How to Speak So That People Want to Listen | Julian Treasure | TED

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II

The human voice:

دەنگی مرۆڤ:

It's the instrument we all play.

ئەو ئامێرە موزیکیەیە کە هەموومان دەیژەنین.

It's the most powerful sound in the world, probably.

لەوانەیە، بەهێزترین دەنگ بێت لە جیهاندا.

It's the only one that can start a war or say "I love you."

ئەو تەنها شتە کە جەنگ هەڵبگیرسێنێت یان بڵێت خۆشم دەوێیت.

And yet many people have the experience

بەڵام هێشتا هەندێک خەڵک توشی ئەوە بوون

that when they speak, people don't listen to them.

کە قسە دەکەن، خەڵک گوێیان لێ ناگرن.

And why is that?

ئەمە بۆچی؟

How can we speak powerfully to make change in the world?

چۆن بتوانین بەشێوەیەکی ئەوەندە بەهێز قسە بکەین گۆڕانکاری لە جیهاندا بکەین؟

What I'd like to suggest,

ئەوەی دەمەوێت کە پێشنیاری بکەم،

there are a number of habits that we need to move away from.

چەند خویەکە کە پێویستە لێی دور بکەوینەوە.

I've assembled for your pleasure here seven deadly sins of speaking.

حەوت خووی کووشندەی قسەکردنم بۆ دیاریکردوون.

I'm not pretending this is an exhaustive list,

نامەوێت وا دەربخەم کە ئەمە هەمویەتی،

but these seven, I think, are pretty large habits that we can all fall into.

بەڵام ئەم حەوت دانەیە، پێموابێت، چەند دانەیەکن کە زۆر تێی دەکەوین.

First, gossip.

یەکەم، غەیبەتکردن.

Speaking ill of somebody who's not present.

خراپ باسکردنی کەسێک کە لەو شوێنە نییە.

Not a nice habit, and we know perfectly well

خویەکی جوان نیە، وە دڵنیاین

the person gossiping, five minutes later, will be gossiping about us.

ئەو کەسەی غەیبەت دەکات، پێنج خولەک دواتر غەیبەتی خۆشمان دەکات.

Second, judging.

دووەم: لەخۆوەبڕیاردان لەسەر کەسێک.

We know people who are like this in conversation,

خەڵک دەناسین ئاواهییە لە گفتوگۆدا، و

and it's very hard to listen to somebody

زۆر قورسە گوێ لە کەسێک بگریت

if you know that you're being judged and found wanting at the same time.

ئەگەر بزانیت لەخۆوە بڕیارت لەسەر دراوە و ئەشیەوێ هەر گوێی لێگریت.

Third, negativity.

سێیەم: ڕەشبینی بوون.

You can fall into this.

دەکرێت بکەونە ئەمەوە.

My mother, in the last years of her life, became very negative,

دایکم، لەساڵەکانی کۆتاییدا زۆر رەشبین بوو، و

and it's hard to listen.

زۆر قورسبوو وایلێکەیت گوێگرێت.

I remember one day, I said to her, "It's October 1 today,"

بیرمە ڕۆژێکیان پێموت، "ئەمڕۆ یەکی تشرینی یەکەم، و"

and she said, "I know, isn't it dreadful?"

ئەویش وتی، "ئەوە شتێکی خراپ نییە؟"

(Laughter)

(پێکەنین)

It's hard to listen when somebody's that negative.

کەسێک ئەوەندە ڕەشبین بێت قورسە گوێبگرێت.

(Laughter)

(پێکەنین)

And another form of negativity, complaining.

جۆرێکی تریش ڕەشبینیش، بۆڵەبۆڵکردن.

Well, this is the national art of the U.K.

ئەمە هونەرێکی نەتەوییە لە بەریتانیا.

It's our national sport.

وەرزشە میللییەکەمانە.

We complain about the weather, sport, about politics, about everything,

بەردەوام بۆڵەمان یەت بۆ کەش و هەوا، وەرزش، سیاسەت، و هەموو شتێک.

but actually, complaining is viral misery.

بەڵام ڕاستییەکەی، بۆڵەبۆڵکردن مەینەتییەکی گوازراوەیە.

It's not spreading sunshine and lightness in the world.

گواستنەوەی خۆرهەتا و ڕووناکی نییە لە جیهاندا.

Excuses.

