How to grow fresh air | Kamal Meattle

Translator: Niyan Abdulla Reviewer: Daban Q. Jaff

Some 17 years ago, I became allergic to Delhi's air.

حەڤدە ساڵ بەر لە ئێستا، من زۆر هەستیار بووم بە هەوای دەلهی.

My doctors told me that my lung capacity

دکتۆرەکەم پێی وتم کە توانای سیەکانم

had gone down to 70 percent,

بۆ سەدا حەفتا دابەزیووە.

and it was killing me.

ئەوە ئەی کوشتم.

With the help of IIT,

بەهۆی یارمەتی llT،

TERI, and learnings from NASA,

TERl،فێربوون لە ـNASA،

we discovered that there are three

بۆمان دەرکەوت کە سێ

basic green plants,

ڕوەکی سەوزی سەرەکی هەیە،

common green plants, with which

ڕووەکی سەوزی باون، کە

we can grow all the fresh air

دەبنە هۆی پاکبونەوەی هەوا

we need indoors to keep us healthy.

لەناوەوی خانوەکانمان و دەبنە هۆی تەندروست مانەوەمان.

We've also found that you can

ئەوەشمان دۆزیەوە کە دەتوانین لەڕێی

reduce the fresh air requirements

کەمکردنەوەی پێویسیەکانی هەوای سازگار

into the building, while maintaining

لە ناوبیناکاندا، لەگەڵ پاڵپشتی کردنی

industry indoor air-quality standards.

پێوانە پیشە سازیە هەوایەکانی ناو ماڵەکان.

The three plants are Areca palm,

ئەو سێ ڕووەکە یەکیان ئەریکای خورمایە،

Mother-in-Law's Tongue and money plant.

لەگەڵ زمانی زڕ دایک و ڕوەکی پارە.

The botanical names are in front of you.

ناوی ڕووەکەکان ئەتوانن ببینن ئێستا.

Areca palm is a plant which

ئاریکا پالم ڕوەکێکە کە

removes CO2 and converts it into oxygen.

CO2 لائەبات و ئەیگۆڕێ بۆ ئۆکسجین.

We need four shoulder-high plants per person,

بۆ هەر کەسێک پێویستەچوار دانەمان هەبێت تا بەرزی شانەکان،

and in terms of plant care,

بۆ گرینگی دان بە ڕووەکەکان،

we need to wipe the leaves

پێویستە گەڵاکانی بسڕینەوە

every day in Delhi, and perhaps

هەموو ڕۆژێک لە دەلهی، یان لەوانەیە

once a week in cleaner-air cities.

هەفتەی جارێک

We had to grow them in vermi manure,

پێویستە گەشەیان پێ بدەین لە پەینی ئاژەڵاندا،

which is sterile, or hydroponics,

کە پاکژکراو، و پەروەردە کردنی لە ناو ئاودا،

and take them outdoors every three to four months.

بیان بەیتە دەرەوە هەموو مانگێک سێ بۆ چوار جار.

The second plant is Mother-in-law's Tongue,

دووەم ڕوەکمان ڕوەکی زمانی زڕ دایکە،

which is again a very common plant,

کە ئەویش ڕووەکێکی زۆر باوە،

and we call it a bedroom plant,

ئێمە پێی ئەڵێین ڕووەکی ژووری نوستن،

because it converts CO2 into oxygen at night.

لەبەر ئەوەی CO2 دەگۆڕێت بۆ ئۆکسجین لە شەودا.

And we need six to eight waist-high plants per person.

بۆ هەر کەسێک ئێمە پێویسە شەش بۆ هەشت جۆر لەوەمان هەبێت تا بەرزی کەمەر.

The third plant is money plant,

ڕوەکی سێیەم ڕوەکی پارەیە،

and this is again a very common plant;

دوبارە ئەویش زۆر ڕوەکێکی ناسراوە;

preferably grows in hydroponics.

باشتر گەشە ئەکات لە پەینی کیمیای.

And this particular plant removes formaldehydes

ئەو ڕوەکە تایبەتە دەبێتە هۆی لەناوبردنی فۆڕماڵدیهاید

and other volatile chemicals.

و گازە کیمیایەکانی تر.

With these three plants,

بەهۆی ئەم سێ جۆرە ڕووەکە،

you can grow all the fresh air you need.

دەتوانی هەموو هەوای پێویستت دەست بکەوێت.

In fact, you could be in a bottle

لە ڕاستیدا، ئەگەر بچیتە ناو بوتڵێکەوە لەگەڵی

with a cap on top, and you would not die at all,

سەرەکەی دابخەیە، بێگومان نامریت،

and you would not need any fresh air.

وە پێویست بە هیچ ئۆکسجینێک نابێت.

