Robert Waldinger: What makes a good life? Lessons from the longest study on happiness | TED

Translator: Vân Phạm Reviewer: Thang Quach

What keeps us healthy and happy

Cái gì làm cho chúng ta hạnh phúc và khỏe mạnh

as we go through life?

xuyên suốt cuộc đời?

If you were going to invest now

Nếu bạn đang định đầu tư ngay bây giờ

in your future best self,

vào tương lai

where would you put your time and your energy?

bạn sẽ đặt thời gian và tâm sức ở đâu?

There was a recent survey of millennials

Một cuộc khảo sát gần đây về thế hệ trẻ

asking them what their most important life goals were,

để hỏi mục tiêu quan trọng nhất trong đời là gì

and over 80 percent said

và hơn 80% nói rằng

that a major life goal for them was to get rich.

mục tiêu chính là làm giàu.

And another 50 percent of those same young adults

Và 50% khác trong số những con người trẻ tuổi đó

said that another major life goal

nói rằng một mục tiêu chính khác trong cuộc đời

was to become famous.

là trở nên nổi tiếng.

(Laughter)

(Cười)

And we're constantly told to lean in to work, to push harder

Và chúng ta liên tục được nhắc phải làm việc, phải cố hơn nữa

and achieve more.

và đạt được nhiều hơn nữa.

We're given the impression that these are the things that we need to go after

Chúng ta thành ra ấn tượng rằng đó chính là những thứ cần theo đuổi

in order to have a good life.

để có một cuộc sống tốt.

Pictures of entire lives,

Bức tranh về cả cuộc đời,

of the choices that people make and how those choices work out for them,

về lựa chọn của mọi người và những chọn lựa ấy tiến triển thế nào đối với họ

those pictures are almost impossible to get.

những bức tranh gần như không thể đạt được.

Most of what we know about human life

Đa số những gì ta biết về cuộc đời con người

we know from asking people to remember the past,

chúng ta biết được bằng cách hỏi mọi người về quá khứ

and as we know, hindsight is anything but 20/20.

và như chúng ta đã biết, nhớ lại thì sao có thể chính xác hoàn toàn được

We forget vast amounts of what happens to us in life,

Chúng ta quên rất nhiều những gì đã xảy ra với chúng ta trong cuộc đời,

and sometimes memory is downright creative.

và đôi khi trí nhớ là hoàn toàn tự sáng tạo nên.

But what if we could watch entire lives

Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng ta có thể xem cả cuộc đời

as they unfold through time?

tự hé mở trước mắt ta?

What if we could study people from the time that they were teenagers

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng ta có thể nghiên cứu con người từ khi họ mới là thanh thiếu niên

all the way into old age

đến cả lúc tuổi già

to see what really keeps people happy and healthy?

để xem điều gì khiến mọi người hạnh phúc và khỏe mạnh?

We did that.

Chúng tôi đã làm được điều đó.

The Harvard Study of Adult Development

Nghiên cứu về sự phát triển của người lớn của Đại học Harvard

may be the longest study of adult life that's ever been done.

có lẽ là nghiên cứu lâu nhất từng làm về cuộc đời của người lớn.

For 75 years, we've tracked the lives of 724 men,

Trong 75 năm chúng tôi đã theo dõi cuộc đời của 724 người đàn ông,

year after year, asking about their work, their home lives, their health,

năm này đến năm khác, hỏi về công việc của họ, cuộc sống gia đình của họ, sức khỏe của họ,

and of course asking all along the way without knowing how their life stories

và đương nhiên hỏi tất cả mà không biết những câu chuyện về cuộc đời họ

were going to turn out.

sẽ xảy ra như thế nào.

Studies like this are exceedingly rare.

Những nghiên cứu như thế này rất hiếm.

Almost all projects of this kind fall apart within a decade

Hầu hết những dự án như thế này đều sụp đổ trong khoảng một thập kỉ

because too many people drop out of the study,

bởi vì quá nhiều người bỏ nghiên cứu,

or funding for the research dries up,

hoặc quỹ cho nghiên cứu cạn kiệt,

or the researchers get distracted,

hoặc những nhà nghiên cứu bị phân tâm,

or they die, and nobody moves the ball further down the field.

hoặc họ chết, và không ai tiếp tục nghiên cứu.

