Robert Waldinger: What makes a good life? Lessons from the longest study on happiness | TED

Tłumaczenie: Maria Jamrozik Korekta: Barbara Guzik

What keeps us healthy and happy

Co sprawia, że jesteśmy zdrowi i szczęśliwi,

as we go through life?

idąc przez życie?

If you were going to invest now

Jeśli moglibyście dziś zainwestować

in your future best self,

w przyszłą wersję siebie,

where would you put your time and your energy?

na co poświęcilibyście czas i energię?

There was a recent survey of millennials

Ostatnio przeprowadzono ankietę wśród młodych osób

asking them what their most important life goals were,

na temat najważniejszych celów życiowych.

and over 80 percent said

Ponad 80% odpowiedziało,

that a major life goal for them was to get rich.

że ich głównym celem jest wzbogacenie się.

And another 50 percent of those same young adults

50% spośród tych samych młodych ludzi odpowiedziało,

said that another major life goal

że inny główny cel życiowy

was to become famous.

to sława.

(Laughter)

(Śmiech)

And we're constantly told to lean in to work, to push harder

Cały czas mówi się nam, żeby poświęcać się pracy, starać się

and achieve more.

i osiągać więcej.

We're given the impression that these are the things that we need to go after

Wmawia się nam, że to właśnie musimy robić,

in order to have a good life.

żeby mieć udane życie.

Pictures of entire lives,

Obrazy całego życia,

of the choices that people make and how those choices work out for them,

wyborów, które ludzie podejmują, i jak te wybory wpływają na ich życie,

those pictures are almost impossible to get.

to obrazy praktycznie niemożliwe do uzyskania.

Most of what we know about human life

Większość wiedzy o życiu zdobywamy, prosząc ludzi,

we know from asking people to remember the past,

żeby przypomnieli sobie przeszłość,

and as we know, hindsight is anything but 20/20.

a wiadomo, że nie jesteśmy mądrzejsi po fakcie.

We forget vast amounts of what happens to us in life,

Zapominamy o wielu rzeczach, które przydarzają się nam w życiu,

and sometimes memory is downright creative.

a czasem pamięć jest wręcz twórcza.

But what if we could watch entire lives

Co jeśli moglibyśmy zobaczyć całe życie,

as they unfold through time?

jak zmienia się z czasem?

What if we could study people from the time that they were teenagers

Co jeśli moglibyśmy badać ludzi od wieku nastoletniego

all the way into old age

do starości,

to see what really keeps people happy and healthy?

żeby zobaczyć, co sprawia, że ludzie są szczęśliwi i zdrowi?

We did that.

Zrobiliśmy to.

The Harvard Study of Adult Development

Badania Harvardu nad rozwojem człowieka

may be the longest study of adult life that's ever been done.

to chyba najdłuższe badania nad życiem ludzi, jakie przeprowadzono.

For 75 years, we've tracked the lives of 724 men,

Od 75 lat śledziliśmy życie 724 mężczyzn,

year after year, asking about their work, their home lives, their health,

rok po roku, pytając ich o pracę, życie rodzinne, zdrowie,

and of course asking all along the way without knowing how their life stories

i oczywiście przez cały czas nie wiedząc,

jak potoczą się ich życiowe historie.

were going to turn out.

Studies like this are exceedingly rare.

Tego typu badania są bardzo rzadkie.

Almost all projects of this kind fall apart within a decade

Prawie wszystkie takie projekty rozpadają się po 10 latach,

because too many people drop out of the study,

bo zbyt dużo ludzi odpada z badań,

or funding for the research dries up,

dopłaty do badań się kurczą,

or the researchers get distracted,

badacze mają dość

or they die, and nobody moves the ball further down the field.

albo umierają i nikt nie przejmuje inicjatywy.

But through a combination of luck

Dzięki mieszance szczęścia

and the persistence of several generations of researchers,

i wytrwałości kilku pokoleń badaczy

this study has survived.

to badanie przetrwało.

About 60 of our original 724 men

Około 60 z początkowych 724 osób

are still alive,

nadal żyje

still participating in the study,

i bierze udział w badaniach.

most of them in their 90s.

Większość ma ponad 90 lat.

And we are now beginning to study

Zaczynamy teraz badania

the more than 2,000 children of these men.

nad ponad dwoma tysiącami dzieci tych mężczyzn.

And I'm the fourth director of the study.

Jestem czwartym kierownikiem tych badań.

Since 1938, we've tracked the lives of two groups of men.

Od 1938 roku śledziliśmy życie dwóch grup mężczyzn.

