Hans Rosling: Debunking third-world myths with the best stats you've ever seen

Tłumaczenie: TED Translators admin Korekta: Rysia Wand

About 10 years ago, I took on the task to teach global development

10 lat temu podjąłem zadanie prowadzenia zajęć o rozwoju globalnym

dla szwedzkich studentów licencjackich.

to Swedish undergraduate students.

Było to po 20 lat badań głodu w Afryce

That was after having spent about 20 years,

prowadzonych z instytucjami afrykańskimi.

together with African institutions,

studying hunger in Africa.

So I was sort of expected to know a little about the world.

Oczekiwano, że mam jakąś wiedzę o świecie.

And I started, in our medical university, Karolinska Institute,

Zacząłem wykładać w Akademii Medycznej Karolińska Institute

an undergraduate course called Global Health.

kurs pod nazwą "Zdrowie globalne".

But when you get that opportunity, you get a little nervous.

Taka okazja wywołuje tremę.

I thought, these students coming to us actually have the highest grade

Myślałem, że nasi studenci

mają już najlepsze w Szwecji akademickie wykształcenie,

you can get in the Swedish college system,

so I thought, maybe they know everything I'm going to teach them about.

więc być może wiedzą już wszystko,

czego zamierzam uczyć.

So I did a pretest when they came.

Zacząłem od wstępnego testu.

And one of the questions from which I learned a lot was this one:

Pytanie, z którego wiele się dowiedziałem, brzmiało:

"Which country has the highest child mortality of these five pairs?"

Wskaż kraj z wyższą umieralnością dzieci w pięciu parach krajów".

And I put them together so that in each pair of countries,

Zestawiłem je tak, że w każdej parze

one has twice the child mortality of the other.

różnica była dwukrotna.

And this means that it's much bigger, the difference,

Czyli że różnica jest o wiele większa niż niepewność danych.

than the uncertainty of the data.

I won't put you at a test here, but it's Turkey,

Nie będę was sprawdzał.

which is highest there, Poland, Russia, Pakistan and South Africa.

To Turcja z największą umieralnością,

Polska, Rosja, Pakistan i Afryka Południowa.

And these were the results of the Swedish students.

Tak wypadli szwedzcy studenci.

I did it so I got the confidence interval, which is pretty narrow.

Uzyskany w ten sposób przedział ufności

And I got happy, of course -- a 1.8 right answer out of five possible.

okazał się wąski, co mnie ucieszyło.

1,8 poprawnych odpowiedzi na pięć możliwych.

That means there was a place for a professor of international health

Czyli było miejsce dla wykładowcy międzynarodowego zdrowia

and for my course.

i na moje zajęcia.

(Laughter)

But one late night, when I was compiling the report,

(Śmiech)

Ale pewnego wieczoru, gdy opracowywałem raport,

I really realized my discovery.

zrozumiałem wagę swojego odkrycia.

I have shown that Swedish top students know, statistically,

Pokazałem, że najlepsi szwedzcy studenci

statystycznie wiedzą znacznie mniej o świecie niż szympansy.

significantly less about the world than the chimpanzees.

(Laughter)

(Śmiech)

Because the chimpanzee would score half right

Szympansy uzyskałyby 50% trafień

if I gave them two bananas with Sri Lanka and Turkey.

gdyby dać im dwa banany ze Sri Lanką i Turcją,

They would be right half of the cases. But the students are not there.

miałyby rację w połowie przypadków.

A studenci nie.

The problem for me was not ignorance; it was preconceived ideas.

Problemem nie była ignorancja, tylko uprzedzenia.

I did also an unethical study

Nieetycznemu badaniu poddałem również

of the professors of the Karolinska Institute,

profesorów z Instytutu Karolińskiego,

which hands out the Nobel Prize in Medicine,

przyznających Nagrody Nobla w Medycynie,

and they are on par with the chimpanzee there.

i wypadli na równi z szympansami.

