Feisal Abdul Rauf: Lose your ego, find your compassion

Translator: Rysbek Dolodiiarov Reviewer: Aijan Jumukova

I'm speaking about compassion from an Islamic point of view,

Мен кайрымдуулук жөнүндө бул жерде исламдык көз караштан сүйлөп жатам,

and perhaps my faith is not very well thought of

а балким менин ыйманым да чынында эле толук борукердиктин

as being one that is grounded in compassion.

негизинде курулбаган болуп көрүнүшү мүмкүн.

The truth of the matter is otherwise.

Бирок айтылган сөз чынында эле борукердиктин негизинде курулган.

Our holy book, the Koran, consists of 114 chapters,

Биздин ыйык китебибиз, Куран, 114 бөлүктөн турат,

and each chapter begins with what we call the basmala,

алардын ар бири "бисмилла" деген сөз менен башталат,

the saying of "In the name of God, the all compassionate, the all merciful,"

ал "Ырайымдуу жана Мээримдуу болгон Кудайдын аты менен" деген маанидеги сөз,

or, as Sir Richard Burton --

же, сэр Ричард Бертон,

not the Richard Burton who was married to Elizabeth Taylor,

жок, Елизавета Тейлорго үйлөнгөн Ричард Бертон эмес,

but the Sir Richard Burton who lived a century before that

андан бир кылым мурун жашаган Ричард Бертон,

and who was a worldwide traveler

бүткүл дүйнөнү кыдырган саякатчы жана

and translator of many works of literature --

ошондой эле көптөгөн адабий иштердин котормочусу,

translates it. "In the name of God, the compassionating, the compassionate."

аны мындай которот: "Мээрим кылуучу жана Мээримдүү боорукер Кудайдын аты менен".

And in a saying of the Koran, which to Muslims is God speaking to humanity,

Жана Куранда төмөнкүдөй айтылат - а бул болсо мусулмандар үчүн Кудайдын адамзатка болгон кайрылуусу болуп эсептелет -

God says to his prophet Muhammad --

Кудай, Мухаммед (САВ) пайгамбарга,

whom we believe to be the last of a series of prophets,

- биз аны (пайгамбарды) бүт болгон пайгамбарлардын акыркысы болгонуна ишенебиз,

beginning with Adam, including Noah, including Moses, including Abraham,

алардын ичинде: Адамдан (АС) тартып, Нух (АС), Муса (АС), Ибрахим (АС),

including Jesus Christ, and ending with Muhammad --

Иса (АС) жана аягында да Мухаммед (САВ) -

that, "We have not sent you, O Muhammad,

айтат: "Биз сени, о Мухаммед,

except as a 'rahmah,' except as a source of compassion to humanity."

бүткүл ааламдарга мээрим катары жөнөттүк".

For us human beings, and certainly for us as Muslims,

Бүткүл адамзатка жана өзгөчө бизге, мусулмандарга,

whose mission, and whose purpose in following the path of the prophet

Пайгамбарыбыздын (САВ) жолун карманууда максатыбыз бул

is to make ourselves as much like the prophet.

өзүбүздү эң жакшы түрдө Пайгамбарга (САВ) окшоштуру,

And the prophet, in one of his sayings, said,

анан дагы Пайгамбар (САВ) бир сөзүндө айткандай

"Adorn yourselves with the attributes of God."

"Өзүңүздү Кудайдын сапаттары менен жакшылагыла".

And because God Himself said that the primary attribute of his is compassion --

Себеби Кудай өзүнүн эң алгачкы сапаты катары да боорукердикти белгилейт,

in fact, the Koran says that "God decreed upon himself compassion,"

чынында да, Куран мындай айтылат "Кудай өзүнө боорукердикти шарт кылды",

or, "reigned himself in by compassion" --

же "Кудай өзүн мээрим аркылуу падышалыкка алып келди".

therefore, our objective and our mission must be to be sources of compassion,

Ошондуктан, биздин максатыбыз мээримдүүлүктүн булагы болуу керек,

activators of compassion, actors of compassion

мээримдүүлүкту жандандыргандан, мээримдүүлүктү туткандардан,

and speakers of compassion and doers of compassion.

