Hans Rosling: Global population growth, box by box

Translator: Ariunzaya Lkhagvasuren Reviewer: Gereltuya Erdenejargal

I still remember the day in school

Манай сургуулийн багш бидэнд

when our teacher told us

дэлхийн хүн ам 3 тэрбумд хүрлээ гэж

that the world population had become

хэлж байсан өдрийг

three billion people,

би одоо хүртэл мартаагүй.

and that was in 1960.

1960 онд байсан юм.

I'm going to talk now about

Дэлхийн хүн ам тэр өдрөөс хойш

how world population has changed from that year

ирээдүй хүртэл хэрхэн өөрчлөгдсөнийг

and into the future,

одоо ярья гэж бодож байна.

but I will not use digital technology,

Анх TEDTalks-д өгч байсан эхний 5

as I've done during my first five TEDTalks.

яриа шигээ би дижитал технологийг ашиглахгүй.

Instead, I have progressed,

Оронд нь би энийг улам сайжруулсан.

and I am, today, launching

Ингээд би өнөөдөр харьцуулалт хийх

a brand new analog teaching technology

сургалтын шинэ технологийг

that I picked up from IKEA:

IKEA-ын хайрцаг ашиглан

this box.

танилцуулж байна.

This box contains one billion people.

Энэ хайрцаг 1 тэрбум хүнийг илтгэнэ.

And our teacher told us

Манай багш 1960 онд

that the industrialized world, 1960,

аж үйлдвэржсэн орнуудын хүн ам

had one billion people.

1 тэрбум байна гэж хэлж байсан.

In the developing world, she said,

Тэрээр хэлэхдээ, хөгжиж буй орнуудад

they had two billion people.

2 тэрбум хүн ам амьдардаг гэсэн.

And they lived away then.

Тэр үед хөгжиж буй орны хүн ам "хол" амьдардаг байсан.

There was a big gap between

Аж үйлдвэржсэн орнуудын 1 тэрбум хүн ам болон

the one billion in the industrialized world

хөгжиж буй орнуудын 2 тэрбум хүн амын

and the two billion in the developing world.

хооронд маш том зай байсан.

In the industrialized world,

Аж үйлдвэржсэн орнуудын

people were healthy,

хүн ам эрүүл,

educated, rich,

боловсролтой, баян

and they had small families.

бас цөөхөн ам бүлтэй өрхүүд байсан.

And their aspiration

Хүсэл эрмэлзлэл нь

was to buy a car.

машин худалдан авах гэх мэт.

And in 1960, all Swedes were saving

1960 онд Шведүүд энэ шиг Вольва машин

to try to buy a Volvo like this.

худалдаж авахын тулд мөнгөө хадгалдаг байсан.

This was the economic level at which Sweden was.

Энэ Швед улсын эдийн засгийн түвшин ямар

But in contrast to this,

байсныг харуулна.. Харин үүний эсрэгээр

in the developing world, far away,

алс холын хөгжиж буй орнуудын

the aspiration of the average family there

дундаж амьдралтай өрхүүдийн эрмэлзэл нь

was to have food for the day.

өдрийнхөө хоолоо залгуулах байсан юм.

They were saving

Тэд гутал худалдаж авахын тулд

to be able to buy a pair of shoes.

мөнгөө хадгалдаг байлаа.

There was an enormous gap in the world

Намайг өсч том болох үед

when I grew up.

дэлхий дээр орлогын ялгаа маш их байсан.

And this gap between the West and the rest

Энэхүү ялгаа нь

has created a mindset of the world,

"Баруун"-ы болон "Хөгжиж буй орнууд"-ын

which we still use linguistically

тухай ярих үед

when we talk about "the West"

бидэнд төрдөг төсөөллийг

and "the Developing World."

бий болгосон юм. Гэсэн хэдий ч

But the world has changed,

дэлхий ертөнц өөрчлөгдсөн бөгөөд

and it's overdue to upgrade that mindset

дэлхийг харах тэрхүү төсөөлөл, ертөнцийг

and that taxonomy of the world, and to understand it.

