Hans Rosling: Debunking third-world myths with the best stats you've ever seen

Translator: Dragan Bocevski Reviewer: Zdravko Smilevski

About 10 years ago, I took on the task to teach global development

Пред околу 10 години, се нафатив да предавам глобален развој

на студенти во Шведска. Тоа се случи откако поминав

to Swedish undergraduate students.

That was after having spent about 20 years,

околу 20 години истражувајќи го проблемот со гладот во Африка во соработка

together with African institutions,

studying hunger in Africa.

со некои африкански институции, па од мене се очекуваше да разбирам по нешто од светот.

So I was sort of expected to know a little about the world.

И така, почнав со предавање на предметот „Глобално здравство“

And I started, in our medical university, Karolinska Institute,

an undergraduate course called Global Health.

на нашиот медицински универзитет, на институтот Каролинска. Но, кога ќе добиете

But when you get that opportunity, you get a little nervous.

таква можност, ве фаќа малку трема. Си мислев, овие студенти на кои треба

I thought, these students coming to us actually have the highest grade

да им предавам,всушност доаѓаат со највисоки оценки кои можат да се добијат

you can get in the Swedish college system,

во Шведскиот високообразовен систем -- и затоа, веројатно веќе знаат

so I thought, maybe they know everything I'm going to teach them about.

се што јас би им предавал. Затоа, им направив мал тест кога првпат дојдоа.

So I did a pretest when they came.

And one of the questions from which I learned a lot was this one:

Едно од прашањата од кои јас научив многу беше:

"Which country has the highest child mortality of these five pairs?"

„Која има највисока стапка на смртност на деца од следните парови држави?“

И државите ги ставив заедно, така што во секој пар,

And I put them together so that in each pair of countries,

one has twice the child mortality of the other.

едната држава да има двојно поголема стапка на смртност од другата.

And this means that it's much bigger, the difference,

Со ваква значајна разлика, можноста за случајна грешка е минимална.

than the uncertainty of the data.

I won't put you at a test here, but it's Turkey,

Нема да ве тестирам и вас сега, но највисоко е Турција,

which is highest there, Poland, Russia, Pakistan and South Africa.

потоа Полска, Русија, Пакистан и Јужна Африка.

And these were the results of the Swedish students.

И ова беа резултатите од Шведските студенти.

I did it so I got the confidence interval, which is pretty narrow.

Тестот ми даде прилично големо ниво на доверба и бев среќен.

And I got happy, of course -- a 1.8 right answer out of five possible.

1.8 точни одговори од можни 5. Тоа значи дека

That means there was a place for a professor of international health

имаше простор за професор по меѓународно здравство,

and for my course.

(смеа) и за мојот курс.

(Laughter)

But one late night, when I was compiling the report,

Но, ја разбрав вредноста на моето откритие,

I really realized my discovery.

една доцна вечер, дури го составував мојот извештај од тестирањето. Покажав

I have shown that Swedish top students know, statistically,

дека најдобрите Шведски студенти знаат статистички

significantly less about the world than the chimpanzees.

значително помалку за светот од шимпанзата.

(Laughter)

(смеа)

Because the chimpanzee would score half right

Бидејќи шимпанзата ќе погодеа барем половина од прашањата ако ги наградев

if I gave them two bananas with Sri Lanka and Turkey.

со две банани. Тие би биле во право во половина од случаите.

They would be right half of the cases. But the students are not there.

Но, студентите погодија помалку од пола. Проблемот што требаше да го решам

The problem for me was not ignorance; it was preconceived ideas.

не беше незнаење, туку погрешна претстава што студентите веќе ја имаа.

I did also an unethical study

Направив и едно неетичко истражување на професорите на институтот Каролинска

of the professors of the Karolinska Institute,

(смеа)

which hands out the Nobel Prize in Medicine,

кој што ја доделува Нобеловата награда за медицина,

and they are on par with the chimpanzee there.

и погодија отприлика исто колку и шимпанзите.

(смеа)

(Laughter)

This is where I realized that there was really a need to communicate,

Тогаш сфатив дека навистина постоеше потреба

because the data of what's happening in the world

да искомуницираме за податоците

and the child health of every country

околу случувањата во светот.

is very well aware.