сүйлөгөндөрдөн жана кылгандардан болуу керек.

That is all well and good,

Мунун баары жакшы,

but where do we go wrong,

бирок биз кайсы жерде жаңылып жатабыз,

and what is the source of the lack of compassion in the world?

жана дүйнөдө мээримдүүлүктүн жок болушунун себеби эмнеде?

For the answer to this, we turn to our spiritual path.

Буга жооп бериш үчүн, биз руханий жолубузга кайрылабыз.

In every religious tradition, there is the outer path and the inner path,

Ар бир диний традицияда ички жана сырткы деп айтылган жолдору бар,

or the exoteric path and the esoteric path.

же экзотерик (ачык) жана эзотерик (сырдуу) жолдору.

The esoteric path of Islam is more popularly known as Sufism, or "tasawwuf" in Arabic.

Исламдын эзотерик жолу көбүнчө Суфизм деген аты менен белгилүү, же тасаввуф, арабча.

And these doctors or these masters,

Ошол усталар же чеберлер,

these spiritual masters of the Sufi tradition,

Суфизмдин руханий устаттары,

refer to teachings and examples of our prophet

биздин Пайгамбарыбыздын (САВ) окуусуна жана өрнөктөрүнө кайрылышат,

that teach us where the source of our problems lies.

алар болсо [окуусу жана өрнөктөрү] биздин проблемаларабыздын себептерин көрсөтөт.

In one of the battles that the prophet waged,

Пайгамбар (САВ) башкарган салгылашуулардын бирисинде,

he told his followers, "We are returning from the lesser war

ал (САВ) жактоочуларына мындай дейт: "Биз кичинекей согуштан кайтып,

to the greater war, to the greater battle."

чоңураак согушка, чоңураак салгылашууга бара жатабыз".

And they said, "Messenger of God, we are battle-weary.

Анда алар айтышат: "Кудайдын элчиси, биз согуштан чарчадык.

How can we go to a greater battle?"

Кантип биз чоңураак согушка барышыбыз мүмкүн?"

He said, "That is the battle of the self, the battle of the ego."

Ал (САВ) мындай дейт: "Бул өзүбүз менен болгон согуш, менчилдигибизге каршы".

The sources of human problems have to do with egotism, "I."

Адамзаттын кыйынчылыктары бүт эгоизмден туулат, мен дегенден.

The famous Sufi master Rumi, who is very well known to most of you,

Сиздерге жакшы эле белгилүү болгон, суфизмдин таанымал устаты, Руминин

has a story in which he talks of a man who goes to the house of a friend,

мындай окуясы бар - бир киши досунун үйүнө барып,

and he knocks on the door,

эшигин кагат экен,

and a voice answers, "Who's there?"

андан бир үн "Бул ким?" деп сурайт.

"It's me," or, more grammatically correctly, "It is I,"

"Мен" [англисче "It's me"], адабийиреек тил менен айтканда, "Бул мен" деп жооп берет экен,

as we might say in English.

биз кээде англисче айткандай.

The voice says, "Go away."

Үн болсо ага "Жогол!" дейт экен.

After many years of training, of disciplining, of search and struggle,

Көп жылдык машыгуудан, даярдануудан, изденүүдөн жана күрөштөн кийин,

he comes back.

ал киши кайра кайтып,

With much greater humility, he knocks again on the door.

көбүрөөк токтоолук менен эшикти дагы бир жолу какканда,

The voice asks, "Who is there?"

ошол эле үн кайра "Ким бул?" деп сурайт экен.

He said, "It is you, O heartbreaker."

Анда ал "Бул сен, оо кыйнаган"

The door swings open, and the voice says,

Ошол ан эшик ачылып, жанакы үн мындай дейт:

"Come in, for there is no room in this house for two I's,"

"Кир, себеби бул үйдө эки "Мен"ге орун жок".

