Feisal Abdul Rauf: Lose your ego, find your compassion

Translator: rufat taghizadeh Reviewer: Kanan Karimzada

I'm speaking about compassion from an Islamic point of view,

Dini inancımın mərhəmətdən uzaq olduğunu düşünənlərə rəğmən

and perhaps my faith is not very well thought of

bu gün mərhəmət haqqında məhz

as being one that is grounded in compassion.

islami yönündən danışacam

The truth of the matter is otherwise.

Məsələnin mahiyyəti budur -

Our holy book, the Koran, consists of 114 chapters,

Bizim müqqədəs kitabımız Quran 114 surədən ibarətdir

and each chapter begins with what we call the basmala,

və hər bir surə "bismillah" dediyimiz kəlmə ilə başlayır ki,

the saying of "In the name of God, the all compassionate, the all merciful,"

bu da "mərhəmətli, rəhmli Allahın adı ilə" mənasını verir.

or, as Sir Richard Burton --

Sir Richard Burton-

not the Richard Burton who was married to Elizabeth Taylor,

Elizabeth Taylor’la evlənmiş Richard Burton deyil,

but the Sir Richard Burton who lived a century before that

19-cu əsrdə yaşamış və dünyanı dolaşmış

and who was a worldwide traveler

və çoxlu ədəbi əsərləri tərcümə etmiş

and translator of many works of literature --

Richard Burton bu kəlməni

translates it. "In the name of God, the compassionating, the compassionate."

"mərhəmətli və şəvqətli Allahın adı ilə" kimi tərcümə etmişdir.

And in a saying of the Koran, which to Muslims is God speaking to humanity,

Allahın insanlığa ünvanladığı Quran kəlamlarında əks olunduğu kimi

God says to his prophet Muhammad --

Allah elçisi Məhəmmədə -

whom we believe to be the last of a series of prophets,

Adəmlə başlayan və Nuh, Musa, İbrahimlə davam edən

beginning with Adam, including Noah, including Moses, including Abraham,

İsanın da daxil olduğu peyğəmbərlər silsiləsini tamamlayan

including Jesus Christ, and ending with Muhammad --

Məhəmməd peyğəmbərə deyir:

that, "We have not sent you, O Muhammad,

"Ey Məhəmməd! Biz səni insanlara

except as a 'rahmah,' except as a source of compassion to humanity."

rəhmət, mərhəmət məqsədi xaricində gödərmədik."

For us human beings, and certainly for us as Muslims,

Biz insanlara, xüsusən də müsəlman olaraq bizlərə -

whose mission, and whose purpose in following the path of the prophet

peyğəmbərin yolu ilə getməyi məqsəd kimi qəbul edənlərə,

is to make ourselves as much like the prophet.

peyğəmbərə mümkün qədər çox bənzəmək mühümdür.

And the prophet, in one of his sayings, said,

Peyğəmbər belə buyurmuşdur:

"Adorn yourselves with the attributes of God."

"Özünüzü Allahın əlamətləri ilə bəzəyin"

And because God Himself said that the primary attribute of his is compassion --

Allahın ən böyük əlaməti olan rəhmliliyi barədə Quranda

in fact, the Koran says that "God decreed upon himself compassion,"

"Alllah özünə mərhəməti fərman vermişdir" kimi

or, "reigned himself in by compassion" --

və ya "özünə rəhmlə hökm vermişdir" yazılır.

therefore, our objective and our mission must be to be sources of compassion,

Buna görə də bizim məqsəd və məramımızın da cövhərində mərhəmət

activators of compassion, actors of compassion

və mərhəməti daim yaşadan,

and speakers of compassion and doers of compassion.

mərhəməti dilə gətirən, əmələ çevirən bir şeylər mözcud olmalıdır.

That is all well and good,

Bunlar hamısı gözəldir amma

but where do we go wrong,

bir çox yanlışlıqlar edirik.

and what is the source of the lack of compassion in the world?

Bəs onda dünyada mərhəmət azlığının səbəbi nədir?

For the answer to this, we turn to our spiritual path.

Bu sualı cavablandırmaq üçün biz mənəvi yolumuza nəzər salmalıyıq.

In every religious tradition, there is the outer path and the inner path,

Hər bir dini təlimdə "xarici yol" və "daxili yol" anlayışları vardır

or the exoteric path and the esoteric path.

bunu biz ekzoterik və ezoterik yol da adlandırırıq

The esoteric path of Islam is more popularly known as Sufism, or "tasawwuf" in Arabic.

