Inside the Mind of a Master Procrastinator | Tim Urban | TED

57,625,132 views ・ 2016-04-06

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Hồng Khánh Lê Reviewer: Thuc Huan Ha
00:12
So in college,
0
12645
1370
Khi còn học đại học,
00:15
I was a government major,
1
15349
1564
tôi học hành chính quốc gia,
00:16
which means I had to write a lot of papers.
2
16937
2462
có nghĩa là tôi phải viết rất nhiều tiểu luận.
00:19
Now, when a normal student writes a paper,
3
19423
2048
Ngày nay, khi sinh viên viết một tiểu luận,
00:21
they might spread the work out a little like this.
4
21495
2373
có lẽ họ phân chia công việc giống đồ thị này.
00:23
So, you know --
5
23892
1151
Vậy, bạn biết đấy --
00:25
(Laughter)
6
25067
1657
(Cười)
00:26
you get started maybe a little slowly,
7
26748
1827
bạn bắt đầu từ từ
00:28
but you get enough done in the first week
8
28599
1968
nhưng bạn hoàn thành đủ trong tuần đầu
00:30
that, with some heavier days later on,
9
30591
1831
và với thêm một chút mỗi ngày
00:32
everything gets done, things stay civil.
10
32446
2157
công việc hoàn thành, mọi thứ đúng hẹn.
00:34
(Laughter)
11
34627
1202
(Cười)
00:35
And I would want to do that like that.
12
35853
2271
Và tôi cũng đã muốn làm như thế.
00:38
That would be the plan.
13
38148
1194
Kế hoạch là như thế.
00:39
I would have it all ready to go,
14
39366
2490
Tôi cần bắt đầu ngay,
00:41
but then, actually, the paper would come along,
15
41880
2494
nhưng trên thực tế, khi có tiểu luận
00:44
and then I would kind of do this.
16
44398
1941
thì tôi lại làm giống như thế này.
00:46
(Laughter)
17
46363
2370
(Cười)
00:48
And that would happen every single paper.
18
48757
2143
Và điều đó xảy ra với mọi tiểu luận tôi viết
00:51
But then came my 90-page senior thesis,
19
51638
3882
Nhưng rồi tôi phải làm luận văn dài 90 trang,
00:55
a paper you're supposed to spend a year on.
20
55544
2287
một bài viết mà bạn cần phải bỏ ra cả năm trời.
00:57
And I knew for a paper like that, my normal work flow was not an option.
21
57855
3619
Và tôi biết với một bài như thế, tôi không thể làm như tôi vẫn làm.
01:01
It was way too big a project.
22
61498
1401
Nó là một dự án quá lớn.
01:02
So I planned things out,
23
62923
1153
Vậy là tôi lên kế hoạch,
01:04
and I decided I kind of had to go something like this.
24
64100
3205
và tôi quyết định làm như thế này.
01:07
This is how the year would go.
25
67781
1452
Đây là kế hoạch cho cả năm.
01:09
So I'd start off light,
26
69257
1967
Tôi sẽ bắt đầu nhẹ nhàng,
01:11
and I'd bump it up in the middle months,
27
71248
2318
và tăng tốc vào những tháng giữa
01:13
and then at the end, I would kick it up into high gear
28
73590
2626
và rồi ở giai đoạn cuối, tôi muốn chạy hết tốc lực
01:16
just like a little staircase.
29
76240
1439
giống như những bậc thang nhỏ
01:17
How hard could it be to walk up the stairs?
30
77703
2062
Đi lên những bậc thang nhỏ khó như thế nào nhỉ?
01:20
No big deal, right?
31
80233
1319
Không quá khó phải không?
01:23
But then, the funniest thing happened.
32
83090
1810
Rồi, điều buồn cười nhất đã xảy ra.
01:24
Those first few months?
33
84924
1311
Những tháng đầu?
01:26
They came and went,
34
86791
1167
Chúng đến rồi đi,
01:27
and I couldn't quite do stuff.
35
87982
1585
và tôi đã không thể làm gì.
01:29
So we had an awesome new revised plan.
36
89591
1849
Vậy là tôi điều chỉnh lại kế hoạch
01:31
(Laughter)
37
91464
1167
(Cười)
01:32
And then --
38
92655
1159
Và rồi --
01:33
(Laughter)
39
93838
1882
(Cười)
01:35
But then those middle months actually went by,
40
95744
2784
Nhưng rồi những tháng giữa cũng trôi qua,
01:38
and I didn't really write words,
41
98552
2182
và tôi không viết được chữ nào,
01:40
and so we were here.
42
100758
1835
và như thế tôi ở đây.
01:43
And then two months turned into one month,
43
103500
2576
Và rồi hai tháng trở thành 1 tháng,
01:46
which turned into two weeks.
