Robert Waldinger: What makes a good life? Lessons from the longest study on happiness | TED

Translator: Екатерина Чикова Reviewer: Maryia Anishchankava

What keeps us healthy and happy

Што робіць нас здаровымі і шчаслівымі

as we go through life?

на працягу ўсяго жыцця?

If you were going to invest now

Калі б вы зараз рабілі ўнёсак

in your future best self,

у сваю лепшую будучыню,

where would you put your time and your energy?

куды б накіравалі сілы і час?

There was a recent survey of millennials

У нядаўнiм апытанні пакалення Y

asking them what their most important life goals were,

наконт іх самых галоўных жыццёвых мэт,

and over 80 percent said

больш за 80% адказалі,

that a major life goal for them was to get rich.

што галоўнай мэтай для іх з'яўляецца багацце.

And another 50 percent of those same young adults

50% гэтых жа маладых людзей адказалі,

said that another major life goal

што яшчэ адна галоўная мэта —

was to become famous.

стаць знакамітымі.

(Laughter)

(Смех)

And we're constantly told to lean in to work, to push harder

Нам заўсёды кажуць, што трэба зацята працаваць,

and achieve more.

імкнуцца да лепшага і дасягаць большага.

We're given the impression that these are the things that we need to go after

У нас з'яўляецца ўражанне, што менавіта так трэба рабіць,

in order to have a good life.

каб жыць добра.

Pictures of entire lives,

Карціну ўсяго жыцця,

of the choices that people make and how those choices work out for them,

выбараў, якія робяць людзі, і наступстваў іх выбараў...

those pictures are almost impossible to get.

Такую карціну атрымаць амаль немагчыма.

Most of what we know about human life

Большасць таго, што мы ведаем аб чалавечым жыцці,

we know from asking people to remember the past,

мы ведаем з успамінаў людзей аб мінулым.

and as we know, hindsight is anything but 20/20.

Але не сакрэт, што ўспамінамі становіцца толькі малая частка падзей.

We forget vast amounts of what happens to us in life,

Мы забываем шмат з таго, што адбываецца з намі падчас жыцця.

and sometimes memory is downright creative.

А часам памяць творча перапісвае ўспаміны.

But what if we could watch entire lives

А што, калі б мы маглі прагледзець жыццё,

as they unfold through time?

як яно разгортваецца скрозь час?

What if we could study people from the time that they were teenagers

Што, калі б мы маглі сачыць за людзьмі з падлеткавых гадоў

all the way into old age

і да самой старасці,

to see what really keeps people happy and healthy?

каб выявіць, што на самой справе робіць іх здаровымі і шчаслівымі?

We did that.

Мы гэта зрабілі.

The Harvard Study of Adult Development

Гарвардскае даследванне па развіцці дарослых –

may be the longest study of adult life that's ever been done.

магчыма, найбольш працяглае вывучэнне жыцця дарослых людзей.

For 75 years, we've tracked the lives of 724 men,

На працягу 75 гадоў мы сачылі за жыццём 724 мужчын,

year after year, asking about their work, their home lives, their health,

год за годам запытвалі іх аб працы, хатнім укладзе, здароўі.

and of course asking all along the way without knowing how their life stories

Вядома, запытвалі паступова, бо не ведалі, як будуць разгортвацца

were going to turn out.

іх жыццёвыя гісторыі.

Studies like this are exceedingly rare.

Такія доследы надзвычай рэдкія.

Almost all projects of this kind fall apart within a decade

Амаль усе такія праекты развальваюцца на працягу дзесяці гадоў,

because too many people drop out of the study,

таму што занадта шмат удзельнікаў выбываюць з эксперыменту,

or funding for the research dries up,

ці фінансаванне спыняецца,

or the researchers get distracted,

ці ўвага даследчыкаў адцягваецца,

or they die, and nobody moves the ball further down the field.

ці яны паміраюць, і ніхто больш не пераймае эстафету.

But through a combination of luck

Але дзякуючы добраму збегу абставін

and the persistence of several generations of researchers,

і настойлівасці некалькіх пакаленняў даследчыкаў

this study has survived.

гэты праект выжыў.

About 60 of our original 724 men

Каля 60 з 724 нашых паддоследных

are still alive,

усё яшчэ жывуць

still participating in the study,

і прымаюць удзел у доследзе.

most of them in their 90s.

Многім з іх ужо за 90 гадоў.

And we are now beginning to study

Зараз мы пачынаем сачыць

the more than 2,000 children of these men.

за больш чым 2000 дзецьмі гэтых мужчын.

And I'm the fourth director of the study.

А я ўжо чацвёрты кіраўнік доследу.

Since 1938, we've tracked the lives of two groups of men.

З 1938 года мы адсочвалі жыццё дзвюх груп мужчын.

