Why good leaders make you feel safe | Simon Sinek | TED

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Zoran Blazevski

There's a man by the name of Captain

Има човек познат под името капетан

William Swenson

Вилијам Свенсон

who recently was awarded the congressional Medal of Honor

кој неодамна беше добитник на конгресниот Медал на честа

for his actions on September 8, 2009.

за неговите активности на 8ми септември, 2009.

On that day, a column of American

На тој ден, редица американски

and Afghan troops

и авганистански трупи

were making their way

поминуваа

through a part of Afghanistan

низ дел од Авганистан

to help protect

за да помогнат во заштита

a group of government officials,

на група владини службеници,

a group of Afghan government officials,

група авганистански владини службеници,

who would be meeting with some local

кои требаше да се сретнат со неколку локални

village elders.

селски авторитети.

The column came under ambush,

Колоната упадна во заседа,

and was surrounded on three sides,

и беше опкружена од 3 страни,

and amongst many other things,

и покрај многу други нешта,

Captain Swenson was recognized

капетанот Свенсон беше одликуван

for running into live fire

за втрчувањето во жив оган

to rescue the wounded

за да ги спаси ранетите

and pull out the dead.

и да ги извлече мртвите.

One of the people he rescued was a sergeant,

Еден од луѓето кои ги спаси беше полковник,

and he and a comrade were making their way

и тој, заедно со друг соборец, се беа упатиле

to a medevac helicopter.

кон медицински хеликоптер.

And what was remarkable about this day

Она што беше исклучително за овој ден

is, by sheer coincidence,

е што, по чиста случајност,

one of the medevac medics

еден од медицинските лица во хеликоптерот

happened to have a GoPro camera on his helmet

имаше GoPro камера прикачена за својот шлем,

and captured the whole scene on camera.

и ја сними целата сцена на камера.

It shows Captain Swenson and his comrade

Се прикажува како капетан Свенсон со својот совојник

bringing this wounded soldier

го носат ранетиот војник

who had received a gunshot to the neck.

кој беше застрелан во вратот.

They put him in the helicopter,

Го ставаат во хеликоптерот,

and then you see Captain Swenson bend over

и тогаш гледате како капетан Свенсон се наведнува

and give him a kiss

и го бакнува

before he turns around to rescue more.

пред да се сврти за да спаси уште.

I saw this, and I thought to myself,

Го видов ова, и си помислив,

where do people like that come from?

од каде доаѓаат ваквите луѓе?

What is that? That is some deep, deep emotion,

Што е тоа? Тоа е некоја длабока, длабока емоција,

when you would want to do that.

кога би сакале да го сторите тоа.

There's a love there,

Има љубов таму,

and I wanted to know why is it that

и сакав да знам зошто

I don't have people that I work with like that?

јас немам такви соработници?

You know, in the military, they give medals

Знаете, во армијата, даваат медали

to people who are willing to sacrifice themselves

на луѓе кои се подготвени да се жртвуваат себеси

so that others may gain.

за другите да можат да добијат.

In business, we give bonuses to people

Во бизнисот, им даваме бонуси на луѓе

who are willing to sacrifice others

кои се желни да ги жртвуваат другите

so that we may gain.

за ние да можеме да имаме придобивка.

We have it backwards. Right?

Сме го разбрале обратно. Зар не?

Па се прашав, од каде доаѓаат ваквите луѓе?

So I asked myself, where do people like this come from?

И мојот првичен заклучок беше дека тие се, едноставно, подобри луѓе.

And my initial conclusion was that they're just better people.

That's why they're attracted to the military.

Затоа се и привлечени кон армијата.

These better people are attracted

Овие подобри луѓе се привлечени

to this concept of service.

кон овој концепт на услуга.

But that's completely wrong.

Но, тоа е целосно погрешно.

What I learned was that it's the environment,

Она што го научив е дека се работи за околината,

and if you get the environment right,

и ако ја сфатиш околината правилно,

every single one of us has the capacity

секој еден од нас го има капацитетот

to do these remarkable things,

да ги прави овие исклучителни нешта,

and more importantly, others have that capacity too.

и уште поважно, други го имаат тој капацитет исто така.

I've had the great honor of getting to meet

Сум ја имал големата чест да запознаам

some of these, who we would call heroes,

дел од овие, кои ние ги нарекуваме херои,

who have put themselves and put their lives

кои се ставиле себеси и ги ставиле своите животи

at risk to save others,

во опасност за да спасат други,

and I asked them, "Why would you do it?