44
106100
1625
rồi thành 2 tuần.
01:47
And one day I woke up
45
107749
1309
Và một ngày nọ tôi thức dậy
01:49
with three days until the deadline,
46
109724
2619
còn 3 ngày nữa là hết hạn,
01:53
still not having written a word,
47
113502
1931
vẫn chưa viết được từ nào,
01:55
and so I did the only thing I could:
48
115457
2059
và tôi đã làm điều duy nhất tôi có thể:
01:57
I wrote 90 pages over 72 hours,
49
117540
2607
viết 90 trang trong 72 giờ,
02:00
pulling not one but two all-nighters --
50
120171
2276
thức trắng không phải 1 mà là 2 đêm --
02:02
humans are not supposed to pull two all-nighters --
51
122471
2569
con người không được sinh ra để thức hai 2 đêm liền--
02:06
sprinted across campus,
52
126373
1993
Tôi chạy nước rút
02:08
dove in slow motion,
53
128390
1486
đuối dần, đuối dần,
02:09
and got it in just at the deadline.
54
129900
2056
và đã hoàn thành vừa đúng hạn.
02:11
I thought that was the end of everything.
55
131980
2024
Tôi nghĩ tôi tiêu đời rồi.
02:14
But a week later I get a call,
56
134028
1559
Nhưng 1 tuần sau tôi nhận điện,
02:15
and it's the school.
57
135611
1486
gọi từ nhà trường
02:17
And they say, "Is this Tim Urban?"
58
137757
1639
Họ nói," Có phải Tim Urban không?"
02:19
And I say, "Yeah."
59
139420
1468
Tôi nói "Đúng."
02:20
And they say, "We need to talk about your thesis."
60
140912
2340
Họ tiếp, " Chúng tôi cần nói về luận văn của bạn."
02:23
And I say, "OK."
61
143276
1255
Tôi trả lời, "Vâng."
02:25
And they say,
62
145468
1222
Và họ nói,
02:27
"It's the best one we've ever seen."
63
147230
1896
"Đó là luận văn tốt nhất mà chúng tôi từng thấy."
02:29
(Laughter)
64
149150
1705
(Cười)
02:32
(Applause)
65
152014
2690
(Vỗ tay)
02:36
That did not happen.
66
156945
1302
Điều đó đã không xảy ra.
02:38
(Laughter)
67
158271
2138
(Cười)
02:40
It was a very, very bad thesis.
68
160433
2623
Nó là một luận văn rất rất tồi.
02:43
(Laughter)
69
163080
2274
(Cười)
02:45
I just wanted to enjoy that one moment when all of you thought,
70
165378
4100
Tôi chỉ muốn được hưởng cái giây phút mà quý vị nghĩ,
02:49
"This guy is amazing!"
71
169502
1905
"Tên này khá thật!"
02:51
(Laughter)
72
171431
1348
(Cười)
02:52
No, no, it was very, very bad.
73
172803
1667
Không, không, luận văn đó tồi lắm.
02:55
Anyway, today I'm a writer-blogger guy.
74
175343
3408
Dù sao thì hôm nay tôi cũng là 1 blogger.
02:58
I write the blog Wait But Why.
75
178775
1743
Tôi viết blog Wait But Why.
03:00
And a couple of years ago, I decided to write about procrastination.
76
180542
3736
Và cách đây vài năm, tôi quyết định viết về bệnh trì hoãn.
Thái độ của tôi luôn làm nhữngngười không trì hoãn quanh tôi thấy bối rối
03:04
My behavior has always perplexed the non-procrastinators around me,
77
184302
3284
03:07
and I wanted to explain to the non-procrastinators of the world
78
187610
3688
và tôi muốn giải thích cho những những người không trì hoãn trên thế giới
03:11
what goes on in the heads of procrastinators,
79
191322
2107
chuyện gì xảy ra trong đầu của những người trì hoãn
03:13
and why we are the way we are.
80
193453
1440
và vì sao ta lại như vậy
03:14
Now, I had a hypothesis
81
194917
1156
Bây giờ, tôi có một giả thuyết
03:16
that the brains of procrastinators were actually different
82
196097
2855
rằng não của người trì hoãn rất khác biệt
03:18
than the brains of other people.
83
198976
1957
với não của người bình thường.
03:21
And to test this, I found an MRI lab
84
201698
2191
Và để kiểm tra, tôi đến một phòng chụp MRI
03:23
that actually let me scan both my brain
85
203913
2432
để scan não của tôi
03:26
and the brain of a proven non-procrastinator,
86
206369
2655
và não của một người không trì hoãn
03:29
so I could compare them.
87
209048
1435
rồi tôi so sánh.
03:30
I actually brought them here to show you today.
