Inside the Mind of a Master Procrastinator | Tim Urban | TED

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

So in college,

ဒီတော့ ကောလိပ်မှာ

I was a government major,

အစိုးရဘာသာ အဓိက ယူခဲ့တယ်၊

which means I had to write a lot of papers.

ဆိုလိုတာက စာတမ်းတွေ အများကြီးရေးဖို့ လိုတယ်ပေါ့။

Now, when a normal student writes a paper,

ကဲ သာမန်ကျောင်းသား စာတမ်းတစ်စောင်ရေးတဲ့အခါ

they might spread the work out a little like this.

အလုပ်ကို ဒီလိုမျိုးလေး ဖြန့်လိုက်နိုင်တာပေါ့။

So, you know --

ဒီတော့ သိတဲ့အတိုင်း၊

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

you get started maybe a little slowly,

နည်းနည်း ဖြည်းဖြည်းလေး စလိုက်တာပေါ့၊

but you get enough done in the first week

ဒါပေမဲ့ ပထမအပတ်မှာ အတော်လောက်ပြီးတာပေါ့၊

that, with some heavier days later on,

နောက်မှာ ပိုပြင်းထန်တဲ့နေတွေနဲ့

everything gets done, things stay civil.

အားလုံးပြီးသွားတယ်၊ အားလုံး အေးဆေးပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I would want to do that like that.

ကျွန်တော်က ဒီလိုလုပ်ချင်ခဲ့တယ်။

That would be the plan.

ဒါက အစီအစဉ်ဖြစ်လိမ့်မယ်။

I would have it all ready to go,

အားလုံး အဆင်သင့်ဖြစ်သွားမယ်ပေါ့၊

but then, actually, the paper would come along,

ဒါပေမဲ့ တကယ်ကျတော့ စာတမ်းက ရောက်လာတော့

and then I would kind of do this.

ဒါကို လုပ်ရတာမျိုးပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And that would happen every single paper.

ဒါက စာတမ်းတိုင်းကို ဖြစ်နေကျပါ။

But then came my 90-page senior thesis,

ဒါပေမဲ့ စာမျက်နှာ ၉၀ နောက်နှစ် စာတမ်း ရောက်လာတယ်၊

a paper you're supposed to spend a year on.

တစ်နှစ်တာ ကိုယ် အချိန်ကုန်ရမယ့် စာတမ်းလေ။

And I knew for a paper like that, my normal work flow was not an option.

ဒီလောက်စာတမ်းဆိုတာ သိတယ်၊ ကျွန်တော့ ပုံမှန်လုပ်နှုန်းနဲ့ မရတော့ဘူး။

It was way too big a project.

ကြီးလွန်းတဲ့ ပရောဂျက်တစ်ခုပါ။

So I planned things out,

ဒီတော့ အစီအစဉ်ချပြီး

and I decided I kind of had to go something like this.

ဒီလို လုပ်ဖို့လိုတာမျိုးလို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

This is how the year would go.

အဲဒီနှစ်ဖြစ်ပုံက ဒီလိုပါ။

So I'd start off light,

ဒါနဲ့ ပေါ့ပေါ့လေးပဲ စလိုက်တယ်၊

and I'd bump it up in the middle months,

လလယ်ပိုင်းမှာ တိုးလုပ်လိုက်တယ်၊

and then at the end, I would kick it up into high gear

နောက်ဆုံးမှာတော့ ဂီယာအမြင့်ထိုးလိုက်တယ်၊

just like a little staircase.

လှေကားလေး တစ်ခုလိုပေါ့ဗျာ။

How hard could it be to walk up the stairs?

လှေကားတက်ရတာ ဘယ်လောက်ခက်နိုင်လဲဗျာ။

No big deal, right?

သိပ် မခက်လှဘူးပေါ့၊

But then, the funniest thing happened.

နောက် ရယ်စရာအကောင်းဆုံးအရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

Those first few months?

ဒီပထမ လအနည်းငယ်လား။

They came and went,

ပေါ်လိုက်၊ပျောက်လိုက်လေ

and I couldn't quite do stuff.

အစွမ်း သိပ်မပြနိုင်ခဲ့တော့

So we had an awesome new revised plan.

အံ့စရာ စိစစ်တဲ့ အစီအစဉ်သစ် ဆွဲခဲ့တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And then --

ဒီနောက်မှာ...

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But then those middle months actually went by,

အလယ်ပိုင်းက လတွေက တကယ်ကို ကုန်သွားတယ်။

and I didn't really write words,

တကယ် စာမရေးခဲ့ဘူး၊

and so we were here.

ဒါနဲ့ ဒီမှာ ရှိခဲ့တာပေါ့။

And then two months turned into one month,

နောက် နှစ်လကနေ တစ်လဖြစ်သွားတယ်၊

which turned into two weeks.