پۆزش هێنانەوە

We've all met this guy.

هەموومان کەسی وامان دیوە.

Maybe we've all been this guy.

لەوانەشە هەر یەکێ لە ئێمە وابوبێتین.

Some people have a blamethrower.

هەندێک کەس لۆمە دەبەخشنەوە.

They just pass it on to everybody else

یەکسەر لۆمە بەسەر هەموواندا دەبەخشنەوە و

and don't take responsibility for their actions,

هەرگیز بەرپرسیارێتی کردەوەکانیان هەڵناگرن، و

and again, hard to listen to somebody who is being like that.

دووبارە، قورس گوێ لە کەسێکی لەو جۆرە بگریت.

Penultimate, the sixth of the seven,

پێش کۆتایی، شەشەم دانە لە حەوت خاڵەکە،

embroidery, exaggeration.

زیاد پێوەنان، زۆر گەورەکردن.

It demeans our language, actually, sometimes.

ڕاستییەکەی، هەندێک جار، ئەوە لە نرخی زمانەکەمان کەم دەکاتەوە.

For example, if I see something that really is awesome,

بۆ نمونە، کاتێک کە شتێک دەبینم کە بەراستی سەرنج راکێش بێت

what do I call it?

چی پێبڵێم؟

(Laughter)

(پێکەنین)

And then, of course, this exaggeration becomes lying,

ئینجا، بێگومان، ئەم زۆر پێوەنانە دەبێت بە درۆکردن و

and we don't want to listen to people we know are lying to us.

بێگومان کەسمان نامانەوێت گوێ لە کەسێک بگرین کە دەزانین درۆ دەکات.

And finally, dogmatism.

کۆتا دانەش، وشکەباوەڕی.

The confusion of facts with opinions.

تێکەڵکردنی ڕاستییەکان لەگەڵ بیروبۆچوونەکان.

When those two things get conflated,

کاتێک ئەو دوو شتە تێکەڵدەکرێن،

you're listening into the wind.

تۆ گوێ لە با دەگریت.

You know, somebody is bombarding you with their opinions as if they were true.

دەزانیت، کەسێک دایگرتویتەتەوە بە بۆچوونی خۆی وەک ئەوەی ئەوە ڕاستییەکان بێت.

It's difficult to listen to that.

قورسە گوێ لەوە بگریت.

So here they are, seven deadly sins of speaking.

کەواتە ئەمانەن، حەوت هەڵە کوشندەکەی قسەکردن.

These are things I think we need to avoid.

ئەمانە ئەو شتانەن پێموایە دەبێت خۆمان بەدوور بگرین لێی.

But is there a positive way to think about this?

بەڵام هیچ ڕێگایەکی ئەرێنی هەیە بۆ بیرکردنەوە لەمە؟

Yes, there is.

بەڵێ هەیە.

I'd like to suggest that there are four really powerful cornerstones, foundations,

دەمەوێ پێشنیاری ئەوە بکەم کە چوار بەردی بناغەی، دامەزراوەی بەهێز هەیە،

that we can stand on if we want our speech

دەتوانین لەسەری بوەستین ئەگەر بمانەوێت قسەکانمان

to be powerful and to make change in the world.

بەهێز بن و بتوانین گۆڕانکارییەک لە جیهانا درووستکەین.

Fortunately, these things spell a word.

خۆشبەختانە، لە وشەیەکدا کۆدەکرێتەوە.

The word is "hail," and it has a great definition as well.

وشەکە، "هەیڵە،" و پێناسەیەکی مەزنیشی هەیە

I'm not talking about the stuff that falls from the sky

من باسی ئەو شتە ناکەم کە لە ئاسمانەوە دەبارێت و

بەر سەرت دەکەوێت.

and hits you on the head.

I'm talking about this definition,

باسی ئەم پێناسەیە دەکەم،

to greet or acclaim enthusiastically,

سڵاو بۆ بکرێت و بەپەرۆشەوە گوێت لێگرن،

which is how I think our words will be received

کە پێموایە بەو شێوەیە قسەکانمان وەر دەگیرێت

if we stand on these four things.

ئەگەر لەسەر ئەم چوار بناغەیە بووەستین.

So what do they stand for?

کەواتە وشەکان چین؟

See if you can guess.

بزانن نایخەمڵێنن.