So we did this software, which displays it like this.

Го изработивме овој софтвер кој го прикажува тоа на следниот начин: секој круг овде претставува една земја.

Every bubble here is a country.

This country over here is China.

Оваа земја овде е Кина. Ова е Индија.

This is India.

The size of the bubble is the population,

Големината на кругот претставува број на жители, а на оваа оска овде го ставив наталитетот.

and on this axis here, I put fertility rate.

Because my students, what they said

Кога моите студенти ќе го погледнат светот,

when they looked upon the world, and I asked them,

и ќе ги прашам:

"What do you really think about the world?"

„Какво е всушност вашето мислење за светот?“

Најпрвин открив дека учебникот во најголем дел беше застарен.

Well, I first discovered that the textbook was Tintin, mainly.

(Laughter)

(смеа)

And they said, "The world is still 'we' and 'them.'

Тие тие одговорија, „Светот е сеуште ’ние’ и ’тие’.

And 'we' is the Western world and 'them' is the Third World."

„Ние“ е западниот свет, а „тие“ се земјите во развој.

„А што всушност подразбирате под западен свет?“ ги прашав.

"And what do you mean with 'Western world?'" I said.

"Well, that's long life and small family.

„Па, тоа е долг живот во мали семејства, а неразвиениот свет е краток живот во големи семејства.“

And 'Third World' is short life and large family."

Ова е она што што можам да го прикажам тука. Го ставам наталитетот тука: број на деца по жена,

So this is what I could display here.

I put fertility rate here --

number of children per woman: one, two, three, four,

едно, две, три, четири, се до 8 деца по жена.

up to about eight children per woman.

We have very good data since 1962, 1960, about,

Имаме многу добри податоци од околу 1962 година за големината на семејствата во сите држави.

on the size of families in all countries.

The error margin is narrow.

Грешката е незначителна. Тука ја ставам очекуваната должина на животот,

Here, I put life expectancy at birth,

from 30 years in some countries, up to about 70 years.

од 30 години во некои држави се до 70 години.

And in 1962, there was really a group of countries here

1962 година, гледаме една група држави овде.

that were industrialized countries,

Тоа се индустријализираните земји, и тие имале мали семејства и долг живот.

and they had small families and long lives.

And these were the developing countries.

А овие се земјите во развој:

They had large families and they had relatively short lives.

тие имале бројни семејства и релативно краток живот.

Now, what has happened since 1962? We want to see the change.

Сега, да видиме што се случило од 1962 година до сега. Сакаме да ја видиме промената.

Are the students right? It's still two types of countries?

Дали студентите се во право? Дали сеуште има два типа на држави?

Or have these developing countries got smaller families and they live here?

Или можеби се случило земјите во развој да имаат помалубројни семејства и да живеат овде?

Or have they got longer lives and live up there?

Или можеби имаат подолг живот и живеат овде горе?

Let's see. We start the world, eh?

Да видиме. Да го запреме светот тогаш. Ова се официјални податоци од Обединетите Нации

This is all UN statistics that have been available.

кои што се достапни. Одиме. Гледате ли овде?

Here we go. Can you see there?

It's China there, moving against better health there, improving there.

Ова е Кина, се движи кон подобро здравство тука, подобрувајќи се.

All the green Latin American countries are moving towards smaller families.

Сите Латино-Американски држави се движат кон помали семејства.

Овие жолтите се Арапските земји,

Your yellow ones here are the Arabic countries,

и тие имаат побројни семејства, но ... не, подолг живот, но не и побројни семејства.

and they get longer life, but not larger families.

The Africans are the green here. They still remain here.

Африка се овие зелените долу. Сеуште остануваат таму.

This is India; Indonesia is moving on pretty fast.

Ова е Индија. Индонезија се движи прилично брзо.

In the '80s here, you have Bangladesh still among the African countries.

(смеа)

Во 1980тите овде, го гледаме Бангладеш сеуште заедно со африканските земји онде.

But now, Bangladesh -- it's a miracle that happens in the '80s --

Но сега, Бангладеш - тоа е чудо што се случило во 1980тите:

the imams start to promote family planning,

Имамите почнале да промовираат планирање на семејството.

and they move up into that corner.

