William Kamkwamba: How I harnessed the wind

Translator: Subash Dilruk Reviewer: Dulini Mudunkotuwa

Thank you.

ස්තුතියි

Two years ago, I stood on the TED stage in Arusha, Tanzania.

I spoke very briefly about one of my proudest creations.

එතැනදී මම ඉතා කෙටියෙන් කථා කළා මගේ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනයෙන් එකක් ගැන

ඒ මගේ ජීවිතය වෙනස් කල සරල යන්ත්‍රයක් ගැන

It was a simple machine that changed my life.

Before that time,

ඊට කලින්

I had never been away from my home

මගේ ගෙදරින් පිට මම ඉඳලා නෑ

in Malawi.

මලාවි රටේ තියෙන මගේ ගෙදර ඇර

I had never used a computer.

මම ජීවිතේට කොම්පියුටරයක් පාවිච්චි කරලා නෑ

I had never seen an Internet.

මම දැකලා නෑ

අන්තර්ජාලය

On the stage that day, I was so nervous.

එදා වේදිකාව උඩදී

මාව කලබලයෙන් වෙවුලන්න ගත්තා

මට ඉංග්‍රීසි අමතක වුනා

My English lost,

(ප්‍රේක්ෂක සිනහා)

I wanted to vomit.

මට වමනේ දාන්න හිතුණා

(Laughter)

(ප්‍රේක්ෂක සිනහා)

I had never been surrounded by so many azungu,

ජීවිතේට ඒ තරං සුද්දෝ ගොඩක් මා වටේ ඉඳලා නෑ

white people.

සුදු මිනිස්සු

(Laughter)

(ප්‍රේක්ෂක සිනහා)

There was a story I wouldn't tell you then.

එදා මම කිව්වේ නැති කතාවක් තිබුණා

But well, I'm feeling good right now.

හොඳයි දැන් මම ඉන්නේ හුඟාක් හොඳින්

I would like to share that story today.

ම කැමති ඒ කතාව අද කියන්න

We have seven children in my family.

මගේ පවුලේ ළමයි හත් දෙනයි

All sisters, excepting me.

මං ඇරෙන්න හැමෝම කෙල්ලෝ

This is me with my dad when I was a little boy.

මේ මම තාත්තා එක්ක ගොඩාක් පුංචි කාලේ

Before I discovered the wonders of science,

වීද්‍යාවේ ආශ්චර්ය ගැන දැන ගන්න කලින්

I was just a simple farmer

මම දුප්පත් ගොවියන්ගේ රටේ සාමාන්‍ය ගොවියෙක්

in a country of poor farmers.

Like everyone else, we grew maize.

අනිත් හැමෝම වගේ අපිත් වැව්වේ බඩ ඉරිඟු

One year our fortune turned very bad.

එක අවුරුද්දක වාසනාව අපිට පයින් ගැහුවා

In 2001 we experienced an awful famine.

2001 දී අපිට භයානක අහේනියක් ඇති වුණා

Within five months all Malawians began to starve to death.

මාස පහක් ඇතුලත

හැම මාලාවි ජාතිකයෙක්ම

බඩගින්නේ මැරෙන්න පටන් ගත්තා

මගේ පවුලේ අය

My family ate one meal per day, at night.

දවසකට කෑවේ එක කෑම වේලයි

ඒකත් රෑට

Only three swallows of nsima for each one of us.

ඒ සිමා ගුලි තුනක් එක් කෙනෙකුට

The food passes through our bodies.

අපේ ඇඟවල් හරහා ඒ කෑම ගියා

We drop down to nothing.

අපිව ක්ෂය වුණා

In Malawi, the secondary school,

මලාවි රටේ උසස් පෙළට ගෙවන්න සිදු වෙනවා

you have to pay school fees.

Because of the hunger, I was forced to drop out of school.

බඩගින්න නිසා මට පාසලෙන් පිටමං වෙන්න සිදු වුණා

I looked at my father

මම තාත්තා දිහාත්,

and looked at those dry fields.

වියලී ගිය ගොවි බිම දිහාත් බැලුවා

It was the future I couldn't accept.

ඒ මට බාර ගන්න අකමැති අනාගතය

I felt very happy to be at the secondary school,

මම හුඟාක් සතුටු වුණා,

උසස් පෙලට පාසල් යන්න ලැබීම ගැන

so I was determined to do anything possible

ඉතිං මම අධිෂ්ඨාන කර ගත්තා

අධ්‍යාපනය ලබා ගන්න කළහැකි ඕන දෙයක් කරන්න

to receive education.

ඉතිං මම පුස්තකාලයට ගියා

So I went to a library.

I read books, science books, especially physics.

මම පොත් කියෙව්වා

විද්‍යාව විශේෂයෙන්ම පිසික්ස්

I couldn't read English that well.

මට එච්චර හොඳට ඉංග්‍රීසි කියවන්න බෑ

I used diagrams and pictures

මම රූප සටහන් සහ පින්තූර වලින්

to learn the words around them.

