William Kamkwamba: How I harnessed the wind

Translator: Razmik Badalyan Reviewer: Mikheil Tkavadze

Thank you.

გმადლობთ

Two years ago, I stood on the TED stage in Arusha, Tanzania.

ორი წლის წინ მე ვიდექი TED-ის სცენაზე არუშაში, ტანზანიაში.

I spoke very briefly about one of my proudest creations.

ძალიან მოკლედ ვისაუბრე ჩემს ერთ-ერთ ყველაზე საამაყო ქმნილებაზე.

It was a simple machine that changed my life.

ეს იყო უბრალო მაქანა, რომელმაც შეცვალა ჩემი ცხოვრება.

Before that time,

მანამდე

I had never been away from my home

მე არასდროს ვყოფილვარ შორს ჩემი სახლიდან

in Malawi.

რომელიც მალავიშია.

I had never used a computer.

მე არასდროს მქნოია გამოყენებული კომპიუტერი

I had never seen an Internet.

მე არასდროს მქონდა ნანახი ინტერნეტი

On the stage that day, I was so nervous.

მაგ დღეს სცენზე ისე ვინერვიულე,

My English lost,

რომ ინგლისური სულ დამავიწყდა,

I wanted to vomit.

გული მერეოდა.

(Laughter)

(სიცილი)

I had never been surrounded by so many azungu,

მე არასდროს ვყოფილვარი გარშემორტყმული ამდენი აზუნგუთი,

white people.

თეთრკანიანებით.

(Laughter)

(სიცილი)

There was a story I wouldn't tell you then.

იყო ამბავი, რომლის მოყოლაც არ მინდოდა მაშინ.

But well, I'm feeling good right now.

მაგრამ, დღეს მე თავს მშვენივრად ვგრძნობ.

I would like to share that story today.

მსურს დღეს გაგიზიაროთ ეგ ამბავი.

We have seven children in my family.

ჩვენს ოჯაშში შვიდი შვილია.

All sisters, excepting me.

ყველა დაა, ჩემს გამოკლებით.

This is me with my dad when I was a little boy.

ეს მე ვარ მამაჩემთან, როცა პატარა ბიჭი ვიყავი.

Before I discovered the wonders of science,

სანამ მეცნიერების საოცრებებეს აღმოვაჩენდი,

I was just a simple farmer

ვიყავი ერთი უბრალო ფერმერი

in a country of poor farmers.

ღარიბ ფერმერთა ქვეყანაში.

Like everyone else, we grew maize.

სხვა ყველას მზგავსად ჩვენ სიმინდს ვზრდიდით.

One year our fortune turned very bad.

ერთ წელს ბედმა ზურგი გვაქცია.

In 2001 we experienced an awful famine.

2001 წელს ჩვენ გადავიტანეთ საშინელი შიმშილობა

Within five months all Malawians began to starve to death.

ხუთ თვეში ყველა მალავიელი სიკვდილის პირას იყო შიმშილის გამო.

My family ate one meal per day, at night.

ჩემი ოჯახი დღეში ერთხელ ჭამდა, ღამით.

Only three swallows of nsima for each one of us.

მხოლოდ სამი სიმინდის ბლითი, თითოსთვის.

The food passes through our bodies.

საკვები შედიოდა ჩვენს სხეულში.

We drop down to nothing.

მაგრამ ეს იყო, არაფერი.

In Malawi, the secondary school,

მალავიის საჯარო სკოლაში

you have to pay school fees.

სწავლისთის ფული უნდა იხადო.

Because of the hunger, I was forced to drop out of school.

შიმშილის გამო იძულებული გავხვდი სკოლიდან გამოვსულვიყავი.

I looked at my father

ვუყურებდი მამაჩემს

and looked at those dry fields.

ვუყურებდი გამშრალ მიწას.

It was the future I couldn't accept.

ეს იყო მომვალი რომელსაც მე არ მივიღებდი.

I felt very happy to be at the secondary school,

ძალიან მიხაროდა სკოლაში სიარული

so I was determined to do anything possible

ამიტომ გატავწყვიტე გავაკეთო ყველაფერი რაც შემეძლო

to receive education.

რომ მიმეღო განათლება.

So I went to a library.

ასერომ ბიბლიოთეკაში წავედი.

I read books, science books, especially physics.

