Hans Rosling: Debunking third-world myths with the best stats you've ever seen

Thuyết trình của Hans Rosling về thống kê dữ liệu

About 10 years ago, I took on the task to teach global development

Cách đây 10 năm, tôi nhận nhiệm vụ giảng dậy môn phát triển toàn cầu

cho các sinh viên đại học của Thụy Điển. Lúc đó tôi đã trải qua

to Swedish undergraduate students.

That was after having spent about 20 years,

20 năm học tập tại các học viện của Châu Phi để nghiên cứu về nạn đói

together with African institutions,

studying hunger in Africa.

ở Châu Phi, do đó tôi đã tin rằng mình biết được chút ít về thế giới này.

So I was sort of expected to know a little about the world.

Và tôi bắt đầu giảng dậy ở trường Đại học Y của chúng ta, Viện Karolinska,

And I started, in our medical university, Karolinska Institute,

an undergraduate course called Global Health.

với khóa học đại học có tên gọi Sức Khỏe Toàn Cầu. Thế nhưng khi bạn có được

But when you get that opportunity, you get a little nervous.

cơ hội, bạn bắt đầu lo lắng. Tôi đã nghĩ, những sinh viên

I thought, these students coming to us actually have the highest grade

này thực tế đã đạt điểm cao nhất mà người ta có thể đạt

you can get in the Swedish college system,

trong hệ thống Đại học của Thụy Điển, nên họ có thể biết mọi thứ mà

so I thought, maybe they know everything I'm going to teach them about.

tôi định dậy cho họ. Do vậy tôi đã tiến hành một bài kiểm tra đầu khóa.

So I did a pretest when they came.

And one of the questions from which I learned a lot was this one:

Và một trong những câu hỏi mà tôi đã học được rất nhiều từ đó là câu này:

"Which country has the highest child mortality of these five pairs?"

"Nước nào có tỉ tệ tử vong ở trẻ em cao nhất trong năm cặp nước sau?"

Và tôi nhóm các nước vào với nhau vừa khéo để trong mỗi cặp nước sẽ có

And I put them together so that in each pair of countries,

one has twice the child mortality of the other.

một nước có tỉ lệ trẻ tử vong gấp đôi nước kia. Điều này có nghĩa là

And this means that it's much bigger, the difference,

sự chênh lệch là rất lớn, giúp tránh được sai xót của thống kê

than the uncertainty of the data.

I won't put you at a test here, but it's Turkey,

Tôi sẽ không kiểm tra các bạn ngay tại đây, nhưng đó là nước Thổ Nhĩ Kỹ

which is highest there, Poland, Russia, Pakistan and South Africa.

với tỉ lệ cao nhất ở đây, cao hơn Ba Lan, Nga, Pakistan và Nam Phi

And these were the results of the Swedish students.

Và đây cũng là kết quả trả lời của các sinh viên Thụy Điển. Tôi làm vậy để

I did it so I got the confidence interval, which is pretty narrow.

xác định "miền tin cậy", và nó khá là hẹp, do đó tôi rất vui,

And I got happy, of course -- a 1.8 right answer out of five possible.

tất nhiên: trong 5 câu hỏi thì có 1.8 câu trả lời đúng. Có nghĩa là

That means there was a place for a professor of international health

có chỗ cho vị giáo sư môn sức khỏe quốc tế --

and for my course.

(Cười) và cho môn học của tôi.

(Laughter)

But one late night, when I was compiling the report,

Nhưng vào một đêm, đã muộn khi tôi đang chỉnh sửa bản báo cáo

I really realized my discovery.

tôi thực sự có một khám phá. Những bản báo cáo cho thấy

I have shown that Swedish top students know, statistically,

những sinh viên hàng đầu của Thụy Điển hiểu biết về thống kê thế giới còn kém hơn

significantly less about the world than the chimpanzees.

cả loài khỉ.

(Laughter)

(Cười).

Because the chimpanzee would score half right

Bởi loài khỉ sẽ làm đúng một nửa nếu tôi đưa cho chúng

if I gave them two bananas with Sri Lanka and Turkey.

hai quả chuối có đề Sri Lanka và Thổ Nhĩ Kì. Chúng sẽ làm đúng một nửa.

They would be right half of the cases. But the students are not there.

Nhưng các sinh viên lại không đạt được kết quả đó. Vấn đề đối với tôi không phải là sự thiếu hiểu biết:

The problem for me was not ignorance; it was preconceived ideas.

mà là những hiểu biết đã được định trước.

I did also an unethical study

Tôi cũng thực hiện thêm một nghiên cứu "trái phép" cho các giáo sư của viện Karolinska

of the professors of the Karolinska Institute,

(Cười)

which hands out the Nobel Prize in Medicine,

-- nghiên cứu đã nhận giải Nobel Y học,

and they are on par with the chimpanzee there.

và họ cũng cùng tầm với loài khỉ.

(Cười).

