Hans Rosling: Global population growth, box by box

Hans Rosling dünya nüfus artışı hakkında konuşuyor

Çeviri: yasin alp aluç Gözden geçirme: osman oguz ahsen

I still remember the day in school

Okulda öğretmenimizin

when our teacher told us

bize dünya nüfusunun 3 milyar

that the world population had become

olduğunu söylediği günü

three billion people,

hala hatırlıyorum.

and that was in 1960.

Ve bu 1960 yılındaydı.

I'm going to talk now about

Ben de bugün dünya nüfusunun o günden

how world population has changed from that year

bugüne ve bugünden geleceğe nasıl bir

and into the future,

değişim içinde olduğu hakkında konuşacağım.

but I will not use digital technology,

Ama önceki 5 TEDTalk'ta yaptığım

as I've done during my first five TEDTalks.

gibi dijital teknolojiyi kullanmayacağım.

Instead, I have progressed,

Onun yerine kendimi geliştirdim.

and I am, today, launching

Ve bugün yepyeni bir

a brand new analog teaching technology

analog eğitim teknolojisini başlatıyorum,

that I picked up from IKEA:

o da IKEA'dan aldığım

this box.

bu kutu.

This box contains one billion people.

Bu kutu 1 milyar insan içeriyor.

And our teacher told us

Ve öğretmenimiz bize

that the industrialized world, 1960,

gelişmiş ülkelerde 1960'da

had one billion people.

1 milyar insan olduğunu söylemişti.

In the developing world, she said,

Gelişmekte olan ülkelerde

they had two billion people.

2 milyar insan var demişti.

And they lived away then.

Ve onlar o zamanlar uzaklarda yaşıyorlardı.

There was a big gap between

O zamanlar gelişmiş ülkelerdeki

the one billion in the industrialized world

1 milyar insan ile gelişmekte olan ülkelerdeki

and the two billion in the developing world.

2 milyar insan arasındaki uçurum çok büyüktü.

In the industrialized world,

Gelişmiş ülkelerde

people were healthy,

insanlar sağlıklı,

educated, rich,

eğitimli, zengin

and they had small families.

ve küçük ailelere sahiplerdi.

And their aspiration

Ve istekleri

was to buy a car.

bir araba almaktı.

And in 1960, all Swedes were saving

1960'da tüm İsveçliler böyle bir

to try to buy a Volvo like this.

Volvo almak için para biriktiriyorlardı.

This was the economic level at which Sweden was.

İsveç'in ekonomi seviyesi bu şekildeydi.

But in contrast to this,

Ama buna karşılık,

in the developing world, far away,

uzaklarda gelişmekte olan dünyada,

the aspiration of the average family there

ortalama bir ailenin amacı

was to have food for the day.

günlük yiyecek almaktı.

They were saving

Ve de paralarını bir çift

to be able to buy a pair of shoes.

ayakkabı almak için biriktiriyorlardı.

There was an enormous gap in the world

Ben büyürken dünyada muazzam

when I grew up.

bir uçurum vardı.

And this gap between the West and the rest

Ve bu batı ile dünyanın geri kalanı arasındaki uçurum

has created a mindset of the world,

hala "Batı" ve "Gelişmekte olan Ülkeler"den

which we still use linguistically

bahsederken dilbilimsel

when we talk about "the West"

olarak kullandığımız

and "the Developing World."

bir zihniyet yarattı.

But the world has changed,

Ama dünya değişti

and it's overdue to upgrade that mindset

dünyayı şu an olduğu gibi anlamak için o zihniyeti,

and that taxonomy of the world, and to understand it.

dünyadaki sınıflandırmaları yenilemenin zamanı geldi.

And that's what I'm going to show you,

Benim de sizlere göstereceğim bu işte.

because since 1960

Çünkü 1960'dan 2010'a

what has happened in the world up to 2010

kadar dünyada olanlar gerçekten

is that a staggering

çok şaşırtıcı,

four billion people

nüfusumuza 4 milyar

have been added to the world population.

daha eklendi.

Just look how many.

Bakın ne kadar çok.

The world population has doubled

Benim okul çağımdan bu yana

since I went to school.

dünya nüfusu ikiye katlandı.

And of course, there's been economic growth in the West.

Tabii ki, Batı'da ekonomik büyüme sağlandı.

A lot of companies have happened to grow the economy,

Birçok şirket ekonomiyi büyüttü

so the Western population moved over to here.