The first group started in the study

Pierwsza grupa przyłączyła się do badań,

when they were sophomores at Harvard College.

kiedy byli na drugim roku na Harvardzie.

They all finished college during World War II,

Wszyscy skończyli studia podczas II Wojny Światowej

and then most went off to serve in the war.

i większość z nich poszła na wojnę.

And the second group that we've followed

Druga grupa badawcza

was a group of boys from Boston's poorest neighborhoods,

to chłopcy z najbiedniejszych dzielnic Bostonu,

boys who were chosen for the study

wybrani do badania

specifically because they were from some of the most troubled

głównie dlatego, że byli z problemowych

and disadvantaged families

i skrzywdzonych przez los rodzin

in the Boston of the 1930s.

żyjących w Bostonie w latach 30. XX wieku.

Most lived in tenements, many without hot and cold running water.

Większość żyła w kamienicach, wielu bez ciepłej i zimnej bieżącej wody.

When they entered the study,

Kiedy dołączyli do badania,

all of these teenagers were interviewed.

przeprowadzono z nimi rozmowę.

They were given medical exams.

Zrobiono im badania medyczne.

We went to their homes and we interviewed their parents.

Poszliśmy do ich domów i porozmawialiśmy z ich rodzicami.

And then these teenagers grew up into adults

Kiedy ci nastolatkowie dorośli,

who entered all walks of life.

wkroczyli na różne ścieżki życia.

They became factory workers and lawyers and bricklayers and doctors,

Zostali pracownikami fabryk, prawnikami, murarzami i lekarzami.

one President of the United States.

Jeden został prezydentem USA.

Some developed alcoholism. A few developed schizophrenia.

Jedni popadli w alkoholizm. Kilku doświadczyło schizofrenii.

Some climbed the social ladder

Jedni wspięli się po drabinie społecznej,

from the bottom all the way to the very top,

z dołu aż na sam szczyt,

and some made that journey in the opposite direction.

a niektórzy pokonali tę drogę w drugą stronę.

The founders of this study

Twórcy tego badania,

would never in their wildest dreams

nawet w najśmielszych marzeniach,

have imagined that I would be standing here today, 75 years later,

nie wyobrażali sobie, że 75 lat później będę stał tutaj

telling you that the study still continues.

i mówił o tym, że badania nadal trwają.

Every two years, our patient and dedicated research staff

Co dwa lata nasz cierpliwy i oddany personel

calls up our men and asks them if we can send them

dzwoni do naszych ludzi i pyta, czy możemy wysłać

yet one more set of questions about their lives.

kolejny zestaw pytań o ich życiu.

Many of the inner city Boston men ask us,

Wielu mężczyzn z ubogich dzielnic Bostonu pyta nas:

"Why do you keep wanting to study me? My life just isn't that interesting."

"Dlaczego nadal chcecie mnie badać? Moje życie nie jest tak ciekawe".

The Harvard men never ask that question.

Ci z Harvardu nigdy nie zadali takiego pytania.

(Laughter)

(Śmiech)

To get the clearest picture of these lives,

Żeby mieć jasny obraz ich życia,

we don't just send them questionnaires.

nie wysyłamy im tylko ankiet.

We interview them in their living rooms.

Rozmawiamy z nimi w ich salonach.

We get their medical records from their doctors.

Bierzemy ich akta medyczne od lekarzy.

We draw their blood, we scan their brains,

Pobieramy im krew, prześwietlamy mózg,

we talk to their children.

rozmawiamy z ich dziećmi.

We videotape them talking with their wives about their deepest concerns.

Nagrywamy, jak rozmawiają z żonami o swoich największych rozterkach.

And when, about a decade ago, we finally asked the wives

Kiedy 10 lat temu spytaliśmy ich żony,

if they would join us as members of the study,

czy do nas dołączą, jako uczestniczki badania,

many of the women said, "You know, it's about time."

wiele odpowiedziało: "Najwyższy czas".

(Laughter)

(Śmiech)

So what have we learned?

Czego się dowiedzieliśmy?

What are the lessons that come from the tens of thousands of pages

Jakie lekcje płyną z dziesiątek tysięcy stron informacji,

of information that we've generated

które uzbieraliśmy

on these lives?

na temat ich życia?

Well, the lessons aren't about wealth or fame or working harder and harder.

Nie są to lekcje o bogactwie, sławie czy coraz cięższej pracy.

The clearest message that we get from this 75-year study is this:

75 lat badań mówi nam jedno,

Good relationships keep us happier and healthier. Period.

że dobre relacje czynią nas szczęśliwszymi i zdrowszymi.

We've learned three big lessons about relationships.

Odkryliśmy trzy ważne fakty o relacjach międzyludzkich.

