How to Speak So That People Want to Listen | Julian Treasure | TED

Tłumaczenie: Maciej Mackiewicz Korekta: Natalia Szewczyk

The human voice:

Ludzki głos:

It's the instrument we all play.

instrument, którego używa każdy.

Jest to najpotężniejszy dźwięk na świecie,

It's the most powerful sound in the world, probably.

jedyny, który może rozpocząć wojnę,

It's the only one that can start a war or say "I love you."

lub powiedzieć "Kocham cię".

And yet many people have the experience

Jednak wiele osób ma poczucie,

that when they speak, people don't listen to them.

że gdy mówią, nikt ich nie słucha.

And why is that?

Dlaczego tak jest?

How can we speak powerfully to make change in the world?

Jak możemy mówić z mocą

zdolną do zmieniania świata?

What I'd like to suggest,

Chciałbym zwrócić uwagę, że istnieje

there are a number of habits that we need to move away from.

wiele nawyków, które należy porzucić.

Dla ułatwienia zebrałem

I've assembled for your pleasure here seven deadly sins of speaking.

siedem grzechów głównych mówienia.

I'm not pretending this is an exhaustive list,

Nie uważam, że jest to wyczerpująca lista,

but these seven, I think, are pretty large habits that we can all fall into.

ale te siedem to całkiem poważne nawyki,

którym ulegamy.

First, gossip.

Pierwszy to plotka,

Speaking ill of somebody who's not present.

mówienie źle o kimś nieobecnym.

Not a nice habit, and we know perfectly well

To kiepski nawyk, no i wiadomo,

the person gossiping, five minutes later, will be gossiping about us.

że osoba plotkująca pięć minut później

będzie plotkować o nas.

Second, judging.

Drugi to ocenianie.

We know people who are like this in conversation,

Znamy ludzi, którzy mają to w zwyczaju

and it's very hard to listen to somebody

i ciężko słucha się kogoś,

if you know that you're being judged and found wanting at the same time.

kto nas ocenia

i umniejsza naszej wartości.

Third, negativity.

Trzeci - negatywne nastawienie.

Można się na tym złapać.

You can fall into this.

My mother, in the last years of her life, became very negative,

Moja matka pod koniec życia

stała się bardzo negatywna, ciężko się tego słuchało.

and it's hard to listen.

Kiedyś powiedziałem: "Jest pierwszy października",

I remember one day, I said to her, "It's October 1 today,"

and she said, "I know, isn't it dreadful?"

a ona na to: "Wiem, czy to nie okropne?"

(Laughter)

(Śmiech)

It's hard to listen when somebody's that negative.

Ciężko się słucha, gdy ktoś ma aż tak negatywne nastawienie.

(Laughter)

And another form of negativity, complaining.

Kolejna tego forma to narzekanie.

Well, this is the national art of the U.K.

Cóż, to narodowa sztuka w Wielkiej Brytanii.

It's our national sport.

Sport narodowy, wszyscy narzekamy na pogodę,

We complain about the weather, sport, about politics, about everything,

na sport, politykę, na wszystko,

but actually, complaining is viral misery.

narzekanie to zaraźliwa niedola.

It's not spreading sunshine and lightness in the world.

Nie dodaje słońca ani lekkości światu.

Excuses.

Wymówki. Chyba każdy się z tym spotkał.

We've all met this guy.

Maybe we've all been this guy.

Być może każdy to praktykował.

Some people have a blamethrower.

Niektórzy zrzucają winę

They just pass it on to everybody else

na każdego wokół,

and don't take responsibility for their actions,

sami nie biorąc odpowiedzialności.

Ciężko się słucha kogoś, kto się tak zachowuje.

and again, hard to listen to somebody who is being like that.

Penultimate, the sixth of the seven,

Przedostatni grzech, szósty z siedmiu,

embroidery, exaggeration.

to koloryzowanie, wyolbrzymianie.

It demeans our language, actually, sometimes.

To czasami wręcz ubliża naszemu językowi.

For example, if I see something that really is awesome,

Bo jeśli na wszystko mówimy "super",

to jak nazwiemy coś, co jest naprawdę wyjątkowe?

what do I call it?

(Laughter)

(Śmiech)

And then, of course, this exaggeration becomes lying,

Wtedy to wyolbrzymianie staje się kłamstwem,

a nie chcemy słuchać ludzi,

and we don't want to listen to people we know are lying to us.

którzy nas okłamują.

And finally, dogmatism.

Na koniec - dogmatyzm,

The confusion of facts with opinions.

mylenie faktów z opiniami.

When those two things get conflated,

Gdy te dwie rzeczy zostaną pomieszane,

you're listening into the wind.

traci się tylko czas.