И тие доаѓаат тука горе. А во 1990тите има ужасна епидемија на сида

And in the '90s, we have the terrible HIV epidemic

that takes down the life expectancy of the African countries.

која што го намалува животниот век на африканските држави

And the rest of them all move up into the corner,

а сите други, доаѓаат тука горе,

where we have long lives and small family,

каде што имаме долг животен век и малубројни семејства, и имаме комплетно нов свет.

and we have a completely new world.

(Applause)

(аплауз)

(Applause ends)

Let me make a comparison directly

Да направиме директна споредба помеѓу Америка и Виетнам.

between the United States of America and Vietnam.

1964:

1964: Америка има малубројни семејства и долг животен век;

America had small families and long life;

Vietnam had large families and short lives.

Виетнам имал многубројни семејства и краток животен век. И се случува следното:

And this is what happens.

The data during the war indicate that even with all the death,

податоците за време на војната во Виетнам покажуваат дека и покрај воените жртви,

there was an improvement of life expectancy.

сепак има подобрување на животниот век. До крајот на годината,

By the end of the year, family planning started in Vietnam,

се почнало со планирање на семејството во Виетнам, и тие се придвижиле кон помалубројни семејства.

and they went for smaller families.

And the United States up there is getting longer life,

Америка тука горе се движи кон подолг животен век,

keeping family size.

задржувајќи ја бројноста во семејствата. И во 1980тите,

And in the '80s now, they give up Communist planning

се откажуваат од комунизмот и поаѓаат кон пазарно општество,

and they go for market economy,

and it moves faster even than social life.

и се движи брзо. И денес, во Виетнам имаме

And today, we have in Vietnam

иста големина на семејствата и ист животен век

the same life expectancy and the same family size

во 2003 година, како што имала Америка во 1974та, кога завршила војната.

here in Vietnam, 2003,

as in United States, 1974, by the end of the war.

Мислам дека сите ние, доколку не ги погледнеме податоците,

I think we all, if we don't look at the data,

we underestimate the tremendous change in Asia,

ја потценуваме огромната промена што се случила во Азија, која што

which was in social change before we saw the economic change.

пред се била општествена промена, пред воопшто да ја забележиме економската промена.

So let's move over to another way here

Да погледнеме сега уште еден начин на кој може да ги прикажеме податоците за приходите во светот.

in which we could display the distribution in the world

Овде се прикажани приходите на луѓето во светот.

of income.

This is the world distribution of income of people.

Еден долар, 10 долари, 100 долари на ден.

One dollar, 10 dollars or 100 dollars per day.

Денес не постои процеп помеѓу богатите и сиромашните. Тоа е мит.

There's no gap between rich and poor any longer. This is a myth.

There's a little hump here.

Има мала грбка тука, но луѓе има распределени насекаде по оската.

But there are people all the way.

And if we look where the income ends up,

И ако погледнеме како завршува овој приказ -- приходите --

this is 100 percent of the world's annual income.

ова се 100 проценти од светските годишни приходи. И најбогатите 20%,

And the richest 20 percent,

they take out of that about 74 percent.

зафаќаат околу 74%. А најсиромашните 20%,

And the poorest 20 percent, they take about two percent.

зафаќаат околу 2%. И ова е доказ дека концептот „земја во развој“ е под знак прашање.

And this shows that the concept of developing countries

is extremely doubtful.

Кога мислиме на хуманитарна помош, мислиме на тоа дека

We think about aid,

like these people here giving aid to these people here.

овие луѓе тука, им помагаат на овие луѓе тука. Но најголем број од населението се наоѓа

But in the middle, we have most of the world population,

тука во средината, и тие сега имаат 24% од светските примања.

and they have now 24 percent of the income.

We heard it in other forms.

Сме го чуле ова и во поинаква форма. Кои се всушност овие?

And who are these?

Каде се различните земји? Можам да ви ја покажам Африка.

Where are the different countries?

I can show you Africa.

This is Africa.

Ова е Африка. 10% од светскoто население, најголемиот дел од нив -- сиромашни.

Ten percent of the world population,

most in poverty.