88
210507
2201
Tôi có mang theo đây để các bạn xem.
03:32
I want you to take a look carefully to see if you can notice a difference.
89
212732
3537
Tôi muốn bạn xem thật kỹ liệu bạn có thể thấy sự khác biệt không.
03:36
I know that if you're not a trained brain expert,
90
216293
2314
Tôi biết nếu bạn không phải chuyên gia về não,
03:38
it's not that obvious, but just take a look, OK?
91
218631
2263
thì không dễ gì, nhưng cứ xem đã, được chứ?
03:40
So here's the brain of a non-procrastinator.
92
220918
2128
Đây là não của một người không trì hoãn
03:43
(Laughter)
93
223835
2274
(Cười)
03:46
Now ...
94
226133
1151
Bây giờ ...
03:48
here's my brain.
95
228325
1314
đây là não của tôi.
03:50
(Laughter)
96
230280
2726
(Cười)
03:55
There is a difference.
97
235713
1564
Có một sự khác biệt.
03:57
Both brains have a Rational Decision-Maker in them,
98
237904
2388
Cả hai não đều có Người Quyết Định theo Lý Lẽ,
04:00
but the procrastinator's brain
99
240316
1652
nhưng não người trì hoãn
04:01
also has an Instant Gratification Monkey.
100
241992
2986
còn có thêm Con Khỉ Vui Vẻ Thoáng qua
04:05
Now, what does this mean for the procrastinator?
101
245002
2302
Điều đó có nghĩa gì đối với người trì hoãn?
04:07
Well, it means everything's fine until this happens.
102
247328
2441
Điều đó có nghĩa là tất cả đều ổn cho đến khi việc này xảy ra.
04:09
[This is a perfect time to get some work done.] [Nope!]
103
249793
2622
[Đây là lúc tuyệt vời để làm việc.] [Không]
04:12
So the Rational Decision-Maker will make the rational decision
104
252439
2933
Vậy Người Quyết Định theo Lý Lẽ lập luận và quyết định
04:15
to do something productive,
105
255396
1896
làm điều hữu ích,
04:17
but the Monkey doesn't like that plan,
106
257316
1950
Nhưng Chú Khỉ không thích cách làm này,
04:19
so he actually takes the wheel,
107
259290
1508
vậy là chú giành lấy vô lăng,
04:20
and he says, "Actually, let's read the entire Wikipedia page
108
260822
2881
và nói, "Thôi, ta hãy đọc hết trang Wikipedia
04:23
of the Nancy Kerrigan/ Tonya Harding scandal,
109
263727
2136
về Nancy Kerrigan hay vụ Tonya Harding,
04:25
because I just remembered that that happened.
110
265887
2131
vì tôi chợt nhớ ra là điều đó mới xảy ra.
04:28
(Laughter)
111
268042
1016
(Cười)
04:29
Then --
112
269082
1158
Rồi --
04:30
(Laughter)
113
270264
1263
(Cười)
04:31
Then we're going to go over to the fridge,
114
271551
2038
Rồi chúng ta sẽ tới tủ lạnh,
04:33
to see if there's anything new in there since 10 minutes ago.
115
273613
2866
để xem thử có cái gì mới trong 10 phút vừa qua không.
04:36
After that, we're going to go on a YouTube spiral
116
276503
2638
Sau đó, chúng ta sẽ lên YouTube
04:39
that starts with videos of Richard Feynman talking about magnets
117
279165
3250
bắt đầu với video của Rechard Feynman nói về nam châm
04:42
and ends much, much later with us watching interviews
118
282439
2716
xem thoải mái và kết thúc bằng những phỏng vấn
04:45
with Justin Bieber's mom.
119
285179
1880
với mẹ của Justin Bieber.
04:47
(Laughter)
120
287083
2188
(Cười)
04:49
"All of that's going to take a while,
121
289295
1763
"Tất cả điều đó sẽ tốn 1 ít thời gian,
04:51
so we're not going to really have room on the schedule for any work today.
122
291082
3502
vậy là hôm nay chúng ta sẽ không có thời gian để làm việc.
04:54
Sorry!"
123
294608
1163
Xin lỗi!"
04:55
(Sigh)
124
295795
1165
(Thở dài)
04:58
Now, what is going on here?
125
298325
3369
Bây giờ, cái gì xảy ra ở đây?
Con Khỉ Vui Vẻ Thoáng Qua không phải là người
05:03
The Instant Gratification Monkey does not seem like a guy
126
303481
2691
05:06
you want behind the wheel.
127
306196
1254
mà bạn muốn để đứng sau tay lái
05:07
He lives entirely in the present moment.
128
307474
1945
Nó sống hoàn toàn ở thời khắc hiện tại.