(Laughter)

(Śmiech)

This is where I realized that there was really a need to communicate,

Zdałem sobie sprawę z zapotrzebowania na informację,

because the data of what's happening in the world

bo dane na temat tego, co się dzieje na świecie

and the child health of every country

i o zdrowiu dzieci w każdym kraju są dostępne.

is very well aware.

So we did this software, which displays it like this.

Napisaliśmy program, który pokazuje to tak:

Every bubble here is a country.

każda bańka reprezentuje kraj.

This country over here is China.

To są Chiny. To są Indie.

This is India.

The size of the bubble is the population,

Rozmiar bąbelka to populacja,

and on this axis here, I put fertility rate.

a na tej osi umieściłem poziom płodności.

Because my students, what they said

Moi studenci mieli pogląd na świat,

when they looked upon the world, and I asked them,

"What do you really think about the world?"

gdy zapytałem ich:

"Co naprawdę myślicie o świecie?.

Well, I first discovered that the textbook was Tintin, mainly.

Odkryłem, że podręcznik jest zabytkowy

(Laughter)

And they said, "The world is still 'we' and 'them.'

(Śmiech)

Odpowiedzieli: "Świat to nadal 'my' i 'oni'.

And 'we' is the Western world and 'them' is the Third World."

My to Zachód, a oni to Trzeci Świat".

"And what do you mean with 'Western world?'" I said.

"Co rozumiecie przez Zachód" - zapytałem.

"Well, that's long life and small family.

"Długie życie i mała rodzina,

And 'Third World' is short life and large family."

a Trzeci Świat to krótkie życie i duża rodzina".

So this is what I could display here.

Oto, co mogłem pokazać.

I put fertility rate here --

Tu daję poziom płodności: ilość dzieci na kobietę:

number of children per woman: one, two, three, four,

1, 2, 3, 4 aż do 8 dzieci na kobietę.

up to about eight children per woman.

We have very good data since 1962, 1960, about,

Mamy bardzo dobre dane z lat 60.

on the size of families in all countries.

na temat rozmiaru rodzin we wszystkich krajach.

The error margin is narrow.

Margines błędu jest mały.

Here, I put life expectancy at birth,

Tu daję oczekiwaną długość życia przy urodzeniu,

from 30 years in some countries, up to about 70 years.

od 30 lat w niektórych krajach aż do 70 lat.

And in 1962, there was really a group of countries here

W 1962 roku rzeczywiście była grupa krajów,

that were industrialized countries,

to kraje uprzemysłowione,

and they had small families and long lives.

z małymi rodzinami i długim życiem.

And these were the developing countries.

Tu były kraje rozwijające się:

They had large families and they had relatively short lives.

duże rodziny i stosunkowo krótkie życie.

Now, what has happened since 1962? We want to see the change.

Co zdarzyło się od roku 1962? Zobaczmy zmianę.

Are the students right? It's still two types of countries?

Czy studenci mają rację? Czy nadal są dwa rodzaje krajów?

Or have these developing countries got smaller families and they live here?

A może kraje rozwijające się mają mniejsze rodziny i są tutaj?

Or have they got longer lives and live up there?

Może żyją dłużej i są tam u góry?

Let's see. We start the world, eh?

Zobaczmy. Zatrzymaliśmy świat.

This is all UN statistics that have been available.

To wszystko są dane statystyczne ONZ.

Here we go. Can you see there?

Widzicie?

It's China there, moving against better health there, improving there.

To są Chiny, polepszenie zdrowia,

All the green Latin American countries are moving towards smaller families.

Zielone kraje Ameryki Południowej idą do mniejszych rodzin.

Te żółte to kraje arabskie,

Your yellow ones here are the Arabic countries,

dłuższe życie, ale nie większe rodziny.

and they get longer life, but not larger families.

The Africans are the green here. They still remain here.

Tu zielone kraje afrykańskie. Bez zmian.

This is India; Indonesia is moving on pretty fast.

To Indie. Indonezja zmienia się szybko.

In the '80s here, you have Bangladesh still among the African countries.

(Śmiech)

W latach 80. Bangladesz nadal wśród krajów afrykańskich.