We have tried these plants at our

ئێمە ئەو ڕووەکانەمان چاندووە لە

own building in Delhi, which is a

باڵەخانەکەمان لە دەلهی، کە

50,000-square-feet, 20-year-old building.

کە ...،٥۰ هەزار مەتر چوارگۆشەیە، ۲۰ ساڵ ئەبێت دروستکراووە.

And it has close to 1,200 such plants for 300 occupants.

بە نزیکەی ...،۱۲ ڕوەکی لێیە بەرامبەر ۳۰۰ نیشتەجێ بوو.

Our studies have found that there is

توێژینەوەکەی ئێمە دەری خستووە کە

a 42 percent probability of one's blood oxygen

لەسەدا چل و دوی ئۆکسجینی خوێنی ئەوانە

going up by one percent if one stays indoors

لەسەدا یەک بەرز ئەبێتەوە ئەگەر یەک دانە ڕووەک له

in this building for 10 hours.

باڵەخانەکە بمێننەوە بۆ ماوەی ۱۰ کاتژمێر.

The government of India has discovered

حکومەتی هیندستان بۆی دەرکەوت

or published a study to show

یان بڵاوکردنەوەی ئەو توێژینەوەیە بۆ نیشاندانی ئەوەی

that this is the healthiest building in New Delhi.

کە ئەمە تەندروسترین بینایە لە نیو دەلهی.

And the study showed that,

وە توێژینەوەکە ئەوەی نیشاندا،

بەراوردی کرد بە بیناکانی تر.

compared to other buildings,

there is a reduced incidence of

ئەمە بوەتە هۆی کەمبونەوەی

eye irritation by 52 percent,

لە سەدا ٥۲ ڕێژەی وروژانی چاو،

respiratory systems by 34 percent,

وە سیستەمی هەناسەدان بە ڕێژەی لەسەدا ۳٤،

headaches by 24 percent,

سەر ئێشە بە ڕێژەی لەسەدا ۲٤،

lung impairment by 12 percent and asthma by nine percent.

لاوازی سیەکان بەلەسەدا ۱۲ و تەنگە نەفەسی بە ڕێژەی لەسەدا نۆ.

And this study has been published on September 8, 2008,

ئەو توێژینەوەیە بڵاوکرایەوه لە ٨ی دەی ۲۰۰٨،

and it's available on the government of India website.

بڵاوکراوەتەوە لە وێبسایتی حکومەتی هیندستان.

Our experience points to an

ئەزمونەکانمان نیشانی ئەدات کە

amazing increase in human productivity

کە بەرهەمی مرۆڤایەتی چەند بەرز ئەبێتەوە

by over 20 percent by using these plants.

بۆ لە سەروی لەسەدا ۲۰ بەهۆی ئەو ڕووەکانەوە.

And also a reduction in energy requirements in buildings

هەروەها کەمکردنەوەی کەلوپەلەکانی وزەی بیناکان

by an outstanding 15 percent, because you need less fresh air.

بەڕێژەی لەسەدا ۱٥، چونکە پێویستت کەمتر بە هەوای سازگارە.

We are now replicating this in a

ئێمە ئەوە دوبارە ئەکەینەوە لەو

1.75-million-square-feet building,

بینا ۱.۷٥ ملیۆن پێ دوجایەدا،

which will have 60,000 indoor plants.

کە ...،٦۰ هەزار ڕووەکی ژورەوەی هەیە.

Why is this important?

بۆچی ئەمە گرینگە؟

It is also important for the environment,

ئەوە بۆ حکومەتیش گرینگە،

because the world's energy

چونکە وزەی پێویستی

requirements are expected to grow

جیهان ئەگەری بەرزبونەوەی هەیە

by 30 percent in the next decade.

بەڕێژەی ۳۰ لەسەدا بۆ سەدەی داهاتوو،

40 percent of the world's energy is taken

لەسەدا ٤۰ی وزەی جیهانی

up by buildings currently,

بەهۆی بیناکانی ئێستاوە لەناو ئەبرێن،،

and 60 percent of the world's population

هەروەها لە سەدا ٦۰ دانیشتوانی زەویش

will be living in buildings in cities

لە باڵەخانەی شارەکان دەژین

with a population of over one million in the next 15 years.

بەهۆی زیادبونی یەک ملیۆن خەڵک لە پانزە ساڵی داهاتودا.

And there is a growing preference for living

هەروەها شێوازی باشتر هەیە بۆ ژیانکردن

and working in air-conditioned places.

ڕێگەی باشتریش بۆ جێگرتنەوەی هەوا.

"Be the change you want to see in the world,"

“ئەو گۆڕانە لە خۆت بکە کە دەتەوێت بۆ جیهان،”

said Mahatma Gandhi.

ماهماتا غاندی ئەڵێ.

And thank you for listening.

سوپاس بۆ گوێگرتنتان.

(Applause)

(چەپڵە لێدان)