05:09
He has no memory of the past, no knowledge of the future,
129
309443
2828
Nó không có kí ức về quá khứ, không biết đến tương lai,
05:12
and he only cares about two things:
130
312295
1697
và nó chỉ quan tâm đến hai thứ:
05:14
easy and fun.
131
314016
1683
dễ dàng và vui vẻ.
05:16
Now, in the animal world, that works fine.
132
316338
3092
Trong thế giới loài vật, điều đó ổn.
05:19
If you're a dog
133
319454
1208
Nếu ta là một con chó
05:20
and you spend your whole life doing nothing other than easy and fun things,
134
320686
3571
và nếu ta dùng trọn đời để không làm gì khác ngoài những việc dễ và vui,
05:24
you're a huge success!
135
324281
1165
thì đó là một thành công lớn!
05:25
(Laughter)
136
325470
1911
(Cười)
05:27
And to the Monkey,
137
327405
1286
Và đối với Chú Khỉ này,
05:29
humans are just another animal species.
138
329969
2094
con người cũng chỉ là 1 giống vật khác.
05:32
You have to keep well-slept, well-fed and propagating into the next generation,
139
332087
4506
Bạn phải có giấc ngủ ngon, ăn uống đầy đủ và truyền giống để có thế hệ sau,
05:36
which in tribal times might have worked OK.
140
336617
2286
cách này có lẽ ổn trong thời nguyên thủy.
05:38
But, if you haven't noticed, now we're not in tribal times.
141
338927
2850
Nhưng, thực ra, chúng ta không sống trong thời nguyên thuỷ.
05:41
We're in an advanced civilization, and the Monkey does not know what that is.
142
341801
4133
Chúng ta ở nền văn minh tiến bộ, Chú Khỉ này không biết đó là gì.
05:45
Which is why we have another guy in our brain,
143
345958
2281
Đó là lý do ta có một anh chàng khác trong não,
05:48
the Rational Decision-Maker,
144
348263
2365
Người Quyết Định theo Lý Lẽ,
05:50
who gives us the ability to do things no other animal can do.
145
350652
3027
người mà cho ta khả năng làm những thứ khác với động vật.
05:53
We can visualize the future.
146
353703
1921
Chúng ta có thể thấy trước tương lai.
05:55
We can see the big picture.
147
355648
1752
Chúng ta có thể thấy được bức tranh lớn.
05:57
We can make long-term plans.
148
357424
1350
Chúng ta có thể lập các kế hoạch dài hạn.
05:58
And he wants to take all of that into account.
149
358798
2483
Và anh chàng ấy có thể tính hết những thứ đó.
06:02
And he wants to just have us do
150
362138
1691
Và anh ấy chỉ muốn ta làm
06:03
whatever makes sense to be doing right now.
151
363853
2948
những gì nên làm ngay bây giờ.
06:06
Now, sometimes it makes sense
152
366825
1389
Đôi khi cũng nên
06:08
to be doing things that are easy and fun,
153
368238
2029
làm điều dễ dàng và vui vẻ
06:10
like when you're having dinner or going to bed
154
370291
2151
như khi bạn ăn tối hay đi ngủ
06:12
or enjoying well-earned leisure time.
155
372466
1828
hay hưởng sự nhàn rỗi xứng đáng.
06:14
That's why there's an overlap.
156
374318
1450
Đó là lý do có sự chồng lấn.
06:15
Sometimes they agree.
157
375792
1744
Đôi khi cả hai đồng ý với nhau.
06:17
But other times, it makes much more sense
158
377560
2822
Nhưng có những lúc, làm những việc
06:20
to be doing things that are harder and less pleasant,
159
380406
3602
khó và không vui vẻ thì có ý nghĩa hơn
06:24
for the sake of the big picture.
160
384032
1540
vì lợi ích toàn cục.
06:25
And that's when we have a conflict.
161
385596
1889
Đó là lúc ta mâu thuẫn.
06:28
And for the procrastinator,
162
388017
1315
Với người trì hoãn
06:29
that conflict tends to end a certain way every time,
163
389356
2509
mâu thuẫn luôn có xu hướng chắc chắn
06:31
leaving him spending a lot of time in this orange zone,
164
391889
3720
làm cho ta tốn rất nhiều thời gian trong vùng màu cam
06:35
an easy and fun place that's entirely out of the Makes Sense circle.
165
395633
4327
một nơi dễ và vui, hoàn toàn bên ngoài Vùng Có Nghĩa.
06:39
I call it the Dark Playground.
166
399984
2279
Tôi gọi đó là Vùng Đất Ăn Chơi Tăm Tối.
06:42
(Laughter)
167
402287
1624
(Cười)
06:43
Now, the Dark Playground is a place
168
403935
3128
Vùng Đất Ăn Chơi tăm tối là một nơi
06:47
that all of you procrastinators out there know very well.