ဒါကနေ နှစ်ပတ်ဖြစ်သွားတယ်။

And one day I woke up

တစ်နေ့ နောက်ဆုံးရက်

with three days until the deadline,

သုံးရက်နဲ့ အိပ်ယာကနိူးခဲ့တယ်၊

still not having written a word,

တစ်လုံးမှ ရေးထားတာ မရှိသေးဘူး။

and so I did the only thing I could:

ဒါနဲ့ ကိုယ်လုပ်နိုင်တာပဲ လုပ်ခဲ့တယ်၊

I wrote 90 pages over 72 hours,

စာမျက်နှာ ၉၀ ကို ၇၂ နာရီကျော် ရေးခဲ့တယ်၊

pulling not one but two all-nighters --

ညလုံးပေါက် တစ်ညမဟုတ်ပဲ နှစ်ညဆက်တိုက် ဆွဲတာပေါ့၊

humans are not supposed to pull two all-nighters --

လူသားတွေဟာ ညလုံးပေါက် နှစ်ည မဖြစ်သင့်ဘူးလေ။

sprinted across campus,

ကျောင်းဝင်းးကို ခြေကုန်သုတ်ပြီး

dove in slow motion,

နှေးနှေးလေး မောင်းဝင်ကာ

and got it in just at the deadline.

နောက်ဆုံး အချိန်မှာ ရောက်လာခဲ့တယ်။

I thought that was the end of everything.

အကုန်လုံးတော့ သွားပြီလို့ထင်ခဲ့တယ်။

But a week later I get a call,

ဒါပေမဲ့ တစ်ပတ်အကြာ ဖုန်းဝင်လာတယ်

and it's the school.

ကျောင်းက ဆက်တာပါ။

And they say, "Is this Tim Urban?"

သူတို့က " Tim Urban လား" တဲ့။

And I say, "Yeah."

ကျွန်တော်က "ဟုတ်ပါတယ်"

And they say, "We need to talk about your thesis."

သူတို့က " မင်းရဲ့ စာတမ်းအကြောင်း ပြောဖို့လိုတယ်"

And I say, "OK."

ကျွန်တော်က "ရပါတယ်" ပေါ့။

And they say,

သူတို့ကပြောတာက

"It's the best one we've ever seen."

"ငါတို့မြင်ဖူးသမျှ အကောင်းဆုံးပဲ" တဲ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

That did not happen.

ဒီလို မဖြစ်ခဲ့ပါဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

It was a very, very bad thesis.

အတော့ကို ဆိုးဝါးတဲ့ စာတမ်းတစ်စောင်ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I just wanted to enjoy that one moment when all of you thought,

"ဒီကောင်က အံ့စရာကွ"လို့ ခင်ဗျားတို့ တွေးမိတဲ့ ကာလတစ်ခုကို

"This guy is amazing!"

ကျွန်တော် ခံစားချင်တာပါပဲ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

No, no, it was very, very bad.

မဟုတ်ဘူး၊ တော်တော့ကို ဆိုးပါတယ်။

Anyway, today I'm a writer-blogger guy.

ဘာဖြစ်ဖြစ် ဒီနေ့မှာ ကျွန်တော်ဟာ စာရေးဆရာ ဘလော့ရေးသူပါ။

I write the blog Wait But Why.

Wait But Why ဘလော့ကို ရေးပါတယ်။

And a couple of years ago, I decided to write about procrastination.

လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်က အချိန်ဆွဲတဲ့ အကြောင်း ရေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

My behavior has always perplexed the non-procrastinators around me,

ကျွန်တော့ အပြုအမူက ကိုယ့်ဘေးက အချိန်မဆွဲသူတွေကို အမြဲ စိတ်ရှုပ်စေပြီး

and I wanted to explain to the non-procrastinators of the world

အချိန်ဆွဲသူတွေရဲ့ ခေါင်းတွေထဲမှာ ဖြစ်နေတာနဲ့ ဘာကြောင့်

what goes on in the heads of procrastinators,

ဒီလိုဖြစ်တာကို ကမ္ဘ့ာ့အချိန်မဆွဲသူတွေကို

and why we are the way we are.

ရှင်းပြချင်ခဲ့တယ်။

Now, I had a hypothesis

အချိန်ဆွဲသူတွေရဲ့

that the brains of procrastinators were actually different

ဦးနှောက်တွေဟာ အခြားသူတွေရဲ့ ဦးနှောက်တွေနဲ့ မတူဘူးလို့

than the brains of other people.

ယူဆချက်တစ်ခု ကျွန်တော့မှာရှိတယ်။

And to test this, I found an MRI lab

ဒါကို စမ်းသပ်ဖို့ ကျွန်တော့ဦးနှောက်နဲ့

that actually let me scan both my brain

သက်သေပြုထားတဲ့ အချိန်မဆွဲသူရဲ့ ဦးနှောက်ကို တကယ်

and the brain of a proven non-procrastinator,

စကင်ဖတ်ပေးတဲ့ MRI စမ်းသပ်ခန်းတစ်ခု တွေ့ခဲ့တယ်။

so I could compare them.

ဒါနဲ့ နှိုင်းယှဉ်လို့ရတာပေါ့။

I actually brought them here to show you today.

ဒီနေ့ ခင်ဗျားတို့ကို ပြဖို့ ယူလာပါတယ်။

I want you to take a look carefully to see if you can notice a difference.

ခြားနားချက်တစ်ခုကို သတိပြုမိလားလို့ သေသေချာချာ ကြည့်စေချင်ပါတယ်။

I know that if you're not a trained brain expert,

သိတာက ကျင့်ထားတဲ့ ဦးနှောက်ပညာရှင် မဟုတ်ရင်တော့

it's not that obvious, but just take a look, OK?