But through a combination of luck

Nhưng qua sự kết hợp của may mắn

and the persistence of several generations of researchers,

và sự bền bỉ của một vài thế hệ các nhà nghiên cứu,

this study has survived.

nghiên cứu này vẫn tồn tại.

About 60 of our original 724 men

Khoảng 60 trong số 724 người ban đầu

are still alive,

vẫn còn sống,

still participating in the study,

và vẫn tham gia vào nghiên cứu này,

most of them in their 90s.

hầu hết họ đã trên 90 tuổi.

And we are now beginning to study

Và bây giờ chúng tôi đang bắt đầu nghiên cứu

the more than 2,000 children of these men.

hơn 2000 đứa con của những người đàn ông này.

And I'm the fourth director of the study.

Tôi là người giám đốc thứ tư của nghiên cứu này.

Since 1938, we've tracked the lives of two groups of men.

Từ năm 1938, chúng tôi đã theo dõi cuộc đời của 2 nhóm người.

The first group started in the study

Nhóm đầu tiên bắt đầu cuộc nghiên cứu

when they were sophomores at Harvard College.

khi họ là sinh viên năm thứ 2 của đại học Harvard.

They all finished college during World War II,

Và sau khi học xong đại học trong chiến tranh thế giới thứ hai,

and then most went off to serve in the war.

đa số đã nhập ngũ.

And the second group that we've followed

Và nhóm thứ hai mà chúng tôi theo dõi

was a group of boys from Boston's poorest neighborhoods,

là nhóm những cậu bé đến từ những vùng lân cận nghèo nhất của Boston,

boys who were chosen for the study

những cậu bé được chọn cho cuộc nghiên cứu

specifically because they were from some of the most troubled

cụ thể hơn vì họ đến từ những gia đình khó khăn

and disadvantaged families

và thiệt thòi nhất

in the Boston of the 1930s.

của Boston vào những năm 1930.

Most lived in tenements, many without hot and cold running water.

Đa số sống ở những khu tập thể, nhiều nơi thiếu cả nước lạnh và nước nóng.

When they entered the study,

Khi họ tham gia nghiên cứu,

all of these teenagers were interviewed.

tất cả những thanh thiếu niên này đều được phỏng vấn.

They were given medical exams.

Họ được khám sức khỏe.

We went to their homes and we interviewed their parents.

Chúng tôi đã đến nhà họ và phỏng vấn bố mẹ họ.

And then these teenagers grew up into adults

Và sau đó những thanh thiếu niên này

who entered all walks of life.

trưởng thành.

They became factory workers and lawyers and bricklayers and doctors,

Họ trở thành những công nhân nhà máy và luật sư, và thợ xây và bác sĩ,

one President of the United States.

một trở thành Tổng thống Mĩ.

Some developed alcoholism. A few developed schizophrenia.

Một số trở nên nghiện rượu. Một vài người mắc bệnh tâm thần.

Some climbed the social ladder

Một số người leo lên nấc thang xã hội

from the bottom all the way to the very top,

từ tận cùng đến trên cao nhất,

and some made that journey in the opposite direction.

và một số người thì đi hướng ngược lại.

The founders of this study

Những người lập nên nghiên cứu này

would never in their wildest dreams

chưa bao giờ trong giấc mơ của mình

have imagined that I would be standing here today, 75 years later,

tưởng tượng được rằng tôi đang đứng ở đây, 75 năm sau,

telling you that the study still continues.

kể cho các bạn nghe rằng nghiên cứu này vẫn đang tiếp tục.

Every two years, our patient and dedicated research staff

Cứ 2 năm, bệnh nhân của chúng tôi và những nhân viên nghiên cứu tận tâm

calls up our men and asks them if we can send them

lại gọi những người đàn ông kia và hỏi chúng tôi có thể gửi họ

yet one more set of questions about their lives.

một nhóm câu hỏi nữa về cuộc sống của họ.

Many of the inner city Boston men ask us,

Một số người sống ở Boston hỏi chúng tôi,

"Why do you keep wanting to study me? My life just isn't that interesting."

"Tại sao các ông vẫn muốn nghiên cứu tôi? Cuộc đời tôi đâu có thú vị như vậy."

The Harvard men never ask that question.

Những người Harvard không bao giờ hỏi câu hỏi đó.