İslamın ezoterik yolu - populyar Sufizm, ərəb dilində təsəvvüf kimi tanınır

And these doctors or these masters,

və bunu daşıyanlar - mürşidlər, ustadlar,

these spiritual masters of the Sufi tradition,

sufi ənənələrini yaşadan mənəvi müəllimlər -

refer to teachings and examples of our prophet

peyğımbərimizin öyrətdikləri və nümunələrinə istinad edərək

that teach us where the source of our problems lies.

problemin harada olduğunu bizlərə çatdırırlar.

In one of the battles that the prophet waged,

Peyğəmbərin qələbə çaldığı bir döyüşdən sonra

he told his followers, "We are returning from the lesser war

o ardıcıllarına müraciətində "İndi biz kiçik döyüşdən

to the greater war, to the greater battle."

böyük döyüşə qayıdırıq" demişdir

And they said, "Messenger of God, we are battle-weary.

və onlar da - "Allahın elçisi, biz əldən düşmüşük,

How can we go to a greater battle?"

bu halla daha böyük döyüşə necə girə bilərik?"

He said, "That is the battle of the self, the battle of the ego."

Peyğımbər isə cavabında "Bu sizin özünüzlə, öz eqonuzla olan döyüşünüzdür" demişdir.

The sources of human problems have to do with egotism, "I."

İnsanlığın problemlərinin əsasında eqoizm, "mən" durur.

The famous Sufi master Rumi, who is very well known to most of you,

Tanınmış Sufi ustadı Ruminin bir hekayəti var -

has a story in which he talks of a man who goes to the house of a friend,

dostunun evinə gələn bir şəxsin hadisəsini nəql edir -

and he knocks on the door,

adam qapını döyür

and a voice answers, "Who's there?"

içəridən bir səs "kimdir?" deyir.

"It's me," or, more grammatically correctly, "It is I,"

Adam cavab verir -"mən"

as we might say in English.

ingilis dilində desək - "I"

The voice says, "Go away."

səs cavab verir - "çıx get".

After many years of training, of disciplining, of search and struggle,

Uzun illər sürən təlimlərdən, axtarışlardan və müridlikdən sonra

he comes back.

o geriyə dönür və

With much greater humility, he knocks again on the door.

böyük itaətlə həmin qapını bir daha döyür

The voice asks, "Who is there?"

və səs "kimdir orda?" soruşur

He said, "It is you, O heartbreaker."

və o deyir: "bu sənsən, ey qəlbqıran"

The door swings open, and the voice says,

qapı açılır və səs deyir:

"Come in, for there is no room in this house for two I's,"

"içəri keç, zira bu evdə iki "mən" üçün yer yoxdur".

-- two capital I's, not these eyes -- "for two egos."

Yəni "iki eqo" nəzərdə tututlur

And Rumi's stories are metaphors for the spiritual path.

və Ruminin hekayələri ruhani yol üçün bir metaforadır.

In the presence of God, there is no room for more than one "I,"

Allahın varlığında birdən çox "mən"ə yer yoxdur

and that is the "I" of divinity.

və bu yeganə "mən" də ilahi olandır.

In a teaching -- called a "hadith qudsi" in our tradition --

Hədisi-qüdsi açıqlamalarında Allah buyurur ki,

God says that, "My servant," or "My creature, my human creature,

mənim qulum və ya insan olaraq yaratdığım varlıq

does not approach me by anything that is dearer to me

mənə yalnız ondan etmək istədiklərim

than what I have asked them to do."

vasitəsilə yaxınlaşa bilər.

And those of you who are employers know exactly what I mean.

Aranızda tabeçiliyində işçiləri olan şəxslər bunun

You want your employees to do what you ask them to do,

nə olduğunu yaxşı bilir. İşçinizdən hansısa bir iş

and if they've done that, then they can do extra.

tələb edin və əgər o bu işin öhdəsindən gələrsə

But don't ignore what you've asked them to do.

deməli ona daha çox iş tapşırmaq olar.

"And," God says, "my servant continues to get nearer to me,

Allah buyurur: "Mənim qulum ondan istədiklərimdən çoxunu edərək

by doing more of what I've asked them to do" --

mənə yaxınlaşmaqda davam edir"

extra credit, we might call it --

- deyək ki, o sevgini yolunda

"until I love him or love her.