But now, Bangladesh -- it's a miracle that happens in the '80s --

Ale teraz cud z lat 80.:

the imams start to promote family planning,

imamowie promują planowanie rodziny.

and they move up into that corner.

Ruszają do tego rogu.

And in the '90s, we have the terrible HIV epidemic

W latach 90. mamy okropną epidemię HIV,

that takes down the life expectancy of the African countries.

co skraca średnią długość życia w krajach afrykańskich

And the rest of them all move up into the corner,

Pozostałe przenoszą się do tego rogu,

where we have long lives and small family,

z długim życiem i małą rodziną. Mamy zupełnie nowy świat.

and we have a completely new world.

(Applause)

(Oklaski)

(Applause ends)

Let me make a comparison directly

Porównam USA z Wietnamem.

between the United States of America and Vietnam.

1964:

1964: w USA są małe rodziny i długa średnia życia;

America had small families and long life;

Vietnam had large families and short lives.

Wietnam miał duże rodziny i krótką średnią życia.

And this is what happens.

I oto co się dzieje:

The data during the war indicate that even with all the death,

dane z wojny wskazują, że mimo wielu zabitych

there was an improvement of life expectancy.

średnia długość życia uległa poprawie.

By the end of the year, family planning started in Vietnam,

Wprowadzono tam planowanie rodziny

and they went for smaller families.

i przyjęły się mniejsze rodziny.

And the United States up there is getting longer life,

W USA, u góry, średnia długość życia wydłuża się,

keeping family size.

a rodziny pozostają takie same.

And in the '80s now, they give up Communist planning

W latach 80. zarzucają komunistyczne planowanie

and they go for market economy,

i przyjmują gospodarkę rynkową,

and it moves faster even than social life.

co zmienia się szybciej niż życie społeczne.

And today, we have in Vietnam

Dziś mamy taką samą średnią długość życia

the same life expectancy and the same family size

i taki sam rozmiar rodzin,

here in Vietnam, 2003,

w Wietnamie w roku 2003,

as in United States, 1974, by the end of the war.

jak w USA w roku 1974, pod koniec wojny.

I think we all, if we don't look at the data,

Nie patrząc na te dane,

we underestimate the tremendous change in Asia,

nie doceniamy olbrzymich społecznych zmian w Azji,

which was in social change before we saw the economic change.

widocznych przed zmianami gospodarczymi.

So let's move over to another way here

Przejdźmy do innej ilustracji.

in which we could display the distribution in the world

Pokażemy dystrybucję dochodów na świecie.

of income.

This is the world distribution of income of people.

To jest światowa dystrybucja dochodów.

One dollar, 10 dollars or 100 dollars per day.

Jeden dolar, 10 dolarów lub 100 dolarów na dzień.

Nie ma już przepaści między bogatymi i biednymi. To mit.

There's no gap between rich and poor any longer. This is a myth.

There's a little hump here.

Tu mamy mały garb,

But there are people all the way.

ale wszędzie są ludzie.

And if we look where the income ends up,

Widać tu 100% światowego dochodu.

this is 100 percent of the world's annual income.

And the richest 20 percent,

20% najbogatszych zarabia około 74%.

they take out of that about 74 percent.

A 20% najbiedniejszych zarabia 2%.

And the poorest 20 percent, they take about two percent.

And this shows that the concept of developing countries

Czyli koncept krajów rozwijających się jest bardzo wątpliwy.

is extremely doubtful.

We think about aid,

Myślimy o pomocy,

like these people here giving aid to these people here.

ci ludzie pomagają tamtym.

But in the middle, we have most of the world population,

Ale większość populacji jest po środku

and they have now 24 percent of the income.

z 24 procentami dochodów.

We heard it in other forms.

Już o tym słyszeliśmy. Kim oni są?

And who are these?

Where are the different countries?

Gdzie są różne kraje?

I can show you Africa.

Pokażę Afrykę. To jest Afryka.

This is Africa.

Ten percent of the world population,

10% ludności świata, większość żyje w biedzie.

most in poverty.

To państwa OECD.

This is OECD -- the rich countries, the country club of the UN.

Bogate kraje. Ekskluzywny klub ONZ.

