The true cost of gold - Lyla Latif

Translator: Nisini P Reviewer: Sanjalee Chandrasekara

Gold is one of Earth’s most valuable resources,

රත්තරං යනු පෘථිවියේ එක් වටිනාම සම්පතකි.

with one kilogram regularly valued at over 55,000 US dollars.

කිලෝග්‍රෑම් එකක අගය නිතිපතා ඇමරිකානු ඩොලර් 55,000 කට වඩා වේ.

In 2020, Mali produced an estimated 71.2 tons of gold.

2020 දී මාලි හිදී රත්‍රන් ටොන් 71.2ක් නිෂ්පාදනය කර ඇත.

But Mali only saw $850 million from gold in 2020,

නමුත් 2020 දී රත්‍රන්වලට ලැබුණේ ඩොලර් මිලියන 850 ක් පමණි.

when that amount is worth billions,

එම මුදල බිලියන ගණනක් වන විට,රට

not to mention that the country likely produced much more

ඒ සඳහා බිලියන ගණනක් මුදල් ලැබෙන්නේ ටොන් 71.2 ට වඩා

than the reported 71.2 tons.

බොහෝ දේ නිෂ්පාදනය කිරීමෙන් පසුවය.

The situation isn’t unique:

තත්වය අද්විතීය නොවේ:

a number of other gold-rich countries in Africa,

මොරිටේනියාව, සෙනගල්, ගිනියාව කෝට් ඩි අයිවෝර්,ඝානාව

including Mauritania, Senegal, Guinea, Cote d’Ivoire,

බුර්කිනා ෆාසෝ සහ නයිජර් ඇතුළු අප්‍රිකාවේ රත්‍රන් ඇති රටවල් ගණනාවක

Ghana, Burkina Faso, and Niger

රත්රන් මිල බැලුවාම,

also aren’t seeing the income they should, given the price of gold.

ඔවුන්ට ලැබිය යුතු ආදායම ද නොලබයි.

The force behind this is greed

මෙය පිටුපස ඇති බලවේගය වන්නේ

on an individual, corporate, and national scale,

තනි පුද්ගල, ආයතනික සහ ජාතික පරිමාණයේ

and a corrupt system that perpetuates itself.

තණ්හාව සහ දූෂිත ක්‍රමයකි.

Although Mali has abundant gold,

මාලි රටේ රත්තරන් බහුල වුවද,

the country lacks the infrastructure to mine and export it.

එය පතල් කර අපනයනය කිරීමට රටේ යටිතල පහසුකම් හිඟයි.

So the government allows multinational corporations to apply for licenses

එබැවින් රජය බහුජාතික සමාගම්වලින් මාලි රජයට ගෙවන බදු වෙනුවට

to mine gold in exchange for taxes paid to Mali’s government.

රත්රන් කැණීම සඳහා බලපත්‍ර සඳහා අයදුම් කිරීමට අවසර දෙයි.

These taxes should, theoretically, finance development,

මෙම බදු, න්‍යායාත්මකව, රත්‍රන් කැණීම සඳහා යටිතල පහසුකම් ගොඩනැගීම,

like building the infrastructure to mine gold, improve the economy,

ආර්ථිකය වැඩිදියුණු කිරීම සහ පුරවැසියන්ට සෞඛ්‍ය සේවා සහ අධ්‍යාපනය වැනි

and provide citizens with public goods like healthcare and education.

පොදු සේවා සංවර්ධනයට යෙදවිය යුතුය.

Tax money alone isn’t enough to do these things, of course:

මෙම දේවල් කිරීමට, ඇත්ත වශයෙන්ම බදු මුදල් පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ:

a government also has to be invested in its people’s well-being,

රජයක් ද එහි ජනතාවගේ යහපැවැත්ම සඳහා ආයෝජනය කළ යුතු අතර

and government corruption can prevent progress.

එයින් රජයේ දූෂණ ප්‍රගතිය වළක්වා ගත හැකිය.

But without adequate funds,

නමුත් ප්‍රමාණවත් අරමුදල් නොමැතිව,

even the best intentioned government doesn’t stand a chance

හොඳම අභිප්‍රායක් ඇති රජයට පවා එහි පුරවැසියන් සඳහා

of improving circumstances for its citizens.