Batnın nüfusunu buraya taşıdılar.

And now their aspiration is not only to have a car.

Ve şimdi tek istekleri araba satın almak değil.

Now they want to have a holiday on a very remote destination

Şimdi uzak bir yerde tatil yapmak istiyorlar ve

and they want to fly.

oraya uçmak istiyorlar.

So this is where they are today.

Bugün oldukları yer burası.

And the most successful of the developing countries,

Bildiğiniz gibi, gelişmekte olan ülkelerin en başarılı

they have moved on, you know,

olanları da ilerlediler.

and they have become emerging economies, we call them.

Bizim deyimimizle yükselen ekonomi haline geldiler.

They are now buying cars.

Bugün araba alabiliyorlar.

And what happened a month ago

Bir ay önce

was that the Chinese company, Geely,

Geely adlı Çin şirketi

they acquired the Volvo company,

Volvo'yu ele geçirdi.

and then finally the Swedes understood that

Ve sonunda İsveçliler dünyada

something big had happened in the world.

bazı önemli şeylerin olduğunu anlayabildiler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So there they are.

İşte buradalar.

And the tragedy is that the two billion over here

Trajedi ise burada; buradaki 2 milyar insan

that is struggling for food and shoes,

hala yemek ve ayakkabı için çabalıyor,

they are still almost as poor

hemen hemen 50 yıl önce oldukları

as they were 50 years ago.

kadar fakirler.

The new thing is that

Yeni olan şey şu,

we have the biggest pile of billions, the three billions here,

nüfus içinde büyük bir paya sahip olan bu 3 milyar,

which are also becoming emerging economies,

yükselen ekonomi halini almaya başladı,

because they are quite healthy, relatively well-educated,

çünkü oldukça sağlıklılar, iyi eğitimliler

and they already also have two to three children

ve zengin ülkelerdeki gibi kadın başına

per woman, as those [richer also] have.

iki veya üç çocukları var.

And their aspiration now

Ve şimdiki istekleri

is, of course, to buy a bicycle,

tabii ki bir bisiklet almak

and then later on they would like to have a motorbike also.

daha ileride de motosiklet almak isteyecekler.

But this is the world

Ama bugün dünyamız

we have today,

budur.

no longer any gap.

Artık uçurum yok.

But the distance from the poorest here, the very poorest,

Ama en fakir ile en zengin

to the very richest over here is wider than ever.

arasındaki fark hiç bu kadar büyük olmamıştı.

But there is a continuous world

Ama burada gelişmekte olan bir dünya var,

from walking, biking,

yürümekten bisiklete,

driving, flying --

arabadan uçmaya --

there are people on all levels,

her seviyede insan mevcut.

and most people tend to be somewhere in the middle.

İnsanların çoğu ortalarda bir yerlerde.

This is the new world we have today

Bugün 2010'da bizim

in 2010.

dünyamız işte böyle.

And what will happen in the future?

Gelecekte ne olacak peki?

Well, I'm going to project

Pekala, 2050 yılını

into 2050.

göstereceğim.

I was in Shanghai recently,

Geçenlerde Şangay'daydım.

and I listened to what's happening in China,

Çin'de neler olduğuna kulak verdim.

and it's pretty sure that they will catch up,

Ve kesinlikle Japonya'nın yetiştiği gibi

just as Japan did.

onlar da yetişecekler.

All the projections [say that] this one [billion] will [only] grow with

Çalışmalar gösteriyor ki bu 1 milyar sadece

one to two or three percent.

yüzde 2 veya 3 büyüyecekler.

[But this second] grows with seven, eight percent, and then they will end up here.

Ama burası yüzde 7-8 büyüme gösterecek. Ve buraya varacaklar.

They will start flying.

Uçmaya başlayacaklar.

And these

Ve bu düşük ve

lower or middle income countries, the emerging income countries,

orta gelirli ülkeler, yükselen gelir ülkeleri,

they will also forge forwards economically.

ekonomik olarak onlarda ileriye gidecekler.

And if,

Ve eğer ki,

but only if,

sadece şu şartla,

we invest in the right green technology --

doğru yeşil teknolojiye yatırım yaparsak --

so that we can avoid severe climate change,

böylece şiddetli iklim değişikliğinden kaçınabiliriz,

and energy can still be relatively cheap --

ve enerji hala ucuz kalabilir --

then they will move all the way up here.

böylece hepsi buraya kadar gelecek.