ვკითხულობდი წიგნებს, მეცნიერულ წიგნებს, განსაკუთრებით ფიზიკაზე.

I couldn't read English that well.

ინგლისურს კარგად არ ვფლობდი.

I used diagrams and pictures

დიაგრამებს და სურათებს ვიყენებდი

to learn the words around them.

რომ მესწავლა სიტყვები, რომლებიც მათ გარშემო იყო.

Another book put that knowledge in my hands.

კიდევ ერთი წიგნი, რომელიც ცოდნა მომცა.

It said a windmill could pump water and generate electricity.

მასში ეწერა, ქარის წიქვილს შეუძია წყლის ამოტუმბვა და ელექტროენერგიის გენერირება.

Pump water meant irrigation,

წყლის ამოტუმბა - ნიშნავს ირიგაციას,

a defense against hunger,

დაცვა შიმშილისგან,

which we were experiencing by that time.

რომელიც გვქონდა იმ პერიოდში.

So I decided I would build one windmill for myself.

ასერომ გადავწყვიტე ჩემით ამეშენებინა ერთი ჰაერის წისქვილი, ჩემთვისვე.

But I didn't have materials to use,

მაგრამ მე არ მქონდა საჭირო მასალა,

so I went to a scrap yard

ამისთვის ჯართის საძებნად წავედი

where I found my materials.

სადაც ვიპოვე საჭირო მასალა.

Many people, including my mother,

ბევრი ადამიანი, დედაჩემის ჩათვლით,

said I was crazy.

იძახოდა რომ გავგიჟდი.

(Laughter)

(სიცილი)

I found a tractor fan,

ვიპოვე ტრაქტორის პროპელერი,

shock absorber, PVC pipes.

არმოტიზატორი და პვხ-ას მილები.

Using a bicycle frame

ველოსიპედის რამის

and an old bicycle dynamo,

და ძველი ველოსიპედის დინამოს გამოყენებით,

I built my machine.

ავაშენე ჩემი მანქანა.

It was one light at first.

თავიდან ერთი ნათურა იყო.

And then four lights,

მერე ოთხი,

with switches, and even a circuit breaker,

ჩამრთველებით, და ამომრთველებითაც კი.

modeled after an electric bell.

ელექტრო ზარის მზგავსი

Another machine pumps water

მეორე მანქანა წყალს ტუმბავს

for irrigation.

ირიგაციისთვის.

Queues of people start lining up at my house

ხალხი რიგებში დგება ჩემი სახლის წინ

(Laughter)

(სიცილი)

to charge their mobile phone.

მობიური ტელეფონები, რომ დატენონ.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

I could not get rid of them.

ვერაფრით ვერ მოვიშორე.

(Laughter)

(სიცილი)

And the reporters came too,

მერე ჟურნალისტებიც მოვიდნენ,

which lead to bloggers

რომლების მომიყვანეს ბლოგერებთან

and which lead to a call from something called TED.

ამათ კიდე, ზართან რაღაცისგან რასაც TED-ი ჰქვია.

I had never seen an airplane before.

მანამდე თვითმფრინავი არ მქონდა ნანახი.

I had never slept in a hotel.

სასთუმროში არასდროს მეძინა.

So, on stage that day in Arusha,

ასერომ, სცენაზე იმ დღეს არუშაში,

my English lost,

ინგლისური რომ დამავიწყდა,

I said something like,

ვთქვი, რაღაც ამდაგვარი,

"I tried. And I made it."

"ვცადე და გამომივიდა."

So I would like to say something

ამიტომ მინდა ერთი რამის თქმა

to all the people out there like me

ყველა ადამიანს რომელიც ჩემ დღეშია

to the Africans, and the poor

აფრიკელებს, ღარიბებს,

who are struggling with your dreams.

ვინც იბრძვის თავისი ოცნებისთვის.

God bless.

ღმერთმა დაგლოცოთ.

Maybe one day you will watch this on the Internet.

შეიძლება ერთ დღეს თქვენ ნახავთ ეს ინტერნეტით.

I say to you, trust yourself and believe.

მოგიწოდებთ, ენდეთ საკუთარ თავს და გწამდეთ.

Whatever happens, don't give up.

რაც არ უნდა მოხდეს, არ დანებდეთ.

Thank you.

გმადლობთ.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)