Dean Ornish: The world's killer diet

Tłumaczenie: Anna Chadzynska Korekta: Łukasz Rumiński

With all the legitimate concerns about AIDS and avian flu --

Pomimo uzasadnionych obaw o AIDS i ptasią grypę --

and we'll hear about that from the

usłyszymy jeszcze o tym od błyskotliwego Dr Brillianta --

brilliant Dr. Brilliant later today --

usłyszymy jeszcze o tym od błyskotliwego Dr Brillianta --

I want to talk about the other pandemic, which is

chcę opowiedzieć o innych pandemiach, takich jak

cardiovascular disease, diabetes, hypertension --

choroby układu krwionośnego, cukrzyca, nadciśnienie --

all of which are completely preventable for at

wszystkie są całkowicie do uniknięcia dla co najmniej 95% ludzi, poprzez zmianę diety i stylu życia.

least 95 percent of people

wszystkie są całkowicie do uniknięcia dla co najmniej 95% ludzi, poprzez zmianę diety i stylu życia.

just by changing diet and lifestyle.

wszystkie są całkowicie do uniknięcia dla co najmniej 95% ludzi, poprzez zmianę diety i stylu życia.

And what's happening is that there's a

Obecnie występuje globalizacja chorób, gdzie ludzie

globalization of illness occurring, that people

Obecnie występuje globalizacja chorób, gdzie ludzie

are starting to eat like us, and live like us, and

zaczynają jeść, żyć i umierać jak my.

die like us. And in one generation, for example,

W ciągu jednego pokolenia, Azja mając jeden z najniższych wskaźników

Asia's gone from having one of the lowest rates of

W ciągu jednego pokolenia, Azja mając jeden z najniższych wskaźników

heart disease and obesity and diabetes to one

chorób serca, otyłości i cukrzycy, doszła do najwyższych. W Afryce, choroby układu krążenia

of the highest. And in Africa, cardiovascular disease

chorób serca, otyłości i cukrzycy, doszła do najwyższych. W Afryce, choroby układu krążenia

equals the HIV and AIDS deaths

powodują tyle samo zgonów co HIV i AIDS w większości krajów.

in most countries.

powodują tyle samo zgonów co HIV i AIDS w większości krajów.

So there's a critical window of opportunity we

Tak więc mamy wgląd w to, co co należy zrobić, aby wpłynąć na życie milionów ludzi,

have to make an important difference that can

Tak więc mamy wgląd w to, co co należy zrobić, aby wpłynąć na życie milionów ludzi,

affect the lives of literally millions of people,

Tak więc mamy wgląd w to, co co należy zrobić, aby wpłynąć na życie milionów ludzi,

and practice preventive medicine on a global

wdrażając medycynę zapobiegawczą na skalę globalną.

scale.

wdrażając medycynę zapobiegawczą na skalę globalną.

Heart and blood vessel diseases still kill more

Choroby serca i naczyń krwionośnych wciąż zabijają więcej ludzi

people -- not only in this country, but also

Choroby serca i naczyń krwionośnych wciąż zabijają więcej ludzi

worldwide -- than everything else combined, and yet

niż wszystkie inne choroby razem wzięte, lecz można im zapobiec prawie w każdym przypadku.

it's completely preventable for almost everybody.

niż wszystkie inne choroby razem wzięte, lecz można im zapobiec prawie w każdym przypadku.

It's not only preventable; it's actually

Nie tylko można im zapobiec, ale nawet można je odwrócić.

reversible. And for the last almost 29 years,

Nie tylko można im zapobiec, ale nawet można je odwrócić.

we've been able to show that by simply changing

Dziś w wyniku prostej zmiany diety i stylu życia,

diet and lifestyle, using these very high-tech,

Dziś w wyniku prostej zmiany diety i stylu życia,

expensive, state-of-the-art measures to prove how

opierając się o najnowsze osiągnięcia techniki badawczej,

powerful these very simple and low-tech and low-cost

jesteśmy w stanie udowodnić jak proste i tanie jest to działanie.

interventions can be like -- quantitative

Arteriografia ilościowa, przed i po roku, oraz tomograficzny obraz serca (PET).

arteriography, before and after a year, and

Arteriografia ilościowa, przed i po roku, oraz tomograficzny obraz serca (PET).

cardiac PET scans.

Arteriografia ilościowa, przed i po roku, oraz tomograficzny obraz serca (PET).

We showed a few months ago -- we published the

Kilka miesięcy temu opublikowaliśmy pierwsze studium pokazujące, że można zatrzymać

first study showing you can actually stop or

Kilka miesięcy temu opublikowaliśmy pierwsze studium pokazujące, że można zatrzymać

reverse the progression of prostate cancer by

lub odwrócić rozwój raka prostaty przez zmiany w diecie i stylu życia,

making changes in diet and lifestyle, and 70 percent

lub odwrócić rozwój raka prostaty przez zmiany w diecie i stylu życia,

regression in the tumor growth, or inhibition of

oraz w 70% zredukować rozrost guza

the tumor growth, compared to only nine percent in the

w porównaniu do jedynie 9% w grupie kontrolnej.

control group.

w porównaniu do jedynie 9% w grupie kontrolnej.