And they will start to buy

Ve de elektrikli arabalar

electric cars.

almaya başlayacaklar.

This is what we will find there.

Orada olacaklar bunlar.

So what about the poorest two billion?

Peki ya en fakir 2 milyar?

What about the poorest two billion here?

Buradaki 2 milyara ne olacak?

Will they move on?

İlerleyecekler mi?

Well, here population [growth] comes in

Burada nüfus artışını gözlemleyeceğiz,

because there [among emerging economies] we already have two to three children per woman,

yükselen ekonomilerde kadın başına 2-3 çocuk var,

family planning is widely used,

çünkü aile planlaması uygulanıyor ve

and population growth is coming to an end.

nüfus artışına son verildi.

Here [among the poorest], population is growing.

Ama en fakir ülkelerde nüfus artmaya devam ediyor.

So these [poorest] two billion will, in the next decades,

Yani, bu en fakir 2 milyar, önümüzdeki on yıllarda,

increase to three billion,

3 milyara ulaşacak.

and they will thereafter

Sonra da

increase to four billion.

4 milyar olacaklar.

There is nothing --

Daha önce görmediğimiz türde

but a nuclear war of a kind we've never seen --

bir nükleer savaş haricinde bunu

that can stop this [growth] from happening.

engelleyebilecek bir şey yok.

Because we already have this [growth] in process.

Çünkü bu artışa başladık bile.

But if, and only if,

Yalnızca,

[the poorest] get out of poverty,

eğer fakirler fakirlikten kurtulur,

they get education, they get improved child survival,

eğitilir, çocuk ölümleri azaltılırsa

they can buy a bicycle and a cell phone and come [to live] here,

bisiklet, cep telefonu alabilirlerse ve buraya gelebilirlerse

then population growth

o zaman nüfus artışı

will stop in 2050.

2050 yılında durur.

We cannot have people on this level

Bu seviyede insanların yiyecek ve

looking for food and shoes

ayakkabı aramasına izin veremeyiz

because then we get continued population growth.

çünkü o zaman nüfus artışı devam eder.

And let me show you why

Müsaade edin, size

by converting back to the old-time

dijital teknoloji ile bunun

digital technology.

nedenini göstereyim.

Here I have on the screen

Ekranda benim

my country bubbles.

ülke baloncuklarımı görüyorsunuz.

Every bubble is a country. The size is population.

Her baloncuk bir ülke. Büyüklüğü de nüfusu.

The colors show the continent.

Renkler kıtaları gösteriyor.

The yellow on there is the Americas;

Sarı Amerika;

dark blue is Africa; brown is Europe;

koyu mavi Afrika; kahverengi Avrupa;

green is the Middle East

yeşil Orta Doğu;

and this light blue is South Asia.

ve açık mavi Güney Asya.

That's India and this is China. Size is population.

Bu Hindistan bu da Çin. Büyüklüğü nüfusu.

Here I have children per woman:

Burada kadın başına çocuk sayısı,

two children, four children, six children, eight children --

2 çocuk, 4 çocuk, 6 çocuk, 8 çocuk --

big families, small families.

büyük ailelere karşı küçük aileler.

The year is 1960.

Sene 1960.

And down here, child survival,

Burada aşağıda, çocuk ölümleri,

the percentage of children surviving childhood

okula başlayana kadar hayatta kalabilmiş

up to starting school:

çocukların yüzdeleri.

60 percent, 70 percent, 80 percent, 90,

Yüzde 60, 70, 80, 90,

and almost 100 percent, as we have today

ve neredeyse yüzde 100, bugün sağlıklı ve

in the wealthiest and healthiest countries.

zengin ülkelerde olduğu gibi.

But look, this is the world my teacher talked about in 1960:

Ama bakın, öğretmenimin bana 1960'da bahsettiği dünya buydu.

one billion Western world here --

1 milyar Batı dünyası,

high child-survival, small families --

yüksek oranda sağ kalan çocuklar, küçük aileler.

and all the rest,

Geriye kalanın hepsi,

the rainbow of developing countries,

gelişmekte olan ülkelerin gökkuşağı,

with very large families

büyük aileler ve

and poor child survival.

düşük oranda sağ kalan çocuklar.

What has happened? I start the world. Here we go.

Ne değişti? Dünyayı başlatıyorum, bakın.

Can you see, as the years pass by, child survival is increasing?