The H, honesty, of course,

پیتی یەکەم، ڕاستگۆییە، بێگومان

being true in what you say, being straight and clear.

ڕأستگۆ بیت لەوەدا کە دەیڵێیت، ڕاست و ڕەوان و ڕوون بیت.

The A is authenticity, just being yourself.

پیتی دووەم ڕەسەنێتییە، ئەسڵی خۆت بیت.

A friend of mine described it as standing in your own truth,

هاوڕێیەکم بەم شێوەیە پێناسەی کرد، وەک وەستان لەناو ڕاستی خۆتدا،

which I think is a lovely way to put it.

کە پێموابێت شێوازێکی جوانە بۆ دەربڕینی.

The I is integrity, being your word,

سێیەم، بێگەردی، خاوەنی قسەی خۆتبیت،

actually doing what you say,

ئەوە بکەیت کە دەیڵێیت، و

and being somebody people can trust.

کەسێک بیت خەڵک بتوانن متمانەت پێبکەن.

And the L is love.

دوواین دانەش خۆشەویستی.

I don't mean romantic love,

مەبەستم خۆشەویستی ڕۆمانسی نییە،

but I do mean wishing people well, for two reasons.

بەڵکو مەبەستم ئەوەیە هیوای باشی بۆ خەڵک بخوازی، لەبەر دوو هۆکار.

First of all, I think absolute honesty may not be what we want.

یەکەم شت، پێموابێت ڕاستگۆیی تەواوەتی ئەوە نەبێت کە بمانەوێت.

I mean, my goodness, you look ugly this morning.

بۆ نموونە، بڵێی ئای خوایە ئەم بەیانییە ناشرینیت.

Perhaps that's not necessary.

بێگومان پێویست بەوە ناکات.

Tempered with love, of course, honesty is a great thing.

بەدڵنیاییەوە ڕاستگۆیی ئەگەر خۆشەویستی لەگەڵبێت شتێکی مەزنە.

But also, if you're really wishing somebody well,

هەروەها ئەگەر هیوای باشی بۆ کەسێک بخوازیت،

it's very hard to judge them at the same time.

زۆر قورسە لە هەمان کاتدا لەخۆوە بڕیاریان لەسەر بەیت.

I'm not even sure you can do those two things simultaneously.

دڵنیاش نیم ئەگەر بتوانیت ئەو دوو شتە پێکەوە بکەیت.

So hail.

کەواتە، وشەی هەیڵ.

Also, now that's what you say,

ئێستا، ئەو وشانەن کە پەیوەست دەبی پێوەی، و

and it's like the old song, it is what you say,

وەک گۆرانییە کۆنەکە، ئەو شتانەی دەیڵێیت،

it's also the way that you say it.

هەروەها شێوازی وتنیشی.

You have an amazing toolbox.

سندوقێکی ئامێری دەنگی سەرسوڕهێنەرتان هەیە.

This instrument is incredible,

ئەم ئامێری دەنگە سەرسوڕهێنەرە، و

and yet this is a toolbox that very few people have ever opened.

لەگەڵ ئەوەشدا سندوقێکە کە زۆر کەم کەس کردوویانەتەوە.

I'd like to have a little rummage in there with you now

ئەمەوێ پێکەوە کەمێک بە وردی پیایا بگەڕێین و

and just pull a few tools out

چەند ئامرازێک دەرکەین

that you might like to take away and play with,

کە بتوانن بیبەن و یاری پێبکەن، و

which will increase the power of your speaking.

هێزی قسەکردنتان زیاتر بکات.

Register, for example.

بۆ نموونە، مەودای دەنگ.

Now, falsetto register may not be very useful most of the time,

ئێستا، مەودایەکی دەنگی زۆر بەرز لەوانەیە زۆربەی کات زۆر بەسوود نەبێت،

but there's a register in between.

بەڵام مەودایەکی دەنگ هەیە لەو نێوەندەدا.

I'm not going to get very technical about this

زۆر ناچمە وردەکارییە تەکنیکییەکانی ئەمانەوە

for any of you who are voice coaches.

ئەگەر یەکێک لە ئێوە ڕاهێنەری دەنگی بن.

You can locate your voice, however.

بەڵام، دەتوانی مەودای دەنگی گونجاو دیاری بکەیت.

So if I talk up here in my nose, you can hear the difference.