(Laughter)

This is where I realized that there was really a need to communicate,

Đây chính là lúc tôi nhận ra rằng cần phải trao đổi và truyền đạt,

because the data of what's happening in the world

vì dữ liệu về những sự kiện xảy tra trên thế giới

and the child health of every country

và sức khỏe của trẻ em của mỗi nước được quan tâm rất lớn.

is very well aware.

So we did this software, which displays it like this.

Chúng tôi đã làm một phần mềm chương trình hiển thị như thế này: mỗi quả bóng ở đây là một nước.

Every bubble here is a country.

This country over here is China.

Nước này là Trung Quốc. Đây là Ấn Độ

This is India.

The size of the bubble is the population,

Độ lớn của quả bóng cho biết dân số, và ở trục này tôi đề tỉ lệ sinh.

and on this axis here, I put fertility rate.

Because my students, what they said

Bởi vì những sinh viên của tôi, những điều họ nói

when they looked upon the world, and I asked them,

khi họ nhìn lên bản đồ thế giới, và khi tôi đã hỏi họ,

"What do you really think about the world?"

"Các bạn thực sự nghĩ gì về thế giới?"

Và, tôi lần đầu khám phá ra quyển sách giáo khoa là Tintin, hầu hết là vậy.

Well, I first discovered that the textbook was Tintin, mainly.

(Laughter)

(Cười)

And they said, "The world is still 'we' and 'them.'

Và họ nói, "Thế giới là "Chúng ta" và "Họ"

And 'we' is the Western world and 'them' is the Third World."

Và chúng ta là thế giới Phương Tây còn họ là thế giới Thứ ba."

"Vậy theo ý bạn thế giới Phương Tây là gì?" Tôi hỏi.

"And what do you mean with 'Western world?'" I said.

"Well, that's long life and small family.

"Đó là thế giới với tuổi thọ cao và gia đình nhỏ, còn thế giới Thứ ba có tuổi thọ thấp và gia đình lớn."

And 'Third World' is short life and large family."

Vì thế, đây là những gì tôi trình bày. Tôi đề tỉ lệ sinh ở đây: số trẻ em trên một phụ nữ,

So this is what I could display here.

I put fertility rate here --

number of children per woman: one, two, three, four,

một, hai, ba, bốn, đến tám trẻ em trên một phụ nữ.

up to about eight children per woman.

We have very good data since 1962, 1960, about,

Họ có thống kê rất tốt từ năm 1962 -- 1960 về độ lớn của các gia đình trên thế giới.

on the size of families in all countries.

The error margin is narrow.

Khoảng sai xót là rất hẹp. Ở đây tôi đề Tuổi thọ trung bình,

Here, I put life expectancy at birth,

from 30 years in some countries, up to about 70 years.

từ 30 tuổi ở một vài nước đến khoảng 70 tuổi,

And in 1962, there was really a group of countries here

Vào năm 1962, thực sự đã có một nhóm các nước tại đây.

that were industrialized countries,

là những nước công nghiệp phát triển, và họ có gia đình nhỏ và tuổi thọ cao.

and they had small families and long lives.

And these were the developing countries.

Và những nước này là những nước đang phát triển:

They had large families and they had relatively short lives.

họ có gia đình lớn và tuổi thọ tương đối ngắn.

Now, what has happened since 1962? We want to see the change.

Bây giờ là những gì đã xảy ra kể từ 1962? Chúng ta muốn tìm hiểu sự thay đổi.

Are the students right? It's still two types of countries?

Liệu các sinh viên có nói đúng? Vẫn còn có hai loại nước chăng"

Or have these developing countries got smaller families and they live here?

Hay là những nước đang phát triển đã giảm độ lớn của gia định và sống đến mức này?

Or have they got longer lives and live up there?

Hay là họ có tuổi thọ cao hơn và sống đến mức kia?

Let's see. We start the world, eh?

Hãy xem. Chúng ta ngừng lại ở năm đó. Đây là những thống kê của Liên hợp quốc

This is all UN statistics that have been available.

hiện vẫn còn giá trị. Bắt đầu. Bạn có nhìn rõ không?

Here we go. Can you see there?

It's China there, moving against better health there, improving there.

Đó chính là Trung Quốc, phát triển theo mức tăng về sức khỏe.

All the green Latin American countries are moving towards smaller families.

Tất cả những nước Mỹ Latin có màu xanh đi theo hướng giảm độ lớn của các gia đình.

Những nước màu vàng là các nước A rập,

Your yellow ones here are the Arabic countries,

và họ có các gia đình lớn hơn, nhưng họ -- không, họ có tuổi thọ cao hơn, và không phải gia đình lớn hơn.

and they get longer life, but not larger families.

The Africans are the green here. They still remain here.

Các nước châu Phi có màu xanh. Họ vẫn ở nguyên vị trí.

This is India; Indonesia is moving on pretty fast.

Đây là Ấn Độ. Indonesia cũng phát triển rất nhanh.

In the '80s here, you have Bangladesh still among the African countries.

(Cười).

Và vào những năm 80, các bạn thấy Bangladesh vẫn ở trong nhóm các nước châu Phi này.