үзэх үзлийг шинэчлэх, одоогийн байгаагаар нь

And that's what I'm going to show you,

ойлгох цаг хэдийн болжээ. Чухамхүү үүнийг

because since 1960

би та бүхэнд харуулах гэсэн юм. 1960 оноос хойш

what has happened in the world up to 2010

2010 он хүртэл дэлхий дээр юу

is that a staggering

өөрчилөгдсөн бэ гэвэл

four billion people

дэлхийн хүн ам 4 тэрбум

have been added to the world population.

хүнээр нэмэгдсэн юм.

Just look how many.

Хэр их гэдгийг нь харж болно

The world population has doubled

Намайг сургуульд явж байсан

since I went to school.

үеэш хойш 2 дахин нэмэгджээ.

And of course, there's been economic growth in the West.

Мэдээж, Барууны орнуудын эдийн засаг өссөөр ирсэн.

A lot of companies have happened to grow the economy,

Эдгээр орнуудад маш олон компани шинээр байгуулагдаж

so the Western population moved over to here.

Барууны орнуудын хүн ам ийшээ шилжлээ.

And now their aspiration is not only to have a car.

Одоо тэд машин авах гэж эрмэлзэхээ больжээ.

Now they want to have a holiday on a very remote destination

Тэд баярын өдрүүдээр амралтаар явж,

and they want to fly.

онгоцоор нисэхийг хүсдэг болжээ.

So this is where they are today.

Тиймээс одоо тэд энд байна.

And the most successful of the developing countries,

Хөгжиж буй орнуудын тухайд

they have moved on, you know,

тэд цааш урагшилсныг та бүхэн мэднэ.

and they have become emerging economies, we call them.

Бидний нэрлэсэнээр шинээр аж үйлдвэржсэн орнууд

They are now buying cars.

болцгоосон. Тэд автомашин худалдан авч байна.

And what happened a month ago

Нэг сарын өмнө

was that the Chinese company, Geely,

Geely гэдэг хятадын компани

they acquired the Volvo company,

Вольво компанийг худалдаж авлаа.

and then finally the Swedes understood that

Ингэснээр Шведүүд дэлхийд

something big had happened in the world.

томоохон өөрчлөлт гарсныг ойлгосон юм.

(Laughter)

(инээв)

So there they are.

Энд байна л даа.

And the tragedy is that the two billion over here

Эмгэнэлтэй нь 2 тэрбум хүн

that is struggling for food and shoes,

хоол, гуталны төлөө тэмцсээр байна.

they are still almost as poor

Тэд бараг 50 жилийн өмнөх

as they were 50 years ago.

шигээ ядуу хэвээр байна.

The new thing is that

Шинэ зүйл нь гэвэл

we have the biggest pile of billions, the three billions here,

бид энд хамгийн их буюу 3 тэрбум хүн

which are also becoming emerging economies,

бас шинээр аж үйлдвэржсэн орны тоонд орж байна.

because they are quite healthy, relatively well-educated,

Учир нь тэд харьцангуй эрүүл, боловсрол сайтай,

and they already also have two to three children

нэг эмэгтэй баян орнууд шиг хоёроос

per woman, as those [richer also] have.

гурван хүүхэдтэй байна.

And their aspiration now

Тэд, мэдээжийн хэрэг,

is, of course, to buy a bicycle,

унадаг дугуй худалдаж авахыг эрмэлзэж,

and then later on they would like to have a motorbike also.

цаашдаа мотоциклтой ч болохыг хүсч байна.

But this is the world

Гэхдээ энэ бол бидний

we have today,

одоогийн дэлхий юм.

no longer any gap.

Завсар байхаа больсон.

But the distance from the poorest here, the very poorest,

Гэхдээ хамгийн ядуу хүмүүсээс хамгийн баян хүмүүсийн

to the very richest over here is wider than ever.

хоорондох зай хэзээ ч байгаагүйгээр томорчээ.

But there is a continuous world

Гэсэн хэдий ч дэлхий дээр

from walking, biking,

алхах, дугуйгаар явах,

driving, flying --

машин унахаас нисэх

there are people on all levels,

хүртэл үргэлжилсэн түвшинүүд байна.

and most people tend to be somewhere in the middle.