And they are over here on this side. Quite an overlap between Africa and OECD.

Oni są tutaj.

Sporo się pokrywa między Afryką i OECD.

And this is Latin America.

A to Ameryka Południowa.

It has everything on this earth, from the poorest to the richest

Mają i najbiedniejszych i najbogatszych

in Latin America.

w Ameryce Południowej.

And on top of that, we can put East Europe,

Na górze umieśćmy Europę Wschodnią,

we can put East Asia, and we put South Asia.

Azję wschodnią i południową.

And what did it look like if we go back in time,

A gdyby cofnąć się w czasie

to about 1970?

do roku 1970?

Then, there was more of a hump.

Wówczas garb był większy.

And most who lived in absolute poverty were Asians.

Azjaci żyli wówczas w największej biedzie.

The problem in the world was the poverty in Asia.

Problemem światowym była wówczas bieda w Azji.

And if I now let the world move forward,

Teraz ruszę świat naprzód,

zobaczycie, że w miarę wzrostu liczby ludności,

you will see that while population increases,

there are hundreds of millions in Asia getting out of poverty,

tysiące milionów ludzi wydostaje się z biedy w Azji,

and some others getting into poverty,

a inni biednieją

and this is the pattern we have today.

i tak to dziś wygląda.

And the best projection from the World Bank

A to najlepsza prognoza z Banku Światowego.

is that this will happen,

and we will not have a divided world.

Nie będzie podzielonego świata.

We'll have most people in the middle.

Większość ludzi będzie pośrodku.

Of course it's a logarithmic scale here,

Oczywiście to skala logarytmiczna,

but our concept of economy is growth with percent.

ale nasz koncept gospodarki zakłada wzrost procentowy.

We look upon it as a possibility of percentile increase.

My widzimy możliwość wzrostu percentylowego.

If I change this and take GDP per capita instead of family income,

Jeśli to zmienię i wezmę wzrost PKB na głowę

zamiast dochodów na rodzinę,

and I turn these individual data

zmienię te dane indywidualne na dane regionalne PKB

into regional data of gross domestic product,

oraz dodam regiony z dołu,

and I take the regions down here,

rozmiar bańki to nadal populacja.

the size of the bubble is still the population.

And you have the OECD there, and you have sub-Saharan Africa there,

Tu mamy OECD, tam kraje Czarnej Afryki,

and we take off the Arab states there,

usuniemy stąd kraje arabskie, zarówno z Afryki, jak i Azji,

coming both from Africa and from Asia,

and we put them separately,

i przedstawimy je oddzielnie.

and we can expand this axis, and I can give it a new dimension here,

Można przedłużyć tę oś,

i dać jej nowy wymiar

by adding the social values there, child survival.

dodając wartości społeczne, przeżywalność dzieci.

Now I have money on that axis,

Na tej osi są pieniądze

and I have the possibility of children to survive there.

i tam dzieci mają większe szanse.

In some countries, 99.7% of children survive to five years of age;

W niektórych krajach 99,7% dzieci przeżywa do 5 roku życia;

others, only 70.

w innych, zaledwie 70%.

And here, it seems, there is a gap between OECD,

Wydaje się, że istnieje przepaść

Latin America, East Europe, East Asia,

między krajami OWGR, Ameryką Południową,

Europą Wschodnią, Azją Wschodnią,

Arab states, South Asia and sub-Saharan Africa.

krajami arabskimi, Azją Południową i Czarną Afryką.

The linearity is very strong between child survival and money.

Widać wyraźny związek między przeżywalnością dzieci i zamożnością.

But let me split sub-Saharan Africa.

Ale teraz rozczłonkuję Czarną Afrykę.

Health is there and better health is up there.

Tu jest gorsze i lepsze zdrowie.

I can go here, and I can split sub-Saharan Africa into its countries.

Dzielę Czarną Afrykę na poszczególne kraje.

And when it bursts,

the size of each country bubble is the size of the population.

Po podziale każda bańka reprezentuje kraj.

Sierra Leone down there, Mauritius is up there.