But now, Bangladesh -- it's a miracle that happens in the '80s --

Nhưng giờ đây, Bangladesh -- đó là sự kì diệu vào những năm 80:

the imams start to promote family planning,

Các lãnh tụ hồi giáo bắt đầu cổ động kế hoạch hóa gia đình

and they move up into that corner.

Họ tiến được đến góc kia. Và vào những năm 90, chúng ta có thảm họa dịch HIV

And in the '90s, we have the terrible HIV epidemic

that takes down the life expectancy of the African countries.

và nó kéo tuổi thọ trung bình của các nước châu Phi

And the rest of them all move up into the corner,

trong khi tất cả các nước còn lại tiến vào góc

where we have long lives and small family,

thể hiện tuổi thọ cao hơn và gia đình nhỏ hơn, và chúng ta có một thế giới hòan toàn mới.

and we have a completely new world.

(Applause)

(Vỗ tay).

(Applause ends)

Let me make a comparison directly

Giờ tôi sẽ so sánh trực tiếp giữa nước Mỹ và Việt Nam.

between the United States of America and Vietnam.

1964:

Năm 1964: Mỹ có gia đình nhỏ và tuổi thọ cao;

America had small families and long life;

Vietnam had large families and short lives.

Việt Nam có gia đình lớn và tuổi thọ ngắn. Và đây là những gì đã xảy ra:

And this is what happens.

The data during the war indicate that even with all the death,

số liệu cho thấy trong cuộc chiến tranh chỉ ra rằng kể cả bao gồm số liệu tử vong,

there was an improvement of life expectancy.

tuổi thọ trung bình vẫn được cải thiện. Đến cuối năm,

By the end of the year, family planning started in Vietnam,

kế hoạch hóa gia đình được thực hiện ở Việt Nam và họ bắt đầu có gia đình nhỏ hơn.

and they went for smaller families.

And the United States up there is getting longer life,

Và nước Mỹ ở tít trên kia đang có tuổi thọ cao hơn,

keeping family size.

trong khi vẫn giữ quy mô gia đình. Và đến năm 80,

And in the '80s now, they give up Communist planning

Việt Nam từ bỏ chế độ cộng sản, đi vào kinh tế thị trường,

and they go for market economy,

and it moves faster even than social life.

và họ đã phát triển nhanh hơn cuộc sống xã hội. Đến ngày hôm nay, chúng ta thấy

And today, we have in Vietnam

ở tuổi thọ trung bình và quy mô gia đình ở

the same life expectancy and the same family size

Việt Nam năm 2003, bằng với Mỹ năm 1974 ở cuối chiến tranh.

here in Vietnam, 2003,

as in United States, 1974, by the end of the war.

Tôi cho rằng, tất cả chúng ta - nếu không nhìn vào các số liệu --

I think we all, if we don't look at the data,

we underestimate the tremendous change in Asia,

chúng ta đều đánh giá thấp sự thay đổi to lớn của Châu Á, đó là

which was in social change before we saw the economic change.

thay đổi xã hội trước khi chúng ta thấy thay đổi về kinh tế.

So let's move over to another way here

Giờ hãy chuyển sang một cách thể hiện khác, thể hiện

in which we could display the distribution in the world

phân phối thu nhập của thế giới. Đây là phân phối thu thập của thế giới trên đầu người.

of income.

This is the world distribution of income of people.

1 Đô la, 10 Đô la hoặc 100 Đô la một ngày.

One dollar, 10 dollars or 100 dollars per day.

Không còn khoảng cách giữa người giầu và người nghèo. Điều đó chỉ là hoang đường.

There's no gap between rich and poor any longer. This is a myth.

There's a little hump here.

Có một đoạn gồ nhỏ ở đây. Nhưng chỗ nào cũng có con người.

But there are people all the way.

And if we look where the income ends up,

Và nếu chúng ta theo dõi nơi -- thu nhập --

this is 100 percent of the world's annual income.

đây là 100% thu nhập hàng năm của thế giới. Những nước giàu nhất chiếm 20%

And the richest 20 percent,

they take out of that about 74 percent.

nhưng thu nhập của họ chiếm 74%. Và những nước nghèo nhất cũng chiếm 20%,

And the poorest 20 percent, they take about two percent.

và thu nhập của họ chiếm 2%. Điều này cho thấy khái niệm

And this shows that the concept of developing countries

is extremely doubtful.

các nước đang phát triển đang cực kì nghi ngại. Chúng ta nghĩ đến trợ cấp, chẳng hạn như

We think about aid,

like these people here giving aid to these people here.

những người ở đây trợ cấp cho những người ở đây. Nhưng ở khoảng giữa,

But in the middle, we have most of the world population,

chúng ta có phần lớn dân số thế giới, và họ có 24% thu nhập thế giới.

and they have now 24 percent of the income.

We heard it in other forms.

Ta đã nghe về điều này ở nhiều phương thức khác. Đó là gì?

And who are these?