သိပ်မသိသာပါဘူး၊ ဒါပေမဲ့ တစ်ချက်ကြည့်ပါဦး။

So here's the brain of a non-procrastinator.

ဒါက အချိန်မဆွဲသူ တစ်ဦးရဲ့ ဦးနှောက်ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Now ...

ကဲ...

here's my brain.

ဒါက ကျွန်တော့ရဲ့ ဦးနှောက်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

There is a difference.

မတူတာတစ်ခု ရှိပါတယ်။

Both brains have a Rational Decision-Maker in them,

နှစ်ခုလုံးမှာ ယုတ္တိတန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်သူရှိပေမဲ့

but the procrastinator's brain

အချိန်ဆွဲသူရဲ့ ဦးနှောက်မှာတော့

also has an Instant Gratification Monkey.

ချက်ချင်း ဝမ်းမြောက်တဲ့ မျောက်တစ်ကောင်လည်း ရှိပါတယ်။

Now, what does this mean for the procrastinator?

ကဲ ဒါက အချိန်ဆွဲသူအတွက် ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။

Well, it means everything's fine until this happens.

အင်း ဒါမဖြစ်ခင်တော့ အရာရာ အဆင်ပြေတယ်လို့ ဆိုလိုတယ်။

[This is a perfect time to get some work done.] [Nope!]

(ဒါက အလုပ်ပြီးဖို့ အကောင်းဆုံးအချိန်ပါ) (မဟုတ်ပါဘူး)

So the Rational Decision-Maker will make the rational decision

ဒါနဲ့ ယုတ္တိတန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်သူဟာ အကျိုးရှိတဲ့တစ်ခုခုလုပ်ဖို့

to do something productive,

ယုတ္တိရှိတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချလိမ့်မယ်

but the Monkey doesn't like that plan,

ဒါပေမဲ့ မျောက်က ဒီအစီအစဉ်ကို မကြိုက်ဘူး။

so he actually takes the wheel,

ဒီတော့ သူက ဘီးကို ယူလိုက်ပြီး

and he says, "Actually, let's read the entire Wikipedia page

သူက "တကယ်က Nancy Kerrigan ရဲ့ ဝက်ဘ် စွယ်စုံကျမ်းတစ်ခုလုံး၊

of the Nancy Kerrigan/ Tonya Harding scandal,

Tonya Harding အတင်းအဖျင်း ဖတ်ရအောင်၊

because I just remembered that that happened.

ဒါဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ပဲ ကျုပ်မှတ်မိလို့ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Then --

ပြီးတော့

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Then we're going to go over to the fridge,

ရေခဲသေတ္တာဆီ သွားကြမယ်လေ၊

to see if there's anything new in there since 10 minutes ago.

ဒီမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ မိနစ်က အသစ်တစ်ခုခု ရှိမလား ကြည့်ဖို့လေ။

After that, we're going to go on a YouTube spiral

ပြီးတော့ အတောမသတ်တဲ့ YouTube ဆီဆက်မယ်၊

that starts with videos of Richard Feynman talking about magnets

ဒါက Richard Feynman ပြောတဲ့ သံလိုက်တွေအကြောင်း ဗီဒီယိုနဲ့စပြီး

and ends much, much later with us watching interviews

နောက် အရမ်းကြာတော့ Justin Bieber ရဲ့ အမေနဲ့

with Justin Bieber's mom.

တွေ့ဆုံခန်းကြည့်တာနဲ့ ဆုံးသွားတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

"All of that's going to take a while,

"ဒါအားလုံးက ခဏလေးပါ၊

so we're not going to really have room on the schedule for any work today.

ဒါနဲ့ ဒီနေ့အတွက် အလုပ်အတွက် အစီအစဉ်မှာ နေရာ တကယ်မရှိတော့ပါဘူး၊

Sorry!"

စိတ်မကောင်းပါဘူး။"

(Sigh)

(သက်ပြင်းချသံ)

Now, what is going on here?

ကဲ ဒီမှာ ဘာဆက်ဖြစ်နေလဲ။

The Instant Gratification Monkey does not seem like a guy

ချက်ချင်း ဝမ်းမြောက်တဲ့ မျောက်က ဘီးနောက်က သင်ရှိချင်တဲ့

you want behind the wheel.

ကောင်ပုံ မပေါက်ဘူး။

He lives entirely in the present moment.

သူက ပစ္စုပ္ပန်တစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်ပါတယ်။

He has no memory of the past, no knowledge of the future,

အတိတ်ရဲ့ မှတ်ဉာဏ်မရှိ၊ အနာဂတ်ရဲ့ အသိသုတမရှိ၊

and he only cares about two things:

သူအရေးစိုက်တာ နှစ်ခုပဲရှိတယ်၊

easy and fun.

အေးအေးနဲ့ ပျော်ပျော်ပဲ။

Now, in the animal world, that works fine.

ကဲ တိရိစ္ဆာန်လောကကမှာတော့ အလုပ်ဖြစ်တယ်လေ။

If you're a dog

ခွေးတစ်ကောင်ဖြစ်ပြီး

and you spend your whole life doing nothing other than easy and fun things,

ဘာမှမလုပ်ပဲ အေးဆေးနဲ့ ပျော်စရာတွေ လုပ်ပြီး ဘဝတစ်ခုလုံးကို ကုန်ဆုံးရင်

you're a huge success!