"ekstra kreditlər" qazanır -

And when I love my servant," God says,

"qulumu sevərkən" - Allah buyurur -

"I become the eyes by which he or she sees,

"Mən onun gördüyü gözlərinə,

the ears by which he or she listens,

eşitdiyi qulaqlarına,

the hand by which he or she grasps,

tuta bildiyi əllərinə,

and the foot by which he or she walks,

yeridiyi ayaqlarına

and the heart by which he or she understands."

və anladığı ürəyinə çevrilərəm."

It is this merging of our self with divinity

Bu bizim özümüzü ilahi olanla birləşdirir,

that is the lesson and purpose of our spiritual path and all of our faith traditions.

bu bizim bütün ruhani yolumuzun, ənənəmizin məramı və məqsədidir.

Muslims regard Jesus as the master of Sufism,

Müsəlmanlar İsaya Sufi ustadı kimi,

the greatest prophet and messenger who came to emphasize the spiritual path.

ruhani yolu vurğulamaq üçün göndərilmiş böyük bir elçi kimi baxırlar.

When he says, "I am the spirit, and I am the way,"

O, "mən ruham və yol mənəm" dedikdə,

and when the prophet Muhammad said, "Whoever has seen me has seen God,"

Məhəmməd peyğımbər "məni kim görmüşsə, Allahı görmüşdür" deməsi

it is because they became so much an instrument of God,

onların varlığının tamamilə Allahın vasitəçiliyinə dəlalət etməsidir -

they became part of God's team --

onlar Allahın yolunun bir parçası olmuş,

so that God's will was manifest through them,

onlar öz nəfsləri və "mən"i - eqoları ilə deyil,

and they were not acting from their own selves and their own egos.

Allahın məramı ilə yer üzünə yaymışlar.

Compassion on earth is given, it is in us.

Mərhəmət dünyaya verilib, o bizdə doğuşdandır, o bizim içimizdədir.

All we have to do is to get our egos out of the way,

Edə biləcəyimiş şey "mən"imizi yolumuzdan dəf etməkdir,

get our egotism out of the way.

eqoizmimizi kənara atmaqdır.

I'm sure, probably all of you here, or certainly the very vast majority of you,

Əminəm ki, böyük ehtimalla sizin burada hamınız və ya əksəriyyətiniz

have had what you might call a spiritual experience,

ruhi təcrübə adlandırdığımız hisslə rastlaşmısınız -

a moment in your lives when, for a few seconds, a minute perhaps,

bu həyatınızdakı bir an, bir dəqiqə, bəlkə bir neçə saniyə

the boundaries of your ego dissolved.

eqonuzun sərhədlərinin yoxa çıxdığını yaşamısınız

And at that minute, you felt at one with the universe --

və bu anda özümüzü ətrafla bir tam olan kimi

one with that jug of water, one with every human being,

bu qabdakı su ilə, bütün insanlıqla birlikdə,

one with the Creator --

Yaradanla tamlıqda hiss etmisiniz -

and you felt you were in the presence of power, of awe,

özünüzü gücün, qorxunun

of the deepest love, the deepest sense of compassion and mercy

dərin məhəmmətin, həyatınızda nə vaxtsa hiss etmədiyiniz

that you have ever experienced in your lives.

dərin mərhəmət hissinin mövcudluğunda hiss etmisiniz.

That is a moment which is a gift of God to us --

Bu an Allah tərəfindən bizə verilən bir bəxşişdir -

a gift when, for a moment, he lifts that boundary

elə bir bəxşiş ki, bir anlığa bizi

which makes us insist on "I, I, I, me, me, me,"

"mən, mən, mənə, mənim" deməkdən məhrum edir

and instead, like the person in Rumi's story,

və Ruminin hekayəsindəki adamın ilk dediyindən fərqli olaraq

we say, "Oh, this is all you.

bu an biz "ah, bu hamısı Sənsən" deyirik

This is all you. And this is all us.

Bunların hamısı sənsən. Bunların hamısı bizik.

And us, and I, and us are all part of you.

Biz, mən və hamımız Sənin bir parçanıq.

O, Creator! O, the Objective! The source of our being

Bütün yaradılış, bütün cisimlər, həyatın qaynağı

and the end of our journey,

və bütün bu səyahətin sonu - hamısı Sənsən.

you are also the breaker of our hearts.