Дийлэнх хүн ам дундажид нь амьдарч байна.

This is the new world we have today

Энэ бол 2010 оны

in 2010.

шинэ дэлхий юм.

And what will happen in the future?

Ирээдүйд юу болох бол?

Well, I'm going to project

Би 2050 он хүртэл

into 2050.

таамаглая.

I was in Shanghai recently,

Би саяхан Шанхайд очиж,

and I listened to what's happening in China,

Хятадад юу болж байгаа талаар сонссон.

and it's pretty sure that they will catch up,

Хятадууд Япончууд шиг хөгжингүй

just as Japan did.

орнуудын түвшинд очно гэдэг нь тодорхой.

All the projections [say that] this one [billion] will [only] grow with

Бүхий л дэвшүүлж буй таамаглалаар энэ 1 миллиард хүний

one to two or three percent.

эдийн засаг 2-3%-аар өсөхөөр байна.

[But this second] grows with seven, eight percent, and then they will end up here.

Харин энэ 2 дахь хэсгийнх 7, 8%-аар өснө.

They will start flying.

Тэгээд тэд энд газардна. Тэд нисч эхэлнэ.

And these

Харин эдгээр бага болон дундаж

lower or middle income countries, the emerging income countries,

орлоготой орнууд, шинээр аж үйлдвэржсэн орнуудын

they will also forge forwards economically.

эдийн засаг мөн урагш ахих болно.

And if,

Хэрвээ бид зөвхөн

but only if,

ногоон технологид ухаалгаар хөрөнгө оруулж

we invest in the right green technology --

цаг уурын өөрчлөлтөөс зайлсхийж,

so that we can avoid severe climate change,

эрчим хүчний үнийг харьцангуй

and energy can still be relatively cheap --

бага хэвээр хадгалж чадвал

then they will move all the way up here.

тэд бүгд энд ирэх болно.

And they will start to buy

Тэд цахилгаан

electric cars.

машин худалдан авч эхэлнэ.

This is what we will find there.

Эдгээр нь энэ хэсэгт байх болно.

So what about the poorest two billion?

Хамгийн ядуу 2 тэрбум хүн яах бол?

What about the poorest two billion here?

Энд байгаа нэн ядуу 2 тэрбум хүн яах вэ?

Will they move on?

Тэд урагшлах болов уу?

Well, here population [growth] comes in

Шинээр аж үйлдвэржсэн орнуудын нэг эмэгтэй

because there [among emerging economies] we already have two to three children per woman,

аль хэдийн 2-3 хүүхэдтэй байгаа учраас

family planning is widely used,

гэр бүл төлөвлөлт сайн явагдаж,

and population growth is coming to an end.

хүн амын өсөлт зогсох болно.

Here [among the poorest], population is growing.

Гэвч нэн ядуу хүн ам өссөөр байна.

So these [poorest] two billion will, in the next decades,

Тиймээс эдгээр 2 тэрбум хүн дараагийн

increase to three billion,

хэдэн арван жилд 3 тэрбумд хүрнэ.

and they will thereafter

Цаашид өссөөр

increase to four billion.

4 тэрбумд хүрнэ.

There is nothing --

Бидний өмнө харж байгаагүй

but a nuclear war of a kind we've never seen --

ямар нэг цөмийн дайн гарахгүй л бол

that can stop this [growth] from happening.

юу ч өсөлтийг болиулж чадахгүй.

Because we already have this [growth] in process.

Учир нь эдгээр хүн ам аль хэдийн

But if, and only if,

өсөөд эхэлчихсэн. Зөвхөн ядуу хүн ам

[the poorest] get out of poverty,

ядуурлаас гарсан тохиолдолд

they get education, they get improved child survival,

боловсрол эзэмшиж, хүүхдийн эндэгдэл багасч,

they can buy a bicycle and a cell phone and come [to live] here,

унадаг дугуй, гар утас худалдан авах

then population growth

чадвартай болж энд ирвэл хүн амын өсөлт

will stop in 2050.