Những nước khác biệt là những nước nào? Tôi có thể cho các bạn thấy nước Châu Phi.

Where are the different countries?

I can show you Africa.

This is Africa.

Đây là Châu Phi. 10% dân số thế giới, hầu hết sống trong nghèo đói.

Ten percent of the world population,

most in poverty.

Đây là OECD. Một nước giầu và là thành viên của Liên hợp quốc.

This is OECD -- the rich countries, the country club of the UN.

And they are over here on this side. Quite an overlap between Africa and OECD.

và họ ở đây bên mặt này. Có thể thấy sự trùng lấp giữa Châu Phi và OECD.

And this is Latin America.

Còn đây là Mỹ Latin. Nó có tất cả mọi thứ trên thế giới này,

It has everything on this earth, from the poorest to the richest

từ nghèo nhất cho đến giàu nhất, ở Mỹ Latin.

in Latin America.

Và trên hết, chúng ta có thể đặt thêm Đông Âu, Đông Á,

And on top of that, we can put East Europe,

we can put East Asia, and we put South Asia.

và Nam Á. Và nó sẽ như thế nào nếu chúng ta quay trở về

And what did it look like if we go back in time,

to about 1970?

khoảng năm 1970? Sẽ có một đoạn gồ hơn.

Then, there was more of a hump.

Và hầu hết những người sống trong nghèo đói tuyệt đối là người châu Á.

And most who lived in absolute poverty were Asians.

Vấn đề với thế giới là sự nghèo đói ở châu Á. Giờ nếu tôi để thế giới tiếp tục phát triển,

The problem in the world was the poverty in Asia.

And if I now let the world move forward,

you will see that while population increases,

các bạn sẽ thấy trong khi dân số tăng lên,

there are hundreds of millions in Asia getting out of poverty,

có hàng trăm triệu người châu Á thoát khỏi nghèo đói và một số khác

and some others getting into poverty,

lâm vào nghèo đói, và đây là khuôn mẫu mà chúng ta có ngày hôm nay.

and this is the pattern we have today.

Dự đoán tốt nhất từ Ngân hàng thế giới là điều này sẽ xảy ra,

And the best projection from the World Bank

is that this will happen,

và chúng ta sẽ không còn thế giới phân cách nữa. Chúng ta sẽ có phần lớn người dân nằm ở khoảng giữa

and we will not have a divided world.

We'll have most people in the middle.

Of course it's a logarithmic scale here,

Tất nhiên đó là thang logarit,

but our concept of economy is growth with percent.

nhưng khái niệm về nền kinh tế của chúng ta là sự tăng trưởng theo phần trăm. Chúng ta nhìn nó

We look upon it as a possibility of percentile increase.

như khả năng tăng phần trăm. Nếu tôi thay đổi cái này, và tôi dùng

If I change this and take GDP per capita instead of family income,

GDP trên đầu người thay vì thu nhập gia đình, và tôi dùng

and I turn these individual data

thống kê cá nhân vào thống kế vùng miền của tổng sản phẩm quốc nội,

into regional data of gross domestic product,

and I take the regions down here,

và tôi lấy những vùng ở dưới này, với độ lớn của quả bóng thể hiện dân số

the size of the bubble is still the population.

And you have the OECD there, and you have sub-Saharan Africa there,

Và bạn có OECD ở đằng kia, và các nước bán Sahara Châu Phi ở đằng kia,

and we take off the Arab states there,

và ta bỏ các nước Ả rập đằng kia,

coming both from Africa and from Asia,

đến từ châu Phi và châu Á, và ta đặt riêng rẽ

and we put them separately,

and we can expand this axis, and I can give it a new dimension here,

và ta có thể nối dài trục này, và ta có thể thêm một chiều ở đây,

by adding the social values there, child survival.

bằng cách thêm các biến xã hội, tỉ lệ trẻ sống sót.

Now I have money on that axis,

Giờ tôi đặt Tiền vào trục đó, và tôi có khả năng sống sót của trẻ em ở kia.

and I have the possibility of children to survive there.

In some countries, 99.7% of children survive to five years of age;

Ở một vài nước, 99.7% trẻ em sống qua năm tuổi;

others, only 70.

ở các nước khác, chỉ 70%. Ở đây dường như có khoảng cách giữa

And here, it seems, there is a gap between OECD,

OECD, Mỹ Latin, Đông Âu, Đông Á,

Latin America, East Europe, East Asia,

Arab states, South Asia and sub-Saharan Africa.

Ả rập, Nam Á và Bán Sahara Châu Phi.

The linearity is very strong between child survival and money.

Quan hệ tuyến tính rất rõ rệt giữa tỉ lệ trẻ sống sót và tiền bạc.

But let me split sub-Saharan Africa.

Nhưng hãy đợi tôi phân chia các nước bán Sahara Châu Phi. Kia là sức khỏe, và sức khỏe tốt hơn thì ở cao hơn.

Health is there and better health is up there.

I can go here, and I can split sub-Saharan Africa into its countries.