Sierra Leone na dole. Mauritius u góry.

Mauritius was the first country to get away with trade barriers,

Mauritius jako pierwszy usunął bariery handlowe,

and they could sell their sugar, they could sell their textiles,

co umożliwiło im sprzedaż cukru i tekstylii

na takich samych warunkach jak w Europie i Ameryce Północnej.

on equal terms as the people in Europe and North America.

There's a huge difference [within] Africa.

Afryka jest różnorodna. Ghana jest tu w środku.

And Ghana is here in the middle.

In Sierra Leone, humanitarian aid.

W Sierra Leone - pomoc humanitarna.

Here in Uganda, development aid.

W Ugandzie - pomoc na rozwój.

Here, time to invest; there, you can go for a holiday.

Tu pora inwestować, tam jechać na urlop.

There's tremendous variation within Africa,

Ogromne zróżnicowanie w obrębie Afryki,

which we very often make that it's equal everything.

a nam zdaje się, że wszystko jest na jedno kopyto.

I can split South Asia here. India's the big bubble in the middle.

Mogę tu podzielić Azję. India to duża bańka w środku.

But there's a huge difference between Afghanistan and Sri Lanka.

Duża różnica między Afganistanem i Sri Lanką.

I can split Arab states. How are they?

Dzielę kraje arabskie. Jak się mają?

Same climate, same culture, same religion -- huge difference.

Ten sam klimat, ta sama kultura, ta sama religia. Duża różnica.

Even between neighbors --

Nawet między sąsiadami.

Yemen, civil war;

Jemen - wojna domowa.

United Arab Emirates, money, which was quite equally and well-used.

Zjednoczone Emiraty Arabskie - dobrze użyte pieniądze.

Not as the myth is.

Na przekór mitom.

And that includes all the children of the foreign workers

Wliczamy też dzieci zagranicznych pracowników,

who are in the country.

którzy przebywają w kraju.

Data is often better than you think. Many people say data is bad.

Dane są często lepsze, niż myślimy. A uważa się, że dane są złe.

There is an uncertainty margin, but we can see the difference here:

Istnieje margines niepewności, ale tu widać różnicę:

Cambodia, Singapore.

Kambodża, Singapur.

The differences are much bigger than the weakness of the data.

Różnice są znacznie większe niż słabość danych.

East Europe: Soviet economy for a long time,

Europa Wschodnia: długa gospodarka sowiecka,

but they come out after 10 years very, very differently.

ale po 10 latach rezultaty są bardzo odmienne.

And there is Latin America.

A oto Ameryka Południowa.

Today, we don't have to go to Cuba

Dziś nie trzeba jechać na Kubę,

to find a healthy country in Latin America.

aby znaleźć zdrowy kraj w Ameryce Południowej.

Chile will have a lower child mortality than Cuba within some few years from now.

Umieralność dzieci będzie niższa w Chile niż na Kubie za kilka lat.

Here, we have high-income countries in the OECD.

A tu mamy bogate kraje OECD.

And we get the whole pattern here of the world,

A tutaj wzór całego świata,

which is more or less like this.

który wygląda mniej więcej tak.

And if we look at it, how the world looks,

Tak wyglądał świat.

in 1960, it starts to move.

W roku 1960 zaczyna się zmieniać.

This is Mao Zedong. He brought health to China.

To Mao Tse-tung. Wprowadził zdrowie w Chinach,

And then he died.

a potem umarł.

And then Deng Xiaoping came and brought money to China,

Potem był Den Xiaoping, sprowadził pieniądze do Chin

and brought them into the mainstream again.

i wprowadził kraj ponownie w główny nurt.

And we have seen how countries move in different directions like this,

Widzieliśmy, jak kraje idą w różnych kierunkach,

so it's sort of difficult to get an example country

więc trudno znaleźć kraj,

which shows the pattern of the world.

który pokazywałby wzór świata.

But I would like to bring you back to about here, at 1960.

Wróćmy do roku 1960.

I would like to compare South Korea, which is this one,

Chciałbym porównać Koreę Południową, tu,

with Brazil, which is this one.

z Brazylią, tutaj.