2050 он гэхэд зогсож болно.

We cannot have people on this level

Бид хоол, гутал хайсан энэ түвшний

looking for food and shoes

хүмүүстэй байгаад байж болохгүй.

because then we get continued population growth.

Учир нь энд хүн ам өссөөр байх болно

And let me show you why

Яагаад гэдгийг

by converting back to the old-time

хуучны дижил технологи

digital technology.

ашиглан тайлбарлая.

Here I have on the screen

Дэлгэцэн дээр

my country bubbles.

бөмбөлгүүд харагдаж байна.

Every bubble is a country. The size is population.

Бөмбөлөг бүр нэг улс бөгөөд хэмжээ нь

The colors show the continent.

хүн амын тоог илтгэнэ. Өнгөөр тивүүдийг

The yellow on there is the Americas;

ялгалаа. Шар нь Америк,

dark blue is Africa; brown is Europe;

хөх нь Африк, хүрэн нь Европ тив,

green is the Middle East

ногоон нь Ойрхи Дорнод бөгөөд

and this light blue is South Asia.

цайвар цэнхэр нь Өмнөд Ази.

That's India and this is China. Size is population.

Тэр бол Энэтхэг, Хятад. Хэмжээ нь хүн амын тоо.

Here I have children per woman:

Энд нэг эмэгтэйд ногдох хүүхдийн тоо

two children, four children, six children, eight children --

2 хүүхэд, 4 хүүхэд, 6 хүүхэд, 8 хүүхэд

big families, small families.

Ам бүл олон өрхүүд ба ам бүл цөөхөн өрхүүд

The year is 1960.

Энэ 1960 он.

And down here, child survival,

Доод тэнхлэгт хүүхдийн дундаж наслалт

the percentage of children surviving childhood

сургуульд орох хүртлээ амьдарсан

up to starting school:

хүүхдүүдийн эзлэх хувь.

60 percent, 70 percent, 80 percent, 90,

60 хувь, 70 хувь, 80 хувь, 90 хувь

and almost 100 percent, as we have today

чинээлэг, эрүүл хүн бүхий орнууд

in the wealthiest and healthiest countries.

бараг 100% байна.

But look, this is the world my teacher talked about in 1960:

Гэхдээ хар даа, энэ бол миний багш 1960 онд

one billion Western world here --

ярьж байсан дэлхий. Баруунд 1 тэрбум хүн.

high child-survival, small families --

Хүүхдийн дундаж наслалт өндөр,

and all the rest,

цөөхөн ам бүлтэй өрхүүд. Бусад нь бүгд

the rainbow of developing countries,

хөгжиж буй орнуудын солонго.

with very large families

Ам бүлийн тоо их,

and poor child survival.

хүүхдийн дундаж наслалт бага

What has happened? I start the world. Here we go.

Юу болчихов оо? Би цаг хугацааг үргэлжлүүлье.

Can you see, as the years pass by, child survival is increasing?

Жил өнгөрөх тусам хүүхдийн дундаж наслалт

They get soap, hygiene, education,

нэмэгдэж байгааг харж байна уу? Тэд саван,

vaccination, penicillin

эрүүл ахуй, боловсрол, вакцин, пеницлинтэй болсон.

and then family planning. Family size is decreasing.

Гэр бүл төлөвлөлт хийж, ам бүлийн тоо багассан.

[When] they get up to 90-percent child survival, then families decrease,

Хүүхдийн амьдрах магадлал 90 хувь хүртэл

and most of the Arab countries in the Middle East

нэмэгдэхэд, ам бүлийн тоо буурсан. Ойрхи

is falling down there [to small families].

дорнод дахь ам бүлийн тоо буурлаа.

Look, Bangladesh catching up with India.

Хар даа, Бангладеш Энэтхийн түвшинд очлоо.

The whole emerging world

Шинээр аж үйлдвэржсэн орнууд

joins the Western world

Барууны орнуудтай нэгдэж

with good child survival

хүүхдийн амьдрах магадлал нэмэгдэж,

and small family size,

ам бүлийн тоо багасч байна.

but we still have the poorest billion.