Tôi có thể ra đây và chia các nước bán Sahara Châu Phi.

And when it bursts,

Khi nó vỡ, độ lớn của quả bóng thể hiện độ lớn của dân số.

the size of each country bubble is the size of the population.

Sierra Leone down there, Mauritius is up there.

Sierra Leone ở phía dưới. Mauritus ở trên. Mauritius là nước đầu tiên

Mauritius was the first country to get away with trade barriers,

thoát khỏi hàng rào thuế quan và họ có thể bán đường.

and they could sell their sugar, they could sell their textiles,

Họ có thể bán sản phẩm dệt may với giá ngang bằng các nước châu Âu và Bắc Mĩ.

on equal terms as the people in Europe and North America.

There's a huge difference [within] Africa.

Có sự khác biệt lớn trong Châu Phi. Và Ghana nằm giữa ở đây.

And Ghana is here in the middle.

In Sierra Leone, humanitarian aid.

Ở Sierra-Leone, trợ cấp nhân đạo,

Here in Uganda, development aid.

Ở đây tại Uganda, trợ cấp phát triển. Ở đây, thời gian đầu tư, đằng kia,

Here, time to invest; there, you can go for a holiday.

là sự thư giãn trong giàu có. Đây là sự khác biệt rất lớn

There's tremendous variation within Africa,

trong lòng Châu Phi mà chúng ta ít khi gặp, đó là nó bằng tất cả mọi thứ.

which we very often make that it's equal everything.

I can split South Asia here. India's the big bubble in the middle.

Tôi có thể chia Đông Á ra ở đây. Ấn Độ là hình tròn lớn ở giữa.

But there's a huge difference between Afghanistan and Sri Lanka.

Có chênh lệch rất lớn giữa Afghanistan và Sri Lanka.

I can split Arab states. How are they?

Tôi có thể chia các nước Ả rập. Họ ra sao? Khí hậu giống nhau, văn hóa giống nhau,

Same climate, same culture, same religion -- huge difference.

tôn giáo giống nhau. Chênh lệch rất lớn. Kể cả giữa các nước làng giềng.

Even between neighbors --

Yemen, civil war;

Yemen, nội chiến. Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, tiền được phân chia và sử dụng hợp lý.

United Arab Emirates, money, which was quite equally and well-used.

Not as the myth is.

Không phải như chuyện hoang đường. Và nó bao gồm tất cả trẻ em của người nước ngoài đang làm việc tại đây.

And that includes all the children of the foreign workers

who are in the country.

Thống kê thường hữu dụng hơn bạn nghĩ. Đa số mọi người cho rằng số liệu thường không tốt.

Data is often better than you think. Many people say data is bad.

There is an uncertainty margin, but we can see the difference here:

Thường có miền không tin cậy, nhưng chúng ta có thể thấy sự khác biệt ở đây:

Cam-pu-chia, Singapore. Sự khác biệt là rất lớn

Cambodia, Singapore.

The differences are much bigger than the weakness of the data.

lớn hơn cả lỗi của số liệu. Tại Đông Âu:

East Europe: Soviet economy for a long time,

Nền Kinh tế Xô viết trong một thời gian dài, nhưng họ sụp đổ sau mười năm

but they come out after 10 years very, very differently.

một cách rất khác biệt. Và còn có Mỹ Latin.

And there is Latin America.

Ngày nay, chúng ta không cần đến Cuba để tìm một đất nước mạnh ở Mỹ Latin.

Today, we don't have to go to Cuba

to find a healthy country in Latin America.

Chile will have a lower child mortality than Cuba within some few years from now.

Chile sẽ có tỉ lệ tử vong ở trẻ em thấp hơn Cuba trong vòng vài năm tới.

Here, we have high-income countries in the OECD.

Và đây chúng ta có các nước thu nhập cao trong khối OECD.

And we get the whole pattern here of the world,

Và chúng ta có mẫu hình chung của thế giới,

which is more or less like this.

thường sẽ giống như thế này. Và nếu chúng ta nghiên cứu nó,

And if we look at it, how the world looks,

nó trông như thế nào -- thế giới, vào năm 1960, bắt đầu thay đổi, 1960.

in 1960, it starts to move.

This is Mao Zedong. He brought health to China.

Đây là Mao Trạch Đông. Ông ấy đã mang lại sức khỏe cho Trung Quốc. Và sau đó ông mất.

And then he died.

And then Deng Xiaoping came and brought money to China,

Sau đó Đặng Tiểu Bình xuất hiện và mang lại tiền bạc cho Trung Quốc, và đưa họ trở lại chính trường.

and brought them into the mainstream again.

And we have seen how countries move in different directions like this,

Và chúng ta đã thấy các nước thay đổi theo các hướng khác nhau như thế nào,

so it's sort of difficult to get an example country

do đó khá là khó để có

một đất nước điển hình mà thể hiện hình mẫu của thế giới.

which shows the pattern of the world.

But I would like to bring you back to about here, at 1960.

Tôi muốn đưa bạn quay lại khoảng năm 1960.