Ова се државите од организацијата за светска економска соработка и развој (OECD) - богатите земји. Ексклузивниот клуб на Обединетите Нации.

This is OECD -- the rich countries, the country club of the UN.

And they are over here on this side. Quite an overlap between Africa and OECD.

И тие се тука на оваа страна. Го приметувате ли пресекот помеѓу нив и Африка?

And this is Latin America.

Ова е Јужна Америка. Таму има се,

It has everything on this earth, from the poorest to the richest

од најсиромашни, до најбогати.

in Latin America.

И на тоа можеме да ги додадеме источна Европа, источна Азија,

And on top of that, we can put East Europe,

we can put East Asia, and we put South Asia.

јужна Азија. И како тоа изгледа ако се вратиме назад во времето,

And what did it look like if we go back in time,

to about 1970?

на пример во 1970та? Таму гледаме поголем процеп.

Then, there was more of a hump.

И гледаме дека најсиромашните живееле во Азија.

And most who lived in absolute poverty were Asians.

Светскиот проблем тогаш бил сиромаштијата во Азија. Сега, ако пуштиме светот да се движи напред,

The problem in the world was the poverty in Asia.

And if I now let the world move forward,

you will see that while population increases,

ќе видите дека додека бројот на населението расте, стотици милиони

there are hundreds of millions in Asia getting out of poverty,

Азијати излегуваат од сиромаштијата, додека некои други пак влегуваат во сиромаштија,

and some others getting into poverty,

и ова е сликата што ја имаме денес.

and this is the pattern we have today.

И најдобрата прогноза од Светската Банка е дека ќе се случи ова, и нема да имаме поделен свет.

And the best projection from the World Bank

is that this will happen,

Најголемиот број луѓе ќе бидат во средината.

and we will not have a divided world.

We'll have most people in the middle.

Of course it's a logarithmic scale here,

Се разбира, ова е логаритамска скала,

but our concept of economy is growth with percent.

но нашиот концепт на раст во економијата е раст преку проценти. Гледаме на тоа како

We look upon it as a possibility of percentile increase.

можност за процентуален раст. Ако го сменам ова и наместо тоа

If I change this and take GDP per capita instead of family income,

одберам бруто приход по глава на жител, и ги претворам овие индивидуални податоци

and I turn these individual data

во регионални податоци за бруто домашен производ,

into regional data of gross domestic product,

and I take the regions down here,

и ги донесам регионите тука доле, големината на кругот е сешуте број на жители.

the size of the bubble is still the population.

And you have the OECD there, and you have sub-Saharan Africa there,

Тука се земјите од OECD, тука е Африка под Сахара,

and we take off the Arab states there,

а арапските земји се тука,

coming both from Africa and from Asia,

кои припаѓаат и на Африка и на Азија, и ги ставаме одделно,

and we put them separately,

and we can expand this axis, and I can give it a new dimension here,

и може да ја прошириме оваа оска, и може да и дадам нова димензија тука,

by adding the social values there, child survival.

со додавање на социјалните вредности тука, преживеани деца.

Now I have money on that axis,

Сега, ставам пари на оваа оска, и веројатност за децата да останат живи тука.

and I have the possibility of children to survive there.

In some countries, 99.7% of children survive to five years of age;

Во некои држави, 99.7% од децата остануват живи до 5 годишна возраст.

others, only 70.

Во некои други, само 70%. И тука,

And here, it seems, there is a gap between OECD,

веќе се гледа процеп меѓу OECD, Јужна Америка, Источна Европа, Источна Азија,

Latin America, East Europe, East Asia,

Arab states, South Asia and sub-Saharan Africa.

Арапските земји, Јужна Азија и Африка под Сахара.

The linearity is very strong between child survival and money.

Зависноста е многу силна меѓу преживеаните деца и парите.

But let me split sub-Saharan Africa.

Но, дозволете ми да ја поделам Африка. Здравјето е тука, а подоброто здравје е тука горе.

Health is there and better health is up there.

I can go here, and I can split sub-Saharan Africa into its countries.

Можам да ја поделам Африка на нејзините држави.

And when it bursts,

И кога ќе ја поделам, големината на секој круг претставува број на жители во таа држава.

the size of each country bubble is the size of the population.