The first group started in the study

Мужчыны з першай групы пачалі ўдзельнічаць,

when they were sophomores at Harvard College.

калі былі на другім курсе Гарвардскага Ўніверсітэту.

They all finished college during World War II,

Усе яны скончылі ўніверсітэт падчас Другой сусветнай вайны.

and then most went off to serve in the war.

Большасць з іх пайшла служыць на фронт.

And the second group that we've followed

Другая група, за якой мы назіралі,

was a group of boys from Boston's poorest neighborhoods,

складалася з хлапчукоў з бяднейшых раёнаў Бостана,

boys who were chosen for the study

якіх абралі для эксперыменту менавіта таму,

specifically because they were from some of the most troubled

што іх сем'і былі самымі непаспяховымі

and disadvantaged families

і маламаёмнымі

in the Boston of the 1930s.

ў Бостане 1930-х гадоў.

Most lived in tenements, many without hot and cold running water.

Большасць жыла ў наёмных кватэрах, у многіх не было вадаправоду.

When they entered the study,

Напачатку доследу

all of these teenagers were interviewed.

ўсе гэтыя падлеткі прайшлі апытанне

They were given medical exams.

і медыцынскае абследванне.

We went to their homes and we interviewed their parents.

Мы прыйшлі ў іх хаты і апыталі іх бацькоў.

And then these teenagers grew up into adults

Гэтыя падлеткі сталі дарослымі людзьмі,

who entered all walks of life.

якія займалі вельмі разнастайныя пасады.

They became factory workers and lawyers and bricklayers and doctors,

Прамыслова-вытворчыя працаўнікі, юрысты, муляры, дактары,

one President of the United States.

адзін Прэзідэнт Злучаных Штатаў.

Some developed alcoholism. A few developed schizophrenia.

Некаторыя сталі алкаголікамі. Некалькі чалавек — шызафрэнікамі.

Some climbed the social ladder

Некаторыя ўзняліся па сацыяльнай лесвіцы

from the bottom all the way to the very top,

з нізоў і да самай верхавіны,

and some made that journey in the opposite direction.

некаторыя прайшлі гэты шлях у адваротным напрамку.

The founders of this study

Заснавальнікі доследу

would never in their wildest dreams

ніколі ў сваіх самых смелых марах

have imagined that I would be standing here today, 75 years later,

не маглі ўявіць, што праз 75 гадоў я буду сёння стаяць перад вамі

telling you that the study still continues.

і казаць, што дослед працягваецца.

Every two years, our patient and dedicated research staff

Кожныя два гады нашы цярплівыя і адданыя справе супрацоўнікі

calls up our men and asks them if we can send them

тэлефануюць удзельнікам і цікавяцца, ці можна даслаць ім

yet one more set of questions about their lives.

яшчэ адзін апытальнік аб іх жыцці.

Many of the inner city Boston men ask us,

Часта выхадцы з Бостана пытаюцца:

"Why do you keep wanting to study me? My life just isn't that interesting."

«Чаму вы працягваеце сачыць за мной? Маё жыццё не надта захапляльнае».

The Harvard men never ask that question.

Выпускнікі Гарварда ніколі не задаюць гэтае пытанне.

(Laughter)

(Смех)

To get the clearest picture of these lives,

Каб мець найбольш поўную карціну,

we don't just send them questionnaires.

мы не проста дасылаем анкеты.

We interview them in their living rooms.

Мы праводзім інтэрв'ю ў іх гасцёўнях.

We get their medical records from their doctors.

Запытваем медыцынскія запісы ў іх дактароў.

We draw their blood, we scan their brains,

Мы бярэм іх кроў, скануем іх мозг,

we talk to their children.

размаўляем з іх дзецьмі.

We videotape them talking with their wives about their deepest concerns.

Мы запісваем на відэа, як яны гавораць з жонкамі аб самых глыбокіх перажываннях.

And when, about a decade ago, we finally asked the wives

Нарэшце, калі 10 гадоў таму мы прапанавалі жонкам

if they would join us as members of the study,

далучыцца да доследу,

many of the women said, "You know, it's about time."

многія з іх сказалі: «Самая пара».

(Laughter)

(Смех)

So what have we learned?

Урэшце, аб чым мы даведаліся?

What are the lessons that come from the tens of thousands of pages

Якія парады вынікаюць з дзясяткаў тысяч старонак інфармацыі,

of information that we've generated

якую мы набылі

on these lives?

аб тых жыццёвых сцежках?

Well, the lessons aren't about wealth or fame or working harder and harder.

Гэтыя парады не пра багацце, славу альбо цяжкую працу.

The clearest message that we get from this 75-year study is this:

Вось самы выразны вынік нашага 75-гадовага доследу:

Good relationships keep us happier and healthier. Period.

добрыя адносіны робяць нас шчаслівымі і здаровымі. Кропка.