Tôi muốn so sánh Hàn Quốc, chính là nước này, với Brazil,

I would like to compare South Korea, which is this one,

with Brazil, which is this one.

là nước này. Và tôi muốn so sánh Uganda,

The label went away for me here.

And I would like to compare Uganda, which is there.

ở đằng kia, và tôi có thể để nó chạy, như sau.

I can run it forward, like this.

Và bạn có thể thấy Hàn Quốc đã tiến bộ rất nhanh,

And you can see how South Korea is making a very, very fast advancement,

whereas Brazil is much slower.

trong khi Brazil thì chậm hơn rất nhiều.

And if we move back again, here, and we put trails on them, like this,

Và nếu ta quay lại lần nữa, ở đây, và ta đặt các đường vạch lên chúng, như thế này,

you can see again

các bạn có thể thấy lại tốc độ phát triển

that the speed of development is very, very different,

là rất khác nhau, và các nước phát triển hầu như

and the countries are moving more or less at the same rate

ở cùng một mức với tiền bạc và sức khỏe, nhưng dường như bạn có thể thay đổi

as money and health,

but it seems you can move much faster

nhanh hơn nhiều nếu bạn có sức khỏe trước hơn là bạn giàu có trước.

if you are healthy first than if you are wealthy first.

And to show that, you can put on the way of United Arab Emirates.

Và để chứng minh điều đó, bạn có thể dùng Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất.

They came from here, a mineral country.

Họ đến từ chỗ này, một đất nước giàu khoảng sản. Họ có được tất cả trữ lượng dầu,

They cached all the oil; they got all the money;

tiền bạc, nhưng sức khỏe thì không mua được ở siêu thị.

but health cannot be bought at the supermarket.

bạn phải đầu tư vào sức khỏe. Phải đưa lũ trẻ đi học.

You have to invest in health. You have to get kids into schooling.

You have to train health staff. You have to educate the population.

Bạn phải huấn luyện cán bộ y tế. Phải giáo dục nền dân số.

And Sheikh Zayed did that in a fairly good way.

và Sheikh Sayed đã làm điều đó khá tốt.

In spite of falling oil prices, he brought this country up here.

Và mặc dù giá dầu giảm, ông đã đưa đất nước phát triển lên đến đây.

So we've got a much more mainstream appearance of the world,

Vậy chúng ta đã có xu hướng chủ đạo chung của thế giới rõ rệt hơn,

where all countries tend to use their money

ở chỗ tất cả các nước thường sử dụng tiền bạc

better than they used it in the past.

tốt hơn cách họ sử dụng trong quá khứ. Bây giờ,

Now, this is, more or less, if you look at the average data of the countries --

hãy nhìn vào số liệu trung bình của các nước. Và chúng đều như thế này.

they are like this.

That's dangerous, to use average data,

Sẽ thật nguy hiểm nếu chúng ta sử dụng số liệu trung bình, bởi có rất nhiều sự

because there is such a lot of difference within countries.

khác biệt trong các nước. Do vậy nếu tôi nhìn vào đây, chúng ta có thể thấy

So if I go and look here,

we can see that Uganda today is where South Korea was in 1960.

Uganda ngày này ở chính điểm của Hàn Quốc năm 1960. Nếu tôi chia Uganda,

If I split Uganda, there's quite a difference within Uganda.

sẽ có một vài sự khác biệt trong Uganda. Đây là những điểm phân vị của Uganda.

These are the quintiles of Uganda.

The richest 20 percent of Ugandans are there.

Những người giàu nhất chiếm 20% ở Uganda ở đằng kia.

The poorest are down there.

Những người nghèo nhất ở đằng kia. Nếu tôi chia nhỏ Nam Phi, nó sẽ trông như thế này.

If I split South Africa, it's like this.

And if I go down and look at Niger,

Nếu tôi đi xuống và phân tích Niger, nơi từng có nạn đói khủng khiếp,

where there was such a terrible famine [recently],

cuối cùng, trông nó sẽ thế này. Số 20% những người nghèo nhất của Niger nằm ở đây,

it's like this.

The 20 percent poorest of Niger is out here,

and the 20 percent richest of South Africa is there,

và 20% giàu nhất của Nam Phi ở kia,

and yet we tend to discuss what solutions there should be in Africa.

và chúng ta sắp thảo luận về giải pháp cho Châu Phi.

Everything in this world exists in Africa.

Tất cả mọi thứ trên thế giới đều có ở Châu Phi. Và bạn không thể

And you can't discuss universal access to HIV [treatment]

thảo luận sự tiếp cập của thuốc chống HIV cho điểm phân vị trên kia

for that quintile up here

with the same strategy as down here.

với cùng một cách cho dưới này. Sự phát triển của thế giới

The improvement of the world must be highly contextualized,

hẳn đã bị văn cảnh hóa ở mức cao, và nó không có nghĩa khi so sánh ở

and it's not relevant to have it on a regional level.

mức khu vực. Chúng ta cần phải chi tiết hơn.