ဧရာမ အောင်မြင်သူပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And to the Monkey,

မျောက်အတွက်ကျတော့

humans are just another animal species.

လူသားတွေဟာ နောက် တိရိစ္ဆာန် မျိုးစိတ်တစ်ခုပါ

You have to keep well-slept, well-fed and propagating into the next generation,

ကောင်းကောင်းအိပ်၊ ကောင်းကောင်းစားပြီး မျိုးနွယ်စု ကာလတွေမှာ အဆင်ပြေ

which in tribal times might have worked OK.

နိုင်လောက်မယ့် နောက်မျိုးဆက် ပွားဖို့လိုတယ်လေ။

But, if you haven't noticed, now we're not in tribal times.

ဒါပေမဲ့ သတိမပြုမိခဲ့ရင် အခု မျိုးနွယ်စု ကာလထဲမှာ မရှိပါဘူး။

We're in an advanced civilization, and the Monkey does not know what that is.

ကျွန်တော်တို့ဟာ အဆင့်မြင့် လူ့အဖွဲ့အစည်း မှာရှိနေပြီး မျောက်က ဒါကိုမသိဘူးလေ။

Which is why we have another guy in our brain,

ဒါကြောင့် ဦးနှောက်ထဲမှာ နောက်တစ်ကောင် ရှိတာလေ၊

the Rational Decision-Maker,

ယုတ္တိတန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်သူ၊

who gives us the ability to do things no other animal can do.

အခြားတိရိစ္ဆာန်တွေ မတတ်နိုင်တာတွေ ကို လုပ်ဖို့ အစွမ်းပေးသူလေ။

We can visualize the future.

အနာဂတ်ကို တွေးကြည့်နိုင်တယ်၊

We can see the big picture.

ကြီးမားတဲ့ ပုံရိပ်ကို မြင်နိုင်တယ်၊

We can make long-term plans.

ရေရှည်အစီအစဉ်တွေ ဆွဲနိုင်တယ်

And he wants to take all of that into account.

သူက ဒါအားလုံးကို ထည့်စဉ်းစားချင်တယ်။

And he wants to just have us do

လောလောဆယ် လုပ်နေတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရှိတာ

whatever makes sense to be doing right now.

ဘာဖြစ်ဖြစ် ကျွန်တော်တို့ကို လုပ်ခိုင်းချင်တယ်။

Now, sometimes it makes sense

ကဲ တစ်ခါတစ်လေမှာ အေးဆေးပြီး

to be doing things that are easy and fun,

ပျော်စရာတွေကို လုပ်နေတာ အဓိပ္ပါယ်ရှိပါတယ်။

like when you're having dinner or going to bed

ညစာစားနေတဲ့အခါ၊ အိပ်ယာဝင်နေတဲ့အခါ၊

or enjoying well-earned leisure time.

ထိုက်တန်တဲ့ အားလပ်ချိန်တွေမှာလိုပေါ့။

That's why there's an overlap.

ဒါကြောင့် ထပ်တာ ရှိတာပေါ့။

Sometimes they agree.

တစ်ခါတစ်လေ သဘောညီကြတယ်။

But other times, it makes much more sense

ဒါပေမဲ့ တစ်ချို့အချိန်မှာ ပိုခက်ပြီး၊ ပိုနှစ်လိုဖွယ်

to be doing things that are harder and less pleasant,

မရှိတာတွေလုပ်နေတာက ကြီးမားတဲ့ ပုံရိပ်အတွက်

for the sake of the big picture.

အများကြီး ပိုအဓိပ္ပါယ်ရှိပါတယ်။

And that's when we have a conflict.

ဒါက ကျွန်တော်တို့ ဝိရောဓိ ရှိချိန်မှာပါ

And for the procrastinator,

အချိန်ဆွဲသူအတွက်

that conflict tends to end a certain way every time,

ဝိရောဓိဟာ အကြိမ်တိုင်း နည်းတစ်ခုကို ဆုံးသွားတတ်တယ်၊

leaving him spending a lot of time in this orange zone,

အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ စက်ဝန်းရဲ့ အပြင် သက်သက် က အေးဆေး၊ ပျော်ရွင်တဲ့ နေရာ

an easy and fun place that's entirely out of the Makes Sense circle.

ဒီလိမ္မော်ရောင် ဇုန်ထဲမှာ အချိန် အများကြီး ကုန်ဆုံးစေခဲ့ရင်းပေါ့။

I call it the Dark Playground.

ကျွန်တော်ကတော့ အနက်ရောင် ကစားကွင်းလို့ ခေါ်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Now, the Dark Playground is a place

ကဲ အနက်ရောင် ကစားကွင်းက ဒီမှာရှိတဲ့

that all of you procrastinators out there know very well.

အချိန်ဆွဲသူအားလုံး ကောင်းကောင်း သိတဲ့နေရာတစ်ခုပါ။

It's where leisure activities happen

ဒါက အားလပ်ချိန် လှုပ်ရှားမှုတွေ

at times when leisure activities are not supposed to be happening.

