Feisal Abdul Rauf: Lose your ego, find your compassion

Translator: Drilona Aliu Reviewer: Jeta Rudi

I'm speaking about compassion from an Islamic point of view,

Jam duke folur per dhëmbshurinë nga një pikë pamje islamike,

and perhaps my faith is not very well thought of

dhe ndoshta besimi im nuk është i menduar aq shumë si

as being one that is grounded in compassion.

një që është i bazuar në dhëmbshuri.

The truth of the matter is otherwise.

E vërteta e qështjes është ndryshe.

Our holy book, the Koran, consists of 114 chapters,

Libri ynë i shenjtë, Kurani, përmban 114 kapituj,

and each chapter begins with what we call the basmala,

dhe çdo kapitull fillon me atë që ne e quajmë "basmala",

the saying of "In the name of God, the all compassionate, the all merciful,"

thënia në emër te Zotit, me të dhëmbshurit, më të mëshirëshmit,

or, as Sir Richard Burton --

ose, siç Zotëri Richard Burton,

not the Richard Burton who was married to Elizabeth Taylor,

jo Richard Burton-i që ishte i martuar me Eliyabeth Taylor,

but the Sir Richard Burton who lived a century before that

por Zotëri Richard Burton-i që jetoi një shekull me parë

and who was a worldwide traveler

dhe që ishte një udhëtar që përshkoi tërë botën

and translator of many works of literature --

si dhe përkthyes i shumë veprave letrare,

translates it. "In the name of God, the compassionating, the compassionate."

e ka përkthyer, "në emër të Zotit, mëshirëbërësit, mëshiruesit."

And in a saying of the Koran, which to Muslims is God speaking to humanity,

Në një thënie në Kuran, e cila për Muslimanet është fjala e Zotit ndaj njerëzimit,

God says to his prophet Muhammad --

Zoti i thotë profetit te tij Muhammad,

whom we believe to be the last of a series of prophets,

tek i cili ne besojmë te jetë i fundit në vazhdimësinë e profetëve,

beginning with Adam, including Noah, including Moses, including Abraham,

duke ja filluar me Adamin, përfshirë Noan, përfshirë Moisiun, përfshirë Abrahamin,

including Jesus Christ, and ending with Muhammad --

përfshirë Jezus Krishtin e duke përfunduar me Muhammad-in

that, "We have not sent you, O Muhammad,

tha, " Ne nuk të kemi dërguar ty, o Muhammad,

except as a 'rahmah,' except as a source of compassion to humanity."

përvec sikurse një "raham", përvec sikurse një burim i dhembshurisë ndaj njerëzimit."

For us human beings, and certainly for us as Muslims,

Dhe për ne si qënie njerëzore, e pa dyshim për ne Muslimanët,

whose mission, and whose purpose in following the path of the prophet

për të cilët misioni dhe qëllimi në ndjekjen e hapave të profetit

is to make ourselves as much like the prophet.

është t'i ngjasojmë sa më shumë atij,

And the prophet, in one of his sayings, said,

profeti në një nga thëniet e tij tha:

"Adorn yourselves with the attributes of God."

"Zbukurojeni vetveten me vetitë e Zotit."

And because God Himself said that the primary attribute of his is compassion --

Dhe ngaqë Zoti vet ka thënë që një nga vetitë e tij primare është dhëmbshuria,

in fact, the Koran says that "God decreed upon himself compassion,"

ku me saktësisht Kurani thote se, " Zoti dekretoi në veten e tij dhembshurinë,"

or, "reigned himself in by compassion" --

ose " e madhështoi veten me dhembshurinë."

therefore, our objective and our mission must be to be sources of compassion,

Prandaj qëllimi dhe misioni jonë duhet të jetë të bëhemi burimet e dhembshurisë,

activators of compassion, actors of compassion

aktivizuesit e dhembshurisë, aktorët e dhembshurisë,

and speakers of compassion and doers of compassion.

folësit e dhembshurisë, si dhe bërësit e dhembshurisë.