We must be much more detailed.

Ta thấy rằng các sinh viên thường rất phấn khích khi họ có thể sử dụng được điều này.

We find that students get very excited when they can use this.

And even more, policy makers and the corporate sectors

Và ngày càng nhiều nhà hoạch định chính sách và khối hợp tác phát triển cũng mong được biết

would like to see how the world is changing.

thế giới đang thay đổi như thế nào. Bây giờ, sao chúng ta không sử dụng nơi này?

Now, why doesn't this take place?

Why are we not using the data we have?

Sao không sử dụng những số liệu ta đang có? Chúng ta có số liệu của Liên Hợp Quốc,

We have data in the United Nations, in the national statistical agencies

ở các cục thống kê quốc gia

and in universities and other nongovernmental organizations.

và ở các trường đại học và các tổ chức phi chính phủ khác.

Because the data is hidden down in the databases.

Bởi vì các số liệu bị giấu trong các cơ sở dữ liệu,

And the public is there, and the internet is there,

Và còn có công chúng, Internet, nhưng chúng ta vẫn chưa sử dụng một cách hiệu quả.

but we have still not used it effectively.

All that information we saw changing in the world

Tất cả những thông tin mà chúng ta thấy thay đổi trên thế giới

does not include publicly funded statistics.

không bao gồm những số liệu được cấp vốn. Có một vài trang web

There are some web pages like this, you know,

như thế này, bạn biết đấy, nhưng họ kiếm trác từ các cơ sở dữ liệu,

but they take some nourishment down from the databases,

but people put prices on them, stupid passwords and boring statistics.

và người ta đặt giá cho chúng, đặt các mật khẩu ngớ ngẩn và các thống kê buồn tẻ.

(Laughter)

(Cười). (Vỗ tay).

And this won't work.

(Applause)

Và điều này sẽ không có tác dụng? Vậy ta cần gì? Chúng ta có các cơ sở dữ liệu.

So what is needed? We have the databases.

It's not a new database that you need.

Cái chúng ta cần không phải là một cơ sở dữ liệu mới. Ta đã có các công cụ thiết kế tuyệt vời,

We have wonderful design tools and more and more are added up here.

và ngày càng có nhiều hơn nữa các công cụ được thêm vào. Và ta bắt đầu

So we started a nonprofit venture linking data to design,

một cuộc khám phá phi lợi nhuận mà ta gọi là -- kết nối số liệu với thiết kế --

we called "Gapminder,"

chúng ta gọi là Gapminder, từ bến xe điện ngầm London, khi họ cảnh báo bạn,

from the London Underground, where they warn you, "Mind the gap."

"chú ý khoảng cách đường rày". Do đó chúng tôi nghĩ Gapminder rất thích hợp.

So we thought Gapminder was appropriate.

Và chúng tôi bắt đầu viết phần mềm có thể liên kết số liệu như thế này.

And we started to write software which could link the data like this.

Và nó thực sự cũng không khó. Mất một vài năm, và chúng tôi đã sản xuất ra các hình ảnh sinh động.

And it wasn't that difficult.

It took some person years, and we have produced animations.

You can take a data set and put it there.

Bạn có thể dùng một tập số liệu và đưa chúng vào đây.

We are liberating UN data, some few UN organization.

Chúng tôi đang giải phóng số liệu của Liên hợp quốc, một vài tổ chức của Liên hợp quốc

Some countries accept that their databases can go out on the world.

và một vài nước cho phép đưa dữ liệu của đất nước họ ra thế giới,

But what we really need is, of course, a search function,

nhưng cái mà chúng tôi cần, tất nhiên, là chức năng tìm kiếm.

a search function where we can copy the data up to a searchable format

Một chức năng tìm kiếm nơi chúng ta có thể sao chép dữ liệu đến một format tìm kiếm được

and get it out in the world.

và đưa ra thế giới. Và chúng ta nghe thấy gì xung quanh?

And what do we hear when we go around?

Tôi đã thực hiện môn Nhân sinh học từ các đơn vị số liệu chính. Mọi người đều nói,

I've done anthropology on the main statistical units.

Everyone says, "It's impossible. This can't be done.

"Điều đó là không thể. Không thể làm được. Thông tin của chúng ta quá khác biệt

Our information is so peculiar in detail,

so that cannot be searched as others can be searched.

và không thể được tìm kiếm như các thông tin khác.

We cannot give the data free to the students,

Chúng ta không thể cung cấp số liệu miễn phí cho sinh viên và doanh nhân trên thế giới."

free to the entrepreneurs of the world."

Nhưng đó chính là điều ta muốn thấy, phải không?

But this is what we would like to see, isn't it?

Ta đã có các dữ liệu được cấp vốn hỗ trợ.

The publicly funded data is down here.

And we would like flowers to grow out on the net.

Và chúng ta muốn thông tin được nở rộ trên mạng.

One of the crucial points is to make them searchable,

Một trong những điểm thiết yếu là làm cho chúng có thể tìm kiếm được, và công chúng có thể dùng

and then people can use the different design tools to animate it there.

các cống cụ thiết kế khác nhau để minh họa nó.

