Damon Horowitz: Philosophy in prison

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Wouter Valvekens

Meet Tony. He's my student.

Even voorstellen: Tony, een student van mij.

He's about my age,

Hij is ongeveer even oud als ik

and he's in San Quentin State Prison.

en zit in de Staatsgevangenis van San Quentin.

When Tony was 16 years old,

Toen Tony 16 was,

one day, one moment,

gebeurde het op een dag, op een moment:

"It was mom's gun.

"Het geweer was van mama.

Just flash it, scare the guy. He's a punk.

Gewoon mee zwaaien, de kerel bang maken. Het is een sukkelaar.

He took some money; we'll take his money. That'll teach him.

Hij nam wat geld, wij nemen zijn geld. Zal hem leren.

Then last minute, I'm thinking, 'Can't do this. This is wrong.'

Op het laatste ogenblik denk ik: 'Kan ik niet maken. Dit is fout.'

My buddy says, 'C'mon, let's do this.'

Mijn maat zegt: 'Komaan, we gaan ervoor.'

I say, 'Let's do this.'"

Ik zeg: 'We gaan ervoor.' "

And those three words, Tony's going to remember,

Die drie woorden zal Tony zich herinneren.

because the next thing he knows, he hears the pop.

Het volgende dat hij hoort, is de plof.

There's the punk on the ground, puddle of blood.

De sukkelaar ligt op de grond, in een plas bloed.

And that's felony murder --

Dat is moord --

25 to life, parole at 50 if you're lucky,

25 jaar tot levenslang, vrij onder voorwaarden als je geluk hebt.

and Tony's not feeling very lucky.

Tony voelt zich niet zo gelukkig.

So when we meet in my philosophy class in his prison

Als we elkaar ontmoeten tijdens mijn filosofieles in de gevangenis,

and I say, "In this class, we will discuss the foundations of ethics,"

en ik zeg "Tijdens deze les bespreken we de grondslagen van de ethiek,"

Tony interrupts me.

onderbreekt Tony mij.

"What are you going to teach me about right and wrong?

"Wat ga jij me leren over goed en kwaad?

I know what is wrong. I have done wrong.

Ik weet wat kwaad is. Ik heb kwaad gedaan.

I am told every day,

Ik krijg elke dag de boodschap,

by every face I see, every wall I face, that I am wrong.

van elk gezicht dat ik zie, van elke muur, dat ik fout ben.

If I ever get out of here, there will always be a mark by my name.

Als ik hier ooit buiten kom, zal er altijd een kruisje bij mijn naam staan.

I'm a convict; I am branded 'wrong.'

Ik ben een misdadiger. Ik ben gebrandmerkt als 'kwaad'.

What are you going to tell me about right and wrong?"

Wat ga jij me vertellen over goed en kwaad?"

So I say to Tony,

Ik zeg aan Tony:

"Sorry, but it's worse than you think.

"Sorry, maar het is erger dan je denkt.

You think you know right and wrong?

Denk je dat je goed en kwaad kent?

Then can you tell me what wrong is?

Kan je me zeggen wat kwaad is?

No, don't just give me an example.

Nee, niet gewoon een voorbeeld geven.

I want to know about wrongness itself, the idea of wrong.

Ik wil weten wat het kwade zelf is, de idee van het kwade.

What is that idea?

Wat is dat idee?

What makes something wrong?

Wat maakt dat iets slecht is?

How do we know that it's wrong? Maybe you and I disagree.

Hoe weten we dat het slecht is? Misschien verschillen we van mening.

Maybe one of us is wrong about the wrong.

Misschien heeft één van ons het fout over de fout.

Maybe it's you, maybe it's me -- but we're not here to trade opinions;

Misschien jij, misschien ik -- we zijn hier niet om opinies uit te wisselen.

everyone's got an opinion.

Iedereen heeft een mening.

We are here for knowledge.

We zijn hier omwille van de kennis.

Our enemy is thoughtlessness. This is philosophy."

Onze vijand is gedachtenloosheid. Dit is filosofie."

And something changes for Tony.

Voor Tony verandert er iets.

"Could be I'm wrong. I'm tired of being wrong.

"Misschien ben ik fout. Ik ben het beu om fout te zijn.

I want to know what is wrong.

Ik wil weten wat fout zijn is.

I want to know what I know."

Ik wil weten wat ik weet."

What Tony sees in that moment is the project of philosophy,

Wat Tony op dat moment ziet, is het project van de filosofie,

the project that begins in wonder --

het project dat begint met verwondering --

what Kant called "admiration and awe

wat Kant noemde "verwondering en ontzag

at the starry sky above and the moral law within."

voor de sterrenhemel boven ons en de morele wet vanbinnen."

What can creatures like us know of such things?

Wat kunnen schepselen als wij daarvan weten?

It is the project that always takes us back to the condition of existence --

Het is het project dat ons steeds terugbrengt naar de conditie van het bestaan --

what Heidegger called "the always already there."

wat Heidegger noemde "wat altijd al daar was".

It is the project of questioning what we believe and why we believe it --

Het is het project van het in vraag stellen wat en waarom we geloven --

what Socrates called "the examined life."

wat Socrates "het onderzochte leven" noemde.

Socrates, a man wise enough to know that he knows nothing.

Socrates, een man die wijs genoeg was om te weten dat hij niets weet.

Socrates died in prison,

Socrates stierf in de gevangenis,

his philosophy intact.

met behoud van zijn filosofie.

So Tony starts doing his homework.

Tony begint zijn huiswerk te doen.

He learns his whys and wherefores, his causes and correlations,

Hij studeert zijn waaroms, waarvoors, oorzaken en verbanden,

his logic, his fallacies.

zijn logica, zijn drogredeneringen.

Turns out, Tony's got the philosophy muscle.

Blijkt dat Tony over de filosofiespier beschikt.

His body is in prison, but his mind is free.

Zijn lichaam is gevangen, zijn geest is vrij.

Tony learns about the ontologically promiscuous,

Tony leert over het ontologisch promiscue individu,

the epistemologically anxious,

de epistemologische bangerik,

the ethically dubious, the metaphysically ridiculous.

het ethische twijfelgeval en de metafysische risee.

That's Plato, Descartes, Nietzsche

Dat zijn Plato, Descartes, Nietzsche

and Bill Clinton.

en Bill Clinton.

So when he gives me his final paper,

Als hij me zijn eindwerk overhandigt,

in which he argues that the categorical imperative

waarin hij betoogt dat de categorische imperatief

is perhaps too uncompromising

misschien te onbuigzaam is

to deal with the conflict that affects our everyday

voor de omgang met de conflicten van elke dag,

and challenges me to tell him

en als hij me uitdaagt om hem te zeggen

whether therefore we are condemned to moral failure,

of we daardoor gedoemd zijn tot moreel falen,

I say, "I don't know.

zeg ik: "Ik weet het niet.

Let us think about that."

Laten we daarover nadenken."

Because in that moment, there's no mark by Tony's name;

Want op dat moment staat er geen kruisje bij Tony's naam.

it's just the two of us standing there.

Het zijn gewoon wij tweeën die daar staan.

It is not professor and convict,

Niet de professor en de veroordeelde,

it is just two minds ready to do philosophy.

gewoon twee geesten die klaar zijn om aan filosofie te doen.

And I say to Tony,

Ik zeg aan Tony:

"Let's do this."

"We gaan ervoor."

Thank you.

Hartelijk dank.

(Applause)

(Applaus)