The label went away for me here.

Uciekła mi etykieta.

And I would like to compare Uganda, which is there.

Chciałbym pokazać Ugandę, tutaj.

I can run it forward, like this.

I mogę ruszyć w przyszłość o tak.

And you can see how South Korea is making a very, very fast advancement,

Widać szybkie postępy Korei Południowej,

whereas Brazil is much slower.

podczas gdy Brazylia jest powolniejsza.

And if we move back again, here, and we put trails on them, like this,

Jeśli znów się cofnąć i dać im markery,

you can see again

widać, że tempo rozwoju bardzo się różni

that the speed of development is very, very different,

i że kraje zmieniają się mniej więcej

and the countries are moving more or less at the same rate

w tym samym tempie, co pieniądze i zdrowie,

as money and health,

but it seems you can move much faster

choć można się ruszać szybciej

if you are healthy first than if you are wealthy first.

jeśli jest się najpierw zdrowym, a dopiero potem bogatym.

And to show that, you can put on the way of United Arab Emirates.

Dla ilustracji dodajmy Zjednoczone Emiraty Arabskie.

They came from here, a mineral country.

Idą stąd. To kraj minerałów.

They cached all the oil; they got all the money;

Zgromadzili całą naftę, dostali wszystkie pieniądze,

but health cannot be bought at the supermarket.

ale zdrowia nie można kupić w supermarkecie.

You have to invest in health. You have to get kids into schooling.

W zdrowie trzeba inwestować. Trzeba wysłać dzieci do szkoły.

You have to train health staff. You have to educate the population.

Trzeba szkolić personel medyczny. Ludność trzeba edukować.

And Sheikh Zayed did that in a fairly good way.

A Sheikh Sayed poradził sobie z tym całkiem nieźle.

In spite of falling oil prices, he brought this country up here.

Mimo spadku cen ropy, przemieścił kraj tutaj.

So we've got a much more mainstream appearance of the world,

To dużo bliższy prawdy wygląd świata,

where all countries tend to use their money

gdzie kraje wykorzystują pieniądze

better than they used it in the past.

lepiej, niż robiły to w przeszłości.

Now, this is, more or less, if you look at the average data of the countries --

Tak wyglądają uśrednione dane z krajów.

they are like this.

That's dangerous, to use average data,

Używanie średnich jest niebezpieczne,

because there is such a lot of difference within countries.

bo wewnątrz krajów też są różnice.

So if I go and look here,

Tutaj widzę, że dzisiejsza Uganda

we can see that Uganda today is where South Korea was in 1960.

jest tam, gdzie Korea Południowa była w roku 1960.

If I split Uganda, there's quite a difference within Uganda.

Jeśli podzielimy Ugandę, widać duże różnice.

These are the quintiles of Uganda.

Oto pięć kwintyli w Ugandzie.

The richest 20 percent of Ugandans are there.

Najbogatsze 20% tutaj.

The poorest are down there.

Najbiedniejsi tu, na dole.

If I split South Africa, it's like this.

Jeśli podzielimy RPA, wygląda to tak.

And if I go down and look at Niger,

Tu na dole jest Niger,

where there was such a terrible famine [recently],

gdzie była ostatnio straszna klęska głodowa.

it's like this.

The 20 percent poorest of Niger is out here,

20% najbiedniejszych z Nigru jest tutaj,

and the 20 percent richest of South Africa is there,

a 20% najbogatszych z RPA - tutaj,

and yet we tend to discuss what solutions there should be in Africa.

a my próbujemy omawiać rozwiązania dla Afryki.

Everything in this world exists in Africa.

W Afryce można znaleźć wszystko.

And you can't discuss universal access to HIV [treatment]

Uniwersalny dostęp do [leków] HIV dla tej grupy tu, u góry,

for that quintile up here

with the same strategy as down here.

wymaga innej strategii niż tu, na dole.

The improvement of the world must be highly contextualized,

Poprawa sytuacji na świecie

musi być rozpatrywana w bardzo szerokim kontekście

and it's not relevant to have it on a regional level.

i nie ma sensu robienie tego na poziomie regionalnym.