Và tôi có một tin khá tốt cho các bạn. Tin tốt đó là ngài chủ tịch đương nhiệm

And I have pretty good news for you.

I have good news that the [current],

new head of UN statistics doesn't say it's impossible.

mới của Văn phòng thống kê Liên hợp quốc không cho rằng điều này là không thể.

He only says, "We can't do it."

Ông ấy chỉ nói "Chúng ta không làm được."

(Laughter)

(Cười).

And that's a quite clever guy, huh?

Và ông ta quả là khôn khéo phải không?

(Laughter)

(Cười).

So we can see a lot happening in data in the coming years.

Do đó chúng ta có thể chờ đón nhiều thay đổi trong số liệu những năm tới.

We will be able to look at income distributions in completely new ways.

Chúng ta có thể nhìn vào phân phối thu nhập bằng những cách hoàn toàn mới.

This is the income distribution of China, 1970.

Đây là phân phối thu nhập của Trung Quốc, 1970.

This is the income distribution of the United States, 1970.

phân phối thu nhập của Mỹ năm 1970

Almost no overlap.

Hầu như không có sự trùng lặp. Không có sự trùng lặp nào. Và điều gì đã xảy ra?

Almost no overlap.

And what has happened?

What has happened is this:

Trung Quốc đã phát triển, và không còn chỉ ngang bằng

that China is growing, it's not so equal any longer,

and it's appearing here, overlooking the United States,

mà còn đang ở mức này, cao hơn Mỹ.

almost like a ghost, isn't it?

Như một bóng ma, phải không?

(Laughter)

(Cười).

It's pretty scary.

Điều này khá đáng sợ. Nhưng tôi cho rằng việc có được những thông tin này rất quan trọng.

(Laughter)

But I think it's very important to have all this information.

We need really to see it.

Chúng ta cần phải biết đến nó. Thay vì nhìn vào phần này,

And instead of looking at this,

I would like to end up by showing the internet users per 1,000.

tôi muốn kết thúc bằng cách trình bày số liệu những người sử dụng Internet,

In this software, we access about 500 variables

Trong phần mềm này, chúng tôi tiếp cận khoảng 500 biến số từ các quốc gia một cách dễ dàng

from all the countries quite easily.

Mất một khoảng thời gian để chúng tôi thay đổi nó

It takes some time to change for this,

but on the axes, you can quite easily get any variable you would like to have.

nhưng ở các trục, các bạn có thể dễ dàng lấy được bất kì biến số nào các bạn muốn.

Và vấn đề còn lại là tải cơ sở dữ liệu miễn phí lên,

And the thing would be to get up the databases free,

to get them searchable, and with a second click,

thiết lập chế độ tìm kiếm, và sau đó chỉ với thêm một cái click chuột là có thể lấy dữ liệu về

to get them into the graphic formats, where you can instantly understand them.

dưới dạng hình ảnh, để có thể trình bày dễ hiểu

Now, statisticians don't like it, because they say

Bây giờ thì, các nhà thống kê lại không hài lòng, bởi vì họ nói rằng cách thức này

that this will not show the reality;

sẽ không trình bày được thực tế; thay vào đó họ cho rằng chúng ta cần có các phuơng thức thống kê và phân tích cụ thể.

we have to have statistical, analytical methods.

Nhưng như thế câu chuyện sẽ lại trở thành việc tạo ra lý tuyết suông.

But this is hypothesis-generating.

I end now with the world.

Tôi xin kết thúc với hình ảnh thế giới. Ở đó, mạng Internet sẽ nở rộ

There, the internet is coming.

The number of internet users are going up like this.

Lượng người sử dụng Internet sẽ tăng lên như thế này. Phần này hiển thị GDP bình quân đầu người.

This is the GDP per capita.

Và phần này hiển thị một loại công nghệ mới được giới thiệu, nhưng điều đáng ngạc nhiên là làm sao

And it's a new technology coming in, but then amazingly,

how well it fits to the economy of the countries.

nó có thể hòa hợp được với nền kinh tế của các nước. Đó là lý do tại sao chiếc máy tính 100 dollar

That's why the $100 computer will be so important.

sẽ là rất quan trọng. Nhưng đó mới chỉ là một hướng đi tốt.

But it's a nice tendency.

It's as if the world is flattening off, isn't it?

Như thể là thế giới trở nên phẳng hơn, phải không nào? Những quốc gia này

These countries are lifting more than the economy,

đang cố gắng cải thiện không chỉ nền kinh tế, và sẽ là rất thú vị nếu chúng ta

and it will be very interesting to follow this over the year,

theo dõi xu hướng này trong năm tới, như tôi mong muốn các bạn sẽ làm

as I would like you to be able to do with all the publicly funded data.

với dữ liệu đựoc cấp vốn hỗ trợ. Xin cảm ơn rất nhìều.

Thank you very much.

(Applause)

(Vỗ tay).