Sən həm də qəlblərimizi qıransan

You are the one whom we should all be towards, for whose purpose we live,

Sən hamımızın yönləndiyi ünvan, yaşamımızın məqsədisən

and for whose purpose we shall die,

uğrunda ölməli olduğumuzsan

and for whose purpose we shall be resurrected again

və uğrunda yenidən diriləcəyimiz olansan və Sən

to account to God to what extent we have been compassionate beings."

bizim mərhəmətli varlıq olaraq qalmağımıza səbəb olan Allahsan.

Our message today, and our purpose today,

Bugünkü ismarıcımız və bugünkü məqsədimiz

and those of you who are here today,

sizlərə - bu gün burada olanlara

and the purpose of this charter of compassion, is to remind.

mərhəmət nizamının məqsədini xatırlamaqdır.

For the Koran always urges us to remember, to remind each other,

Zira Quran bizə bunu hər zaman yadda saxlamağı və bir-birimizə xatırlarlamamızı təkid edər

because the knowledge of truth is within every human being.

çünki, həqiqət biliyi hər bir insanın içindədir

We know it all.

və biz bunu bilirik.

We have access to it all.

Bunu anlamağa imkanımız da var.

Jung may have called it "the subconscious."

Jung bunu instinktiv adlandıra bilər.

Through our subconscious, in your dreams --

Təhtəlşüurda, xəyallarımızda

the Koran calls our state of sleep "the lesser death,"

Quranda yazıldığı kimi - yuxu halımızda

"the temporary death" --

yəni, kiçik keçici ölüm.

in our state of sleep we have dreams, we have visions,

Yatmışkən yuxular görürük,

we travel even outside of our bodies, for many of us,

hətta bu hallarda bəzilərimizin ruhu bədənimizi tərk edir

and we see wonderful things.

və biz gözəl şeylər görürük.

We travel beyond the limitations of space as we know it,

Biz sərhədsiz məkanlarda və

and beyond the limitations of time as we know it.

sərhədsiz zamanlarda səyahətlər edirik.

But all this is for us to glorify the name of the creator

Ancaq bütün bunlar mərhəmətli və rəhmli

whose primary name is the compassionating, the compassionate.

yaradıcının adını yüksəltmək üçündür.

God, Bokh, whatever name you want to call him with, Allah, Ram, Om,

Tannı, Boq, ona istənilən adda müraciət etdiyimizdə...Allah, Ram, Om,

whatever the name might be through which you name

onun nə cür adlandırdığımızdan asılı olmayaraq

or access the presence of divinity,

və ya o ilahi varlığa necə hansı formada üz tutmağımızdan asılı olmayaraq -

it is the locus of absolute being,

- istənilən halda bu mütləq varlığın olduğu nöqtədir -

absolute love and mercy and compassion,

mütləq sevgi, mərhəmət və rəhmət,

and absolute knowledge and wisdom,

mütləq bilik və mütləq əqlin olduğu yer

what Hindus call "satchidananda."

Hindlilərin adlandırdığı "Satçidananda" kimi.

The language differs,

Dillər fərqli olsalar da

but the objective is the same.

hədəf eynidir.

Rumi has another story

Ruminin başqa bir hekayəti var -

about three men, a Turk, an Arab and --

üç nəfər barədə, biri türk, biri ərəb

and I forget the third person, but for my sake, it could be a Malay.

biri də, xatırlamıram, deyək ki malay

One is asking for angur -- one is, say, an Englishman --

biri angour istəyir, deyək ki, ingiliscə

one is asking for eneb, and one is asking for grapes.

biri enab, o biri də üzüm istəyir

And they have a fight and an argument because

istədikləri ilə bağlı "mən üzüm - enab - angour istəyirəm" deyə

-- "I want grapes." "I want eneb. "I want angur." --

aralarında mübahisə düşür

not knowing that the word that they're using

lakin anlamırlar ki, bu sözlər

refers to the same reality in different languages.

müxtəlif dillərdə eyni reallığı ifadə edir

There's only one absolute reality by definition,

Lakin təyinatına görə yalnız bir mütləq reallıq mövcuddur,

one absolute being by definition,

bir mütləq varlıq -

because absolute is, by definition, single,

çünki bu mütləqlik təyinatına görə təkdir

and absolute and singular.

mütləq və tək.