и ги прашав: „Зошто би го направил тоа?

Why did you do it?"

Зошто го направи тоа?“

And they all say the same thing:

И сите го кажаа истото:

"Because they would have done it for me."

„Затоа што и тие би го сториле истото за мене.“

It's this deep sense of trust and cooperation.

Тоа е едно длабоко чувство на доверба и соработка.

So trust and cooperation are really important here.

Значи тука довербата и соработката се навистина значајни.

The problem with concepts of trust and cooperation

Проблемот со концептите на доверба и соработка

is that they are feelings, they are not instructions.

е што се чувства, не се упатства.

I can't simply say to you, "Trust me," and you will.

Не можам едноставно да ви кажам: „Верувајте ми!“ и вие да го сторите тоа.

I can't simply instruct two people to cooperate, and they will.

Не можам едноставно да им наредам на двајца луѓе да соработуваат, и тие тоа да го сторат.

It's not how it works. It's a feeling.

Не функционира на тој начин. Тоа е чувство.

So where does that feeling come from?

Па од каде доаѓа тоа чувство?

If you go back 50,000 years

Ако се вратите назад 50,000 години

to the Paleolithic era,

до палеолитската доба,

to the early days of Homo sapiens,

до раните денови на Homo sapiens,

what we find is that the world

она што ќе го откриеме е дека светот

was filled with danger,

бил исполнет со опасност,

all of these forces working very, very hard to kill us.

сите овие сили кои работеле многу, многу напорно за да нè убијат.

Nothing personal.

Ништо лично.

Whether it was the weather,

Без разлика дали било времето,

lack of resources,

недостаток на ресурси,

maybe a saber-toothed tiger,

можеби сабјо-забен тигар,

all of these things working

сите овие нешта кои работеле

to reduce our lifespan.

да го намалат нашиот животен век.

And so we evolved into social animals,

И сме еволуирале во социјални животни,

where we lived together and worked together

каде сме живееле заедно и работеле заедно

in what I call a circle of safety, inside the tribe,

во, тоа што јас го нарекувам, безбедносен круг, внатре во племето,

where we felt like we belonged.

каде се чувствувавме како да припаѓаме.

And when we felt safe amongst our own,

И кога се почувствувавме сигурно помеѓу нашите,

the natural reaction was trust and cooperation.

природната реакција беше доверба и соработка.

There are inherent benefits to this.

Има значителни придобивки од ова.

It means I can fall asleep at night

Значи дека можам да заспијам навечер

and trust that someone from within my tribe will watch for danger.

и да верувам дека некој од моето племе ќе чува стража од опасност.

Ако ние немаме доверба еден во друг, ако јас не ти верувам тебе,

If we don't trust each other, if I don't trust you,

that means you won't watch for danger.

тоа значи дека ти нема да ме чуваш од опасност.

Bad system of survival.

Лош систем за преживување.

The modern day is exactly the same thing.

Модерното време е потполно истото.

The world is filled with danger,

Светот е преполн со опасности,

things that are trying to frustrate our lives

нешта кои се обидуваат да ги исфрустрираат нашите животи

or reduce our success,

или да го намалат нашиот успех,

reduce our opportunity for success.

It could be the ups and downs in the economy,

да ја намалат нашата можност за успех.

Може да се порастите и падовите во економијата,

the uncertainty of the stock market.

несигурноста на берзата.

It could be a new technology that renders

Може да е новата технологија која ќе го направи

your business model obsolete overnight.

вашиот бизнис-модел бескорисен преку ноќ.

Or it could be your competition

Или тоа може да е вашата конкуренција

that is sometimes trying to kill you.

која некогаш пробува да ве убие.

It's sometimes trying to put you out of business,

Некогаш пробува да ве исфрли од бизнисот,

but at the very minimum

но во најмала рака

is working hard to frustrate your growth

работи напорно да го оспори вашиот раст

and steal your business from you.

и да го украде вашиот бизнисот.

We have no control over these forces.

Немаме контрола над овие сили.

These are a constant,

Тие се константа,

and they're not going away.

и нема да си одат.

The only variable are the conditions

Единствена варијабла се условите

inside the organization,

во внатрешноста на организацијата,

and that's where leadership matters,

и таму е каде лидерството е важно,

because it's the leader that sets the tone.

затоа што лидерот е тој што го подесува тонот.