That is all well and good,

Kjo është gjë e mirë

but where do we go wrong,

por ku po gabojmë,

and what is the source of the lack of compassion in the world?

dhe cili është burimi i mungesës së dhëmshurisë në këtë botë?

For the answer to this, we turn to our spiritual path.

Për të gjetur përgjigje, i kthehemi shtegut tonë shpirtëror.

In every religious tradition, there is the outer path and the inner path,

Në çdo traditë fetare ekziston dicka që quhet shtegu i jashtëm si dhe ai i brendshëm,

or the exoteric path and the esoteric path.

ose shtegu për një rreth të zgjeruar dhe shtegu personal.

The esoteric path of Islam is more popularly known as Sufism, or "tasawwuf" in Arabic.

Shtegu personal në Islam është i njohur si Sufizëm, ose "tasawwuf" në Arabishte.

And these doctors or these masters,

Dhe këta doktor shkencash ose këta mjeshtër,

these spiritual masters of the Sufi tradition,

këta mjeshtër shpirtëror të traditës Sufi,

refer to teachings and examples of our prophet

i referohen mësimeve dhe shembujve të profetit tonë,

that teach us where the source of our problems lies.

që na mësojnë se ku qëndron burimi i problemeve tona.

In one of the battles that the prophet waged,

Në një nga betejat të cilat profeti ndërmori,

he told his followers, "We are returning from the lesser war

ai iu tregoi përkrahësve te tij, "Po kthehemi nga nje luftë më e vogël

to the greater war, to the greater battle."

në një luftë më të madhe, në betejën e lavdishme."

And they said, "Messenger of God, we are battle-weary.

Dhe ata thanë, " O Lajmëtar i Zotit, ne jemi të dërmuar nga betejat.

How can we go to a greater battle?"

Si mundemi të shkojmë në një betejë më madhështore?"

He said, "That is the battle of the self, the battle of the ego."

Ai tha, " Ajo është beteja ndaj vetes, beteja e egos."

The sources of human problems have to do with egotism, "I."

Burimi i problemeve njerëzore ka të beje me egoizmin, UNË.

The famous Sufi master Rumi, who is very well known to most of you,

Mjeshtëri i njohur sufi, Rumi, i cili është mirë i njohur për shumë nga ju,

has a story in which he talks of a man who goes to the house of a friend,

ka një tregim në të cilin flet për një njeri i cili shkon në shtëpi të një shoku

and he knocks on the door,

dhe troket në derë.

and a voice answers, "Who's there?"

Një zë përgjigjet, "Kush është?"

"It's me," or, more grammatically correctly, "It is I,"

"Ështe unë," ose për të qenë më korrekt gramatikisht "Jam unë,"

as we might say in English.

ashtu siç thuhet në gjuhën angleze.

The voice says, "Go away."

Zëri i thote: "Largohu!"

After many years of training, of disciplining, of search and struggle,

Mbas shume vitesh trajnimi, dicipline, kërkimi si dhe vështirësie,

he comes back.

ai u kthye,

With much greater humility, he knocks again on the door.

dhe me më shumë përulësi, trokiti përsëri në derë.

The voice asks, "Who is there?"

Një zë pyet, "Kush është?"

He said, "It is you, O heartbreaker."

Ai tha, "Je ti, oh zemërthyes."

The door swings open, and the voice says,

Dera luhatet në hapje, dhe zëri thotë:

"Come in, for there is no room in this house for two I's,"

"Hyr brenda, se nuk ka vend për dy Unë në këtë shtëpi,

-- two capital I's, not these eyes -- "for two egos."

Dy UNË, jo për dy sy, por për dy ego.

And Rumi's stories are metaphors for the spiritual path.

Tregimet e Rumit janë metafora për shtegun shpirtëror.