169
407087
3192
mà tất cả các bạn trì hoãn biết rất rõ.
06:50
It's where leisure activities happen
170
410892
1804
Đó là nơi xảy ra hoạt động vui thú
06:52
at times when leisure activities are not supposed to be happening.
171
412720
3310
vào lúc mà các hoạt động này không nên xảy ra.
06:56
The fun you have in the Dark Playground
172
416418
1890
Sự vui vẻ của bạn ở Vùng Vui Thú Tăm Tối
06:58
isn't actually fun, because it's completely unearned,
173
418332
2483
thật ra chẳng vui, vì không cố gắng cũng có được,
07:00
and the air is filled with guilt, dread, anxiety, self-hatred --
174
420839
3215
và nó có vẻ tội lỗi, sợ hãi, lo lắng, mặc cảm --
tất cả những cảm giác của việc trì hoãn
07:04
all of those good procrastinator feelings.
175
424078
2118
07:06
And the question is, in this situation, with the Monkey behind the wheel,
176
426703
3476
Và câu hỏi là, trong trường hợp này, với Chú Khỉ sau tay lái,
07:10
how does the procrastinator ever get himself over here to this blue zone,
177
430203
3593
làm thế nào mà người trì hoãn tự mình đến được vùng màu xanh này,
07:13
a less pleasant place, but where really important things happen?
178
433820
3281
một nơi ít thú vị, nhưng nơi mà những điều thật sự quan trọng xảy ra?
07:17
Well, turns out the procrastinator has a guardian angel,
179
437125
5037
Vâng, hóa ra những người trì hoãn có một thiên thần bản mệnh,
07:22
someone who's always looking down on him and watching over him
180
442186
3208
thiên thần này luôn nhìn họ và canh chừng họ
trong những phút giây đen tối --
07:25
in his darkest moments --
181
445418
1430
07:26
someone called the Panic Monster.
182
446872
2095
thiên thần đó được gọi là Quái Vật Hoảng Sợ
07:28
(Laughter)
183
448991
3078
(Cười)
07:34
Now, the Panic Monster is dormant most of the time,
184
454386
4860
Con quái vật này thường ngủ suốt,
07:39
but he suddenly wakes up anytime a deadline gets too close
185
459270
3902
nhưng nó thình lình thức dậy vào lúc công việc hết thời hạn
07:43
or there's danger of public embarrassment,
186
463196
2045
hay là lúc có nguy cơ bị bẽ mặt,
07:45
a career disaster or some other scary consequence.
187
465265
2511
một nguy hiểm nghề nghiệp hay một hệ quả đáng sợ.
07:47
And importantly, he's the only thing the Monkey is terrified of.
188
467800
4172
Và quan trọng, nó là đối tượng duy nhất làm Chú Khỉ khiếp sợ.
07:51
Now, he became very relevant in my life pretty recently,
189
471996
4578
Gần đây nó đã xuất hiện đúng lúc trong đời tôi,
07:56
because the people of TED reached out to me about six months ago
190
476598
3246
vì người của TED báo cho tôi khoảng 6 tháng trước
07:59
and invited me to do a TED Talk.
191
479868
2021
và mời tôi nói chuyện tại hội thảo TED.
08:01
(Laughter)
192
481913
2428
(Cười)
08:07
Now, of course, I said yes.
193
487058
1907
Đương nhiên tôi đồng ý.
08:08
It's always been a dream of mine to have done a TED Talk in the past.
194
488989
3805
Tôi luôn mơ ước được khoe là đã phát biểu tại hội thảo của TED.
08:12
(Laughter)
195
492818
3972
(Cười)
08:16
(Applause)
196
496814
3697
(Vỗ tay)
08:24
But in the middle of all this excitement,
197
504203
1969
Nhưng trong sự phấn khích này,
08:26
the Rational Decision-Maker seemed to have something else on his mind.
198
506196
3301
Người Quyết Định theo Lý Lẽ dường như có cái gì đó khác trong đầu.
08:29
He was saying, "Are we clear on what we just accepted?
199
509521
2548
Anh ta nói : "ta đã hiểu rõ việc ta vừa nhận phải không?
08:32
Do we get what's going to be now happening one day in the future?
200
512093
3249
Ta biết là việc này sẽ tới một ngày nào đó trong tương lai?
08:35
We need to sit down and work on this right now."
201
515366
2267
Ta cần ngồi lại và làm việc ngay bây giờ."
