Damon Horowitz: Philosophy in prison

Damon Horowitz: Cezaevinde felsefe

165,373 views ・ 2011-11-28

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ömer Genal Gözden geçirme: Sancak Gülgen
00:15
Meet Tony. He's my student.
0
15260
2000
Tony ile tanisin. Benim bir ogrencim.
00:17
He's about my age,
1
17260
2000
Yaklasik benim yasimda,
00:19
and he's in San Quentin State Prison.
2
19260
3000
ve San Quentin Devlet Hapishanesi'nde.
00:22
When Tony was 16 years old,
3
22260
3000
Tony 16 yasindayken,
00:25
one day, one moment,
4
25260
3000
bir gun, bir an,
00:28
"It was mom's gun.
5
28260
2000
"Annesinin silahiydi.
00:30
Just flash it, scare the guy. He's a punk.
6
30260
2000
Sadece gorunup kac, adami korkut. O bir toy.
00:32
He took some money; we'll take his money. That'll teach him.
7
32260
2000
O bir miktar para aldi, biz de onun parasini alacagiz. Bu ona bir ders olacak.
00:34
Then last minute, I'm thinking, 'Can't do this. This is wrong.'
8
34260
3000
Sonra son dakika, dusundum ki, "Bunu yapamam. Bu yanlis."
00:37
My buddy says, 'C'mon, let's do this.'
9
37260
2000
Kankam dedi ki, "Hadi su isi yapalim."
00:39
I say, 'Let's do this.'"
10
39260
4000
Ben de " Hadi yapalim." dedim
00:44
And those three words, Tony's going to remember,
11
44260
2000
Ve o uc kelime, Tony bunlari hatirlayacak,
00:46
because the next thing he knows, he hears the pop.
12
46260
2000
cunku biliyor oldugu sonraki sey, polisi duyuyor olduguydu.
00:48
There's the punk on the ground, puddle of blood.
13
48260
2000
Toy yerdeydi, kanlar icinde.
00:50
And that's felony murder --
14
50260
2000
Ve bu agir bir cinayetti.
00:52
25 to life, parole at 50 if you're lucky,
15
52260
2000
25 yil, eger sansi olursa 50sinde sartli tahliye edilecekti,
00:54
and Tony's not feeling very lucky.
16
54260
3000
ve Tony kendisini pek sansli hissetmiyordu.
00:57
So when we meet in my philosophy class in his prison
17
57260
3000
Sonralari hapishanesindeki felsefe dersinde karsilastigimiz zaman
01:00
and I say, "In this class, we will discuss the foundations of ethics,"
18
60260
4000
ben dedim ki, " Bu sinifta, biz ahlakin temellerini tartisacagiz,"
01:04
Tony interrupts me.
19
64260
2000
Tony benim sozumu kesti.
01:06
"What are you going to teach me about right and wrong?
20
66260
2000
" Bana dogru ve yanlis hakkinda ne ogreteceksiniz?
01:08
I know what is wrong. I have done wrong.
21
68260
3000
Ben yanlisi biliyorum. Yanlis yaptim.
01:11
I am told every day,
22
71260
2000
Her gun bana boyle deniyor,
01:13
by every face I see, every wall I face, that I am wrong.
23
73260
3000
gordugumuz herkez, karsilastigim herbir duvar, bana hatali oldugumu soyluyor.
01:16
If I ever get out of here, there will always be a mark by my name.
24
76260
3000
Eger ben bir gun buradan cikarsam, benim ismim damgalanmis olacak.
01:19
I'm a convict; I am branded 'wrong.'
25
79260
2000
Ben bir sucluyum. Ben damgalanmis bir 'Hata'yim.
01:21
What are you going to tell me about right and wrong?"
26
81260
3000
Bana sen dogru ve yanlis hakkinda ne anlatacaksin?"
01:24
So I say to Tony,
27
84260
3000
Sonra ve Tony'e dedim ki,
01:27
"Sorry, but it's worse than you think.
28
87260
3000
"Uzgunum, fakat durum senin dusundugunden de kotu.
01:30
You think you know right and wrong?
29
90260
2000
Sen dogru ve yanlisi bildigini mi iddaa ediyorsun?
01:32
Then can you tell me what wrong is?
30
92260
2000
O zaman bana yanlisin ne oldugunu soyleyebilir misin?
01:34
No, don't just give me an example.
31
94260
2000
Hayir, bana sadece bir ornek verme.
01:36
I want to know about wrongness itself, the idea of wrong.
32
96260
3000
Ben yanlisligin kendisini bilmek istiyorum, yanlislik fikrini.
01:39
What is that idea?
33
99260
2000
O fikir nedir?
01:41
What makes something wrong?
34
101260
2000
Birseyi yanlis yapan sey nedir?
01:43
How do we know that it's wrong? Maybe you and I disagree.
35
103260
3000
Birseyin yanlis oldugunu nasil biliyorsun? Belki senle ben ayni fikirde degiliz.
01:46
Maybe one of us is wrong about the wrong.
36
106260
2000
Belki birimiz yanlis hakkinda yaniliyor.
01:48
Maybe it's you, maybe it's me -- but we're not here to trade opinions;
37
108260
2000
Belki o sensin, belki benim. Fakat biz burada dusuncelerin ticaretini yapmak icin degiliz.
01:50
everyone's got an opinion.
38
110260
2000
Herkezin bir dusuncesi vardir.
01:52
We are here for knowledge.
39
112260
2000
Biz bilgi icin buradayiz.