(Laughter)

(Cười)

To get the clearest picture of these lives,

Để thấy được bức tranh rõ nét nhất về cuộc đời những con người này,

we don't just send them questionnaires.

chúng tôi không chỉ gửi họ những bản điều tra thăm hỏi ý kiến

We interview them in their living rooms.

Chúng tôi phỏng vấn họ tại phòng khách của họ.

We get their medical records from their doctors.

Chúng tôi nhận kết quả khám sức khỏe từ bác sĩ của họ.

We draw their blood, we scan their brains,

Chúng tôi trích máu của họ, chúng tôi scan não của họ,

we talk to their children.

chúng tôi nói chuyện với con họ.

We videotape them talking with their wives about their deepest concerns.

Chúng tôi quay phim họ nói chuyện với vợ về những nỗi lo sâu thẳm nhất của họ.

And when, about a decade ago, we finally asked the wives

Và khi, khoảng một thập kỉ trước, chúng tôi cuối cùng cũng hỏi những người vợ

if they would join us as members of the study,

nếu họ muốn tham gia cùng chúng tôi với vai trò là thành viên của cuộc nghiên cứu,

many of the women said, "You know, it's about time."

nhiều người phụ nữ trong số đó đã nói, "Cũng đến lúc rồi đó."

(Laughter)

(Cười)

So what have we learned?

Vậy chúng ta đã học được những gì?

What are the lessons that come from the tens of thousands of pages

Những bài học rút ra được từ hàng chục trong cả nghìn trang

of information that we've generated

thông tin mà chúng tôi nghiên cứu được

on these lives?

về cuộc sống những con người này là gì?

Well, the lessons aren't about wealth or fame or working harder and harder.

Những bài học ấy không phải về sức khỏe hay sự nổi tiếng hay làm việc cật lực hơn và hơn nữa.

The clearest message that we get from this 75-year study is this:

Thông điệp rõ nhất mà chúng ta nhận được qua cuộc nghiên cứu 75 năm này là:

Good relationships keep us happier and healthier. Period.

Những mối quan hệ tốt giúp chúng ta hạnh phúc hơn và khỏe mạnh hơn. Chấm hết.

We've learned three big lessons about relationships.

Chúng ta học được 3 bài học lớn về những mối quan hệ.

The first is that social connections are really good for us,

Bài học thứ nhất là những mối quan hệ xã hội rất tốt đối với chúng ta,

and that loneliness kills.

và sự cô đơn thì giết ta.

It turns out that people who are more socially connected

Thật ra là những người kết nối

to family, to friends, to community,

với gia đình, với bạn bè, với cộng đồng nhiều hơn

are happier, they're physically healthier, and they live longer

sẽ hạnh phúc hơn, họ sẽ khỏe mạnh hơn về thể chất và sống lâu hơn

than people who are less well connected.

những người ít kết nối.

And the experience of loneliness turns out to be toxic.

Và những lần cô đơn thì lại trở nên độc hại.

People who are more isolated than they want to be from others

Những người hay xa lánh người khác hơn

find that they are less happy,

thường cảm thấy họ ít hạnh phúc hơn,

their health declines earlier in midlife,

sức khỏe của họ sút giảm sớm hơn trong thời trung niên,

their brain functioning declines sooner

Chức năng não của họ cũng sút giảm sớm hơn

and they live shorter lives than people who are not lonely.

và họ sống cuộc đời ngắn ngủi hơn những người không cô đơn.

And the sad fact is that at any given time,

Và sự thật đáng buồn là ở bất kì thời điểm nào,

more than one in five Americans will report that they're lonely.

hơn một người trong số năm người bảo rằng họ đang cô đơn.

And we know that you can be lonely in a crowd

Và chúng tôi biết rằng bạn có thể cảm thấy cô đơn trong một đám đông

and you can be lonely in a marriage,

và bạn có thể cảm thấy cô đơn trong một cuộc hôn nhân,

so the second big lesson that we learned

vậy bài học lớn thứ hai mà chúng ta học được

is that it's not just the number of friends you have,

là không phải là số lượng bạn bè bạn có,

and it's not whether or not you're in a committed relationship,

và cũng không phải việc bạn có ở trong một mối quan hệ tận tâm hay không,

but it's the quality of your close relationships that matters.

mà chính là chất lượng của mối quan hệ gần gũi của bạn mới đáng quan trọng.

It turns out that living in the midst of conflict is really bad for our health.