We must be much more detailed.

Potrzeba dużo więcej szczegółów.

We find that students get very excited when they can use this.

Studenci bardzo się cieszą, gdy mogą z tego korzystać.

And even more, policy makers and the corporate sectors

Ustawodawcy i korporacje chcą zobaczyć,

would like to see how the world is changing.

jak zmienia się świat.

Now, why doesn't this take place?

Czemu tak się nie dzieje?

Why are we not using the data we have?

Czemu nie wykorzystujemy danych, które posiadamy?

We have data in the United Nations, in the national statistical agencies

Mamy dane z ONZ,

dane z krajowych agencji statystycznych,

and in universities and other nongovernmental organizations.

z uniwersytetów i organizacji pozarządowych.

Because the data is hidden down in the databases.

Ponieważ dane ukryte są w bazach danych.

And the public is there, and the internet is there,

I odbiorcy są tam, i Internet jest tam,

ale wciąż nie robimy tego efektywnie.

but we have still not used it effectively.

All that information we saw changing in the world

Wszystkie informacje o zmianach na świecie,

does not include publicly funded statistics.

nie obejmują publicznie opłacanej statystki.

There are some web pages like this, you know,

Jest kilka stron internetowych, jak ta,

but they take some nourishment down from the databases,

czerpią trochę informacji z baz danych,

but people put prices on them, stupid passwords and boring statistics.

ale ludzie narzucają opłaty, głupie hasła i nudną statystykę.

(Laughter)

(Śmiech) (Oklaski)

And this won't work.

To się nie sprawdzi.

(Applause)

So what is needed? We have the databases.

Czego potrzeba? Mamy bazy danych.

It's not a new database that you need.

Nie potrzeba nam nowych.

We have wonderful design tools and more and more are added up here.

Mamy wspaniałe narzędzia do projektowania, wciąż je tu dodajemy.

So we started a nonprofit venture linking data to design,

Założyliśmy firmę non-profit

łączącą dane z projektem.

we called "Gapminder,"

Nazywa się Gapminder, od londyńskiego metra,

from the London Underground, where they warn you, "Mind the gap."

gdzie ostrzegają: "uwaga na lukę".

So we thought Gapminder was appropriate.

Uznaliśmy nazwę Gapminder za stosowną.

Zaczęliśmy pisać oprogramowanie, które tak mogłoby łączyć dane.

And we started to write software which could link the data like this.

I to nie było tak trudne.

And it wasn't that difficult.

It took some person years, and we have produced animations.

Zajęło to kilka osobo-lat, ale wyprodukowaliśmy animacje.

You can take a data set and put it there.

Można tu wstawić zestaw danych.

We are liberating UN data, some few UN organization.

Uwalniamy dane z kilku organizacji ONZ.

Some countries accept that their databases can go out on the world.

Niektóre kraje zgadzają się udostępniać dane,

But what we really need is, of course, a search function,

ale tak naprawdę potrzeba nam funkcji przeszukiwania,

a search function where we can copy the data up to a searchable format

która umożliwi kopiowanie danych do odpowiedniego formatu

and get it out in the world.

i wypuszczenia ich w świat.

And what do we hear when we go around?

A co słyszymy?

I've done anthropology on the main statistical units.

Przeprowadziłem badania antropologiczne dotyczące głównych urzędów statystycznych.

Everyone says, "It's impossible. This can't be done.

Wszyscy mówią: "Niemożliwe. Nie da się zrobić.

Nasze informacje są tak osobliwe

Our information is so peculiar in detail,

so that cannot be searched as others can be searched.

że nie można ich przeszukiwać tak samo jak innych.

We cannot give the data free to the students,

Nie możemy udostępnić danych za darmo studentom i przedsiębiorcom".

free to the entrepreneurs of the world."

Ale to właśnie chcielibyśmy widzieć.

But this is what we would like to see, isn't it?

The publicly funded data is down here.

Publicznie opłacane dane są tu na dole.

And we would like flowers to grow out on the net.