And in the MRI and MR spectroscopy here, the

W spektroskopiach MRI i MR, aktywność guza prostaty pokazana jest na czerwono,

prostate tumor activity is shown in red -- you can

W spektroskopiach MRI i MR, aktywność guza prostaty pokazana jest na czerwono,

see it diminishing after a year.

można zobaczyć, że zanika po roku.

Now there is an epidemic of obesity: two-thirds of

Obecnie mamy epidemię otyłości, na którą choruje 65% dorosłych i 15% dzieci.

adults and 15 percent of kids. What's really concerning

Obecnie mamy epidemię otyłości, na którą choruje 65% dorosłych i 15% dzieci.

to me is that diabetes has increased 70 percent in the

Liczba chorych na cukrzycę powiększyła się o 70%

past 10 years, and this may be the first

w ciągu ostatnich 10 lat, i obecne pokolenie może żyć krócej niż my.

generation in which our kids live a shorter life

w ciągu ostatnich 10 lat, i obecne pokolenie może żyć krócej niż my.

span than we do. That's pitiful, and it's

Jest to niestety smutne, ale można temu zapobiec.

preventable.

Jest to niestety smutne, ale można temu zapobiec.

Now these are not election returns, these are the

To nie są wyniki wyborcze, to jest liczba ludzi, którzy są otyli

people -- the number of the people who are obese

To nie są wyniki wyborcze, to jest liczba ludzi, którzy są otyli

by state, beginning in '85, '86, '87 -- these are

w poszczególnych stanach, zaczynając od lat 85, 86, 87

from the CDC website -- '88, '89, '90, '91 -- you

dane pochodzą ze strony CDC - lata '88,'89,'90,'91

get a new category -- '92, '93, '94, '95, '96,

nowa kategoria - '92, '93, '94, '95, '96,

'97, '98, '99, 2000, 2001 -- it gets worse. We're

'97, '98, '99, 2000, 2001 - jest coraz gorzej.

kind of devolving. (Laughter)

Cofamy się w ewolucji.

Now what can we do about this? Well, you know, the

Co możemy z tym zrobić? Dieta, którą odkryliśmy

diet that we've found that can reverse heart

odwracająca choroby serca i raka, jest dietą azjatycką.

disease and cancer is an Asian diet.

odwracająca choroby serca i raka, jest dietą azjatycką.

But the people in Asia are starting to eat like we

Ale ludzie w Azji zaczynają jeść jak my, dlatego zaczynają chorować tak jak my.

are, which is why they're starting to get sick

Ale ludzie w Azji zaczynają jeść jak my, dlatego zaczynają chorować tak jak my.

like we are.

Ale ludzie w Azji zaczynają jeść jak my, dlatego zaczynają chorować tak jak my.

So I've been working with a lot of the big food

Pracowałem z wielkimi koncernami spożywczymi.

companies. They can make it fun and sexy and hip

Można tę dietę wylansować, tak aby okazała się modna.

and crunchy and convenient to eat healthier foods,

Można tę dietę wylansować, tak aby okazała się modna.

like -- I chair the advisory boards to McDonald's,

Zasiadam w komitetach doradczych McDonalda

and PepsiCo, and ConAgra, and Safeway, and soon

Pepsico, Conagra, Safeway i Del Monte,

Del Monte, and they're finding that it's good

wszyscy doszli do wniosku, że może to być dobry interes.

business.

wszyscy doszli do wniosku, że może to być dobry interes.

The salads that you see at McDonald's came from

Sałatki, które są w McDonaldach, pojawiły się dzięki tej pracy.

the work -- they're going to have an Asian salad. At

Sałatki, które są w McDonaldach, pojawiły się dzięki tej pracy.

Pepsi, two-thirds of their revenue growth came

Dwie trzecie dochodów Pepsi pochodzi z ich lepszej żywności.

from their better foods.

Dwie trzecie dochodów Pepsi pochodzi z ich lepszej żywności.

And so if we can do that, then we can free up

Więc jeśli to zrobimy, uwolnimy wtedy środki na zakupy leków, które naprawdę potrzebujemy,

resources for buying drugs that you really do need

Więc jeśli to zrobimy, uwolnimy wtedy środki na zakupy leków, które naprawdę potrzebujemy,

for treating AIDS and HIV and malaria and for

na kurację AIDS, HIV, malarii i dla zapobiegania ptasiej grypie. Dziękuję.

preventing avian flu. Thank you.

na kurację AIDS, HIV, malarii i dla zapobiegania ptasiej grypie. Dziękuję.