Sierra Leone down there, Mauritius is up there.

Сиера Леоне таму доле. Маурициус таму горе. Маурициус беше првата држава што го отвори пазарот

Mauritius was the first country to get away with trade barriers,

и беше во можност да го продава својот шеќер.

and they could sell their sugar, they could sell their textiles,

Можеа да го продаваат својот текстил исто како и луѓето од Европа и Северна Америка.

on equal terms as the people in Europe and North America.

There's a huge difference [within] Africa.

Има огромни разлики во Африка. Гана е тука во средината.

And Ghana is here in the middle.

In Sierra Leone, humanitarian aid.

Во Сиера Леоне, хуманитарна помош.

Here in Uganda, development aid.

Тука во Уганда, помош за развој. Тука, време е за инвестиции,

Here, time to invest; there, you can go for a holiday.

тука, може да се оди на одмор. Тоа е огромна варијација во самата Африка

There's tremendous variation within Africa,

која ретко кој ја гледа. Најчесто ги изедначуваме државите.

which we very often make that it's equal everything.

I can split South Asia here. India's the big bubble in the middle.

Можам да ја поделам и Јужна Азија тука. Индија е големиот круг во средина.

But there's a huge difference between Afghanistan and Sri Lanka.

Но, има огромна разлика меѓу Авганистан и Шри Ланка.

I can split Arab states. How are they?

Можам да ги поделам арапските земји. Какви се тие? Иста клима, иста култура,

Same climate, same culture, same religion -- huge difference.

иста религија. Огромна разлика. Дури и меѓу соседите.

Even between neighbors --

Yemen, civil war;

Јемен - граѓанска војна. Обединети арапски емирати - пари, пари кои сосема добро биле подеднакво распределени и добро искористени.

United Arab Emirates, money, which was quite equally and well-used.

Not as the myth is.

Тоа се разликува од митот. А тука се вклучени и сите деца на работниците од странство кои се во земјата.

And that includes all the children of the foreign workers

who are in the country.

Податоците се најчесто подобри отколку што мислиме. Повеќето луѓе велат податоците се лоши.

Data is often better than you think. Many people say data is bad.

There is an uncertainty margin, but we can see the difference here:

Постои мала можност за грешка, но разликите може да се видат тука:

Камбоџа, Сингапур. Разликите се многу поголеми

Cambodia, Singapore.

The differences are much bigger than the weakness of the data.

од можноста за грешка во податоците. Источна Европа:

East Europe: Soviet economy for a long time,

долгогодишно социјалистичко стопанство, но после 10 години излегуваат многу поразлични.

but they come out after 10 years very, very differently.

И тука е Јужна Америка.

And there is Latin America.

Денес не мора да одиме во Куба за да најдеме здрава држава во Јужна Америка.

Today, we don't have to go to Cuba

to find a healthy country in Latin America.

Chile will have a lower child mortality than Cuba within some few years from now.

За некоја година, Чиле ќе има помала стапка на смртност на деца од Куба.

Here, we have high-income countries in the OECD.

И тука ги гледаме земјите од OECD со висок приход.

And we get the whole pattern here of the world,

И ја гледаме целосната слика на светот,

which is more or less like this.

која горе-долу изгледа вака. И ако ја погледнеме,

And if we look at it, how the world looks,

како изгледа -- светот во 1960та, почнува да се движи. 1960.

in 1960, it starts to move.

This is Mao Zedong. He brought health to China.

Ова е Мао Це Тунг. Тој донесува здравје во Кина. И потоа умира.

And then he died.

And then Deng Xiaoping came and brought money to China,

И потоа доаѓа Денг Хсиаопинг и донесува пари во Кина, и со тоа ги враќа повторно во игра во светски рамки.

and brought them into the mainstream again.

And we have seen how countries move in different directions like this,

Видовме како се движат државите во различни насоки,

so it's sort of difficult to get an example country

но малку е тешко да се најде

држава која ја опишува целосната слика на светот.

which shows the pattern of the world.

But I would like to bring you back to about here, at 1960.

Би сакал да ве вратам назад во 1960та.