In the presence of God, there is no room for more than one "I,"

Në praninë e Zotit nuk ka vend për më shumë se një UNË ,

and that is the "I" of divinity.

dhe e ashtuquajtura UNË është për hyjninë.

In a teaching -- called a "hadith qudsi" in our tradition --

Në një mësimdhenie, në traditën tonë e quajtur "hadith qudsi",

God says that, "My servant," or "My creature, my human creature,

Zoti thotë, "Shërbëtori im" ose "krijesa ime, krijesa ime njerezore,

does not approach me by anything that is dearer to me

nuk më afrohet me asgjë tjetër me të shtrenjtë për mua

than what I have asked them to do."

sesa të bëjë atë që une ia kërkova ta bëj."

And those of you who are employers know exactly what I mean.

Dhe ata qe jane punëdhënës e dinë me saktësi se ç'po them.

You want your employees to do what you ask them to do,

Ju dëshironi që punonjësit tuaj të bëjnë atë që ju kërkoni të bëjnë,

and if they've done that, then they can do extra.

dhe nëse ata e përfundojne atë punë, ata mund te bëjnë diçka shtesë,

But don't ignore what you've asked them to do.

por mos e shpërfillni atë që ju keni kërkuar nga ata që ta bëjnë.

"And," God says, "my servant continues to get nearer to me,

Dhe Zoti thotë, "Shërbëtori im vazhdon të më afrohet,

by doing more of what I've asked them to do" --

duke bërë më tepër nga ajo që ju kam kërkuar të bëjnë,"

extra credit, we might call it --

mundeni ta quani punë shtesë

"until I love him or love her.

gjersa unë e dua atë.

And when I love my servant," God says,

Dhe kur unë e dua shërbëtorin tim", thotë Zoti,

"I become the eyes by which he or she sees,

"Unë bëhem sytë me të cilët ai ose ajo shikon,

the ears by which he or she listens,

veshët me të cilët ai ose ajo dëgjon,

the hand by which he or she grasps,

duart me të cilat ai ose ajo mbërthen

and the foot by which he or she walks,

dhe këmbët me të cilat ai ose ajo ec.

and the heart by which he or she understands."

si dhe zemra me te cilen ai ose ajo kupton".

It is this merging of our self with divinity

Është kjo shkrirja jonë me hyjninë

that is the lesson and purpose of our spiritual path and all of our faith traditions.

është ky mësim dhe qëllim i shtegut tonë shpirtëror dhe i të gjitha traditave tona fetare.

Muslims regard Jesus as the master of Sufism,

Muslimanët e njohin Jezusin si një mjeshtër të Sufizmit,

the greatest prophet and messenger who came to emphasize the spiritual path.

Profeti dhe lajmëtari më madhështor i cili erdhi për t'i dhënë rëndësi shtegut shpirtëror.

When he says, "I am the spirit, and I am the way,"

Kur ai tha, "Une jam shpirti dhe rruga e drejtë",

and when the prophet Muhammad said, "Whoever has seen me has seen God,"

edhe atëherë kur Muhammad-i tha, "Kushdo qe më ka parë mua ka parë edhe Zotin",

it is because they became so much an instrument of God,

është thëne sepse ata u shndërruan në instrumente të Zotit,

they became part of God's team --

ata u bene pjesë e energjisë së Zotit,

so that God's will was manifest through them,

keshtuqë dëshira e Zotit ishte shfaqur përmes tyre

and they were not acting from their own selves and their own egos.

e jo nga vetvetja e tyre apo egot e tyre.

Compassion on earth is given, it is in us.

Dhëmbshuria në botë është e dhuruar, është brenda nesh.

All we have to do is to get our egos out of the way,

Gjithë ajo çka ne duhet të bëjmë është t'i flakim egot tona,

get our egotism out of the way.

ta lajrgojmë egoizmin nga rruga.