ئەگەر بێت و بە لوتم قسە بکەم، هەست بە جیاوازییەکە دەکەن.

If I go down here in my throat,

ئەگەر بچمە خوارەوە بۆ قوڕگم،

which is where most of us speak from most of the time.

کە زۆربەمان زۆربەی کاتەکان قسەی پێ دەکەین.

But if you want weight,

بەڵام ئەگەر کێشی دەنگ بوێت،

you need to go down here to the chest.

پێویستە بچیتە خوارەوە بۆ سنگ.

You hear the difference?

گوێتان لە جیاوازییەکەیە؟

We vote for politicians with lower voices, it's true,

سیاسەتمەدارەکان دەبەستینەوە بە نزمی دەنگەوە، ئەوە ڕاستە،

because we associate depth with power

چونکە قوڵی دەبەستینەوە بە هێزەوە و

and with authority.

بە دەسەڵاتەوە.

That's register.

ئەوە مەودای دەنگە.

Then we have timbre.

ئینجا خەسڵەتی دەنگ.

It's the way your voice feels.

هەستکردنمانە بۆ دەنگەکە.

Again, the research shows

دووبارە، توێژینەوە نیشانی دەدات

that we prefer voices which are rich, smooth, warm,

ئەو دەنگانەمان بەلاوە خوازراوە کە دەوڵەمەند، نەرم، و گەرمە،

like hot chocolate.

وەک چکلێتی گەرم.

Well if that's not you, that's not the end of the world,

ئەگەر واهیش نەبیت، ئەوە کۆتایی دنیا نییە،

because you can train.

چونکە دەتوانی ڕاهێنان بکەیت.

Go and get a voice coach.

بڕۆ و ڕاهێنەرێکی دەنگ بگرە.

And there are amazing things you can do

شتی سەرسوڕهێنەریش هەیە بتوانی بیکەیت

with breathing, with posture, and with exercises

بە هەناسە، شێوەی وەستان، و ڕاهێنانەکان

to improve the timbre of your voice.

بۆ باشترکردنی خەسڵەتی جیاکەرەوەی دەنگت.

Then prosody. I love prosody.

ئینجا پرۆسۆدی. پرۆسۆدیم حەز لێیە.

This is the sing-song, the meta-language

ئەمە بەرز و نزمکردنی دەنگ، ئەو شێوە زمانەیە

that we use in order to impart meaning.

بەکاریدەهێنین بۆ گەیاندنی واتا.

It's root one for meaning in conversation.

ڕەگی یەکەمی واتایە لە گفتوگۆدا.

People who speak all on one note are really quite hard to listen to

ئەو کەسانەی لەسەر یەک ئاواز قسە دەکەن گوێگرتن بۆیان قورسە

if they don't have any prosody at all.

ئەگەر هیچ پرۆسۆدییەکیان نەبێت.

That's where the word "monotonic" comes from,

لەوێدا وشەی یەک یۆنی یەت،

or monotonous, monotone.

یان هاوتۆنی، و تاک تۆنی.

Also, we have repetitive prosody now coming in,

هەروەها، ئێستا پرۆسۆدی دووبارەبووشمان هەیە،

where every sentence ends as if it were a question

کە تیایدا هەر ڕستەیەک کۆتایی دێت وەک ئەوەی پرسیارێک بووبێت

when it's actually not a question, it's a statement?

کە لە ڕاستیدا پرسیار نییە، و تەنیا ڕستەیەکە؟

(Laughter)

(پێکەنین)

And if you repeat that one,

ئەگەر ئەوەش دووبارە بکەیتەوە،

it's actually restricting your ability to communicate through prosody,

لە ڕاستیدا توانات سنوردار دەکات بۆ پەیوەندی لەڕێگەی پرۆسۆدییەوە،

which I think is a shame,

کە پێموایە جێی داخە،

so let's try and break that habit.

کەواتە با هەوڵبەین ئەو خووە نەهێڵین.

Pace.

خێرایی.

I can get very excited by saying something really quickly,

ئەتوانم زۆر بخرۆشێ بە وتنی شتێک بە خێرایی،

or I can slow right down to emphasize,

یان ئەتوانم هێواش ببمەوە بۆ تیشک خستنە سەر شتێک، و

and at the end of that, of course, is our old friend silence.

بێگومان لە کۆتایی ئەوەشدا هەر بێدەنگییەکە یەتەوە.