ඒවා වටේ තියෙන වචන තේරුම් ගත්තා

Another book put that knowledge in my hands.

තවත් පොතක් ඒ දැනුම මගේ දෑතට ගෙනාවා

එහි තිබුණා හුලං මෝලකට වතුර පොම්ප කරන්නත්

It said a windmill could pump water and generate electricity.

විදුලිය ජනනය කරන්නත් හැකි බව

Pump water meant irrigation,

වතුර පොම්ප කරනවා කියන්නේ වාරිමාර්ග

a defense against hunger,

ඒ වෙනකොට අපි අත්විඳපු බඩගින්නට විරුද්ධව කළහැකි සටන

which we were experiencing by that time.

So I decided I would build one windmill for myself.

ඉතිං මම තීරණය කළා

මමත් හුලං මෝලක් හදා ගන්නවා කියලා

But I didn't have materials to use,

නමුත් මට ඕන කරන කළමනා තිබ්බේ නෑ

මම ගියා සුන්බුන් ගොඩක් ලඟට

so I went to a scrap yard

where I found my materials.

එතැන මට ඕන දේ තිබුණා

Many people, including my mother,

මගේ මවත් ඇතුළුව බොහෝ දෙනෙක් කිව්වේ

said I was crazy.

මට පිස්සු කියලා

(ප්‍රේක්ෂක සිනහා)

(Laughter)

I found a tractor fan,

මට හමු වුණා ට්‍රැක්ටර් ෆෑන් එකක්

shock absorber, PVC pipes.

ෂොක් ඇබ්සෝබර් එකක්,

පී.වී.සී. පයිප්ප, බයිසිකල් රාමුවක් ආධාරයෙන්

Using a bicycle frame

and an old bicycle dynamo,

සහ පරණ බයිස්කල් ඩයිනමෝවකින් මම මැෂිම හැදුවා

I built my machine.

It was one light at first.

මුලින්ම එක ලයිට් එකක්

And then four lights,

පස්සේ ලයිට් හතරක් සුවිච් විතරක් නෙවෙයි

with switches, and even a circuit breaker,

විදුලි සීනුවක ආකෘතියට හදපු ර්කිට් බ්‍රේකර් එකක් එක්කම

modeled after an electric bell.

Another machine pumps water

අනිත් මැෂිමක් වතුර පොම්ප කරා වාරිමාර්ග වෙනුවෙන්

for irrigation.

පෝලිං ගණන් මිනිස්සු අපේ ගේ ළඟ එක දිගට හිටියා

Queues of people start lining up at my house

(Laughter)

(ප්‍රේක්ෂක සිනහා සහ අත්පොලසන්)

to charge their mobile phone.

එයාලගේ ජංගම දුරකථන චාජ් කර ගන්න

(Applause)

(අත්පොලසන්)

I could not get rid of them.

මට ඔවුන්ගෙන් ගැලවෙන්න බැරි වුණා

(Laughter)

(ප්‍රේක්ෂක සිනහා)

And the reporters came too,

පත්තර වාර්තා කරුවනුත් ආවා

which lead to bloggers

තවදුරටත් යත්දී බ්ලොග්කරුවනුත් ආවා

and which lead to a call from something called TED.

ප්‍රතිඵලයක් විදියට ටෙඩ් කියලා එකකින් කැඳවීමක් ලැබුණා

I had never seen an airplane before.

මම ඊට කලින් ගුවන් යානයක් දැකලා තිබුණේ නෑ

I had never slept in a hotel.

හෝටලයක නිදාගෙන තිබුණේ නෑ

So, on stage that day in Arusha,

ඉතිං අරූෂා වල වේදිකාවේදී එදා

my English lost,

මට ඉංග්‍රීසි අමතක වුනා

I said something like,

මම මෙහෙම දෙයක් කිව්වා

මම උත්සාහ කළා. මම හැදුවා

"I tried. And I made it."

So I would like to say something

ඉතිං මම මෙහි ඉන්න හැම කෙනෙකුටම දෙයක් කියන්න කැමතියි

to all the people out there like me

මං වගේ අප්‍රිකානුවන්ට සහ දුප්පතුන්ට

to the Africans, and the poor

who are struggling with your dreams.

බඩගින්න වෙනුවෙන් තමන්ගේ හීනත් එක්ක අරගල කරන

දෙවිපිහිටයි

God bless.

Maybe one day you will watch this on the Internet.

කවදාහරි ඹබ මේක අන්තර්ජාලයෙන් දකින්න පුළුවන්

I say to you, trust yourself and believe.

මා ඔබට කියනවා, තමන් ගැන විශ්වාස කරන්න

විශ්වාසය තියාගන්න

Whatever happens, don't give up.

මොනවා වුණත්, අත අරින්න එපා

Thank you.

ස්තුතියි

(අත්පොලසන්)

(Applause)