The first is that social connections are really good for us,

Po pierwsze, relacje społeczne są dla nas bardzo dobre,

and that loneliness kills.

a samotność zabija.

It turns out that people who are more socially connected

Okazuje się, że ludzie bardziej związani

to family, to friends, to community,

z rodziną, przyjaciółmi czy społeczeństwem,

are happier, they're physically healthier, and they live longer

są szczęśliwsi, fizycznie zdrowsi

i żyją dłużej niż ci, którzy nie utrzymują takich kontaktów.

than people who are less well connected.

And the experience of loneliness turns out to be toxic.

Samotność jest toksyczna.

People who are more isolated than they want to be from others

Ludzie, którzy są bardziej odizolowani od innych niż by tego chcieli,

find that they are less happy,

są mniej szczęśliwi,

their health declines earlier in midlife,

ich zdrowie pogarsza się wcześniej w wieku średnim,

their brain functioning declines sooner

ich funkcje mózgowe szybciej się pogarszają

and they live shorter lives than people who are not lonely.

i żyją krócej niż ci, którzy nie są samotni.

And the sad fact is that at any given time,

Przykre jest to, że w każdej chwili

more than one in five Americans will report that they're lonely.

więcej niż jeden na pięciu Amerykanów twierdzi, że jest samotny.

And we know that you can be lonely in a crowd

Wiemy, że można być samotnym w tłumie

and you can be lonely in a marriage,

i można być samotnym w małżeństwie.

so the second big lesson that we learned

Więc drugą ważną lekcją jest to,

is that it's not just the number of friends you have,

że nie chodzi tylko o liczbę przyjaciół

and it's not whether or not you're in a committed relationship,

ani o bycie w stałym związku,

but it's the quality of your close relationships that matters.

ale o jakość bliskich relacji.

It turns out that living in the midst of conflict is really bad for our health.

Okazuję się, że życie w konflikcie źle wpływa na zdrowie.

High-conflict marriages, for example, without much affection,

Bardzo konfliktowe małżeństwa, bez wielkiego uczucia,

turn out to be very bad for our health, perhaps worse than getting divorced.

źle wpływają na nasze zdrowie, może nawet gorzej niż rozwód.

And living in the midst of good, warm relationships is protective.

Życie w dobrym, ciepłym związku jest ochroną.

Once we had followed our men all the way into their 80s,

Gdy już doszliśmy z badanymi do 80 roku życia,

we wanted to look back at them at midlife

chcieliśmy cofnąć się do ich wieku średniego i zobaczyć,

and to see if we could predict

czy można było przewidzieć,

who was going to grow into a happy, healthy octogenarian

kto będzie szczęśliwym, zdrowym 80-latkiem,

and who wasn't.

a kto nie.

And when we gathered together everything we knew about them

Zgromadziliśmy wszystko, co wiemy o nich

at age 50,

z okresu, kiedy mieli 50 lat.

it wasn't their middle age cholesterol levels

To nie poziom cholesterolu

that predicted how they were going to grow old.

pozwolił przewidzieć, jaka będzie ich starość,

It was how satisfied they were in their relationships.

tylko zadowolenie z relacji z innymi.

The people who were the most satisfied in their relationships at age 50

Ludzie najbardziej zadowoleni ze swoich relacji w wieku 50 lat,

were the healthiest at age 80.

byli najzdrowsi w wieku 80 lat.

And good, close relationships seem to buffer us

Dobre, bliskie relacje wydają się nas chronić

from some of the slings and arrows of getting old.

od niektórych problemów związanych ze starzeniem się.

Our most happily partnered men and women

Najszczęśliwsze pary kobiet i mężczyzn

reported, in their 80s,

mówiły, w wieku ponad 80 lat,

that on the days when they had more physical pain,

że nawet kiedy odczuwali większy ból fizyczny,

their mood stayed just as happy.

byli nadal szczęśliwi.

But the people who were in unhappy relationships,

U ludzi, którzy byli w nieszczęśliwych związkach,

on the days when they reported more physical pain,

odczuwanie większego bólu fizycznego

it was magnified by more emotional pain.

nasilało się przez ból emocjonalny.

And the third big lesson that we learned about relationships and our health

Trzecim ważnym odkryciem o związkach i zdrowiu jest to,

is that good relationships don't just protect our bodies,

że dobre relacje nie tylko chronią ciało,

they protect our brains.

ale także mózg.

It turns out that being in a securely attached relationship

Okazuję się, że stabilny związek

to another person in your 80s is protective,

w wieku 80 lat działa jak ochrona.

that the people who are in relationships

Ludzie, którzy są w związkach,

where they really feel they can count on the other person in times of need,

w których czują, że będąc w potrzebie, mogą polegać na drugiej osobie,

those people's memories stay sharper longer.

dłużej zachowują lepszą pamięć.

