Marisa Fick-Jordan: The wonders of Zulu wire art

Translator: sazan barzani Reviewer: Daban Q. Jaff

The decorative use of wire in southern Africa

بەکارهێنان و ڕێکخستی وایەر لە باشوری ئەفریقیا

dates back hundreds of years.

مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدان ساڵ پێش ئێستا.

But modernization actually brought communication

بەڵام لە ڕاستیدا نوێگەری بووە هۆی پەیوەندیکردن

and a whole new material, in the form of telephone wire.

و داهێنانی هەموو کەرەستەیەکی تازە لە شێوەی وایەری تەلەفۆندا.

Rural to urban migration meant that newfound industrial materials

کۆچکردنی خەڵکی لادێ بۆ شار بە هۆکاری بنیاتنانی کارگە پیشەسازیەکان

started to replace hard-to-come-by natural grasses.

دەستیکرد بە جێگرتنەوەی ئەرکە سەختەکانی کۆکردنەوەی گژوگیا.

So, here you can see the change

کەواتە، لێرەدا دەتوانی گۆڕانکاریەکە ببینی

from use -- starting to use contemporary materials.

لە دەستپێکردنی بەکارهێنانی کەرەستە هاوچەرخەکاندا.

These pieces date back from the '40s to the late '50s.

ئەم پارچانە مێژووەکەیان دەگەڕێتەوە بۆ چلەکان تا کۆتایی پەنجاکان.

In the '90s, my interest and passion for transitional art forms

لە نەوەتەکان، حەز و خولیام بۆ شێوەکانی هونەری وێنەکێشان

led me to a new form,

منی بۆ شێوەیێکی نوێ برد،

which came from a squatter camp outside Durban.

کە لە خانویەکی کۆنی بچوکی دەرەوەی دوربان.

And I got the opportunity to start working with this community

هەلێکم هاتە پێش بۆ کارکردن لەگەڵ ئەو کۆمەڵە

at that point, and started developing, really,

لەم خاڵەدا، و دەستیکرد بە گەشەسەندن، بە ڕاستی،

and mentoring them in terms of scale, in terms of the design.

و سەرپەرشتیانم دەکرد لە ڕووی نەخشە، لە ڕووی دیزاینەوە.

And the project soon grew from five to 50 weavers in about a year.

و پڕۆژەکە بە زویی گەشەی کرد لە پێنج بۆ ٥٠ ئەندام لە ساڵێکدا.

Soon we had outgrown the scrap yards, what they could provide,

بە زوویی ڕوبەرێکمان لەو پارچانە دەست کەوت کە چیتر بەکار نەدەهاتن، کە داواکرابوون،

so we coerced a wire manufacturer to help us,

بۆیە کارگەیەکی وایەرمان ناچارکرد کە یارمەتیمان بدات،

and not only to supply the materials on bobbins,

نەك تەنها بۆ هەڵپێچانی بەکرەکان،

but to produce to our color specifications.

هەروەها بۆ بەرهەمهێنانی تایبەتمەندی ڕەنگەکانمان.

At the same time, I was thinking, well,

لە هەمان کاتدا، بە باشی، بیرم دەکردەوە،

there's lots of possibility here to produce contemporary products,

لێرەدا گریمانەی زۆر هەیە بۆ بەرهەمهێنانی بەرهەمی هاوچەرخ،

away from the ethnic, a little bit more contemporary.

دوور لە ڕەگەزپەرستی، و کەمێک سەردەمیانەترە.

So I developed a whole range around -- mass-produced range --

هەروەها جۆری جیاوازم هەڵبژارد، جۆری باش و نایاب

that obviously fitted into a much higher-end decor market

ئاشکرایە کە دەگونجێت لەگەڵ دوکانە زۆر ڕازاوەکان

that could be exported and also service our local market.

دەتوانێ هەناردە بکرێت و هەروەها لە ناوخۆشدا بخرێتە خزمەتەوە.

We started experimenting, as you can see, in terms of shapes,

ئێمە دەستمان بە تاقیکردنەوە کرد، وەک دەبینی، لە ڕووی شێوەکان،

forms. The scale became very important,

جۆرەکان، نەخشەکە زۆر گرینگ بوو،

and it's become our pet project. It's successful,

ئەوە بوو بە پڕۆژەی خۆمان. ئەمە سەرکەوتوە،

it's been running for 12 years. And we supply the Conran shops,

بۆماوەی ١٢ ساڵە بەڕێوەی دەبەم. و دابینماندەکرد بۆ دوکانەکانی کۆنران،

and Donna Karan, and so it's kind of great.

و دۆننا کاران، ئەمە شتێکی زۆر باشە.

This is our group, our main group of weavers.

ئەوە دەستەی ئێمەیە، دەستەی سەرەکی چنینەکان.

They come on a weekly basis to Durban.

ئەوان بە شێوەی هەفتانە دێن بۆ دوربان.

They all have bank accounts.

ئەوان هەمویان هەژماری بانکیان هەیە.

They've all moved back to the rural area where they came from.

هەمویان گەڕانەوە بۆ ئەو لادێیەی کە لێی هاتبوون.

It's a weekly turnaround of production.

ئەمە گەڕێکی هەفتانەی بەرهەمهێنانە.

This is the community that I originally showed you the slide of.

ئەمە ئەو کۆمەڵەیە کە لە بنەڕەتدا پێشانمدان.

And that's also modernized today,

هەروەها ئەمڕۆ پێشخراوە،

and it's supporting work for 300 weavers.

و کارێکی پشتپێبەستراوە بۆ ٣٠٠ چێنەرەکان.

And the rest says it all.

و ئەوە هەموو ئەوە بوو کە باسمانکرد.

Thank you very much.

زۆر سوپاستان دەکەم.

(Applause)

(چەپڵەڕێزان)