I'm sure, probably all of you here, or certainly the very vast majority of you,

Jam i sigurtë që ndoshta secili nga ju, ose sigurisht shumica nga ju

have had what you might call a spiritual experience,

keni pasur diçka që mund ta emërtoni si përvojë shpirtërore,

a moment in your lives when, for a few seconds, a minute perhaps,

një moment në jetën tuaj kur për disa sekonda, ndoshta për një minutë,

the boundaries of your ego dissolved.

kufinjtë e egos tuaj u tretën.

And at that minute, you felt at one with the universe --

Në atë minutë, ju u ndiet i/e barabartë me universin,

one with that jug of water, one with every human being,

i/e barabartë me atë poç me ujë, një me çdo qënie njerëzore,

one with the Creator --

i/e barabartë me krijuesin,

and you felt you were in the presence of power, of awe,

dhe u ndiet në praninë e forcës, të frikës,

of the deepest love, the deepest sense of compassion and mercy

të një dashurie të thellë, të një dhëmbshurie e mëshire shumë të thellë

that you have ever experienced in your lives.

që keni përjetuar ndonjëherë në jetërat tuaja.

That is a moment which is a gift of God to us --

Ky është një moment i cili është një dhuratë e Zotit për ne,

a gift when, for a moment, he lifts that boundary

nje dhuratë kur për një moment Zoti e ngre lartë kufirin

which makes us insist on "I, I, I, me, me, me,"

që na bën të këmbëngulim në UNË, UNË, UNË, mua, mua, mua,

and instead, like the person in Rumi's story,

dhe si personi në tregimin e Rumit,

we say, "Oh, this is all you.

ne themi, "Oh, e gjithë kjo vjen nga ti".

This is all you. And this is all us.

Ti je e gjithë kjo. E gjithë kjo jemi ne.

And us, and I, and us are all part of you.

Dhe ne, dhe Unë, prapë ne të gjithë jemi pjesë e juaj.

O, Creator! O, the Objective! The source of our being

I gjithe krijuesi, e gjithë objektiva, burimi i qënies sonë,

and the end of our journey,

dhe fundi i udhëtimit tonë.

you are also the breaker of our hearts.

Ti gjithashtu je zemërthyesi i zemrave tona.

You are the one whom we should all be towards, for whose purpose we live,

Ti je i ai i cili të gjithë ne duhet të të drejtohemi, qëllimi përse jetojmë ne,

and for whose purpose we shall die,

si dhe qellimi për të cilin duhet të vdesim,

and for whose purpose we shall be resurrected again

dhe qëllimi për të cilin ne duhet të ringjallemi përsëri

to account to God to what extent we have been compassionate beings."

t'i japim llogari Zotit se në ç'masë kemi qenë qënie të dhëmbshura.

Our message today, and our purpose today,

Mesazhi ynë sot, si dhe qëllimi ynë i sotshëm,

and those of you who are here today,

edhe i atyre që nuk janë këtu me ne sot,

and the purpose of this charter of compassion, is to remind.

dhe qëllimi i këtij ligjërimi për dhëmbshuri është të sjellim gjithçka ndër mend.

For the Koran always urges us to remember, to remind each other,

Kurani gjithmonë na shtynë të mbajmë në mend, të rikujtojmë njëri tjetrin,

because the knowledge of truth is within every human being.

sepse dituria e së vërtetës është përbrenda çdo qënie njerëzore.

We know it all.

Ne e dimë të tërën.

We have access to it all.

Ne të gjithë kemi qasje në të.

Jung may have called it "the subconscious."

Jung e ka titulluar atë si ndërvetëdije.

Through our subconscious, in your dreams --

Përmes ndërvetëdijes sonë, në ëndërrat tona

the Koran calls our state of sleep "the lesser death,"

të cilat Kurani i quan, gjendja jonë e përgjumur, vdekje inferiore,

"the temporary death" --

vdekja e përkohëshme.

in our state of sleep we have dreams, we have visions,

Gjate gjumit ne ëndërrojmë, kemi vizione,

we travel even outside of our bodies, for many of us,

ne madje shtegtojmë edhe përtej trupave tonë për shumë nga ne,

and we see wonderful things.

dhe shohim gjëra te mrekullueshme.