-- two capital I's, not these eyes -- "for two egos."

эки чоң I, жок, бул көздөр [англисче eyes] эмес, эки Эго.

And Rumi's stories are metaphors for the spiritual path.

Бул Руминин окуялары руханий жолдун метафоралары.

In the presence of God, there is no room for more than one "I,"

Кудай болгон жерде экинчи эгонун болушу мүмкүн эмес,

and that is the "I" of divinity.

ал болсо дагы Кудайдын Эгосу.

In a teaching -- called a "hadith qudsi" in our tradition --

Бизде хадис кудси делген бир сабакта

God says that, "My servant," or "My creature, my human creature,

Кудай айтат: "Менин кулум" же "Мен жараткан адам баласы

does not approach me by anything that is dearer to me

Мага эң жагымдуу болгон, Мен андан талап кылган

than what I have asked them to do."

жол менен гана жакындай алат".

And those of you who are employers know exactly what I mean.

Араңарда иш берүүчүлөр бар болсо, мени жакшы түшүнүп жатышкандыр.

You want your employees to do what you ask them to do,

Сизге иштеген адамдардан эмненин аткарылышын сурасаңыз, ошонун жыйынтыгын күтөсүз,

and if they've done that, then they can do extra.

Ал иш кылынган соң, үстүнө дагы кошумча иш берилиши мүмкүн,

But don't ignore what you've asked them to do.

а бирок эмне талап кылынган болсо, ал эч четке кагылбайт.

"And," God says, "my servant continues to get nearer to me,

Анан дагы Кудай мындай дейт: «Менин кулдарым, алардан талап кылынгандан

by doing more of what I've asked them to do" --

дагы көпту аткарган сайын, Мага ошончолук жакындап," -

extra credit, we might call it --

буга кошумча ишеним десек болсо керек,

"until I love him or love her.

- "аягында Менин сүйүүмө жетишишет.

And when I love my servant," God says,

Ошентип, Мен кулумду сүйгөндө" - Кудай айтат,

"I become the eyes by which he or she sees,

"Мен анын көргөн көздөрү,

the ears by which he or she listens,

уккан кулактары,

the hand by which he or she grasps,

кармаган колдору,

and the foot by which he or she walks,

жана баскан буттары,

and the heart by which he or she understands."

жана түшүнгөн жүрөгү боломун"

It is this merging of our self with divinity

Бул биздин Кудай менен болгон жакындашуубуз,

that is the lesson and purpose of our spiritual path and all of our faith traditions.

биздин сабагыбыз жана руханий жолубуздун, ыйманыбыздын максаты.

Muslims regard Jesus as the master of Sufism,

Мусулмандар Исаны (АС) суфизмдин устаты катары,

the greatest prophet and messenger who came to emphasize the spiritual path.

руханий жолго көп көңүл бурган, эң чоң пайгамбар катары билип таанышат.

When he says, "I am the spirit, and I am the way,"

Ал (АС) "Мен рухмун, мен жолмун" дегенде,

and when the prophet Muhammad said, "Whoever has seen me has seen God,"

Мухаммед пайгамбар (САВ) "Ким мени көргөн болсо, ал Кудайды көргөн болот" деп айтканда,

it is because they became so much an instrument of God,

Мунун себеби, алар Кудайдын эн жакын куралы болуп калгандыгында,

they became part of God's team --

алар Кудайдын буусунун бир бөлүгү болуп калгандыгындан,

so that God's will was manifest through them,

ошентип, Кудайдын максаты алар [пайгамбарлар] аркылуу өзүн көрсөтүү болгон,

and they were not acting from their own selves and their own egos.

алардын өз эргинен иш кылдыруу эмес.

Compassion on earth is given, it is in us.

Дүйнөдө мээримдүүлүк бар, ал биздин өзүбүздө.

All we have to do is to get our egos out of the way,

Жалгыз керек болгон нерсе, өз эгобузду жолдон алып,

get our egotism out of the way.

өз эгоизмибизди четке кагуу керек.