မရှိသင့်တဲ့ အချိန်တွေမှာ အားလပ်ချိန် လှုပ်ရှားမှုတွေ ဖြစ်တဲ့နေရာပါ။

The fun you have in the Dark Playground

အနက်ရောင် ကစားကွင်းမှာရတဲ့ အပျော်က

isn't actually fun, because it's completely unearned,

တကယ် မပျော်ပါဘူး။ အကြောင်းက ဒါဟာ လုံးဝ မထိုက်တန်ပဲ

and the air is filled with guilt, dread, anxiety, self-hatred --

လေထုက အပြစ်၊ ကြောက်လန့်မှု၊ ပူပန်မှု၊ ကိုယ့်ဘာသာ မုန်းတီးမှု

all of those good procrastinator feelings.

အချိန်ဆွဲသူ ခံစားချက်တွေနဲ့ ပြည့်နေလို့ပါ။

And the question is, in this situation, with the Monkey behind the wheel,

ဒါနဲ့ ပြဿနာက ဒီအခြေအနေမှာ ဘီးနောက်က မျောက်နဲ့ဆိုတော့

how does the procrastinator ever get himself over here to this blue zone,

အချိန်ဆွဲသူဟာ ဒီကနေ အပြာရောင်ဇုံကို ဘယ်လိုရောက်မလဲ၊

a less pleasant place, but where really important things happen?

သာယာမှုပိုနည်းပေမဲ့ တကယ့် အရေးကြီးတာတွေဖြစ်တဲ့ နေရာလေ။

Well, turns out the procrastinator has a guardian angel,

အင်း ဖြစ်သွားတာက အချိန်ဆွဲသူမှာ ကိုယ်စောင့်နတ် တစ်ပါးရှိတယ်၊

someone who's always looking down on him and watching over him

အဆိုးဆုံး ကာလတွေမှာ သူ့ကို အမြဲ ငုံ့ပြီး

in his darkest moments --

မိုးကြည့်နေတဲ့သူတစ်ယောက်ပေါ့။

someone called the Panic Monster.

ကြောက်စရာ သတ္တဝါကြီး လို့ခေါ်ပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Now, the Panic Monster is dormant most of the time,

အခု ကြောက်စရာ သတ္တဝါကြီးက များသောအားဖြင့် အိပ်နေတယ်ဆိုပေမဲ့

but he suddenly wakes up anytime a deadline gets too close

နောက်ဆုံးရက် အရမ်းနီးကပ်တာ (သို့) လူသူကြားထဲ အရှက်ကွဲမယ့် ဘေးရှိတဲ့ အချိန်

or there's danger of public embarrassment,

အလုပ်ဘေးဒုက္ခ (သို့) အခြားကြောက်စရာ

a career disaster or some other scary consequence.

အကျိုးဆက်ရှိချိန် ဘယ်အချိန်မဆို သူ ရုတ်တရက် နိုးတယ်။

And importantly, he's the only thing the Monkey is terrified of.

ပို အရေးကြီးတာက မျောက်က ကြောက်တာဆိုလို့ သူပဲရှိတာပါ။

Now, he became very relevant in my life pretty recently,

ကဲ သူဟာ ကျွန်တော့ဘဝမှာ သိပ်မကြာခင်လေးကမှ ပတ်သက်လာခဲ့တယ်၊

because the people of TED reached out to me about six months ago

အကြောင်းက TED က လူတွေ လွန်ခဲ့တဲ့ ခြောက်လက ကျွန်တော်ဆီ ရောက်လာပြီး

and invited me to do a TED Talk.

TED ဟောပြောချက်လုပ်ဖို့ ဖိတ်ခဲ့လို့ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Now, of course, I said yes.

ကဲ တကယ်ပါ၊ ဟုတ်ကဲ့လို့ ပြောလိုက်တယ်။

It's always been a dream of mine to have done a TED Talk in the past.

အတိတ်က TED ဟောပြောလိုက်ဖို့ဆိုတာဟာ ကျွန်တော့ရဲ့ အမြဲတမ်း အိပ်မက်တစ်ခုပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

But in the middle of all this excitement,

ဒါပေမဲ့ ဒီစိတ်လှုပ်ရှားမှုအားလုံး အလယ်မှာ

the Rational Decision-Maker seemed to have something else on his mind.

ယုတ္တိတန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်သူဟာ သူ့စိတ်ထဲမှာ အခြားတစ်ခု ရှိပုံရတယ်။

He was saying, "Are we clear on what we just accepted?

သူပြောနေတာက "ကျုပ်တို့လက်ခံ လိုက်တာကို ရှင်းလား။

Do we get what's going to be now happening one day in the future?

အခုဖြစ်တော့မယ်အရာဟာ အနာဂတ် တစ်နေ့မှာ ဖြစ်နေမှာကို သိရဲ့လား။

We need to sit down and work on this right now."

ဒါကို အခုထိုင်ပြီး လုပ်ဖို့လိုတယ်နော်"တဲ့။

And the Monkey said, "Totally agree, but let's just open Google Earth

ဒါနဲ့ မျောက်က "လုံးဝ သဘောတူတယ်၊ ဒါပေမဲ့ Google Earth လေးဖွင့်ပြီး

and zoom in to the bottom of India, like 200 feet above the ground,

အိန္ဒိယအောက်ပိုင်းကို ချဲ့ကြည့်ရအောင်။ မြေပြင်အထက် မီတာ ၂၀၀ ပေါ့။

and scroll up for two and a half hours til we get to the top of the country,

နောက်ပြီး နိုင်ငံထိပ်ပိုင်းအထိ နှစ်နာရီခွဲလောက် ရွှေ့ကြည့်တာပေါ့။

so we can get a better feel for India."