We travel beyond the limitations of space as we know it,

Dhe siç e dimë ne udhëtojmë përtej përkufizimit hapësinor,

and beyond the limitations of time as we know it.

dhe ashtu siç e dijmë, edhe përtej kufizimit kohor.

But all this is for us to glorify the name of the creator

Por për ne e gjithë kjo është që të lartësojmë emrin e krijuesit

whose primary name is the compassionating, the compassionate.

emri primar i te cilit është, i mëshirshmi, mëshiruesi.

God, Bokh, whatever name you want to call him with, Allah, Ram, Om,

Zoti, Bokh, cfarëdo emri që dëshironi ta quani, Allah, Ram, Om,

whatever the name might be through which you name

cilido që te jetë ky emërtim

or access the presence of divinity,

ose hyrja në prezencën hyjnore,

it is the locus of absolute being,

është epiqendra e qënies absolute,

absolute love and mercy and compassion,

dashurisë absolute, mëshirës dhe dhëmbshurisë,

and absolute knowledge and wisdom,

e diturisë absolute dhe mençurisë,

what Hindus call "satchidananda."

të cilat besimtarët e fesë Hindu i quajnë "satchidananda".

The language differs,

Gjuha ka dallime,

but the objective is the same.

por qëllimi është i njejtë.

Rumi has another story

Rumi ka një tregim tjetër

about three men, a Turk, an Arab and --

për këta të tre, një turk, një arab

and I forget the third person, but for my sake, it could be a Malay.

dhe e harrova për personin e tretë, por për hir timin mund të ishte një malajas.

One is asking for angur -- one is, say, an Englishman --

Njëri kërkon "angour", njëri le të themi që ishte anglez,

one is asking for eneb, and one is asking for grapes.

njëri kërkon "eneb", si dhe tjetri kërkon rrush.

And they have a fight and an argument because

Ata përleshen dhe grinden sepse thonë,

-- "I want grapes." "I want eneb. "I want angur." --

Unë dua rrush, Unë dua "eneb", Unë dua "angour",

not knowing that the word that they're using

duke mos i ditur fjalët të cilat po i përdornin

refers to the same reality in different languages.

i referoheshin të njëjtit realitet por në gjuhë të ndryshme.

There's only one absolute reality by definition,

Sipas definimit ekziton vetëm një realitet absolut,

one absolute being by definition,

vetëm një qënie absolute sipas definimit,

because absolute is, by definition, single,

sepse absolutizmi definohet si i vetëm,

and absolute and singular.

absolut dhe njëjës.

There's this absolute concentration of being,

Ka një koncentrim absolut të qënies,

the absolute concentration of consciousness,

koncentrimi absolut i ndërgjegjjes,

awareness, an absolute locus of compassion and love

vetëdijes, një epiqendre të dhembshurisë dhe dashurisë

that defines the primary attributes of divinity.

të cilat i definojnë tiparet themellore të hyjnisë.

And these should also be

Dhe ato poashtu duhet te jenë

the primary attributes of what it means to be human.

vetitë themelore të asaj me çka kuptojmë të jemi qënie njerëzore.

For what defines humanity, perhaps biologically,

Me çka e definojmë njerëzimin, ndoshta biologjikisht,

is our physiology,

është fiziologjia jonë,

but God defines humanity by our spirituality, by our nature.

por Zoti e përkufizon njerëzimin nga natyra dhe natyra jonë shpirtërore.

And the Koran says, He speaks to the angels and says,

Dhe Kurani thotë, ai flet me engjujt dhe ju thotë,

"When I have finished the formation of Adam from clay,

"Kur unë kam përfunduar formimin e Adamit nga balta,

and breathed into him of my spirit,

dhe frymëzuar në të shpirtin tim,

then, fall in prostration to him."

pastaj i jam gjunjezuar atij."