08:37
And the Monkey said, "Totally agree, but let's just open Google Earth
202
517657
3265
Và Chú Khỉ nói; " Hoàn toàn đồng ý, nhưng cứ mở Google Earth cái đã
08:40
and zoom in to the bottom of India, like 200 feet above the ground,
203
520946
3160
rồi phóng to vào vùng nam Ấn Độ, khoảng cách 60m trên mặt đất
08:44
and scroll up for two and a half hours til we get to the top of the country,
204
524130
3621
và lăn chuột lên khoảng hai tiếng rưỡi cho tới khi ta đến đỉnh của nước này,
08:47
so we can get a better feel for India."
205
527775
1978
để ta cảm thấy thoải mái hơn về Ấn Độ."
08:49
(Laughter)
206
529777
4435
(Cười)
08:55
So that's what we did that day.
207
535149
1485
"Đó là nguyên một ngày của tôi."
08:56
(Laughter)
208
536658
2670
(Cười)
09:00
As six months turned into four and then two and then one,
209
540604
3896
Rồi 6 tháng chỉ còn 4 rồi còn 2 rồi còn 1,
09:04
the people of TED decided to release the speakers.
210
544524
3095
Bên TED quyết định giới thiệu các thuyết trình viên.
09:07
And I opened up the website, and there was my face
211
547643
2612
Và tôi mở trang web, và có thấy mặt của tôi
09:10
staring right back at me.
212
550279
1356
lồ lộ nhìn tôi.
09:11
And guess who woke up?
213
551659
1600
Hãy đoán xem ai thức dậy đây?
09:13
(Laughter)
214
553283
3115
(Cười)
09:17
So the Panic Monster starts losing his mind,
215
557430
2450
Con Quái Vật Hoảng Sợ bắt đầu nổi khùng,
09:19
and a few seconds later, the whole system's in mayhem.
216
559904
2746
và vài phút sau, toàn hệ thống chìm trong cơn khủng hoảng.
09:22
(Laughter)
217
562674
2446
(Cười)
09:27
And the Monkey -- remember, he's terrified of the Panic Monster --
218
567511
3101
Và Chú Khỉ -- Hãy nhớ, nó rất sợ Quái Vật Hoảng Sợ --
09:30
boom, he's up the tree!
219
570636
1158
phụt, nó biến lên cây!
09:31
And finally,
220
571818
1151
Và cuối cùng thì,
09:32
finally, the Rational Decision-Maker can take the wheel
221
572993
2596
Người Quyết Định theo Lý Lẽ đã có thể quay lại tay lái
09:35
and I can start working on the talk.
222
575613
1718
và tôi bắt đầu làm bài thuyết trình.
09:37
Now, the Panic Monster explains
223
577355
2288
Con Quái Vật Hoảng Sợ là nguồn giải thích
09:39
all kinds of pretty insane procrastinator behavior,
224
579667
3481
cho tất cả những hành động điên rồ của người trì hoãn,
09:43
like how someone like me could spend two weeks
225
583172
2334
như là cách mà ai đó như tôi đã làm trong hai tuần
09:45
unable to start the opening sentence of a paper,
226
585530
3844
mà vẫn chưa thể bắt đầu phần mở bài,
09:49
and then miraculously find the unbelievable work ethic
227
589398
2771
rồi kỳ diệu thay, tìm thấy đạo lý làm việc tuyệt vời
09:52
to stay up all night and write eight pages.
228
592193
3096
để thức suốt đêm và viết ra tám trang.
09:56
And this entire situation, with the three characters --
229
596385
2982
Toàn bộ câu chuyện này, với 3 nhân vật --
09:59
this is the procrastinator's system.
230
599391
2020
là hệ thống của người trì hoãn.
10:02
It's not pretty, but in the end, it works.
231
602096
3425
Nó không hay ho gì, nhưng cuối cùng thì nó cũng chạy.
10:05
This is what I decided to write about on the blog a couple of years ago.
232
605545
4062
Đây là điều tôi quyết định viết trên blog cách đây vài năm.
10:09
When I did, I was amazed by the response.
233
609631
2971
Khi tôi viết, tôi rất ngạc nhiên về sự phản hồi của độc giả.
10:12
Literally thousands of emails came in,
234
612626
2153
Có đến hàng ngàn email đã gửi đến,
10:14
from all different kinds of people from all over the world,
235
614803
2777
từ nhiều hạng người từ nhiều nơi trên thế giới,
10:17
doing all different kinds of things.
236
617604
1738
làm việc trong nhiều lĩnh vực.
10:19
These are people who were nurses, bankers, painters, engineers
237
619366
2966
Họ là những y tá, nhân viên ngân hàng họa sỹ, kỹ sư
10:22
and lots and lots of PhD students.
238
622356
2322
và nhiều nhiều nghiên cứu sinh.
10:24
(Laughter)
239
624702
2001
(Cười)
10:26
And they were all writing, saying the same thing:
240
626727
2288
Họ viết, nói giống nhau:
10:29
"I have this problem too."