Chcielibyśmy wyhodować kwiaty w sieci.

One of the crucial points is to make them searchable,

Przede wszystkim muszą nadawać się do przeszukiwań

and then people can use the different design tools to animate it there.

wówczas można użyć narzędzi do animacji.

And I have pretty good news for you.

Tutaj niezła wiadomość.

I have good news that the [current],

new head of UN statistics doesn't say it's impossible.

Otóż obecny nowy dyrektor Działu Statystki ONZ

nie mówi, że to niemożliwe.

He only says, "We can't do it."

Mówi tylko: "Nie możemy tego zrobić".

(Laughter)

(Śmiech)

And that's a quite clever guy, huh?

To dopiero mądrala.

(Laughter)

(Śmiech)

So we can see a lot happening in data in the coming years.

Wiele zmieni się w danych w najbliższym czasie.

We will be able to look at income distributions in completely new ways.

Będzie można zobaczyć dystrybucję dochodów

w zupełnie nowymi świetle.

This is the income distribution of China, 1970.

To dystrybucja dochodów w Chinach w 1970 roku

This is the income distribution of the United States, 1970.

i dystrybucja dochodów w USA w 1970 roku.

Almost no overlap.

Prawie się nie pokrywają.

Almost no overlap.

And what has happened?

I co się stało?

What has happened is this:

that China is growing, it's not so equal any longer,

Ano Chiny się rozwijają, pojawiły się różnice.

and it's appearing here, overlooking the United States,

i pojawia się tutaj, górując nad USA.

almost like a ghost, isn't it?

Prawie jak duch, co?

(Laughter)

(Śmiech)

Przerażające.

It's pretty scary.

(Śmiech)

(Laughter)

But I think it's very important to have all this information.

Uważam jednak, że posiadanie tych informacji jest bardzo istotne.

We need really to see it.

Naprawdę trzeba to zobaczyć.

And instead of looking at this,

I zamiast patrzeć na to,

I would like to end up by showing the internet users per 1,000.

chciałbym na koniec pokazać użytkowników Internetu na tysiąc.

In this software, we access about 500 variables

To oprogramowanie udostępnia około 500 zmiennych

from all the countries quite easily.

ze wszystkich krajów.

It takes some time to change for this,

Wprowadzenie zmian trochę trwa,

but on the axes, you can quite easily get any variable you would like to have.

ale na osiach można dać dowolne zmienne.

And the thing would be to get up the databases free,

Bazy danych powinny być bezpłatne,

to get them searchable, and with a second click,

w odpowiednim formacie

i łatwe do zmiany w formaty graficzne,

to get them into the graphic formats, where you can instantly understand them.

co ułatwia błyskawiczne zrozumienie.

Now, statisticians don't like it, because they say

Statystycy tego nie lubią.

Mówią, że to nie pokaże rzeczywistości;

that this will not show the reality;

we have to have statistical, analytical methods.

trzeba mieć metody statystyczne, analityczne.

Lecz to jest tylko tworzenie hipotezy.

But this is hypothesis-generating.

I end now with the world.

Teraz kończę ze światem.

Oto nadchodzi Internet.

There, the internet is coming.

The number of internet users are going up like this.

Liczba użytkowników rośnie tak.

This is the GDP per capita.

To jest produkt krajowy brutto na głowę.

And it's a new technology coming in, but then amazingly,

Wchodzi nowa technologia, która zdumiewająco pasuje

how well it fits to the economy of the countries.

do gospodarki krajów.

That's why the $100 computer will be so important.

To dlatego komputer za 100 dolarów będzie tak ważny.

But it's a nice tendency.

Ale jest to dobra tendencja.

It's as if the world is flattening off, isn't it?

To tak, jakby świat stawał się płaski.

These countries are lifting more than the economy,

Te kraje dźwigają się bardziej niż gospodarka

and it will be very interesting to follow this over the year,

i będzie ciekawie śledzić to przez rok,

as I would like you to be able to do with all the publicly funded data.

co chciałbym wam umożliwić przy użyciu publicznych danych.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)