Би сакал да направам споредба на Јужна Кореја која се наоѓа тука, со Бразил, кој е тука.

I would like to compare South Korea, which is this one,

with Brazil, which is this one.

И би сакал да ја споредам Уганда која е тука.

The label went away for me here.

And I would like to compare Uganda, which is there.

И сега можам да пуштам да се движи напред..

I can run it forward, like this.

И може да се види како Јужна Кореја бележи многу брз развој,

And you can see how South Korea is making a very, very fast advancement,

whereas Brazil is much slower.

додека Бразил е многу поспор.

And if we move back again, here, and we put trails on them, like this,

Ако повторно се вратиме назад, тука, и направиме да оставаат траги каде што се движат,

you can see again

уште еднаш може да видите дека брзината на развојот

that the speed of development is very, very different,

е многу многу различна, и државите се движат отприлика

and the countries are moving more or less at the same rate

со истата стапка како парите и здравјето, но се гледа дека земјата може многу побрзо да напредува

as money and health,

but it seems you can move much faster

ако најпрвин е здрава, отколку ако најпрвин е богата.

if you are healthy first than if you are wealthy first.

And to show that, you can put on the way of United Arab Emirates.

И за да го прикажеме тоа, ќе ги погледнеме Обединетите Арапски Емирати.

They came from here, a mineral country.

Тие почнуваат како земја богата со природни ресурси. Ја продадоа нафтата,

They cached all the oil; they got all the money;

зедоа многу пари, но, здравјето не се купува во супермаркет.

but health cannot be bought at the supermarket.

Во здравјето мора да се инвестира. Децата мора да се пратат во училиште.

You have to invest in health. You have to get kids into schooling.

You have to train health staff. You have to educate the population.

Мора да се обучат здравствени работници. Да се образова народот.

And Sheikh Zayed did that in a fairly good way.

Шекиот Сајед го направи сето ова на релативно добар начин.

In spite of falling oil prices, he brought this country up here.

И покрај пониската цена на нафтата, успеа да ја донесе земјата тука горе.

So we've got a much more mainstream appearance of the world,

Па, гледаме поунифициран изглед на светот,

where all countries tend to use their money

каде што сите земји ги користат своите пари на подобар начин отколку во минатото.

better than they used it in the past.

Сега, ако ги погледнеме средните вредности на податоците,

Now, this is, more or less, if you look at the average data of the countries --

тие изгледаат вака.

they are like this.

That's dangerous, to use average data,

Ова е опасно, да се користи средната вредност, бидејќи има големи разлики

because there is such a lot of difference within countries.

и внатре во самата земја. Така, ако погледнам овде, ќе видиме дека

So if I go and look here,

we can see that Uganda today is where South Korea was in 1960.

Уганда денес е она што Јужна Кореја била во 1960та. Но, ако ја поделам Уганда

If I split Uganda, there's quite a difference within Uganda.

може да се забележи голема разлика внатре. Ова се квинтилите на Уганда.

These are the quintiles of Uganda.

The richest 20 percent of Ugandans are there.

Најбогатите 20% се овде.

The poorest are down there.

Најсиромашните се овде долу. Ако ја поделам Јужна Африка, ќе излезе ова.

If I split South Africa, it's like this.

And if I go down and look at Niger,

Ако одам долу и го погледнам Нигер, каде што имаше ужасен глад,

where there was such a terrible famine [recently],

во последно време е вака. Најсиромашните 20% од Нигер се тука,

it's like this.

The 20 percent poorest of Niger is out here,

and the 20 percent richest of South Africa is there,

а најбогатите 20% во Африка се тука,

and yet we tend to discuss what solutions there should be in Africa.

а ние сеуште зборуваме дека треба да ги решиме проблемите во Африка.

Everything in this world exists in Africa.

Се што постои на овој свет, постои и во Африка. И затоа не може

And you can't discuss universal access to HIV [treatment]

да се разговара за еднаков пристап до лекови за сида за овој квинтил горе

for that quintile up here

with the same strategy as down here.

применувајќи ја истата стратегија како овде долу. Развојот на светот

The improvement of the world must be highly contextualized,

мора да биде прилагоден на контекстот, и воопшто не е релевантно да се зборува

and it's not relevant to have it on a regional level.