පහසුකම් වැඩි දියුණු කිරීමට අවස්ථාවක් නොලැබේ.

Foreign corporations exploit Mali’s need for tax revenue

මාලිහි බදු ආදායමේ අවශ්‍යතාවය නිසා විදේශ සංස්ථාවන් විසින්

to get the government to sign on to very unfavorable yet perfectly legal contracts.

ඉතා අවාසිදායක, පරිපූර්ණ නීතිමය ගිවිසුම් රජය ලවා අත්සන් කරවා ගනී.

For example, one such contract stated that no corporate taxes would be owed

උදාහරණයක් ලෙස, එක් කොන්ත්‍රාත්තුවක ඇත්තේ පළමු වසර 5ට බදු ගෙවිය යුතු නැති බවත්

for the first five years, costing Mali millions in tax revenue.

එමඟින් මාලි රාජ්‍යයට මිලියන ගණනක බදු ආදායමක් හිමි වන බවත්ය.

Meanwhile, mining licenses sometimes allow these corporations to take samples of gold

සමහර විට මෙම සංස්ථාවලට පතල් කැණීමේ බලපත්‍ර භාවිතයෙන්

out of the country without registering them

රත්‍රං සාම්පල ලියාපදිංචි නොකර හෝ බදු නොගෙවා

or paying taxes on them.

රටින් පිටතට ගෙන යාමට ඉඩ සැලසේ.

These should be small amounts of gold used to test for quality,

මේවා ගුණාත්මක බව පරීක්ෂා කිරීමට භාවිත වන කුඩා රත්‍රං ප්‍රමාණ විය හැක.

but the license doesn’t limit the size of samples,

නමුත් බලපත්‍රයෙන් සාම්පල ප්‍රමාණය සීමා නොකරයි,

so this creates a loophole

එබැවින් කිසිදු බද්දක් නොගෙවා

where corporations export large amounts of gold without paying any tax.

විශාල රත්‍රන් ප්‍රමාණයක් අපනයනය කිරීමේ හැකියාව එමඟින් නිර්මාණය වේ.

The multinational corporations are also evading taxes

බහුජාතික සමාගම් විසින් ඔවුන්ගේ නීත්‍යානුකූල ගෙවීම් වලට සම්බන්ධ

they are legally required to pay.

බදු පැහැර හරී.

They filter profits through a labyrinth of tax havens that’s difficult to trace.

ඔවුන් සොයා ගැනීමට අපහසු බදු තෝතැන්නක් හරහා ලාභ පෙරහන් කරයි.

Or they exaggerate their expenses so they end up owing very little in taxes.

නැතහොත් ඔවුන්ගේ වියදම් අතිශයෝක්තියට නංවය ඒ නිසා ඔවුන් ගෙවිය යුතු බදු අඩු වේ.

For instance, a corporation in Mali uses a subsidiary in Ireland

උදාහරණයක් ලෙස, මාලි හි සංස්ථාවක් අයර්ලන්තයේ අනුබද්ධ ආයතනයක් භාවිතා කරයි

to manage its operations and another subsidiary in the Netherlands

එහි මෙහෙයුම් කළමනාකරණය කිරීමට සහ එහි වෙළඳ නාමයට බලපත්‍ර ලබා දීමට

to license its brand name.

නෙදර්ලන්තයේ තවත් ආයතනයක් ඇත

The corporation in Mali pays management fees to the Irish subsidiary

මාලිවල සංස්ථාව අයර්ලන්ත අනුබද්ධ ආයතනයට කළමනාකරණ ගාස්තු ගෙවයි

and pays intellectual property license fees to the Dutch company,

ලන්දේසි සමාගමට බුද්ධිමය දේපල බලපත්‍ර ගාස්තුව ගෙවයි

all for enormous sums.

ඒ සියල්ල සිදුවන්නේ අතිවිශාල මුදලකටයි.

These costs are deducted from overall profits,

මෙම වියදම් අඩු කරන්නේ සමස්ත ලාභයෙන්,

leaving the amount subject to taxes at a bare minimum.

අවම වශයෙන් බදු වලට යටත් වන මුදල ඉතිරි වේ.

These companies also buy gold on the black market.

මෙම සමාගම් කළු වෙළඳපොළෙන්ද රත්‍රන් මිලදී ගනී.