We've learned three big lessons about relationships.

Мы вывучылі тры вялікія ўрокі пра адносіны.

The first is that social connections are really good for us,

Першы: сацыяльныя сувязі спрыяюць нам,

and that loneliness kills.

а адзінота знішчае.

It turns out that people who are more socially connected

Выяўляецца, што сацыяльна злучаныя людзі —

to family, to friends, to community,

з сям'ёй, сябрамі, грамадствам —

are happier, they're physically healthier, and they live longer

больш шчаслівыя, фізічна здаравейшыя і жывуць даўжэй

than people who are less well connected.

за тых, у каго сувязі слабейшыя.

And the experience of loneliness turns out to be toxic.

А адзінота, як выявілася, атручвае.

People who are more isolated than they want to be from others

Людзі, адлучаныя ад іншых больш, чым яны б таго хацелі,

find that they are less happy,

аказваюцца менш шчаслівымі,

their health declines earlier in midlife,

здароўе іх пагаршаецца ўжо ў сярэднім узросце,

their brain functioning declines sooner

функцыі мозга затухаюць раней,

and they live shorter lives than people who are not lonely.

а самі яны жывуць менш за тых, хто не адзінокі.

And the sad fact is that at any given time,

Сумны факт у тым, што

more than one in five Americans will report that they're lonely.

больш за аднаго з пяці амерыканцаў лічыць сябе адзінокім.

And we know that you can be lonely in a crowd

Мы ведаем, што можна быць адзінокім у натоўпе,

and you can be lonely in a marriage,

і можна быць адзінокім у шлюбе.

so the second big lesson that we learned

Таму другі вялікі ўрок:

is that it's not just the number of friends you have,

не колькасць вашых сяброў

and it's not whether or not you're in a committed relationship,

і не знаходжанне ў сур'ёзных адносінах,

but it's the quality of your close relationships that matters.

а якасць вашых блізкіх стасункаў мае вагу.

It turns out that living in the midst of conflict is really bad for our health.

Жыццё ў канфліктных абставінах шкодзіць нашаму здароўю.

High-conflict marriages, for example, without much affection,

Напрыклад, канфліктны шлюб, дзе мала прыхільнасці,

turn out to be very bad for our health, perhaps worse than getting divorced.

вельмі дрэнна ўплывае на здароўе, мабыць, горш за сам развод.

And living in the midst of good, warm relationships is protective.

А жыццё ў добрых, цёплых адносінах ахоўвае нас.

Once we had followed our men all the way into their 80s,

Калі мужчыны з доследу дажылі да 80 і больш гадоў,

we wanted to look back at them at midlife

мы захацелі азірнуцца на іх сярэдні ўзрост і выявіць,

and to see if we could predict

ці маглі мы прадказаць,

who was going to grow into a happy, healthy octogenarian

хто стане шчаслівым і здаровым васьмідзесяцілеткам,

and who wasn't.

а хто не.

And when we gathered together everything we knew about them

Калі мы сабралі ўсё, што ведалі пра іх

at age 50,

ва ўзросце 50 гадоў,

it wasn't their middle age cholesterol levels

то не ўзровень халестэролу

that predicted how they were going to grow old.

прадказваў, як яны будуць старэць,

It was how satisfied they were in their relationships.

а задавальненне стасункамі.

The people who were the most satisfied in their relationships at age 50

Людзі, якія ў 50 гадоў былі здаволеныя сваімі адносінамі,

were the healthiest at age 80.

апынуліся самымі здаровымі ў 80 гадоў.

And good, close relationships seem to buffer us

Шчырыя, блізкія ўзаемаадносіны абараняюць нас

from some of the slings and arrows of getting old.

ад ліхаў і бязладдзя старасці.

Our most happily partnered men and women

Мужчыны і жанчыны, якія жылі ў згодзе са сваімі паловамі,

reported, in their 80s,

у 80-гадовым узросце адзначалі,

that on the days when they had more physical pain,

што ў дні найгоршага фізічнага болю

their mood stayed just as happy.

іх настрой заставаўся ўзнятым.

But the people who were in unhappy relationships,

А тыя, у каго адносіны былі кепскія,

on the days when they reported more physical pain,

у дні моцнага фізічнага болю

it was magnified by more emotional pain.

адчувалі і большы эмацыйны боль.

And the third big lesson that we learned about relationships and our health

Трэці вялікі ўрок, які мы вывучылі пра адносіны і здароўе:

is that good relationships don't just protect our bodies,

добрыя стасункі абараняюць не толькі наша цела,

they protect our brains.

але і мозг.

It turns out that being in a securely attached relationship

Выяўлена, што знаходжанне ў надзейных адносінах

to another person in your 80s is protective,

з іншым чалавекам у 80 гадоў ахоўвае вас.

that the people who are in relationships

Калі людзі ў адносінах адчуваюць,

where they really feel they can count on the other person in times of need,

што могуць разлічваць на другога ў час неабходнасці,

those people's memories stay sharper longer.