And the people in relationships

Ludzie w związkach,

where they feel they really can't count on the other one,

w których czują, że nie mogą liczyć na drugą osobę,

those are the people who experience earlier memory decline.

wcześniejszej tracą pamięć.

And those good relationships, they don't have to be smooth all the time.

Dobre relacje nie muszą być cały czas spokojne.

Some of our octogenarian couples could bicker with each other

Niektóre z naszych 80-letnich par mogłyby się sprzeczać

day in and day out,

całymi dniami,

but as long as they felt that they could really count on the other

ale dopóki czuli, że naprawdę mogą na siebie liczyć,

when the going got tough,

kiedy robi się ciężko,

those arguments didn't take a toll on their memories.

te sprzeczki nie wpływały na ich pamięć

So this message,

Ta wiadomość,

that good, close relationships are good for our health and well-being,

że dobre, bliskie relacje sprzyjają zdrowiu i dobremu samopoczuciu

this is wisdom that's as old as the hills.

jest mądrością starą jak świat.

Why is this so hard to get and so easy to ignore?

Czemu tak ciężko to osiągnąć, a tak łatwo zignorować?

Well, we're human.

Jesteśmy tylko ludźmi.

What we'd really like is a quick fix,

Pragniemy szybkich rozwiązań,

something we can get

czegoś, co możemy dostać,

that'll make our lives good and keep them that way.

co polepszy nasze życie na zawsze.

Relationships are messy and they're complicated

Związki są kłopotliwe i skomplikowane,

and the hard work of tending to family and friends,

a ciężka praca nad utrzymaniem dobrych relacji z rodziną i przyjaciółmi

it's not sexy or glamorous.

nie jest seksowna ani atrakcyjna.

It's also lifelong. It never ends.

To praca na całe życie. Nigdy się nie kończy.

The people in our 75-year study who were the happiest in retirement

Najszczęśliwsi emeryci z naszego 75-letniego badania

were the people who had actively worked to replace workmates with new playmates.

starali się, żeby kolega z pracy stał się towarzyszem do rozrywki.

Just like the millennials in that recent survey,

Jak młodzi ludzie z ostatniego sondażu,

many of our men when they were starting out as young adults

wielu spośród naszych mężczyzn, kiedy wchodzili w dorosłe życie,

really believed that fame and wealth and high achievement

naprawdę wierzyli, że sława, bogactwo i wielkie osiągnięcia

were what they needed to go after to have a good life.

są potrzebne do udanego życia.

But over and over, over these 75 years, our study has shown

Ale w ciągu 75 latach nasze badania nieustannie wskazują,

that the people who fared the best were the people who leaned in to relationships,

że najlepiej powiodło się tym, którzy opierali się na relacjach

with family, with friends, with community.

z rodziną, przyjaciółmi czy społecznością.

So what about you?

A wy?

Let's say you're 25, or you're 40, or you're 60.

Powiedzmy, że macie 25, 40 albo 60 lat.

What might leaning in to relationships even look like?

Jak mogłoby wyglądać opieranie się na relacjach?

Well, the possibilities are practically endless.

Możliwości są praktycznie nieskończone.

It might be something as simple as replacing screen time with people time

Można spędzać czas z ludźmi zamiast przed ekranem

or livening up a stale relationship by doing something new together,

albo ożywić nudny związek, robiąc wspólnie coś nowego,

long walks or date nights,

pójść na długi spacer czy wieczorną randkę.

or reaching out to that family member who you haven't spoken to in years,

Można dotrzeć do członka rodziny, z którym nie rozmawiało się od lat,

because those all-too-common family feuds

bo te częste rodzinne waśnie

take a terrible toll

bardzo źle wpływają

on the people who hold the grudges.

na ludzi chowających urazę.

I'd like to close with a quote from Mark Twain.

Chciałbym zakończyć cytatem Marka Twaina.

More than a century ago,

Ponad wiek temu

he was looking back on his life,

wspominał swoje życie

and he wrote this:

i napisał to:

"There isn't time, so brief is life,

"Nie ma czasu, tak krótkie jest życie,

for bickerings, apologies, heartburnings, callings to account.

na sprzeczki, przeprosiny, zawiść, wyjaśnienia.

There is only time for loving,

Jest tylko czas na kochanie,

and but an instant, so to speak, for that."

i to w tej chwili, że się tak wyrażę".

The good life is built with good relationships.

Dobre życie jest zbudowane na dobrych relacjach.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)