Local, small-scale miners often operate without a license,

ප්‍රාදේශීය, කුඩා පරිමාණ පතල් කම්කරුවන්ට බොහෝ විට බලපත්‍ර නැති බැවින්

so the government is unaware of how much gold they mine.

ඔවුන් කොපමණ රත්‍රන් කැණීම් කරනවාද යන්න රජය නොදනී.

Corporations buy gold from these miners,

සංස්ථා මෙම පතල්කරුවන්ගෙන් රත්‍රන් මිල දී ගෙන,

avoiding the cost of mining the gold themselves,

රත්‍රන් කැණීමේ පිරිවැය මග හරිමින්,

and pay the miners far below market value.

පතල්කරුවන්ට ගෙවන්නේ වෙළඳපල වටිනාකමට වඩා අඩුවෙනි.

Then they turn around and tell the government

ඔවුන් රජයට පවසන්නේ තමන් විසින් සිදු නොකළ

they incurred huge expenses mining gold they didn’t mine at all.

රත්‍රන් කැණීම්වලට විශාල වියදමක් දැරූ බවයි.

There’s no way for Mali’s revenue authority to verify this information,

මාලිහි ආදායම් අධිකාරියට මෙම තොරතුරු සත්‍යාපනය කිරීමට ක්‍රමයක් නොමැති අතර

causing the country to lose even more tax money.

එමඟින් රටට තවත් බදු මුදල් අහිමි වේ.

Similarly, corporations pay corrupt government officials

ඒ හා සමානව, නීතිමය මාර්ග හරහා ක්‍රියාත්මක නොවී,

to help them smuggle gold across borders, primarily to the United Arab Emirates,

මූලික වශයෙන් එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයට දේශසීමා හරහා රත්‍රං ප්‍රවාහනය කිරීමට

rather than operating through legal channels.

සමාගම් විසින් රජයේ නිලධාරීන්ට මුදල් ගෙවයි.

In 2016, Mali reported around $200 million of exported gold,

2016 දී මාලි විසින් අපනයනය කරන ලද රත්‍රන් ඩොලර් මිලියන 200 ක් පමණ වාර්තා කළ නමුත්

but the UAE reported receiving slightly over $1.5 billion of imported gold

එම වසරේම එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයට මාලි වෙතින් ආනයනය කරන ලද රත්‍රන්වල වටිනාකම

from Mali that same year.

ඩොලර් බිලියන 1.5 කට වඩා වැඩිය.

The gold is then sold to European, American, and Asian markets from the UAE,

පසුව එම රත්‍රන් එක්සත් අරාබියේ සිට යුරෝපා, ඇමරිකා සහ ආසියානු වෙළඳපලට විකුණයි.

with no questions asked about its origins.

ඉන්පසු එහි මූලාරම්භය ගැන කිසිදු ප්‍රශ්නකිරීමක් සිදු නොවේ.

Similar patterns can be seen with gold-rich countries across Africa,

ප්‍රශ්නයක් නැතුව විකුණනු ලැබේ. සමාන රටා දැකිය හැකිය අප්‍රිකාව පුරා රන්

indicating that gold smuggling is happening on a massive scale,

අප්‍රිකාවේ රත්‍රං ඇති රටවල එවැනි රටා දැකිය හැක.

without ever being subject to taxes.

රත්‍රං ජාවාරම බදුවලට යටත් නොවී සිදුවේ

All of this creates a vicious cycle,

මේ සියල්ල විෂම චක්‍රයක් නිර්මාණය කරයි,

forcing a continued reliance

මේ තත්වය නිර්මාණය කළ සමාගම් මත

on the corporations that helped create the situation in the first place.

අඛණ්ඩව විශ්වාසය තැබීමට බල කිරීමක් ද සිදු වේ.

More than half of Mali’s citizens live below the international poverty line,

මාලිහි පුරවැසියන්ගෙන් අඩකට වඩා ජීවත් වන්නේ ජාත්‍යන්තර දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළිනි

while their nation’s wealth lines the pockets of foreign corporations

ඔවුන්ගේ ජාතියේ ධනය විදේශීය සමාගම්වල සහ දූෂිත නිලධාරීන්ගේ සාක්කුවලට වැටේ.

and corrupt officials.