You know, somebody is bombarding you with their opinions as if they were true.

Ktoś bombarduje nas swoimi opiniami, tak jakby były prawdziwe.

Ciężko tego słuchać.

It's difficult to listen to that.

So here they are, seven deadly sins of speaking.

To właśnie siedem grzechów głównych mówienia.

These are things I think we need to avoid.

Są to rzeczy, których należy unikać.

But is there a positive way to think about this?

Ale czy może to mieć swoją pozytywną stronę?

Yes, there is.

Jak najbardziej.

I'd like to suggest that there are four really powerful cornerstones, foundations,

Moim zdaniem istnieją cztery

naprawdę potężne podstawowe zasady,

that we can stand on if we want our speech

z których możemy skorzystać, jeżeli chcemy, by nasza mowa

to be powerful and to make change in the world.

była na tyle silna, by zmieniać świat.

Na szczęście można to ułożyć w akronim,

Fortunately, these things spell a word.

The word is "hail," and it has a great definition as well.

słowo "hail" - "grad/witanie", to też dobra definicja.

I'm not talking about the stuff that falls from the sky

Nie mówię o tym, co spada z nieba

i uderza nas po głowach.

and hits you on the head.

Definicja odnosi się raczej

I'm talking about this definition,

do witania, lub entuzjastycznego uznania,

to greet or acclaim enthusiastically,

którym nasze słowa powinny zostać przyjęte,

which is how I think our words will be received

if we stand on these four things.

gdy zastosujemy te zasady.

So what do they stand for?

Do czego się one odnoszą?

See if you can guess.

Może sami zgadniecie.

Po pierwsze szczerość,

The H, honesty, of course,

being true in what you say, being straight and clear.

bycie prawdomównym, uczciwym i zrozumiałym.

The A is authenticity, just being yourself.

Następnie autentyczność, po prostu bycie sobą.

A friend of mine described it as standing in your own truth,

Mój znajomy opisał to jako

trwanie przy swojej prawdzie,

which I think is a lovely way to put it.

urocze określenie.

The I is integrity, being your word,

Dalej uczciwość, dotrzymywanie słowa,

actually doing what you say,

wykonywanie tego, co się powiedziało,

and being somebody people can trust.

bycie kimś, komu można ufać.

Na koniec - miłość.

And the L is love.

I don't mean romantic love,

Nie mówię tu o romantycznej miłości,

but I do mean wishing people well, for two reasons.

ale o życzeniu innym dobrze, z dwóch powodów.

First of all, I think absolute honesty may not be what we want.

Po pierwsze, uważam że całkowita szczerość

nie zawsze jest wskazana.

I mean, my goodness, you look ugly this morning.

Wiecie, "Wyglądasz dziś fatalnie".

Perhaps that's not necessary.

Nie jest to konieczne.

Tempered with love, of course, honesty is a great thing.

Potraktowana z miłością, szczerość to wspaniała rzecz.

But also, if you're really wishing somebody well,

Również, jeżeli naprawdę życzy się komuś dobrze,

it's very hard to judge them at the same time.

ciężko go w tym samym czasie oceniać.

I'm not even sure you can do those two things simultaneously.

Nawet nie wiem, czy da się to robić

w tym samym czasie.

So hail.

A więc witanie.

Also, now that's what you say,

Więc chodzi o to, co mówimy,

and it's like the old song, it is what you say,

ale nie tylko,

it's also the way that you say it.

bo też o to, jak to powiemy.

You have an amazing toolbox.

Mamy do dyspozycji niesamowite narzędzia.

This instrument is incredible,

Ten instrument jest wspaniały,

and yet this is a toolbox that very few people have ever opened.

a jednak niewiele osób prawdziwie go wykorzystuje.

I'd like to have a little rummage in there with you now

Chciałbym, żebyśmy razem poznali kilka narzędzi,

and just pull a few tools out

that you might like to take away and play with,

którymi będziecie się mogli pobawić

i zwiększyć dzięki nim skuteczność swojego mówienia.

which will increase the power of your speaking.

Register, for example.

Na przykład rejestr.

Now, falsetto register may not be very useful most of the time,

W większości sytuacji falset się nie przyda,

but there's a register in between.

ale istnieje pewien środkowy rejestr,

I'm not going to get very technical about this

nie będę wchodził w szczegóły techniczne.

for any of you who are voice coaches.

Można wybrać wysokość głosu.

You can locate your voice, however.

So if I talk up here in my nose, you can hear the difference.

Gdybym zaczął mówić przez nos, usłyszelibyście różnicę.

Mogę mówić przez gardło,

If I go down here in my throat,

tak zwykle mówi większość z nas.

which is where most of us speak from most of the time.