When a leader makes the choice

Кога еден лидер ја прави одлуката

to put the safety and lives

да ги стави безбедноста и животите

of the people inside the organization first,

на луѓето од внатрешноста на организацијата први,

to sacrifice their comforts and sacrifice

да го жртвува нивните комоции и да ги жртвува

the tangible results, so that the people remain

опипливите резултати, во име на тоа луѓето да останат

and feel safe and feel like they belong,

и да се чувствуваат сигурно и како да припаѓаат,

remarkable things happen.

извонредни работи се случуваат.

I was flying on a trip,

Летав на едно патување,

and I was witness to an incident

и бев сведок на инцидент

where a passenger attempted to board

каде патникот се обиде да се качи

before their number was called,

пред да биде повикан неговиот број,

and I watched the gate agent

и гледав како агентката на влезот

treat this man like he had broken the law,

се однесуваше со овој човек како да го беше прекршил законот,

like a criminal.

како криминалец.

He was yelled at for attempting to board

Му се изнавикаа за обидот да се качи

one group too soon.

порано за една група.

So I said something.

Па кажав нешто.

I said, "Why do you have treat us like cattle?

Реков: „Зошто мора да се однесувате кон нас како добиток?

Why can't you treat us like human beings?"

Зошто не можете да не третирате како човечки суштества?“

And this is exactly what she said to me.

И ова е точно како што ми одговори.

She said, "Sir, if I don't follow the rules,

Рече: „Господине, ако не ги следам правилата,

I could get in trouble or lose my job."

би можела да бидам во неволја или да добијам отказ.“

All she was telling me

Сè што таа ми кажуваше

is that she doesn't feel safe.

е дека не се чувствува безбедно.

All she was telling me is that

Сè што таа ми кажуваше

she doesn't trust her leaders.

е дека нема доверба во нејзините лидери.

Причината поради која сакаме да летаме со Southwest Airlines

The reason we like flying Southwest Airlines

is not because they necessarily hire better people.

не е само затоа што тие вработуваат подобри луѓе.

It's because they don't fear their leaders.

Тоа е затоа што тие не се плашат од своите лидери.

You see, if the conditions are wrong,

Знаете, ако условите се погрешни,

we are forced to expend our own time and energy

принудени сме да го прошириме нашето сопствено време и енергија

to protect ourselves from each other,

да се заштитиме себеси еден од друг,

and that inherently weakens the organization.

и тоа неизбежно ја слабее организацијата.

When we feel safe inside the organization,

Кога се чувствуваме безбедно во самата организација,

we will naturally combine our talents

природно ќе ги комбинираме нашите таленти

and our strengths and work tirelessly

и нашата сила и ќе работиме неуморно

to face the dangers outside

за да се соочиме со надворешните опасности

and seize the opportunities.

и да ги зграбиме можностите.

Најблиската аналогија што можам да ја дадам

The closest analogy I can give

to what a great leader is, is like being a parent.

до тоа што е добар лидер, е како да си родител.

Ако се мислиш за тоа што значи да се биде добар родител,

If you think about what being a great parent is,

what do you want? What makes a great parent?

што е тоа што ти го сакаш? Што го прави еден родител добар?

We want to give our child opportunities,

education, discipline them when necessary,

Сакаме да му дадеме на нашето дете можности,

all so that they can grow up and achieve more

образование, да го дисциплинираме кога е потребно,

than we could for ourselves.

сè за да може кога ќе порасне да постигне повеќе

Great leaders want exactly the same thing.

од она што ние сме го постигнале за нас.

They want to provide their people opportunity,

Добрите лидери го сакаат истото тоа.

education, discipline when necessary,

Сакаат да им обезбедат на своите луѓе можност,

build their self-confidence, give them the opportunity to try and fail,

образование, дисциплина кога е потребна,

all so that they could achieve more

да ја изградат нивната самодоверба, да им ја дадат можноста

than we could ever imagine for ourselves.

да се обидат и да не успеат,

сè за да може да постигнат повеќе

Charlie Kim, who's the CEO of a company called Next Jump

од она што ние некогаш сме можеле да го замислиме за самите нас.

in New York City, a tech company,

Чарли Ким, кој е извршен директор на Next Jump

he makes the point that

во Њујорк, технолошка компанија,

if you had hard times in your family,

ја истакнува поентата дека

ако сте имале потешкотии во семејството,

would you ever consider laying off one of your children?

дали некогаш би размислиле да се откажете од некое од вашите деца?

We would never do it.

Then why do we consider laying off people

Никогаш не би го сториле тоа.

Тогаш зошто земаме во предвид отпуштање на луѓе

inside our organization?