Yıllar geçtikçe, daha çok çocuk hayatta kalabiliyor.

They get soap, hygiene, education,

Sabunları, hijyenleri eğitimleri, aşıları

vaccination, penicillin

penicilinleri oluyor.

and then family planning. Family size is decreasing.

Sonra aile planlaması. Aile büyüklükleri azaltılıyor.

[When] they get up to 90-percent child survival, then families decrease,

Çocukların sağ kalma oranı yüzde 90'lara varınca aileler küçülüyor.

and most of the Arab countries in the Middle East

Orta Doğu'daki Arap ülkelerinin çoğu

is falling down there [to small families].

küçük ailelere doğru gidiyorlar.

Look, Bangladesh catching up with India.

Bangladeş Hindistan'a yetişiyor.

The whole emerging world

Tüm yükselmekte olan ekonomiler

joins the Western world

yüksek sağ kalma oranı ve

with good child survival

küçük aileler ile

and small family size,

Batı dünyasına katılıyorlar.

but we still have the poorest billion.

Ama hala 1 milyarlık en fakir nüfusa sahibiz.

Can you see the poorest billion,

En fakir 1 milyarı görebiliyor musunuz,

those [two] boxes I had over here?

buradaki iki kutu?

They are still up here.

Hala buradalar.

And they still have a child survival

Ve hala sadece yüzde 70-80 oranında

of only 70 to 80 percent,

çocukları sağ kalabiliyor,

meaning that if you have six children born,

yani eğer 6 çocuk doğurdularsa,

there will be at least four who survive

bir sonraki nesilde en az 4 tanesi

to the next generation.

sağ kalacak.

And the population will double in one generation.

Ve bir nesildeki nüfus ikiye katlanacak.

So the only way

Yani, dünya nüfusunu arttırmayı

of really getting world population [growth] to stop

durdurmanın tek yolu çocukların

is to continue to improve child survival

yüzde 90 oranlarında sağ kalmasını

to 90 percent.

başarmak.

That's why investments by Gates Foundation,

Bu yüzden Gates Vakfının, UNICEF'in

UNICEF and aid organizations,

ve yardım organizasyonlarının hükümetlerle

together with national government in the poorest countries,

birlikte fakir ülkelerde yaptıkları yatırımlar

are so good;

çok önemli.

because they are actually

Çünkü bizim

helping us to reach

dünyada sürdürülebilir bir nüfusa

a sustainable population size of the world.

sahip olmamıza yardımcı oluyorlar.

We can stop at nine billion if we do the right things.

Eğer doğru şeyleri yaparsak 9 milyarda durdurabiliriz.

Child survival is the new green.

Sağ çocuk oranı yeni en önemli konu.

It's only by child survival

Dünya nüfus artışını durdurabilecek

that we will stop population growth.

tek şey çocukların sağ kalmasını sağlamak.

And will it happen?

Peki bu olacak mı?

Well, I'm not an optimist,

Ben iyimser veya

neither am I a pessimist.

kötümser biri değilim.

I'm a very serious "possibilist."

Gerçek bir "ihtimalciyim".

It's a new category where we take emotion apart,

Duyguları bir yana bırakıp dünya üzerinde sadece

and we just work analytically with the world.

analitik olarak çalışan, yeni bir kategori bu.

It can be done.

Bu yapılabilir.

We can have a much more just world.

Dünyadan daha fazlasını elde edebiliriz.

With green technology

Yeşil teknoloji ile ve

and with investments to alleviate poverty,

fakirliği azaltan yatırımlar ile

and global governance,

ve iyi bir evrensel yönetim ile

the world can become like this.

dünya bu hale gelebilir.

And look at the position of the old West.

Eski Batı'nın durumuna bir bakın.

Remember when this blue box was all alone,

Bu mavi kutunun tamamen yalnız olduğunu hatırlayın,

leading the world, living its own life.

dünyaya yol gösterdiğini, kendi hayatını yaşadığını.

This will not happen [again].

Bu tekrar olmayacak.

The role of the old West in the new world

Yeni dünyada eski Batı'nın görevi

is to become the foundation

modern dünya kuruluşunun

of the modern world --

bir parçası haline gelmek --

nothing more, nothing less.

ne daha fazlası ne daha azı.

But it's a very important role.

Ama bu çok önemli bir rol.

Do it well and get used to it.

İyisi mi buna kendinizi alıştırın.

Thank you very much.

Çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)