အိန္ဒိယကို ပိုကောင်းကောင်း ခံစားရတာပေါ့။"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So that's what we did that day.

ဒါက အဲဒီနေ့က လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

As six months turned into four and then two and then one,

ခြောက်လက လေးလ၊ နှစ်လကနေ တစ်လပြောင်းခဲ့တယ်။

the people of TED decided to release the speakers.

TED ကလူတွေ ဟောပြောသူတွေကို ထုတ်ပြန်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတယ်။

And I opened up the website, and there was my face

ဝက်ဆိုဒ်ကိုဖွင့်လိုက်တာကိုယ့်ကို ပြန်စိုက်ကြည့်နေတဲ့

staring right back at me.

ကိုယ့်မျက်နှာရှိတယ်။

And guess who woke up?

ဘယ်သူနိုးလာလဲ သိလား။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So the Panic Monster starts losing his mind,

ဒီတော့ ကြောက်စရာ သတ္တဝါကြီး စိတ်တိုလာပြီး

and a few seconds later, the whole system's in mayhem.

ခဏအကြာမှာ စနစ်တစ်ခုလုံး ပရမ်းပတာဖြစ်ရောလေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And the Monkey -- remember, he's terrified of the Panic Monster --

ဒါနဲ့ မျောက်၊ မှတ်မိတယ်နော်၊ ကြောက်စရာ သတ္တဝါကြီးကို သူလန့်တာလေ၊

boom, he's up the tree!

ဝုန်းဆို သစ်ပင်ပေါ်မှာလေ

And finally,

ဒါနဲ့ နောက်ဆုံး၊

finally, the Rational Decision-Maker can take the wheel

နောက်ဆုံး ယုတ္တိတန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်သူ ဘီးကို ကိုင်နိုင်ပြီး

and I can start working on the talk.

ဟောပြောချက်ကို စလုပ်နိုင်တော့တယ်။

Now, the Panic Monster explains

ကဲ ကြောက်စရာ သတ္တဝါကြီးက တော်တော် စိတ်မနှံ့တဲ့

all kinds of pretty insane procrastinator behavior,

အချိန်ဆွဲသူ အပြုအမူ အမျိုးအစားတွေကို ရှင်းပြတယ်။

like how someone like me could spend two weeks

ဆိုပါစို့ ကျွန်တော့လို နှစ်ပတ်အချိန်ကုန်ခံပြီး

unable to start the opening sentence of a paper,

စာတမ်းအဖွင့်စာကြောင်း စမရေးနိုင်ပုံ၊

and then miraculously find the unbelievable work ethic

ပြီးတော့ ညလုံးပေါက် ရှစ်မျက်နှာရေးဖို့ မယုံနိုင်လောက်တဲ့

to stay up all night and write eight pages.

အလုပ် ကျင့်ဝတ်ကို အံ့သြစရာ တွေ့ရှိပုံပေါ့။

And this entire situation, with the three characters --

ဒီအခြေအနေတစ်ခုလုံး ၊ ဇာတ်ကောင် သုံးကောင်နဲ့ပေါ့၊

this is the procrastinator's system.

ဒါက အချိန်ဆွဲသူရဲ့ စနစ်ပါ။

It's not pretty, but in the end, it works.

မလှပေမဲ့ အဆုံးမှာတော့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။

This is what I decided to write about on the blog a couple of years ago.

ဒါက လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်၊နှစ်နှစ်က ဘလော့ဂ်ရေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့အကြောင်းပါ။

When I did, I was amazed by the response.

ကျွန်တော် ရေးလိုက်တော့ တုံ့ပြန်မှုက အံ့သြစရာကောင်းပါတယ်။

Literally thousands of emails came in,

ပြောရရင် ကမ္ဘာတစ်လွှားက

from all different kinds of people from all over the world,

အလုပ်အမျိုးမျိုးလုပ်ကြတဲ့ လူအမျိုးမျိုးဆီက

doing all different kinds of things.

အီးမေးလ်တွေ ထောင်ချီဝင်လာခဲ့တယ်။

These are people who were nurses, bankers, painters, engineers

သူနာပြုတွေ၊ ဘဏ်သူဌေးတွေ၊ ပန်းချီဆရာတွေ၊ အင်ဂျင်နီယာတွေ၊

and lots and lots of PhD students.

များစွာသော PhD ကျောင်းသားတွေပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And they were all writing, saying the same thing:

သူတို့အားလုံး ရေးနေ၊ ပြောနေတာ တစ်မျိုးတည်းပါ။

"I have this problem too."

"ကျွန်တော့မှာလည်း ဒီပြဿနာရှိတယ်"တဲ့။

But what struck me was the contrast between the light tone of the post

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော့ကို အံ့အားသင့်စေတာက ပို့စ်တင်တာရဲ့ ပေါ့ပါးတဲ့လေသံနဲ့

and the heaviness of these emails.

ဒီအီးမေးလ်တွေရဲ့ လေးလံမှု အကြားကအရာပါ။

These people were writing with intense frustration

ဒီလူတွေ ခါးသီးတဲ့ စိတ်ပျက်ခြင်းနဲ့ ရေးနေကြတာက

about what procrastination had done to their lives,

အချိန်ဆွဲခြင်းက သူတို့ဘဝတွေကို ထိခိုက်တဲ့အကြောင်း

about what this Monkey had done to them.