But if you want weight,

Jednak gdy chce się dodać głębi,

you need to go down here to the chest.

trzeba zejść w dół, do klatki piersiowej.

You hear the difference?

Słyszycie różnicę?

We vote for politicians with lower voices, it's true,

Głosujemy na polityków z niższymi głosami,

because we associate depth with power

ponieważ utożsamiamy niski głos z władzą

and with authority.

oraz autorytetem.

That's register.

Tak działa rejestr.

Then we have timbre.

Następnie mamy tembr.

It's the way your voice feels.

Chodzi tu o barwę głosu.

Again, the research shows

Badania wykazują, że wolimy głosy

that we prefer voices which are rich, smooth, warm,

bogate, gładkie, ciepłe, jak gorąca czekolada.

like hot chocolate.

Well if that's not you, that's not the end of the world,

Jeżeli się w to nie wpasowujecie, to nie koniec świata,

because you can train.

ponieważ tembr można ćwiczyć.

Go and get a voice coach.

Znajdźcie trenera głosu.

And there are amazing things you can do

Można robić niesamowite rzeczy

with breathing, with posture, and with exercises

z oddychaniem, sylwetką i ćwiczeniami,

to improve the timbre of your voice.

by poprawić tembr głosu.

Then prosody. I love prosody.

Dalej prozodia. Uwielbiam prozodię.

This is the sing-song, the meta-language

Jest to melodia, metajęzyk,

that we use in order to impart meaning.

którego używamy, by uwypuklić przekaz

It's root one for meaning in conversation.

kluczowy w nadawaniu rozmowie sensu.

People who speak all on one note are really quite hard to listen to

Osoby, która mówi cały czas jednym tonem

czasami trudno słuchać,

if they don't have any prosody at all.

jeżeli wcale nie używa prozodii.

That's where the word "monotonic" comes from,

Stąd pochodzi słowo "monotonny",

or monotonous, monotone.

od monotonu, pojedynczego tonu.

Also, we have repetitive prosody now coming in,

Istnieje również prozodia związana z powtarzalnością,

where every sentence ends as if it were a question

gdzie każda wypowiedź przypomina pytanie,

when it's actually not a question, it's a statement?

choć nie jest pytaniem, tylko stwierdzeniem.

(Laughter)

(Śmiech)

And if you repeat that one,

Gdy się to powtarza w kółko,

it's actually restricting your ability to communicate through prosody,

niestety ogranicza to możliwość

komunikacji przez prozodię,

więc postarajmy się

which I think is a shame,

so let's try and break that habit.

zerwać z tym nawykiem.

Tempo. Mogę się podekscytować

Pace.

I can get very excited by saying something really quickly,

i zacząć mówić bardzo szybko,

albo mogę zwolnić, żeby coś podkreślić,

or I can slow right down to emphasize,

and at the end of that, of course, is our old friend silence.

a na koniec zastosować starą sztuczkę:

ciszę.

There's nothing wrong with a bit of silence in a talk, is there?

Nie ma nic złego w chwili ciszy

w trakcie rozmowy, prawda?

We don't have to fill it with ums and ahs.

Nie musimy jej wypełniać "yyy" ani "eee".

It can be very powerful.

Cisza może być bardzo wymowna.

Of course, pitch often goes along with pace

Oczywiście wysokość głosu idzie w parze z tempem,

to indicate arousal, but you can do it just with pitch.

kiedy wyrażamy podekscytowanie, choć wystarczy sama wysokość.

Where did you leave my keys?

Gdzie zostawiłeś moje klucze?

(Higher pitch) Where did you leave my keys?

(Głośniej) Gdzie zostawiłeś moje klucze?

So, slightly different meaning in those two deliveries.

W tych dwóch wypowiedziach

znaczenie jest trochę inne.

And finally, volume.

Na koniec głośność.

(Loud) I can get really excited by using volume.

Samą głośnością mogę pokazać ekscytację.

Sorry about that, if I startled anybody.

Przepraszam, jeżeli kogoś wystraszyłem.

Or, I can have you really pay attention by getting very quiet.

Mogę też przykuć waszą uwagę

przez mówienie bardzo cicho.

Some people broadcast the whole time.

Niektórzy nadają tak cały czas,

Try not to do that.

starajcie się tak nie robić.

That's called sodcasting,

To dźwiękowy wandalizm,

(Laughter)

Imposing your sound on people around you carelessly and inconsiderately.

narzucanie dźwięku ludziom wokoło

bezmyślnie i nierozważnie. Nie jest to miłe.

Not nice.

Oczywiście takie przemyślenia są istotne najbardziej w pewnych ważnych sytuacjach.

Of course, where this all comes into play most of all

is when you've got something really important to do.