There's nothing wrong with a bit of silence in a talk, is there?

هیچ کێشەیەک نابێت ئەگەر لە قسەکردندا کەمێک بێدەنگی هەبێ، وانییە؟

We don't have to fill it with ums and ahs.

پێویست ناکات بە ئم و ئاه پڕیانکەیتەوە.

It can be very powerful.

دەکرێت زۆر بەهێز بن.

Of course, pitch often goes along with pace

بێگومان، پلەی بەرز و نزمی دەنگ زۆرجار لەگەڵ خێراییا دەڕوات

to indicate arousal, but you can do it just with pitch.

بۆ ئاماژەکردن بە هێنانەجۆش، بەڵام دەتوانی بە بەرز و نزمی دەنگ ئەوە بکەیت.

Where did you leave my keys?

کلیلەکانم لەکوێ داناوە؟

(Higher pitch) Where did you leave my keys?

(دەنگی بەرزتر) کلیلەکانم لەکوێ داناوە؟

So, slightly different meaning in those two deliveries.

کەواتە واتایەکی کەمێک جیاواز لەو دوو شێوە وتنەدا.

And finally, volume.

لە کۆتاییشدا، قەبارەی دەنگەکە.

(Loud) I can get really excited by using volume.

(بەرز) دەتوانم زۆر بەجۆشەوە بم بە بەکارهێنانی قەبارە.

Sorry about that, if I startled anybody.

ببورن بۆ ئەوە، ئەگەر کەسێکم ڕاچڵەکاندبێت.

Or, I can have you really pay attention by getting very quiet.

یان، ئەتوانم واتان لێبکەم سەرنجێکی زۆر بەن بە بێدەنگبوون.

Some people broadcast the whole time.

هەندێک کەس بەدرێژایی کاتەکە پەخش دەکەن.

Try not to do that.

هەوڵبەن ئەوە نەکەن.

That's called sodcasting,

بەوە دەوترێت لێدانی موزیکێکی بەرز لە شوێنی گشتیدا.

(Laughter)

(پێکەنین)

Imposing your sound on people around you carelessly and inconsiderately.

کەمتەرخەمانە و بێبایەخانە دەنگی خۆت بسەپێنیت بەسەر چواردەوری خۆتدا.

Not nice.

جوان نییە.

Of course, where this all comes into play most of all

بێگومان، ئەو شوێنەی هەموو ئەمانەی تێدا یەتە کارەوە

is when you've got something really important to do.

ئەوکاتەیە کە شتێکی زۆر گرنگت هەیە بیکەیت.

It might be standing on a stage like this and giving a talk to people.

لەوانەیە وەستان بێت لەسەر سەکۆیەک و وتاردان بێت بۆ خەڵکانێک.

It might be proposing marriage,

یان داخوازیکردنی هاوسەرگیری،

asking for a raise, a wedding speech.

داواکردنی پلە بەرزکردنەوە، وتاری هاوسەرگیری.

Whatever it is, if it's really important,

هەرچییەک بێت، ئەگەر بەڕاستی گرنگ بێت،

you owe it to yourself to look at this toolbox

پێویستە خۆت سەیری ئەم سنوقی ئامرازە دەنگییە بکەیت و

and the engine that it's going to work on,

سەیری بزوێنەرەکە بکەیت کە کاری لەسەر دەکات، و

and no engine works well without being warmed up.

هیچ بزوێنەرێکیش بێ ئەوەی گەرم بکرێت باش کارناکات.

Warm up your voice.

دەنگت گەرمکە.

Actually, let me show you how to do that.

با نیشانتان بدەم چۆن ئەوە دەکرێت.

Would you all like to stand up for a moment?

دەتوانن هەمووتان بۆ ساتێک هەستن؟

I'm going to show you

با نیشانتان بدەم

the six vocal warm-up exercises that I do before every talk I ever do.

شەش ڕاهێنانەکەی گەرمکردنی دەنگ کە پێش هەر قسەکردنێک دەیکەم.

Any time you're going to talk to anybody important, do these.

هەرجارێک قسەت لەگەڵ کەسێکی گرنگدا کرد، ئەمانە بکە.

First, arms up, deep breath in,

یەکەم، قۆڵەکانت بەرزکەرەوە، هەناسەیەکی قوڵ هەڵمژە، و

and sigh out, ahhhhh, like that.