за развој на регионално ниво. Мора да бидеме многу подетални.

We must be much more detailed.

Откривме дека овој пристап е многу интересен за студентите.

We find that students get very excited when they can use this.

And even more, policy makers and the corporate sectors

И уште поинтересен би бил за политичарите и корпорациите кои би сакале да

would like to see how the world is changing.

ги следат промените во светот. Но, зошто ова не се случува?

Now, why doesn't this take place?

Why are we not using the data we have?

Зошто не ги користиме податоците кои веќе ги имаме? А постојат податоци и во Обединетите Нации,

We have data in the United Nations, in the national statistical agencies

и во државните статистички служби,

and in universities and other nongovernmental organizations.

во универзитетите и другите невладини организации.

Because the data is hidden down in the databases.

Тоа е затоа што податоците се скриени во базите на податоци.

And the public is there, and the internet is there,

Интернетот е тука, но сеуште не сме го искористиле ефикасно.

but we have still not used it effectively.

All that information we saw changing in the world

Сиве информации кои ги видовме за промените во светот

does not include publicly funded statistics.

не се од бесплатни извори. Постојат некои интернет страни

There are some web pages like this, you know,

слични на оваа, нели, но треба некој да се погрижи за нив,

but they take some nourishment down from the databases,

but people put prices on them, stupid passwords and boring statistics.

а и луѓето бараат пари за да ги погледнете, ставаат глупави лозинки и повторно даваат досадни статистики.

(Laughter)

(смеа)(аплауз)

And this won't work.

(Applause)

Таквиот пристап не може да функционира. Што е потребно? Ги имаме податоците.

So what is needed? We have the databases.

It's not a new database that you need.

Не ни требаат нови податоци. Имаме прекрасни дизајнерски алатки,

We have wonderful design tools and more and more are added up here.

и се раѓаат се повеќе и повеќе такви. Затоа, отпочнавме

So we started a nonprofit venture linking data to design,

непрофитен проект кој го нарековме - поврзување на податоците со дизајнот -

we called "Gapminder,"

го нарекуваме Gapminder („внимавач на процепот“), име кое го позајмивме од Лондонското метро, каде што ве предупредуваат,

from the London Underground, where they warn you, "Mind the gap."

„внимавајте на процепот (меѓу возот и станицата кога се симнувате од возот)“. Затоа мислевме дека Gapminder е соодветно.

So we thought Gapminder was appropriate.

И почнавме да пишуваме софтвер кој ќе ги поврзува податоците.

And we started to write software which could link the data like this.

И не беше премногу тешко. Работевме неколку години и ги подготвивме анимациите.

And it wasn't that difficult.

It took some person years, and we have produced animations.

You can take a data set and put it there.

Со овој софтвер можете да анализирате и сопствени податоци.

We are liberating UN data, some few UN organization.

Ги ослободуваме податоците од О.Н., од неколку нивни организации.

Some countries accept that their databases can go out on the world.

Некои земји прифаќаат нивните податоци да излезат во светот,

But what we really need is, of course, a search function,

но она што навистина ни треба е функција за пребарување по податоците.

a search function where we can copy the data up to a searchable format

Функција за пребарување каде што ќе може да ги ископираме податоците во формат погоден за пребарување.

and get it out in the world.

И што ни одговараат кога ќе ги посетиме и ќе им го побараме ова?

And what do we hear when we go around?

Направив антропологија на главните статистички единици. Сите велат,

I've done anthropology on the main statistical units.

Everyone says, "It's impossible. This can't be done.

„Тоа е невозможно. Не може да се направи. Нашите податоци се со специфични детали,

Our information is so peculiar in detail,

so that cannot be searched as others can be searched.

и не може така лесно да се пребарува како по други податоци.

We cannot give the data free to the students,

Не може да ги дадеме податоците бесплатно на студентите и претприемачите насекаде низ светот.“

free to the entrepreneurs of the world."

Но, тоа е она што ние би сакале да го видиме зар не?

But this is what we would like to see, isn't it?

Податоците се овде долу.

The publicly funded data is down here.

And we would like flowers to grow out on the net.

