William Kamkwamba: How I harnessed the wind

Translator: Deepak Basyal Reviewer: Raaz Shrestha

Thank you.

धन्यबाद |

Two years ago, I stood on the TED stage in Arusha, Tanzania.

दुइ वर्ष अगाडि म तान्जानियाको अरुशामा 'टेड' को मंचमा बोलेको थिएँ,

I spoke very briefly about one of my proudest creations.

मैले एकदमै संक्षेपमा मेरो एउटा बिशिस्ठ सिर्जनाको बारेमा बोलेको थिएँ|

It was a simple machine that changed my life.

यो एउटा सामान्य मेशिन थियो जसले मेरो जिन्दगि नै परिवर्तन गरिदियो|

Before that time,

त्यो भन्दा अगाडि

I had never been away from my home

म कहिले पनि मेरो मलावीमा भएको घरबाट बाहिर

in Malawi.

हिडेको थिईन|

I had never used a computer.

मैले कहिल्यै कम्पुटर प्रयोग गरेको पनि थिईन|

I had never seen an Internet.

मैले कहिल्यै इन्टरनेट भन्ने पनि देखेको थिईन|

On the stage that day, I was so nervous.

अनि त्यो दिन, मंचमा म निकै अत्तालिएको थिएँ|

My English lost,

मेरो बोली हरायो|

I wanted to vomit.

म बान्ता गर्न चाहन्थे|

(Laughter)

(हाँसो)

I had never been surrounded by so many azungu,

म त्यती धेरै खैरा र गोरा मान्छेहरुबाट कहिल्यै पनि

white people.

घेरिएको थिईन/

(Laughter)

(हाँसो)

There was a story I wouldn't tell you then.

त्यहाँ एउटा यस्तो कथा थियो कि जुन मैले सुनाउने थिईन|

But well, I'm feeling good right now.

तर ठिकै छ, अहिले त म राम्रै अनुभव गर्दै छु |

I would like to share that story today.

म त्यो कथा आज भन्न चाहन्छु |

We have seven children in my family.

हामी सात जना बच्चाहरु छौ हाम्रो परिवारमा|

All sisters, excepting me.

सबै बहिनिहरु, म बाहेक |

This is me with my dad when I was a little boy.

यो चाही म हु मेरो बुबासँग, जतिखेर म बच्चा थिएँ |

Before I discovered the wonders of science,

मैले बिज्ञानको चमत्कार पत्ता लगाउनु भन्दा पहिले,

I was just a simple farmer

म एउटा सामान्य किसान थिएँ

in a country of poor farmers.

एउटा गरीब किसानहरुको देशको/

Like everyone else, we grew maize.

अरुहरुले जस्तै, हामीले मकै खेति गर्थ्यौ/

One year our fortune turned very bad.

एउटा वर्षमा चाही हाम्रो भाग्य एकदमसँग बिग्रियो|

In 2001 we experienced an awful famine.

सन् २००१ मा हामीले साह्रै नराम्रो खडेरी बेहोर्नु पर्यो|

Within five months all Malawians began to starve to death.

त्यसको पाँच महिना भित्र सबै मलावीका जनता भोकमरीले मर्न थाले|

My family ate one meal per day, at night.

हाम्रो परिवारले दिनमा एक छाक मात्र खान्थ्यौँ, बेलुका मात्र|

Only three swallows of nsima for each one of us.

त्यो पनि हरेकको लागि जम्मा तीन गास मकैको ढिडो मात्र|

The food passes through our bodies.

र त्यो खाना हाम्रो शरीरमा सिंचित त हुन्थ्यो

We drop down to nothing.

तर पेटसम्म पुग्न पाउदैनथ्यो|

In Malawi, the secondary school,

मलावीमा, माध्यमिक शिक्षाको लागि

you have to pay school fees.

पैसा तिर्नु पर्छ|

Because of the hunger, I was forced to drop out of school.

भोकमरी लागेपछि, म स्कुलबाट निक्लिन बाध्य भएँ|

I looked at my father

मैले आफ्नो बुबालाई हेरें,

and looked at those dry fields.

अनि त्यो सुख्खा खेतलाई हेरें|

It was the future I couldn't accept.

र यो नै मेरो भबिष्य थियो जुन म स्वीकार गर्न सक्दिनथे|

I felt very happy to be at the secondary school,

म माध्यमिक तहमा भर्ना हुदा निकै खुसि थिएँ|

so I was determined to do anything possible

त्यसैले म शिक्षाको लागि जे पनि गर्न सक्छु भन्ने

to receive education.

कुरामा प्रतिबद्ध थिएँ|

So I went to a library.

त्यसैले म पुस्तकालय गएँ,

I read books, science books, especially physics.