I'm sure, probably all of you here, or certainly the very vast majority of you,

Мен ишенем, балким бул жердеги баарыңар, аз дегенде, көбүңүз

have had what you might call a spiritual experience,

руханий бир "тажрыйба" деп аталган нерсени сезсеңиз керек

a moment in your lives when, for a few seconds, a minute perhaps,

- бул, жашообуздагы бир учур, бир-эки секундка узаган, көп болсо бир мүнөткө,

the boundaries of your ego dissolved.

ошондо биздин эгобуздун чектери өчүрүлөт.

And at that minute, you felt at one with the universe --

Жана ошол мүнөттө сиздин сезимиңиз аалам менен,

one with that jug of water, one with every human being,

о бир кумурадагы суу менен, ар бир адам менен бирге болот,

one with the Creator --

Жаратуучу менен бирге болот,

and you felt you were in the presence of power, of awe,

анан сиз бир күчтүн, коркуунун келишин сезесиз,

of the deepest love, the deepest sense of compassion and mercy

эң терең сүйүүнү, жошооңузда эч көрбөгөн

that you have ever experienced in your lives.

эң терең мээримдүүлүктү жана боорукердикти сезесиз.

That is a moment which is a gift of God to us --

Бул учур, Кудайдын бизге болгон белеги,

a gift when, for a moment, he lifts that boundary

"мен, мен, мени, мени, мага, мага" дей беришибиздин чектерин

which makes us insist on "I, I, I, me, me, me,"

кыска мөөнөткө өчүрөтурган бир белек,

and instead, like the person in Rumi's story,

тескеринче, "мен" дебестен, Руминин окуясындагы адамдай болуп,

we say, "Oh, this is all you.

биз "О, мунун баары Сенсин" дейбиз.

This is all you. And this is all us.

Мунун баары Сенсин. Мунун бары бизбиз.

And us, and I, and us are all part of you.

"Биз" жана "Мен" дегендин баары Сенин бөлүктөрүң.

O, Creator! O, the Objective! The source of our being

Жаратуучу, бүт максаттар, жашообуздун булактары

and the end of our journey,

жана саякатыбыздын аягы.

you are also the breaker of our hearts.

Анан дагы Сен биздин жүрөктөрүбүздү үзүүчүсүң.

You are the one whom we should all be towards, for whose purpose we live,

Сен мындай затсын - баарыбыз Сага карай болушубуз керек, Сенин максатың атыңа жашайбыз,

and for whose purpose we shall die,

Сенин максатың атыңа өлөбүз,

and for whose purpose we shall be resurrected again

Сенин максатың атыңа биз кайрадан тирилтилебиз,

to account to God to what extent we have been compassionate beings."

канчалык Сенин атыңа мээримдүү болгондубузга жараша.

Our message today, and our purpose today,

Биздин бүгүнкү кабарыбыз, бүгүнкү максатыбыз,

and those of you who are here today,

ушул жерде болгондордун

and the purpose of this charter of compassion, is to remind.

жана ушул Мээримдуулук хартиябыздын максаты – бул эстетуу.

For the Koran always urges us to remember, to remind each other,

Куран ар дайым бизди эстеп жүрүбүзгө чакырат, бир-бирибизди эстетишибизге,

because the knowledge of truth is within every human being.

себеби чындык билими ар бир адам баласында.

We know it all.

Баарыбыз муну билебиз.

We have access to it all.

Баарыбыз ага жетише алабыз.

Jung may have called it "the subconscious."

Юнг муну "сокур сезим" деп айтышы мумкун эле.

Through our subconscious, in your dreams --

Сокур сезим аркылуу, түштөрүңүздөрдө,

the Koran calls our state of sleep "the lesser death,"

айтмакчы, түш, Куранда кичинекей өлүм,

"the temporary death" --

убактылуу өлүм деп айтылат.

in our state of sleep we have dreams, we have visions,

Уктап жатканда биз түштөрдү, ар кандай көрүнүштөрдү көрөбүз,

we travel even outside of our bodies, for many of us,

жадаганда, денебизден чыгып саякат кылабыз,

and we see wonderful things.