ဒီမျောက်က သူတိုကို ထိခိုက်တဲ့အကြောင်းပါ။

And I thought about this, and I said,

ကျွန်တော် စဉ်းစားပြီး ပြောလိုက်တာက

well, if the procrastinator's system works, then what's going on?

ကဲ အချိန်ဆွဲသူရဲ့ စနစ် အလုပ်ဖြစ်ရင် ဘာဆက်ဖြစ်လဲ။

Why are all of these people in such a dark place?

ဘာလို့ ဒီလူအားလုံး ဒီလို ဆိုးဝါးတဲ့နေရာမှာရှိရတာလဲ။

Well, it turns out that there's two kinds of procrastination.

ဖြစ်သွားတာက အချိန်ဆွဲတာ နှစ်မျိုးရှိတယ်။

Everything I've talked about today, the examples I've given,

ဒီနေ့ ပြောတာတိုင်းနဲ့ ပေးတဲ့ ဥပမာတွေမှာ အားလုံး

they all have deadlines.

နောက်ဆုံးအချိန်တွေပါတယ်။

And when there's deadlines,

နောက်ဆုံးအချိန်ဆိုတဲ့အခါ

the effects of procrastination are contained to the short term

အချိန်ဆွဲ့ခြင်းရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေဟာ ရေတိုအထိအကျုံးဝင်တယ်၊

because the Panic Monster gets involved.

ကြောက်စရာ သတ္တါကြီးပါဝင်နေတာကိုး။

But there's a second kind of procrastination

ဒါပေမဲ့ အချိန်ဆွဲခြင်း ဒုတိယတစ်မျိုးရှိတယ်

that happens in situations when there is no deadline.

ဒါက နောက်ဆုံးအချိန် မရှိတဲ့အခါမှာ ဖြစ်တာပါ

So if you wanted a career where you're a self-starter --

ကိုယ်တိုင်စတဲ့ လုပ်ငန်းမျိုး အနုပညာ၊ စွန့်ဦးထွင်တာလို

something in the arts, something entrepreneurial --

နောက်ဆုံးအချိန် မရှိတဲ့အလုပ် တစ်ခုခု လုပ်ချင်ရင်

there's no deadlines on those things at first, because nothing's happening,

ဒါတွေအတွက် အစမှာတော့ နောက်ဆုံး အချိန်မရှိပါဘူး၊ အကြောင်းက

not until you've gone out and done the hard work

အရှိန်ရဖို့၊ ကိစ္စတွေဆက်ဖြစ်ဖို့ ကိုယ်ကထွက်ပြီး

to get momentum, get things going.

မကြိုးစားခင် ဘာမှ ဖြစ်မနေဘူး။

There's also all kinds of important things outside of your career

နောက်ဆုံးအချိန် မပါဝင်တဲ့ အလုပ်အပြင်က

that don't involve any deadlines,

အရေးပါတဲ့ အရာမျိုးစုံရှိတယ်။

like seeing your family or exercising and taking care of your health,

မိသားစုကိုတွေ့တာတို့၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာ၊ ကျန်းမာရေး ဂရုစိုက်တာတို့၊

working on your relationship

ဆက်ဆံရေးအတွက် လုပ်တာတို့၊

or getting out of a relationship that isn't working.

အလုပ်မဖြစ်တဲ့ ဆက်ဆံရေးကနေ ထွက်တာတို့ပေါ့။

Now if the procrastinator's only mechanism of doing these hard things

ကဲ ဒီခက်ခဲတာတွေ လုပ်ခြင်းရဲ့ အချိန်ဆွဲသူရဲ့ တစ်ခုတည်းသော ယန္တရားဟာ

is the Panic Monster, that's a problem,

ကြောက်စရာ သတ္တဝါကြီးဆိုရင် ဒါပြဿနာပါ။

because in all of these non-deadline situations,

အကြောင်းက ဒီနောက်ဆုံးအချိန်မပါတဲ့ အခြေအနေအားလုံးမှာ

the Panic Monster doesn't show up.

ကြောက်စရာ သတ္တဝါက ပေါ်မလာလို့ပါ။

He has nothing to wake up for,

သူ့မှာ နှိုးစရာ မရှိဘူးလေ။

so the effects of procrastination, they're not contained;

ဒီတော့ အချိန်ဆွဲခြင်းရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေ၊ ပါဝင်မလာဘူး၊

they just extend outward forever.

အပြင်ဘက်ကို အဆုံးမဲ့ ဆန့်ထွက်တယ်။

And it's this long-term kind of procrastination

ဒါဟာ ပိုပျော်ရွှင်တဲ့ ရေတို နောက်ဆုံးအချိန် အခြေခံတဲ့

that's much less visible and much less talked about

အမျိုးအစားထက် အရမ်း မြင်သာမှု နည်းပြီး သိပ် အပြောနည်းတဲ့

than the funnier, short-term deadline-based kind.

ရေရှည် အချိန်ဆွဲခြင်း အမျိုးအစားပါ။

It's usually suffered quietly and privately.