241
629039
1952
"Tôi cũng bị y như vậy."
10:31
But what struck me was the contrast between the light tone of the post
242
631015
3829
Nhưng điều đáng chú ý lại là sự trái ngược giữa bài viết nhẹ nhàng của tôi
10:34
and the heaviness of these emails.
243
634868
2095
và nội dung nặng nề trong các emails này.
10:36
These people were writing with intense frustration
244
636987
3083
Những người này viết với sự thất vọng nặng nề
10:40
about what procrastination had done to their lives,
245
640094
2762
về những hậu quả mà trì hoãn đã gây ra trong đời họ,
10:42
about what this Monkey had done to them.
246
642880
2030
về điều mà Chú Khỉ này đã gây ra cho họ.
Nhưng tôi lại nghĩ,
10:46
And I thought about this, and I said,
247
646902
2966
nếu hệ thống của người trì hoãn vẫn hiệu quả, thì chuyện gì đang xảy ra?
10:49
well, if the procrastinator's system works, then what's going on?
248
649892
3112
10:53
Why are all of these people in such a dark place?
249
653028
2486
Tại sao những người đó lại khổ vậy?
10:55
Well, it turns out that there's two kinds of procrastination.
250
655538
3298
Vâng, hóa ra có hai loại trì hoãn.
10:59
Everything I've talked about today, the examples I've given,
251
659987
2834
Những câu chuyện tôi nói hôm nay, những ví dụ mà tôi đưa ra,
11:02
they all have deadlines.
252
662845
1151
tất cả đều có thời hạn.
11:04
And when there's deadlines,
253
664020
1298
Và khi có thời hạn,
11:05
the effects of procrastination are contained to the short term
254
665342
2925
thì trì hoãn cũng chỉ ảnh hưởng trong ngắn hạn
11:08
because the Panic Monster gets involved.
255
668291
1913
vì Quái Vật Hoảng Sợ sẽ nhảy vào.
11:10
But there's a second kind of procrastination
256
670228
2054
Nhưng có một loại thứ hai
11:12
that happens in situations when there is no deadline.
257
672306
2487
xảy ra khi mà không có thời hạn.
11:14
So if you wanted a career where you're a self-starter --
258
674817
2690
Nếu bạn muốn có một nghề nghiệp mà bạn là người tự khởi xướng --
11:17
something in the arts, something entrepreneurial --
259
677531
2413
như là trong nghệ thuật, hoặc tự mở công ty --
11:19
there's no deadlines on those things at first, because nothing's happening,
260
679968
3525
lúc đầu không có thời hạn cho những thứ này, vì chưa có gì xảy ra cả,
11:23
not until you've gone out and done the hard work
261
683517
2244
sẽ không có gì cả cho đến khi bạn lao vào việc
11:25
to get momentum, get things going.
262
685785
1626
để lấy đà và làm việc tích cực.
11:27
There's also all kinds of important things outside of your career
263
687435
3078
Cũng có nhiều thứ quan trọng bên ngoài công việc
11:30
that don't involve any deadlines,
264
690537
1605
không hề có thời hạn,
11:32
like seeing your family or exercising and taking care of your health,
265
692166
3265
như là gặp gia đình hay tập thể dục và chăm sóc sức khỏe,
11:35
working on your relationship
266
695455
1404
giữ các mối quan hệ
11:36
or getting out of a relationship that isn't working.
267
696883
2681
hay chấm dứt các quan hệ không ổn.
11:39
Now if the procrastinator's only mechanism of doing these hard things
268
699588
5148
Nếu động lực duy nhất của người trì hoãn để làm những việc khó khăn đó
11:44
is the Panic Monster, that's a problem,
269
704760
1885
là Quái Vật Hoảng Sợ, thì đó là vấn đề,
11:46
because in all of these non-deadline situations,
270
706669
2800
vì trong tất cả những tình huống không có thời hạn đó,
11:49
the Panic Monster doesn't show up.
271
709493
1628
Quái Vật Hoảng Sợ sẽ không thức dậy.
11:51
He has nothing to wake up for,
272
711145
1452
Không có gì làm nó thức dậy,
11:52
so the effects of procrastination, they're not contained;
273
712621
2698
vậy là sự trì hoãn sẽ không dừng lại
11:55
they just extend outward forever.
274
715343
1740
chúng kéo dài mãi.
11:57
And it's this long-term kind of procrastination
275
717953
2740
Và chính sự trì hoãn dài hạn này
12:00
that's much less visible and much less talked about
276
720717
3081
không dễ bị phát hiện và ít được nói đến
12:03
than the funnier, short-term deadline-based kind.
277
723822
2901
hơn cái trì hoãn vì ham vui ngắn hạn, và có thời hạn.