هەناسە بەرەوە، ئاهههه، ئاواهی.

One more time.

یەکجاری تر.

Ahhhh, very good.

ئاههههه، زۆر باشە.

Now we're going to warm up our lips,

ئێستا لێوەکانمان گەرم دەکەین و،

and we're going to go Ba, Ba, Ba, Ba,

دەست دەکەین بە وتنی با، با، با، با،

Ba, Ba, Ba, Ba. Very good.

با، با، با، با. زۆرباشە.

And now, brrrrrrrrrr,

ئێستاش، بڕرررر،

just like when you were a kid.

هەر وەک ئەوکاتەی مناڵبوون.

Brrrr. Now your lips should be coming alive.

بڕررر. ئێستا لێوەکانتان پێویستە وەک زیندوویان لێبێت.

We're going to do the tongue next

دواتر ڕاهێنان بە زمان دەکەین

with exaggerated la, la, la, la, la, la, la, la, la.

بە بەبەرزی وتنی لا، لا، لا، لا، لا، لا، ڵا.

Beautiful. You're getting really good at this.

جوانە. خەریکە باشدەبن لەمەدا.

And then, roll an R. Rrrrrrr.

ئینجا هەڵگێڕانەوەی زمان، ڕڕڕڕڕڕ.

That's like champagne for the tongue.

ئەوە وەک مەی وایە بۆ زمان.

Finally, and if I can only do one,

لە کۆتاییشدا، و ئەگەر بتوانم یەک دانە بکەم،

the pros call this the siren.

شارەزایان بەمە دەڵێن وێڕەوێڕ.

It's really good. It starts with "we" and goes to "aw."

بەڕاستی زۆر باشە. بە وی دەست پێدەکات و ئینجا ئاو.

The "we" is high, the "aw" is low.

وییەکە بەرزە، ئاو ەکەش نزمە.

So you go, weeeaawww, weeeaawww.

بۆیە دەڵێت، ویییی یاووو، ویییییی یاوو.

Fantastic. Give yourselves a round of applause.

زۆر باشە. ئێستا چەپڵەیەک بۆخۆتان لێبەن.

Take a seat, thank you.

دەستان خۆش، دانیشن.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

Next time you speak, do those in advance.

جاری داهاتوو کە قسەتان کرد، پێشوەخت ئەوانە بکەن.

Now let me just put this in context to close.

ئێستا با ئەمە بخەمە میانەی تەواوکردنی بابەتەکە.

This is a serious point here.

ئەمە خاڵێکی زۆر گرنگە لێرەدا.

This is where we are now, right?

ئێمە ئێستا لێرەداین، وانییە؟

We speak not very well

باش قسە ناکەین

to people who simply aren't listening

بۆ ئەوانەی گوێناگرن

in an environment that's all about noise and bad acoustics.

لە ژینگەیەکدا کە هەمووی دەربارەی ژاوەژاو و دەنگی خراپە.

I have talked about that on this stage in different phases.

لە چەند قۆناغێکی جیادا باسی ئەوەم کرد لێرەدا.

What would the world be like

جیهان چۆن دەبێت

if we were speaking powerfully

ئەگەر بە هێزەوە قسە بکەین

to people who were listening consciously

لەگەڵ ئەو کەسانەی گوێ دەگرن

in environments which were actually fit for purpose?

لە ژینگەیەکدا گوونجابێت بۆ ئەو مەبەستە؟

Or to make that a bit larger,

یان ئەگەر گەورەتری بکەین،

what would the world be like

جیهان چۆن دەبێت

if we were creating sound consciously

ئەگەر بە هۆشیارییەوە دەنگ درووست بکەین و

and consuming sound consciously

بە هۆشیارییەوە دەنگ وەرگرین و

and designing all our environments

هەموو هۆشیارییانە ژینگەی خۆمان بڕەخسێنین

consciously for sound?

بۆ دەنگەکان؟

That would be a world that does sound beautiful,

ئەوە جیهانێک دەبێت کە لە جوان دەچێت، و

and one where understanding would be the norm,

شوێنێک کە لێکتێگەشتن گرنگترین شت دەبێت، و

and that is an idea worth spreading.

ئەوەش بیرۆکەیەکە شایەنی بڵاوکردنەوەیە.

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)