The angels prostrate, not before the human body,

Engjujt u gjunjëzuan, jo para trupit njerëzor

but before the human soul.

por para shpirtit njerëzor.

Why? Because the soul, the human soul,

Përse? Sepse shpirti, shpirti i njeriut,

embodies a piece of the divine breath,

personifikon nje pjesë të frymës hyjnore,

a piece of the divine soul.

një pjesë të shpirtit hyjnor.

This is also expressed in biblical vocabulary

Gjithashtu kjo ështe shprehur edhe në leksikun biblik

when we are taught that we were created in the divine image.

kur na kanë treguar se ne jemi të krijuar në imazhin hyjnor.

What is the imagery of God?

Cili është imazhi i Zotit?

The imagery of God is absolute being,

Imazhi i Zotin është i një qënie absolute,

absolute awareness and knowledge and wisdom

vetëdije, dituri dhe zgjuarsi absolute

and absolute compassion and love.

si dhe dhëmbshuri e dashuri absolute.

And therefore, for us to be human --

Prandaj, për të qenë njerëz

in the greatest sense of what it means to be human,

në kuptimin me të madhë të asaj me cka nënkuptohet të jesh njeri,

in the most joyful sense of what it means to be human --

në kuptimin më gazmor të asaj me cka nënkuptohet të jesh njeri,

means that we too have to be proper stewards

nënkupton që ne gjithashtu duhet te jemi shoqëruesit e duhur

of the breath of divinity within us,

të frymës hyjnore përbrenda nesh,

and seek to perfect within ourselves the attribute of being,

dhe të kërkojmë përfeksionimin brenda vetvetes të tipareve qenjësore,

of being alive, of beingness;

e të qenurit gjallë, e të qenurit qënie,

the attribute of wisdom, of consciousness, of awareness;

tiparet e diturisë, të ndërgjegjjes, të qenurit i informuar,

and the attribute of being compassionate and loving beings.

si dhe tipareve e të qenurit zemërdhembsur dhe qënie të dashura.

This is what I understand from my faith tradition,

Kjo ështe ajo çka kuptoj unë nga tradita e besimit tim,

and this is what I understand from my studies of other faith traditions,

dhe kjo është ajo çka unë kuptoj nga studimet e mia ndaj traditave të besimeve tjera,

and this is the common platform on which we must all stand,

dhe kjo është një platformë e përbashkët ku ne të gjithë duhet të qëndrojmë,

and when we stand on this platform as such,

sepse duke qëndruar në të

I am convinced that we can make a wonderful world.

jam i bindur që mundemi të krijojmë një botë të mrekullueshme.

And I believe, personally, that we're on the verge

Dhe unë personalisht besoj që ne jemi në prag,

and that, with the presence and help of people like you here,

dhe me pranine dhe ndihmën e njerëzve si ju këtu,

we can bring about the prophecy of Isaiah.

ne mundemi të sjellim profetësinë e Isaut.

For he foretold of a period

Për atë qe ai profetizoi një periudhë

when people shall transform their swords into plowshares

kur njerezit do t'i shndërrojnë shpatat e tyre në statuja punuese

and will not learn war or make war anymore.

dhe nuk do të mësojnë për luftën dhe nuk do të luftojnë më.

We have reached a stage in human history that we have no option:

Në historinë e njerëzimit kemi arritur në një fazë ku nuk kemi më alternativa.

we must, we must lower our egos,

Ne duhet, ne duhet t'i ulim egot tona,

control our egos -- whether it is individual ego, personal ego,

të kontrollojmë unin tonë, pa marrë parasysh se a është un individual, personal,

family ego, national ego --

familjar, apo un kombëtar,

and let all be for the glorification of the one.

dhe le ta bejmë për hir të lavdërimit të të madhit.

Thank you, and God bless you.

Ju faleminderit dhe Zoti ju bekofte.

(Applause)

(Duartrokitje)