көбүбүз да сонун нерселерди көрөбүз.

We travel beyond the limitations of space as we know it,

Биз билген мейкиндик чектеринен ашкан,

and beyond the limitations of time as we know it.

биз билген убакыт чектеринен ашкан саякаттарды кылабыз.

But all this is for us to glorify the name of the creator

Бирок мунун баары жалгыз гана биринчи аты Мээрим кылуучу, Мээримдүү

whose primary name is the compassionating, the compassionate.

болгон Кудайды даңктоо үчүн.

God, Bokh, whatever name you want to call him with, Allah, Ram, Om,

Кудай, Бог, Аны биз эмне дебейли, Аллах, Рам, Ом,

whatever the name might be through which you name

Аны эмне деп атабайлы,

or access the presence of divinity,

Ага жетүүнү,

it is the locus of absolute being,

Ал абсолюттук заттын орун алган жери,

absolute love and mercy and compassion,

Ал чексиз сүйүү, боорукердик жана мээримдүүлүк,

and absolute knowledge and wisdom,

чекчиз билим жана акылмандуулук,

what Hindus call "satchidananda."

индустар аны "сатчидананда" дешет.

The language differs,

Тилдер айырмаланат,

but the objective is the same.

бирок объект бир.

Rumi has another story

Руминин дагы бир окуясы бар,

about three men, a Turk, an Arab and --

үч адам жөнүндө – турк, араб,

and I forget the third person, but for my sake, it could be a Malay.

жана, үчүнчүсүн унутуп калдым, бирок, жанылышбасам, малай болушу мүмкүн.

One is asking for angur -- one is, say, an Englishman --

Бириси "ангорду" сурайт, мейли, аны англиялык деп коёлу,

one is asking for eneb, and one is asking for grapes.

бири "энебти" сурайт, дагы бири жүзүмдү сурайт.

And they have a fight and an argument because

Анан алар чырдашып, урушушат, себеби

-- "I want grapes." "I want eneb. "I want angur." --

бириси ангор каалайт, бириси энеб каалайт, бириси жүзүм каалайт,

not knowing that the word that they're using

талашкандары ар кайсы тилде башкача айтылганы менен,

refers to the same reality in different languages.

бир гана нерсени түшүндүргөнүн билбестен чырдашышат.

There's only one absolute reality by definition,

Жалгыз гана бир абсолюттук чындык бар аныктоосу менен алсак,

one absolute being by definition,

бир гана абсолюттук зат бар аныктоосу менен алсак,

because absolute is, by definition, single,

себеби абсолют, анын маанисине карасак, жалгыз дегенди билдирет,

and absolute and singular.

чексиз жана бир.

There's this absolute concentration of being,

Тиричиликтин абсолюттук топтоолушу,

the absolute concentration of consciousness,

сезимдин абсолюттук топтоолушу,

awareness, an absolute locus of compassion and love

түшүүнүнүн; мээримдүүлүктүн жана сүйүүнүн чексиз оорундалышы

that defines the primary attributes of divinity.

Кудайдын эң маанилүү касиеттерин аныктайт.

And these should also be

Ушул айтылгандар дагы

the primary attributes of what it means to be human.

Адам болуунун биринчи касиеттери болууга тийиш.

For what defines humanity, perhaps biologically,

Адамзатты баяндаган, балким биологиялык тараптан,

is our physiology,

бул биздин психологиябыз,

but God defines humanity by our spirituality, by our nature.

а Кудай болсо, бизди руханий жактан, табиятыбыздан баяндайт.

And the Koran says, He speaks to the angels and says,

Куранда айтылат, Ал периштерилерине кайрылып айтат:

"When I have finished the formation of Adam from clay,

"Мен Адамды (АС) топурактан жасап,

and breathed into him of my spirit,

ага Өз рухумдан үйлөгөнүмдө,

then, fall in prostration to him."