Może to być stanie na scenie

It might be standing on a stage like this and giving a talk to people.

i przemawianie do ludzi.

It might be proposing marriage,

Mogą to być oświadczyny,

asking for a raise, a wedding speech.

prośba o podwyżkę, przemowa weselna.

Whatever it is, if it's really important,

Czymkolwiek to jest, jeżeli jest ważne,

you owe it to yourself to look at this toolbox

ma się obowiązek wobec siebie, by wykorzystać nasze narzędzia

and the engine that it's going to work on,

i instrument, który to wszystko napędza,

and no engine works well without being warmed up.

a żaden silnik nie działa dobrze, jeśli się go nie rozgrzeje.

Warm up your voice.

Rozgrzewajcie głos.

Actually, let me show you how to do that.

Mogę was nawet tego nauczyć.

Would you all like to stand up for a moment?

Możecie wstać na chwilę?

I'm going to show you

Pokażę wam sześć ćwiczeń na rozgrzanie głosu,

the six vocal warm-up exercises that I do before every talk I ever do.

które wykonuję przed każdym wystąpieniem.

Any time you're going to talk to anybody important, do these.

Zawsze przed rozmową z kimś ważnym zróbcie tak:

First, arms up, deep breath in,

najpierw ręce do góry, głęboki wdech

and sigh out, ahhhhh, like that.

i wydech, o tak.

One more time.

Jeszcze raz.

Ahhhh, very good.

Bardzo dobrze.

Now we're going to warm up our lips,

Teraz należy rozgrzać wargi,

and we're going to go Ba, Ba, Ba, Ba,

zróbcie ba, ba, ba, ba,

Ba, Ba, Ba, Ba. Very good.

ba, ba, ba, ba. Bardzo dobrze.

And now, brrrrrrrrrr,

A teraz brrrrrrrrrrrr,

just like when you were a kid.

tak jak dzieci.

Brrrr. Now your lips should be coming alive.

Brrrr, teraz wargi powinny odżywać,

We're going to do the tongue next

następnie zajmiemy się językiem

with exaggerated la, la, la, la, la, la, la, la, la.

poprzez przesadne la, la, la, la, la, la, la, la, la.

Beautiful. You're getting really good at this.

Pięknie, świetnie wam idzie.

Teraz przeciągłe R. Rrrrrrrr.

And then, roll an R. Rrrrrrr.

That's like champagne for the tongue.

To jak szampan dla języka.

Finally, and if I can only do one,

Na koniec, może wyjdzie mi to tylko raz,

the pros call this the siren.

profesjonaliści nazywają to syreną.

It's really good. It starts with "we" and goes to "aw."

Świetne ćwiczenie, zaczyna się od "łi", kończy na "oł."

The "we" is high, the "aw" is low.

"Łi" jest wysoko, "oł" nisko.

So you go, weeeaawww, weeeaawww.

A więc łiiiioooołłł, łiiiioooołłł.

Fantastic. Give yourselves a round of applause.

Wspaniale, zasłużyliście na brawa.

Take a seat, thank you.

Usiądźcie proszę, dziękuję. (Brawa)

(Applause)

Next time you speak, do those in advance.

Następnym razem zastosujcie to, zanim będziecie przemawiać.

Now let me just put this in context to close.

Pozwólcie, że na koniec umieszczę to w kontekście.

This is a serious point here.

To poważna sprawa.

This is where we are now, right?

Przedstawia się to tak.

We speak not very well

Nie mówimy zbyt dobrze

to people who simply aren't listening

do ludzi, którzy nie słuchają

in an environment that's all about noise and bad acoustics.

w otoczeniu pełnym hałasu, z nienajlepszą akustyką.

I have talked about that on this stage in different phases.

Omówiłem to na scenie

na różne sposoby.

What would the world be like

Jaki byłby świat,

if we were speaking powerfully

gdybyśmy mówili z mocą

to people who were listening consciously

do ludzi słuchających świadomie

in environments which were actually fit for purpose?

w odpowiednim otoczeniu?

Or to make that a bit larger,

Albo patrząc na to szerzej,

what would the world be like

jaki byłby świat,

if we were creating sound consciously

gdybyśmy tworzyli dźwięki świadomie

and consuming sound consciously

i świadomie je odbierali,

and designing all our environments

oraz projektowali nasze otoczenie,

mając na uwadze akustykę?

consciously for sound?

That would be a world that does sound beautiful,

Byłby to świat, który brzmi cudownie,

and one where understanding would be the norm,

w którym wzajemne zrozumienie

byłoby normą.

and that is an idea worth spreading.

To jest idea, którą warto propagować.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

Dziękuję. (Brawa)