Hóa ra là sống ở giữa xung đột rất có hại cho sức khỏe chúng ta.

High-conflict marriages, for example, without much affection,

Những cuộc hôn nhân hay xảy ra xung đột, ví dụ như thiếu thốn tình cảm

turn out to be very bad for our health, perhaps worse than getting divorced.

hóa ra lại rất có hại cho sức khỏe, thậm chí có thể còn tệ hơn việc li dị.

And living in the midst of good, warm relationships is protective.

Và việc sống giữa những mối quan hệ tốt đẹp, ấm áp sẽ bảo vệ chúng ta.

Once we had followed our men all the way into their 80s,

Một khi chúng tôi đã theo dõi những người đàn ông kia đến khi họ trên 80 tuổi,

we wanted to look back at them at midlife

chúng tôi muốn nhìn lại họ trong thời trung niên

and to see if we could predict

và để xem rằng chúng tôi có thể phỏng đoán được

who was going to grow into a happy, healthy octogenarian

ai sẽ trở thành những ông lão 80 hạnh phúc, khỏe mạnh

and who wasn't.

và ai sẽ không.

And when we gathered together everything we knew about them

Và khi chúng tôi tập hợp lại những gì chúng tôi biết về họ

at age 50,

ở độ tuổi 50,

it wasn't their middle age cholesterol levels

không phải là lượng cholesterol tuổi trung niên của họ

that predicted how they were going to grow old.

phán đoán được họ sẽ già đi như thế nào.

It was how satisfied they were in their relationships.

Mà đó chính là việc họ hài lòng như thế nào trong các mối quan hệ của họ.

The people who were the most satisfied in their relationships at age 50

Những người hài lòng nhất về những mối quan hệ của họ ở tuổi 50

were the healthiest at age 80.

chính là những người khỏe mạnh nhất ở tuổi 80

And good, close relationships seem to buffer us

Và những mối quan hệ tốt, gần gũi dường như giúp ta giảm đi

from some of the slings and arrows of getting old.

những tác hại của tuổi già.

Our most happily partnered men and women

Những cặp đôi hạnh phúc nhất của chúng tôi

reported, in their 80s,

bảo rằng, khi họ bước vào tuổi 80,

that on the days when they had more physical pain,

vào những ngày họ đau về thể xác,

their mood stayed just as happy.

họ vẫn cảm thấy hạnh phúc.

But the people who were in unhappy relationships,

Nhưng những người trong những mối quan hệ không hạnh phúc,

on the days when they reported more physical pain,

vào những ngày họ đau về thể xác,

it was magnified by more emotional pain.

nỗi đau tinh thần họ càng lớn hơn.

And the third big lesson that we learned about relationships and our health

Và bài học lớn thứ ba chúng ta học về những mối quan hệ và sức khỏe chúng ta

is that good relationships don't just protect our bodies,

là những mối quan hệ tốt đẹp không chỉ bảo vệ cơ thể ta,

they protect our brains.

mà còn bảo vệ não của ta nữa.

It turns out that being in a securely attached relationship

Hóa ra thì việc ở trong một mối quan hệ bền chặt

to another person in your 80s is protective,

với một người khác cũng trong tuổi 80 như bạn sẽ giúp bảo vệ bạn,

that the people who are in relationships

những người ở trong mối quan hệ

where they really feel they can count on the other person in times of need,

mà họ cảm thấy có thể tin cậy được đối phương khi cần

those people's memories stay sharper longer.

trí nhớ của họ sẽ lâu hơn.

And the people in relationships

Và những người ở trong mối quan hệ

where they feel they really can't count on the other one,

mà họ không tin tưởng được người khác,

those are the people who experience earlier memory decline.

họ là những người bị giảm trí nhớ sớm.

And those good relationships, they don't have to be smooth all the time.

Và những mối quan hệ tốt đó, chúng không nhất thiết phải luôn luôn trơn tru.

Some of our octogenarian couples could bicker with each other

Một số cặp 80 tuổi có thể cãi nhau vặt với nhau

day in and day out,

ngày này qua ngày khác,

but as long as they felt that they could really count on the other

nhưng chừng nào họ còn cảm thấy tin tưởng được đối phương

when the going got tough,

khi gặp khó khăn

those arguments didn't take a toll on their memories.

thì những cuộc cãi nhau đó không hề ảnh hưởng xấu đến trí nhớ của họ.