ошондо силер ага таазим кылып, саламдашкыла".

The angels prostrate, not before the human body,

Периштелер таазим кылышат, бирок кишинин денесине эмес,

but before the human soul.

кишинин рухуна.

Why? Because the soul, the human soul,

Эмне учун? Себеби, рух, кишинин руху,

embodies a piece of the divine breath,

Кудай деминин бир бөлүгүн сүрөттөйт,

a piece of the divine soul.

рухунун бир бөлүгүн сүрөттөйт.

This is also expressed in biblical vocabulary

Бул жөнүндө Инжилде дагы баяндалат,

when we are taught that we were created in the divine image.

мисалы, биз Кудайдын келепетинде жаратылгандыгыбыз туралуу үйрөтүүсү.

What is the imagery of God?

Кудайдын келбети кандай?

The imagery of God is absolute being,

Кудайдын келбети бул абсолюттук маңыз,

absolute awareness and knowledge and wisdom

чекчиз билүү, билим жана акылмандык,

and absolute compassion and love.

чексиз мээримдүүлүк жана сүйүү.

And therefore, for us to be human --

Ошондуктан, биздин адам болушубуз үчүн,

in the greatest sense of what it means to be human,

мүмкүн болгон эң жогорку мазмундагы адам болуу үчүн,

in the most joyful sense of what it means to be human --

мүмкүн болгон эң кубанычтуу абалда адам болуу учун

means that we too have to be proper stewards

биз эң дурус түрдө,

of the breath of divinity within us,

бизде болгон Кудайд рухунун башкаруучусу болушубуз керек,

and seek to perfect within ourselves the attribute of being,

ошондой эле, өзүбүздө болгон жандык касиетти мыктылоого умтулуу,

of being alive, of beingness;

тируу жандыктын, бытиенин (турмуштун) касиетин,

the attribute of wisdom, of consciousness, of awareness;

акылмандуулуктун, сезимдин, билүүнүн касиетин,

and the attribute of being compassionate and loving beings.

жана мээримдүү болуунун, сүйүмдүүлөрдүн касиетин.

This is what I understand from my faith tradition,

Бул менин диний традициямдан түшүнгөнүм,

and this is what I understand from my studies of other faith traditions,

жана бул менин башка диний традицияларды окуп түшүнгөнүм,

and this is the common platform on which we must all stand,

ошондой эле, бул баарыбыз таяна турган жалпы бир платформа,

and when we stand on this platform as such,

качан гана биз ошол платформага таянганыбызда,

I am convinced that we can make a wonderful world.

мен ишенем, биз дүйнөнү кереметтендиришибиз мүмкүн.

And I believe, personally, that we're on the verge

Ошондой эле, менин жеке өз оюма караганда, биз жолдун четиндебиз,

and that, with the presence and help of people like you here,

жана сизге окшогон адамдардын жардамы жана катышуусу менен

we can bring about the prophecy of Isaiah.

Исаянын (АС) айткандарын ишке ашыралабыз.

For he foretold of a period

Ал (АС) болсо келечекте бир убакытты алдын ала айткан,

when people shall transform their swords into plowshares

ошол заманда адамдар кылычтарын сокого алмаштырышып,

and will not learn war or make war anymore.

согушту үйрөнбөстөн, эч согушушбайт экен.

We have reached a stage in human history that we have no option:

Биз адам тарыхында башка эч шарт калбаган бир учурга келдик.

we must, we must lower our egos,

Биз милдеттүүбүз; биз өз эголорубузду азайтууга милдеттүүбүз,

control our egos -- whether it is individual ego, personal ego,

ал жеке болобу, менчик болобу,

family ego, national ego --

үй-бүлөлүк бу, же улуттук бу, башкарууга милдеттүүбүз,

and let all be for the glorification of the one.

анын баарын жалгыз гана Бирөөну даңктоого жумшашыбыз керек.

Thank you, and God bless you.

Ыракмат, Кудай жардам берсин.

(Applause)

(Кол чабуулар)