іх успаміны застаюцца яркімі даўжэй.

And the people in relationships

А людзі, якія ў адносінах

where they feel they really can't count on the other one,

не адчуваюць, што могуць разлічваць на другога,

those are the people who experience earlier memory decline.

перажываюць ранейшае пагаршэнне памяці.

And those good relationships, they don't have to be smooth all the time.

Добрыя адносіны не павінны быць гладкімі ўвесь час.

Some of our octogenarian couples could bicker with each other

Некаторыя нашы 80-гадовыя пары спрачаліся

day in and day out,

дзень пры дні,

but as long as they felt that they could really count on the other

але пакуль яны ведалі, што маглі разлічваць адзін на аднаго

when the going got tough,

ў цяжкі час,

those arguments didn't take a toll on their memories.

сваркі не ўплывалі на іх памяць.

So this message,

Вось і сцвярджэнне:

that good, close relationships are good for our health and well-being,

шчырыя, блізкія ўзаемаадносіны карысныя для нашага здароўя і шчасця.

this is wisdom that's as old as the hills.

Гэтая мудрасць старая як свет.

Why is this so hard to get and so easy to ignore?

Чаму так цяжка яе прыняць і так лёгка не звяртаць увагу?

Well, we're human.

Таму што мы людзі.

What we'd really like is a quick fix,

Мы хочам хуткага вырашэння,

something we can get

жадаем атрымаць тое,

that'll make our lives good and keep them that way.

што палепшыць наша жыццё назаўсёды.

Relationships are messy and they're complicated

Адносіны — рэч незразумелая і складаная.

and the hard work of tending to family and friends,

Ладзіць з сям'ёй і сябрамі — цяжкая работа,

it's not sexy or glamorous.

не прывабная і не гламурная.

It's also lifelong. It never ends.

І яна на ўсё жыццё, яна ніколі не скончыцца.

The people in our 75-year study who were the happiest in retirement

У нашым 75-гадовым доследзе найбольш шчаслівымі на пенсіі былі тыя,

were the people who had actively worked to replace workmates with new playmates.

хто актыўна шукаў новых сяброў на замену калегам па працы.

Just like the millennials in that recent survey,

Як і пакаленне Y у нядаўнім апытанні,

many of our men when they were starting out as young adults

многія з нашых мужчын у маладзейшым узросце

really believed that fame and wealth and high achievement

шчыра верылі, что багацце, слава і высокія дасягненні —

were what they needed to go after to have a good life.

гэта тое, да чаго трэба імкнуцца, каб добра жыць.

But over and over, over these 75 years, our study has shown

Але зноў і зноў на працягу 75 гадоў наша даследванне паказвала,

that the people who fared the best were the people who leaned in to relationships,

што лепш за ўсё адчувалі сябе тыя, у каго была апора ў выглядзе стасункаў —

with family, with friends, with community.

з сям'ёй, сябрамі і грамадствам.

So what about you?

А што датычыцца вас?

Let's say you're 25, or you're 40, or you're 60.

Вось вам 25, 40, ці 60 гадоў.

What might leaning in to relationships even look like?

Як нават выглядае ўступленне ў стасункі?

Well, the possibilities are practically endless.

Магчымасці натуральна бяскрайнія.

It might be something as simple as replacing screen time with people time

Гэта можа быць баўленне часу з людзьмі, а не перад экранам;

or livening up a stale relationship by doing something new together,

ажыўленне патухлых адносін нейкай новай сумеснай справай,

long walks or date nights,

доўгімі шпацырамі ці рамантычнымі спатканнямі;

or reaching out to that family member who you haven't spoken to in years,

размова са сваяком, з якім не гутарылi працяглы час,

because those all-too-common family feuds

бо марудныя сямейныя сваркі

take a terrible toll

дорага абыходзяцца тым,

on the people who hold the grudges.

хто затойвае крыўду.

I'd like to close with a quote from Mark Twain.

Я б хацеў скончыць словамі Марка Твена.

More than a century ago,

Больш за стагоддзе таму

he was looking back on his life,

ён узгадваў сваё жыццё

and he wrote this:

і напісаў наступнае:

"There isn't time, so brief is life,

«Жыццё кароткае — няма нам часу

for bickerings, apologies, heartburnings, callings to account.

для сварак, выбачэнняў, злосці, заклікаў да адказу.

There is only time for loving,

Нам для любві ёсць толькі час,

and but an instant, so to speak, for that."

дый на яе, сказаць па праўдзе, ёсць імгненне».

The good life is built with good relationships.

Добрае жыццё будуецца на добрых адносінах.

Thank you.

Дзякую.

(Applause)

(Апладысменты)