So this message,

Vậy thông điệp này,

that good, close relationships are good for our health and well-being,

rằng những mối quan hệ gần gũi tốt đẹp rất tốt cho sức khỏe và sự hạnh phúc của ta

this is wisdom that's as old as the hills.

đây là lẽ phải rất lâu đời.

Why is this so hard to get and so easy to ignore?

Tại sao đây là việc khó đạt được và dễ bị lờ phớt đi?

Well, we're human.

Chúng ta là con người.

What we'd really like is a quick fix,

Những gì chúng ta muốn là giải pháp nhanh chóng,

something we can get

những gì chúng ta có thể đạt được

that'll make our lives good and keep them that way.

mà khiến cho cuộc sống ta trở nên tốt đẹp và giữ nó tốt đẹp như vậy.

Relationships are messy and they're complicated

Những mối quan hệ rất rối ren và chúng rất phức tạp

and the hard work of tending to family and friends,

và việc dành sức lực quan tâm đến gia đình và bạn bè,

it's not sexy or glamorous.

nó không quyến rũ hay hấp dẫn.

It's also lifelong. It never ends.

Nó cũng kéo dài. Nó không bao giờ chấm dứt.

The people in our 75-year study who were the happiest in retirement

Những người trong cuộc nghiên cứu 75 năm mà cảm thấy hạnh phúc nhất khi nghỉ hưu

were the people who had actively worked to replace workmates with new playmates.

là những người đã làm việc năng động thay thế những người đồng nghiệp thành bạn bè mới.

Just like the millennials in that recent survey,

Cũng giống như những thế hệ trẻ trong cuộc khảo sát gần đây,

many of our men when they were starting out as young adults

rất nhiều người trong số những người đàn ông của chúng tôi bắt đầu là những thanh niên

really believed that fame and wealth and high achievement

đã từng tin rằng danh vọng và của cải và thành tích cao

were what they needed to go after to have a good life.

là những gì họ cần theo đuổi để có cuộc sống tốt.

But over and over, over these 75 years, our study has shown

Nhưng quay đi quay lại, trong hơn 75 năm này, nghiên cứu của chúng tôi đã cho thấy

that the people who fared the best were the people who leaned in to relationships,

rằng những người hạnh phúc nhất là những người quan tâm đến những mối quan hệ,

with family, with friends, with community.

với gia đình, bạn bè, cộng đồng.

So what about you?

Còn bạn thì như thế nào?

Let's say you're 25, or you're 40, or you're 60.

Cứ cho rằng bạn 25, hoặc 40, hoặc 60 tuổi.

What might leaning in to relationships even look like?

Việc quan tâm đến những mối quan hệ trông như thế nào?

Well, the possibilities are practically endless.

Có rất nhiều cách.

It might be something as simple as replacing screen time with people time

Đó có thể là thứ đơn giản như

or livening up a stale relationship by doing something new together,

hoặc làm sôi động hơn những mối quan hệ cứng nhắc bằng cách làm những điều mới mẻ chung với nhau,

long walks or date nights,

những cuộc đi bộ dài hay những buổi hẹn đêm

or reaching out to that family member who you haven't spoken to in years,

hoặc liên hệ với những thành viên trong gia đình mà bạn chưa nói chuyện trong nhiều năm

because those all-too-common family feuds

bởi những mối hận thù gia đình thường gặp ấy

take a terrible toll

có thể làm hại

on the people who hold the grudges.

đối với những người hay thù hận.

I'd like to close with a quote from Mark Twain.

Tôi muốn khép lại bằng một câu danh ngôn từ Mark Twain.

More than a century ago,

Hơn một thế kỉ trước

he was looking back on his life,

ông ta nhìn lại cuộc sống của mình

and he wrote this:

và ông ấy viết:

"There isn't time, so brief is life,

"Không có thời gian, cuộc sống quá ngắn ngủi

for bickerings, apologies, heartburnings, callings to account.

cho những cuộc cãi nhau vặt, những lời xin lỗi, những lời tổn thương trái tim.

There is only time for loving,

Chỉ có thời gian dành cho sự yêu thương,

and but an instant, so to speak, for that."

và một lúc thôi, nhấn mạnh hơn, để dành cho điều đó."

The good life is built with good relationships.

Cuộc sống tốt được xây dựng từ những mối quan hệ tốt.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)