И би сакале да видиме како од нив изникнуваат цветови на интернет.

One of the crucial points is to make them searchable,

И една од најбитните работи е да се направат подгодни за пребарување, за потоа луѓето да можат

and then people can use the different design tools to animate it there.

да користат различни алатки за дизајн и анимација користејќи ги тие податоци.

И имаме добри вести за вас. Добрата вест е дека новиот раководител

And I have pretty good news for you.

I have good news that the [current],

new head of UN statistics doesn't say it's impossible.

на секторот за статистика при О.Н. не вели дека е невозможно.

He only says, "We can't do it."

Тој само вели, „Ние не може да го направиме тоа.“

(Laughter)

(смеа)

And that's a quite clever guy, huh?

А тој е прилично умен човек, зар не?

(Laughter)

(смеа)

So we can see a lot happening in data in the coming years.

Па, може да очекуваме доста податоци во годините што претстојат.

We will be able to look at income distributions in completely new ways.

Ќе може да ја погледнеме распределбата на приходите во сосем ново светло.

This is the income distribution of China, 1970.

Ова е распределбата на приходите во Кина во 1970та.

This is the income distribution of the United States, 1970.

Ова е распределбата во Америка 1970та.

Almost no overlap.

Скоро и да нема пресек. Скоро и да нема пресек! И што се случи?

Almost no overlap.

And what has happened?

What has happened is this:

Што се случи е следното: Кина се развива, веќе не е толку изедначена,

that China is growing, it's not so equal any longer,

and it's appearing here, overlooking the United States,

и доаѓа овде над Америка.

almost like a ghost, isn't it?

Скоро како дух над неа а?

(Laughter)

(смеа)

It's pretty scary.

Малку е страшно. Но, навистина мислам дека е битно да ги имаме сите овие информации.

(Laughter)

But I think it's very important to have all this information.

We need really to see it.

Навистина треба да ги видиме. И наместо да го гледаме ова,

And instead of looking at this,

I would like to end up by showing the internet users per 1,000.

би сакал да завршам со приказ на корисниците на интернет (по 1000).

In this software, we access about 500 variables

Со овој софтвер релативно лесно пристапуваме до околу 500 променливи од сите држави.

from all the countries quite easily.

Потребно е малку време ова да се смени,

It takes some time to change for this,

but on the axes, you can quite easily get any variable you would like to have.

но на оските може да ја поставите секоја променлива што би сакале да ја имате.

И она што би требало да се случи е податоците бесплатно да се објават,

And the thing would be to get up the databases free,

to get them searchable, and with a second click,

да се прилагодат за пребарување, и со уште еден клик, да се

to get them into the graphic formats, where you can instantly understand them.

претстават графички, каде што веднаш ќе бидат разбирливи.

Now, statisticians don't like it, because they say

На статистичарите не им се допаѓа ова, бидејќи велат дека тоа нема да биде

that this will not show the reality;

одраз на реалноста. Мора да имаме статистички, аналитички методи.

we have to have statistical, analytical methods.

Но ова е корисно за поставување хипотези.

But this is hypothesis-generating.

I end now with the world.

Сега завршувам со светот. Тука почнува интернетот.

There, the internet is coming.

The number of internet users are going up like this.

Бројот на корисници на интернет расте. Ова се приходите по глава на жител.

This is the GDP per capita.

Ова е нова технологија која доаѓа, и која неверојатно

And it's a new technology coming in, but then amazingly,

how well it fits to the economy of the countries.

се поклопува со економиите на државите. Токму затоа е битно да профункционира идејата

That's why the $100 computer will be so important.

„компјутер за 100 долари“. Но, тоа е убава тенденција.

But it's a nice tendency.

It's as if the world is flattening off, isn't it?

Изгледа како светот да е се поунифициран нели? Овие држави

These countries are lifting more than the economy,

не се развиваат само во економијата и ќе биде интересно да се следат

and it will be very interesting to follow this over the year,

со текот на времето, како што би сакал да можете и вие, користејќи ги

as I would like you to be able to do with all the publicly funded data.

сите слободно достапни податоци. Ви благодарам многу.

Thank you very much.

(Applause)

(Аплауз)