01:54
Our enemy is thoughtlessness. This is philosophy."
40
114260
4000
Bizim dusmanimiz dusuncesizlik. Felsefemiz bu."
01:58
And something changes for Tony.
41
118260
3000
Ve Tony icin birseyler degismeye basladi,
02:03
"Could be I'm wrong. I'm tired of being wrong.
42
123260
3000
"Belki hataliyim. Fakat hatali olmaktan yoruldum.
02:06
I want to know what is wrong.
43
126260
2000
Ben neyin yanlis oldugunu ogrenmek istiyorum.
02:08
I want to know what I know."
44
128260
2000
Ben neyi bildigimi bilmek istiyorum."
02:10
What Tony sees in that moment is the project of philosophy,
45
130260
3000
Tony'nin o an anladigi sey felsefe projesiydi,
02:13
the project that begins in wonder --
46
133260
2000
merak ile baslayan proje,
02:15
what Kant called "admiration and awe
47
135260
2000
Kant'in " takdir ve huşu
02:17
at the starry sky above and the moral law within."
48
137260
3000
yildizli gokyuzunde yukarida ve ahlaki kurallar icerisinde." olarak tanimladigi sey.
02:20
What can creatures like us know of such things?
49
140260
2000
Bizim gibi varliklar boyle tur seyleri neyi bilir?
02:22
It is the project that always takes us back to the condition of existence --
50
142260
3000
Bu proje bizi herzaman varolmanin kosullarina geri alip goturen bir projedir,
02:25
what Heidegger called "the always already there."
51
145260
3000
Heidegger'in "her zaman hazirda orada" dedigi sey.
02:28
It is the project of questioning what we believe and why we believe it --
52
148260
3000
Bu neye ve nicin inandigimizin sorgulandigi bir proje,
02:31
what Socrates called "the examined life."
53
151260
2000
Sokrates'in "hayatin sinanmasi" diyerek tabir ettigi sey.
02:33
Socrates, a man wise enough to know that he knows nothing.
54
153260
3000
Sokrates, hicbir sey bilmedigini bilecek kadar bir alim adam.
02:36
Socrates died in prison,
55
156260
3000
Sokrates hapishanede olmustur,
02:39
his philosophy intact.
56
159260
3000
felsefesi sapasaglam.
02:42
So Tony starts doing his homework.
57
162260
2000
Boylelikle Tony odevini yapmaya basliyor.
02:44
He learns his whys and wherefores, his causes and correlations,
58
164260
2000
Nicinlerini, ne sebeptenlerini, nedenlerini ve baglantilarini,
02:46
his logic, his fallacies.
59
166260
2000
mantigini ve yanlislarini ogreniyor.
02:48
Turns out, Tony's got the philosophy muscle.
60
168260
2000
Durum tersine dondu ve Tony Felsefe de acayip guclu oldu.
02:50
His body is in prison, but his mind is free.
61
170260
2000
Onun bedeni hapisteydi fakat akli ozgurdu.
02:52
Tony learns about the ontologically promiscuous,
62
172260
2000
Tony varliksal olarak karmakarisik,
02:54
the epistemologically anxious,
63
174260
2000
epitomolojik olarak endiseyi
02:56
the ethically dubious, the metaphysically ridiculous.
64
176260
3000
ahlaki olarak supheyi ogrendi.
02:59
That's Plato, Descartes, Nietzsche
65
179260
2000
Bunlar, Plato, Dekart, Nietzsche,
03:01
and Bill Clinton.
66
181260
2000
ve Bill Clinton idi.
03:03
So when he gives me his final paper,
67
183260
3000
Boylece, o en son yazisini bana verdiginde,
03:06
in which he argues that the categorical imperative
68
186260
2000
ki bu yazisinda siniflandirilmis kacinilmazligi tartisiyor,
03:08
is perhaps too uncompromising
69
188260
2000
gunluk islerimizi etkileyen catismalarla ve mucadelerle
03:10
to deal with the conflict that affects our everyday
70
190260
2000
basa cikmak icin asiri uyumsuzdu.
03:12
and challenges me to tell him
71
192260
2000
ona ahlaki basarisizlikta suclanmamiza ragmen
03:14
whether therefore we are condemned to moral failure,
72
194260
2000
dedim ki
03:16
I say, "I don't know.
73
196260
2000
"Bilmiyorum.
03:18
Let us think about that."
74
198260
2000
Bu konuda biraz dusunelim."
03:20
Because in that moment, there's no mark by Tony's name;
75
200260
2000
Cunku o an artik Tony'in isminde bir damga yoktu.
03:22
it's just the two of us standing there.
76
202260
2000
Orada oturan sadece ikimizdik.
03:24
It is not professor and convict,
77
204260
2000
Profesor ve mahkum olarak degil,
03:26
it is just two minds ready to do philosophy.
78
206260
2000
felesefe yapmak icin hazir olan iki beyin olarak.
03:28
And I say to Tony,
79
208260
2000
Ve Tony'e dedim ki,
03:30
"Let's do this."
80
210260
3000
"Hadi bu isi halledelim."
03:33
Thank you.
81
213260
2000
Tesekkurler.
03:35
(Applause)
82
215260
9000
(Alkislar)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7