There's this absolute concentration of being,

Varlığın bu mütləq bütünlüyü,

the absolute concentration of consciousness,

şüurun bu mütləq birliyi,

awareness, an absolute locus of compassion and love

mütləq şüur, mərhəmət və eşq -

that defines the primary attributes of divinity.

ilahi olanın başlıca özəlliyidir.

And these should also be

Bu həm də ayrılıqda

the primary attributes of what it means to be human.

insan mənasını ifadə edən özəllikdir.

For what defines humanity, perhaps biologically,

Fiziki olaraq insanı təyin edən

is our physiology,

onun fizioloji varlığıdır.

but God defines humanity by our spirituality, by our nature.

Lakin Allah insanı ruh və təbiətinə görə təyin edər.

And the Koran says, He speaks to the angels and says,

Quranda yazıldığı kimi O, mələklərə üz tutaraq deyir:

"When I have finished the formation of Adam from clay,

"Adəmi palçıqdan yaratdıqdan və

and breathed into him of my spirit,

öz ruhumdan ona üfürdüyümdən

then, fall in prostration to him."

sonra ona səcdə edin."

The angels prostrate, not before the human body,

Mələklər insan bədəni deyil, insan ruhu

but before the human soul.

qarşısında səcdə edirlər

Why? Because the soul, the human soul,

Niyə? Çünki ruh, insan ruhu

embodies a piece of the divine breath,

ilahi nəfəsin, ilahi ruhun

a piece of the divine soul.

bir hissəsidir.

This is also expressed in biblical vocabulary

İnsanın ilahi cilddə yaradılması fikri

when we are taught that we were created in the divine image.

İncildə də öz əksini tapmışdır.

What is the imagery of God?

Tanrının təsviri nədir?

The imagery of God is absolute being,

Tanrının təsviri mütləq varlıqdır

absolute awareness and knowledge and wisdom

mütləq şüur, bilik və müdrüklük

and absolute compassion and love.

mütləq mərhəmət və məhəbbət

And therefore, for us to be human --

və buna görə də bizlər - insanlar üçün

in the greatest sense of what it means to be human,

insan olmanın hansı anlama gəlməsinə dair ən ali hissləri

in the most joyful sense of what it means to be human --

insan varlığının nə demək olduğuna dair ən həyacan verici duyğuların anlamı

means that we too have to be proper stewards

içimizdəki ilahi nəfəsin düzgün

of the breath of divinity within us,

daşıyıcısı kimi olmağımızdır -

and seek to perfect within ourselves the attribute of being,

bu içimizdən, öz içimizdən gələn mükəmməllik axtarışıdır,

of being alive, of beingness;

həyatda olma, var olma

the attribute of wisdom, of consciousness, of awareness;

müdrük, şüurlu, hissiyatlı, rəhmli

and the attribute of being compassionate and loving beings.

olmaq və varlıqlara sevgi bəsləməkdir.

This is what I understand from my faith tradition,

Bu mənim daşıdığım inam ənənəsinin özüdür,

and this is what I understand from my studies of other faith traditions,

mənim öyrəndiyim və anladığım inam ənənəsinin özüdür.

and this is the common platform on which we must all stand,

Bu bizim dayandığımız ümumi platformadır

and when we stand on this platform as such,

və bu platformada hamı eyni olsa

I am convinced that we can make a wonderful world.

biz yaşadığımız dünyanı daha gözəl məkana çevirə bilərik.

And I believe, personally, that we're on the verge

Hazırda uçurumun kənarındayıq

and that, with the presence and help of people like you here,

və sizin kimi insanların sayəsində

we can bring about the prophecy of Isaiah.

biz Isiah öngörüsünün həyata keçməsi və

For he foretold of a period

bu öngörüyə görə zaman gələcək ki,

when people shall transform their swords into plowshares

insanlar qılınclarını kotanlarla əvəz edəcəklər

and will not learn war or make war anymore.

və müharibəyə heç zaman can atmayacaqlar,

We have reached a stage in human history that we have no option:

insanlıq tarixində son bir həddə gəlib çatmışıq -

we must, we must lower our egos,

eqomuza hakim olmalıyıq

control our egos -- whether it is individual ego, personal ego,

bunun hansı eqo olduğundan asılı olmayaraq - fərdi eqo,

family ego, national ego --

ailə eqosu, milli eqo -

and let all be for the glorification of the one.

- qoy bütün təriflər yalnız Vahidə ünvanlansın.

Thank you, and God bless you.

Təşəkkürlər. Allah sizləri qorusun.

(Applause)

Alqışlar