Гэвч нэн ядуу нэг тэрбум хүн байсаар байна.

Can you see the poorest billion,

Нэн ядуу нэг тэрбум хүнийг,

those [two] boxes I had over here?

тэнд байгаа хоёр хайрцгийг харж байна уу?

They are still up here.

Тэд энд байсаар л байна.

And they still have a child survival

Тэдний хүүхдийн амьдрах магадлал нь

of only 70 to 80 percent,

зөвхөн 70-80% байна.

meaning that if you have six children born,

Энэ нь хэрвээ чи 6 хүүхэд төрүүлбэл,

there will be at least four who survive

хамгийн багадаа 4 нь дараагийн үе хүртэл

to the next generation.

амьдрах магадлалтай гэсэн үг юм.

And the population will double in one generation.

Нэг үеийн дотор хүн ам

So the only way

2 дахин өснө гэсэн үг. Дэлхийн хүн амын

of really getting world population [growth] to stop

өсөлтийг зогсоох ганц арга нь

is to continue to improve child survival

хүүхдийн амьдрах магадлалыг

to 90 percent.

90 хувь хүртэл нэмэгдүүлэх явдал юм.

That's why investments by Gates Foundation,

Ийм учраас Gates Foundation, НҮБ-ын

UNICEF and aid organizations,

Боловсрол, соёлын байгууллага, тусламжийн байгууллагууд

together with national government in the poorest countries,

үндэсний Засгийн газруудтай хамт ядуу орнуудад

are so good;

хөрөнгө оруулж байгаа нь маш сайн юм.

because they are actually

Учир нь тэд үнэндээ дэлхийн

helping us to reach

хүн амыг тогтвортой хэмжээнд

a sustainable population size of the world.

барихад тусалж байгаа юм.

We can stop at nine billion if we do the right things.

Хэрвээ зөвөөр хийвэл 9 тэрбум хүрээд зогсож болно.

Child survival is the new green.

Хүүхдийн наслалт бол шинэ арга юм.

It's only by child survival

Зөвхөн хүүхдийн наслалтыг нэмэгдүүлснээр

that we will stop population growth.

хүн амын өсөлтийг зогсоож болно.

And will it happen?

Ингэж болох болов уу?

Well, I'm not an optimist,

Ер нь бол би өөдрөг үзэлтэй ч хүн биш,

neither am I a pessimist.

гутранги үзэлтэй ч хүн биш

I'm a very serious "possibilist."

Би магадлалч хүн.

It's a new category where we take emotion apart,

Энэ нь бид сэтгэл хөдлөлөөсөө ангид байх

and we just work analytically with the world.

шинэ ангилал ба дэлхийтэй дүн шинжилгээ

It can be done.

хийж ажиллах арга юм. Үүнийг хийж болно.

We can have a much more just world.

Бид илүү шударга дэлхийг бүтээж болно.

With green technology

Ногоон технологи болон

and with investments to alleviate poverty,

ядуурлыг бууруулахад хөрөнгө оруулж,

and global governance,

сайн даяарчилагдсан засагтай байснаар

the world can become like this.

дэлхий тийм болж чадна.

And look at the position of the old West.

Хуучны барууны ертөнцийг хар л даа.

Remember when this blue box was all alone,

Цэнхэр хайрцаг ганцаараа дэлхийг тэргүүлж,

leading the world, living its own life.

өөрийн гэсэн амьдралаар амьдарч байсан үеийг сана.

This will not happen [again].

Ийм зүйл дахиж давтагдахгүй.

The role of the old West in the new world

Шинэ дэлхий дэх хуучны Барууны

is to become the foundation

бол шинэ дэлхийн

of the modern world --

суурийг тавих

nothing more, nothing less.

илүү ч үгүй, дутуу ч үгүй өөр юу ч биш.

But it's a very important role.

Гэхдээ энэ бол маш чухал үүрэг

Do it well and get used to it.

Энэ үүргээ сайн биелүүлж, үүнд дасах хэрэгтэй.

Thank you very much.

Маш их баярлалаа.

(Applause)

(алга ташив)