အမြဲတမ်း တိတ်တိတ်လေး၊ ကြိတ်ခံစားပါတယ်။

And it can be the source

ဒါ ရေရှည် မပျော်မှုရဲ့

of a huge amount of long-term unhappiness, and regrets.

ကြီးမားတဲ့ ပမာဏနဲ့ အရင်းအမြစ် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊ ပြီးတော့ နောင်တတွေပေါ့။

And I thought, that's why those people are emailing,

ကျွန်တော် ထင်တာက ဒါကြောင့် လူတွေဟာ အီးမေးလ် ပို့နေတာဖြစ်ပြီး

and that's why they're in such a bad place.

ဒါကြောင့်ပဲ ဒီလို ဆိုးဝါးတဲ့နေရာမှာ ရှိနေတာလို့ပါ။

It's not that they're cramming for some project.

သူတို့ဟာ ပရောဂျက်တစ်ခုအတွက် တွန်းလုပ်နေတာ မဟုတ်ဘူး။

It's that long-term procrastination has made them feel like a spectator,

ရေရည် အချိန်ဆွဲခြင်းက သူတို့ ကိုယ်ပိုင်ဘဝတွေရဲ့ အချိန်တွေမှာ

at times, in their own lives.

ပွဲ့ကြည့်သူ တစ်ယောက်လိုခံစားစေတာပါ။

The frustration is not that they couldn't achieve their dreams;

စိတ်ပျက်တာက သူတို့အိပ်မက်တွေကို မစွမ်းဆောင်နိုင်လို့ မဟုတ်ပဲ

it's that they weren't even able to start chasing them.

သူတို့အနေဲ့ ဒါတွေကို စတင် လိုက်နိုင်စွမ်းတောင် မရှိလို့ပါ။

So I read these emails and I had a little bit of an epiphany --

ဒီအီးမေးလ်တွေကိုဖတ်ပြီး အသိအမြင် နည်းနည်းလေး ရလိုက်တာက

that I don't think non-procrastinators exist.

အချိန်မဆွဲသူ ရှိတယ်လို့ မထင်တာပါ။

That's right -- I think all of you are procrastinators.

ဒါ ဟုတ်ပါတယ်၊ ခင်ဗျားတို့အားလုံးဟာ အချိန်ဆွဲသူတွေလို့ ထင်ပါတယ်။

Now, you might not all be a mess,

ကဲ ခင်ဗျားတို့အားလုံး ကျွန်တော်တို့လို

like some of us,

မရှုပ်ပွလောက်ပါဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

and some of you may have a healthy relationship with deadlines,

ခင်ဗျားတို့ တစ်ချို့က နောက်ဆုံးအချိန်နဲ့ ဆက်ဆံရေး ကောင်းလောက်ပါတယ်။

but remember: the Monkey's sneakiest trick

ဒါပေမဲ့ သတိရပါ၊ မျောက်ရဲ့ ကလိမ်ကျဆုံး ပရိယာယ်က

is when the deadlines aren't there.

နောက်ဆုံးအချိန် မရှိတဲ့အခါမှာပါ။

Now, I want to show you one last thing.

အခု နောက်ဆုံးတစ်ခု ပြချင်ပါတယ်။

I call this a Life Calendar.

ဒါကို ဘဝပြက္ခဒိန်လို့ ကျွန်တော်ခေါ်တယ်။

That's one box for every week of a 90-year life.

နှစ် ၉၀ သက်တမ်းရဲ့ သီတင်းပတ်တိုင်း အတွက် အကွက်တစ်ကွက် ရှိတယ်။

That's not that many boxes,

အကွက်အများကြီး မရှိပါဘူး၊

especially since we've already used a bunch of those.

အထူးသဖြင့် ဒါတွေရဲ့ တသီကြီး ကျွန်တော်တို့ သုံးပြီးတာကြောင့်ပါ။

So I think we need to all take a long, hard look at that calendar.

ဒီတော့ ဒီပြက္ခဒိန်ကို ကြာကြာ စိုက်ကြည့်ဖို့လိုတယ် ထင်ပါတယ်။

We need to think about what we're really procrastinating on,

ကျွန်တော်တို့ ဘာကို ဆက်အချိန်ဆွဲနေလဲ ဆိုတာ စဉ်းစားဖို့လိုပါတယ်၊

because everyone is procrastinating on something in life.

အကြောင်းက လူတိုင်းဟာ ဘဝမှာ တစ်ခုခုကို အချိန်ဆွဲနေလို့ပါ။

We need to stay aware of the Instant Gratification Monkey.

ချက်ချင်း ဝမ်းမြောက်တဲ့ မျောက်ကို မပြတ် သတိထားဖို့လိုပါတယ်။

That's a job for all of us.

ဒါက ကျွန်တော်တို့ အားလုံးရဲ့ အလုပ်ပါ။

And because there's not that many boxes on there,

အကွက်တွေ အများကြီးမရှိတာကြောင့်

it's a job that should probably start today.

ဒီနေ့ပဲ စလုပ်သင့်တဲ့ အလုပ် ဖြစ်လောက်ပါတယ်။

Well, maybe not today, but ...

အင်း ဒီနေ့တော့ မဟုတ်လောက်ပေမဲ့...

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

You know.

သိတယ်နော်၊

Sometime soon.

နောင်မကြာခင်ပေါ့ဗျာ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)