərkən

hamı bizə diqqət yetirsin. Yəni, səs sala bilməzsiniz.

people will notice us, so you can't make noise.

You just have to strut."

Sakit və farağat yeriməlisiniz."

(Laughter)

And I gave them a saying to say:

Və bu sözləri qulaqlarında sırğa etmələrini istədim: "Mən bir fərdəm.

"I am somebody.

I was somebody when I came.

Bura gələndə bir fərd idim.

I'll be a better somebody when I leave.

Burdan daha yaxşı bir fərd olaraq çıxacağam.

I am powerful, and I am strong.

Güclü və qüvvətliyəm.

I deserve the education that I get here.

Burda aldığım təhsil haqqımdır.

I have things to do, people to impress,

Görəcək işlərim var, təsirləndirəcək insanlar,

and places to go."

gəzməyə yerlər var qarşımda."

And they said, "Yeah!"

"Bəli!" - deyə cavab verdilər.

(Laughter)

You say it long enough,

Nəyisə çox təkrarlayanda,

it starts to be a part of you.

sözlər artıq bir parçan olmağa başlayır.

(Applause)

Beləliklə, - (Alqış)

20 sualdan ibarət bir test hazırladım.

I gave a quiz, 20 questions.

A student missed 18.

Bir şagird 18-ni səhv etdi.

I put a "+2" on his paper and a big smiley face.

Mən də vərəqinə "+2" qoydum, yanında böyük bir gülər üz.

(Laughter)

He said, "Ms. Pierson, is this an F?"

Dedi ki: "Xanım Pierson, "F" almışam?"

I said, "Yes."

Dedim: "Bəli."

(Laughter)

He said, "Then why'd you put a smiley face?"

Dedi: "Bəs bu gülüş işarəsini niyə qoymusunuz?"

I said, "Because you're on a roll.

Dedim: "Çünki hələ öyrənirsən.

You got two right. You didn't miss them all."

İkisini ki düz yazmısan. Hamısını buraxmamısan."

(Laughter)

I said, "And when we review this, won't you do better?"

"Bu bəhsi təkrarlayanda, daha yaxşı

yaza bilməzsənmi?" - dedim,

He said, "Yes, ma'am, I can do better."

Dedi: "Bəli, müəllimə, daha yaxşı eləyə bilərəm."

You see, "-18" sucks all the life out of you.

Gördünüzmü, "-18" bütün həyat eşqinizi öldürür.

"+2" said, "I ain't all bad."

"+2" amma: "O qədər də pis deyil ki." - deyir.

(Gülüş) (Alqış)

For years, I watched my mother take the time at recess to review,

İllər boyunca, anamın tənəffüs vaxtında

şagird işlərini gözdən keçirdiyinin,

günorta valideynləri ziyarətə evlərinə getdiyinin,

go on home visits in the afternoon,

buy combs and brushes and peanut butter and crackers

daraq, fırça, və yeməyə ehtiyacı olan uşaqlar üçün fıstıq əzməsi

to put in her desk drawer for kids that needed to eat,

və peçenye alıb siyirməsinə qoyduğunun,

and a washcloth and some soap for the kids who didn't smell so good.

və yaxşı qoxumayan uşaqlar üçün əsgi və sabun aldığının şahidi olmuşam.

See, it's hard to teach kids who stink.

Bilirsiniz ki, qoxusu gələn uşaqlara dərs demək asan iş deyil.

(Laughter)

And kids can be cruel.

Və uşaqlar da insafsız ola bilirlər.

And so she kept those things in her desk,

Ona görə də, bu şeyləri masasında hazır tuturdu,

and years later, after she retired,

və illər sonra, təqaüdə çıxandan sonra,

I watched some of those same kids come through

o uşaqlardan bəzilərinin gəlib ona: "Bilirsinizmi, xanım Volker,

and say to her, "You know, Ms. Walker,

siz mənim həyatımı dəyişdirdiniz,

you made a difference in my life.

Mənim yoluma işıq saldınız.

Heç bir kimsə olmadığımı bildiyim vaxtlarda belə,

You made it work for me.

You made me feel like I was somebody,

bir fərd kimi hiss etdirdiniz siz mənə.

when I knew, at the bottom, I wasn't.

Və indi, sadəcə, kim olduğumu görmənizi istəyirəm." -

And I want you to just see what I've become."

- dediklərinin şahidi oldum.

And when my mama died two years ago at 92,

Və anam iki il əvvəl 92 yaşında vəfat edəndə,

there were so many former students at her funeral,

dəfnində o qədər köhnə şagirdləri vardı ki,

köçüb getdiyi üçün deyil, sadəcə geridə heç bir zaman

it brought tears to my eyes, not because she was gone,

but because she left a legacy of relationships

itməyəcək böyük bir bağ buraxdığı üçün

that could never disappear.

gözlərim yaşla doldu.

Can we stand to have more relationships?

Daha artıq bağlar qura bilərikmi? Əlbəttə.

Absolutely.

Will you like all your children? Of course not.

Şagirlərinizin hamısını sevəcəksinizmi? Təbii ki, yox.

(Laughter)

Və də bilirsiniz ki, ən dələduz uşaqlar heç dərs buraxmazlar.

And you know your toughest kids are never absent.

(Laughter)

(Gülüş)

Never.

Heç vaxt. Hamısını sevməyəcəksiniz,

You won't like them all,

and the tough ones show up for a reason.

və o nadinc olanları həmişə dərsə gətirən bir səbəb var.

It's the connection. It's the relationships.

Bu, bağdır. Qayğıdır.Yaxınlıqdır.

Və ən əsası, siz hamısını sevməsəniz belə,

onlar bunu heç bir zaman sezməyəcəklər.

So teachers become great actors and great actresses,

Yəni, müəllimlər aktyor və aktrisalar cildinə girirlər,

and we come to work when we don't feel like it,

və heç kefimiz yoxkən belə dərsə gəlirik,

and we're listening to policy that doesn't make sense,

mənasız yerə olsa da, təlimatları dinləyirik,

and we teach anyway.

və yenə də öyrədirik.

We teach anyway, because that's what we do.

Yenə də öyrədirik, çünki bizim işimiz budur.

Teaching and learning should bring joy.

Öyrətmə və öyrənmə əyləncəyə bağlanmalıdır.

How powerful would our world be

Risk almaqdan qorxmayan,

if we had kids who were not afraid to take risks,

düşünməkdən çəkinməyən,

who were not afraid to think,

və bir qəhrəmanı olan uşaqlarımız olsaydı

and who had a champion?

nə qədər güclü bir dünyamız olardı!

Every child deserves a champion,

Hər bir uşağın haqqıdır bir qəhrəmanının olması;

an adult who will never give up on them,

onlardan heç ümidini üzməyəcək,

who understands the power of connection,

yaxınlığın gücünü və dəyərini anlayan,

and insists that they become the best that they can possibly be.

və ola biləcəklərinin ən yaxşısı olmalarına onları sövq edən bir böyük.

Is this job tough? You betcha.

Çətindirmi bu iş? Həm də necə. Həm də necə, Allahım.

Oh God, you betcha.

But it is not impossible.

Ancaq mümkünsüz də deyil.

We can do this. We're educators.

Biz bunu bacararıq. Biz maarifçilərik.

We're born to make a difference.

Fərq yaratmaq üçün doğulmuşlarıq biz.

Thank you so much.

Çox təşəkkür edirəm.

(Applause)

(Alqış)