12:06
It's usually suffered quietly and privately.
278
726747
3103
Ta thường chịu đựng loại này lặng lẽ và riêng mình ta.
12:10
And it can be the source
279
730816
1154
Nó có thể là nguồn gốc
12:11
of a huge amount of long-term unhappiness, and regrets.
280
731994
3735
của nỗi đau khổ dài hạn và những luyến tiếc cùng cực.
12:16
And I thought, that's why those people are emailing,
281
736576
2872
Tôi nghĩ, đó là lý do nhiều người gửi email cho tôi,
12:19
and that's why they're in such a bad place.
282
739472
2502
và là lý do họ bị rơi vào hoàn cảnh tồi tệ như vậy.
12:21
It's not that they're cramming for some project.
283
741998
2744
Không phải họ đau khổ vì đang cố nhồi nhét cho một dự án nào đó.
12:24
It's that long-term procrastination has made them feel like a spectator,
284
744766
3421
Mà chính sự trì hoãn dài hạn làm cho họ cảm thấy như
12:28
at times, in their own lives.
285
748211
2039
là khán giả ngồi xem chính cuộc đời của họ.
12:30
The frustration is not that they couldn't achieve their dreams;
286
750594
2982
Những thất vọng không phải là họ đã không thể thực hiện ước mơ;
12:33
it's that they weren't even able to start chasing them.
287
753600
3089
mà chính là họ đã không thể bắt đầu đuổi theo giấc mơ đó.
12:36
So I read these emails and I had a little bit of an epiphany --
288
756713
4183
Vậy tôi đọc các emails đó và tôi đã thoáng thấy --
12:42
that I don't think non-procrastinators exist.
289
762182
3400
rằng tôi không nghĩ có người không trì hoãn trên đời.
12:45
That's right -- I think all of you are procrastinators.
290
765979
3236
Đúng vậy -- tôi nghĩ tất cả chúng ta đều là người trì hoãn.
Nhưng không phải tất cả đều gặp khó khăn,
12:49
Now, you might not all be a mess,
291
769898
1914
12:51
like some of us,
292
771836
1350
như một vài người trong chúng ta
12:53
(Laughter)
293
773210
1529
(Cười)
12:54
and some of you may have a healthy relationship with deadlines,
294
774763
3316
và vài người trong các bạn luôn đúng thời hạn,
12:58
but remember: the Monkey's sneakiest trick
295
778103
2524
nhưng nhớ rằng: ngón đòn lém lĩnh nhất của Chú Khỉ
13:00
is when the deadlines aren't there.
296
780651
1840
là khi thời hạn không có.
13:03
Now, I want to show you one last thing.
297
783249
2032
Tôi muốn chỉ cho bạn thấy điều này nữa.
13:05
I call this a Life Calendar.
298
785305
2373
Tôi gọi đó là Lịch Cuộc Đời.
13:08
That's one box for every week of a 90-year life.
299
788352
4279
Mỗi một ô là một tuần trong 90 năm cuộc đời.
13:13
That's not that many boxes,
300
793345
1589
Không có nhiều ô lắm đâu
13:14
especially since we've already used a bunch of those.
301
794958
2974
nhất là khi chúng ta đã sử dụng không ít ô rồi.
13:18
So I think we need to all take a long, hard look at that calendar.
302
798607
5132
Vậy tôi nghĩ chúng ta cần nhìn thật cẩn thận tấm lịch này.
13:24
We need to think about what we're really procrastinating on,
303
804977
3013
Chúng ta cần nghĩ về những việc chúng ta đang trì hoãn
13:28
because everyone is procrastinating on something in life.
304
808014
3365
vì mỗi người đều đang trì hoãn làm một việc gì đó trong đời mình.
13:32
We need to stay aware of the Instant Gratification Monkey.
305
812782
3030
Chúng ta cần nhận ra Chú Khỉ Vui Vẻ Thoáng Qua.
13:37
That's a job for all of us.
306
817455
2492
Đó là điều tất cả chúng ta cần làm.
13:40
And because there's not that many boxes on there,
307
820669
2300
Và bởi vì chúng ta không có nhiều ô thời gian trong lịch,
13:42
it's a job that should probably start today.
308
822993
2290
chúng ta phải làm việc đó ngay hôm nay
13:45
Well, maybe not today, but ...
309
825307
3000
À, có thể chưa phải hôm nay, nhưng ...
13:48
(Laughter)
310
828331
1641
(Cười)
13:49
You know.
311
829996
1150
Các bạn biết đó.
13:51
Sometime soon.
312
831576
1150
Sớm thôi.
13:53
Thank you.
313
833393
1209
Cảm ơn.
13:54
(Applause)
314
834626
7998
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7