मैले किताबहरु पढे, बिज्ञानका , बिशेषतः भौतिक शास्त्रका|

I couldn't read English that well.

मैले अंग्रेजी पढ्न त्यती राम्रो जान्दिनथें|

I used diagrams and pictures

त्यसैले मैले चित्र र तस्बिरहरुको सहारामा

to learn the words around them.

त्यहाँ लेखेका शब्द हरु बुझ्दथें |

Another book put that knowledge in my hands.

एउटा किताबले मलाई यो दिव्यज्ञान मेरो हत्केलामा राखिदियो|

It said a windmill could pump water and generate electricity.

यसमा भनिएको थियो कि विन्डमिलले पानीलाई पम्प गरेर बिधुत पैदा गर्न सक्छ|

Pump water meant irrigation,

पानी पम्प गरिनु अर्थात् सिचाई

a defense against hunger,

भोकमरीकोको प्रतिरक्षा,

which we were experiencing by that time.

जुन हामीले त्यो समयमा सामना गरि राखेका थियौं |

So I decided I would build one windmill for myself.

त्यसैले मैले मेरो निम्ति एउटा विन्डमिल बनाउछु भन्ने निधो गरे|

But I didn't have materials to use,

तर मसँग सरसामग्री त केही पनि थिएन |

so I went to a scrap yard

त्यसैले म कवाडीखानामा गएँ|

where I found my materials.

जहाँ मैले मेरा सरसामग्रीहरु फेला पारें|

Many people, including my mother,

थुप्रै मान्छेहरुले, मेरो आमाले पनि,

said I was crazy.

मलाई बौल्हायो भने|

(Laughter)

(हाँसो)

I found a tractor fan,

मैले एउटा टेक्टरको पंखा

shock absorber, PVC pipes.

कम्पन नियन्त्रक, पिभिसी पाइप भेट्टाएँ|

Using a bicycle frame

एउटा साइकलको फ्रेम

and an old bicycle dynamo,

र एउटा थोत्रो साइकलको डाइनामो

I built my machine.

प्रयोग गरि मैले मेरो मेसिन बनाएँ|

It was one light at first.

पहिले एउटा बत्ति बल्यो|

And then four lights,

र त्यस पछि चार ओटा,

with switches, and even a circuit breaker,

स्वीच सर्किट ब्रेकर सहित,

modeled after an electric bell.

सबै संरचना बिधुतिय घन्टी जस्तै गरि बनाइएको थियो|

Another machine pumps water

अर्को मेसिनले चाही सिंचाइको लागि

for irrigation.

पानी पम्प गर्थ्यो|

Queues of people start lining up at my house

मान्छेहरुको लामो लर्को मेरो घरको अगाडी देखा पर्न थाल्यो

(Laughter)

(हाँसो)

to charge their mobile phone.

मोबाइल चार्ज गर्नको लागि|

(Applause)

(ताली)

I could not get rid of them.

मैले तिनीहरुबाट छुटकारा पाउन सकिन|

(Laughter)

(हाँसो)

And the reporters came too,

अनि पत्रकारहरु पनि आए,

which lead to bloggers

तिनीहरु बाट ब्लगरहरु तानिए

and which lead to a call from something called TED.

अनि ति सबै कुराहरुले मलाई यो टेड भन्ने ठाउँबाट कल आउने बनाए|

I had never seen an airplane before.

मैले कहिल्यै हवाइजहाज देखेको थिइन पहिले|

I had never slept in a hotel.

म कहिल्यै होटेलमा पनि सुतेको थिईन |

So, on stage that day in Arusha,

त्यसैले, त्यो दिन अरुशाको त्यो मंचमा,

my English lost,

मेरो बोली हरायो|

I said something like,

मैले यति मात्रै भनें कि,™

"I tried. And I made it."

"मैले प्रयास गरें, अनि यसलाई बनाएँ|"

So I would like to say something

त्यसैले म यो भन्न चाहन्छु कि

to all the people out there like me

ति सबै मानिसहरुलाई, म जस्तै

to the Africans, and the poor

अफ्रिकनहरुलाई, र ती सबै गरीबहरू

who are struggling with your dreams.

जो आफ्नो सपनाको खातिर संघर्स गर्दै छन,

God bless.

भगवानले आसिर्बाद दिऊन|

Maybe one day you will watch this on the Internet.

सायद तपाईंहरु कुनैदिन यो इन्टरनेटमा हेर्नु हुनेछ |

I say to you, trust yourself and believe.

म तपाईंहरुलाई भन्छु कि, आफुप्रति विश्वास राख्नुस|

Whatever happens, don't give up.

जे सुकै होस् तर हरेस नखानुस|

Thank you.

धन्यबाद

(Applause)

(ताली)