Charlie implemented a policy

во нашата организација?

Чарли имплементираше полиса

of lifetime employment.

за доживотна вработеност.

If you get a job at Next Jump,

Ако се вработиш во Next Jump

you cannot get fired for performance issues.

не можеш да добиеш отказ за проблеми од изведувачка природа.

In fact, if you have issues,

Всушност, ако имаш проблеми,

they will coach you and they will give you support,

ќе те обучат и поддржат,

исто како и ние би го сториле истото со едно од нашите деца

just like we would with one of our children

who happens to come home with a C from school.

кое доаѓа дома од училиште со 3-ка.

It's the complete opposite.

Целосна спротивност е.

This is the reason so many people

Ова е причината поради која толку многу луѓе

have such a visceral hatred, anger,

чувствуваат толку длабока омраза, бес,

кон дел од овие извршни директори во банкарството

at some of these banking CEOs

with their disproportionate salaries and bonus structures.

со нивните диспропорционални плати и бонусни структури.

It's not the numbers.

Не е до броевите.

It's that they have violated the very definition of leadership.

Се работи за тоа што ја злоупотребиле самата дефиниција на лидерството.

They have violated this deep-seated social contract.

Го злоупотребиле овој установен социјален договор.

We know that they allowed their people

Ние знаеме дека дозволиле своите луѓе

to be sacrificed so they could protect their own interests,

да бидат жртвувани за тие да ги заштитат сопствените интереси,

or worse, they sacrificed their people

или полошо, тие ги жртвувале своите луѓе

to protect their own interests.

за да ги заштитат сопствените интереси.

This is what so offends us, not the numbers.

Тоа е она што не навредува, не бројките.

Would anybody be offended if we gave

Дали некој би се навредил ако дадевме

a $150 million bonus to Gandhi?

150 милиони долари бонус до Ганди?

How about a $250 million bonus to Mother Teresa?

Што е со 250 милиони долари бонус до Мајка Тереза?

Do we have an issue with that? None at all.

Дали имаме проблем со тоа? Воопшто, никаков.

None at all.

Воопшто, никаков.

Great leaders would never sacrifice

Добрите лидери никогаш не би ги жртвувале

the people to save the numbers.

луѓето за да ги спасат бројките.

They would sooner sacrifice the numbers

Попрво би ги жртвувале бројките

to save the people.

за да ги спасат луѓето.

Bob Chapman, who runs

Боб Чепман, кој води

a large manufacturing company in the Midwest

крупна мануфактурна компанија на Средниот запад

called Barry-Wehmiller,

наречена Barry-Wehmiller,

in 2008 was hit very hard by the recession,

во 2008 беше силно погодена од рецесијата,

and they lost 30 percent of their orders overnight.

и изгубија 30 проценти од нарачките преку ноќ.

Now in a large manufacturing company,

Во крупна компанија за производство

this is a big deal,

ова е голема работа,

and they could no longer afford their labor pool.

и повеќе не биле во состојба да си ја приуштат количината на работна сила.

They needed to save 10 million dollars,

so, like so many companies today,

Требаа да заштедат 10 милиони долари,

па затоа, како голем број компании денес,

the board got together and discussed layoffs.

одборот се собра и дискутираше за откази.

And Bob refused.

И Боб одби.

You see, Bob doesn't believe in head counts.

Видете, Боб не верува во броење по глави.

Bob believes in heart counts,

Боб верува во броење по срца,

and it's much more difficult to simply reduce

и многу е потешко едноставно да се намали

the heart count.

бројот на срца.

And so they came up with a furlough program.

И притоа смислија програма за привремен одмор.

Every employee, from secretary to CEO,

Секој вработен, од секретар до извршен директор,

was required to take four weeks of unpaid vacation.

имаше потреба да земе четири недели неплатен одмор.

They could take it any time they wanted,

Можеа да го земат кога сакаа,

and they did not have to take it consecutively.

и не мораше да го земат целосно, во континуитет.

Но, начинот на кој Боб ја прикажа програмата

But it was how Bob announced the program

that mattered so much.

беше тоа што значеше толку многу.

He said, it's better that we should all suffer a little

Рече, подобро е сите да страдаме по малку

than any of us should have to suffer a lot,

отколку било кој од нас да страда многу,

and morale went up.

и моралот се покачи.

They saved 20 million dollars,

Заштедија 20 милиони долари,

and most importantly, as would be expected,

и што е најважно, како што би се очекувало,

when the people feel safe and protected by the leadership in the organization,

кога луѓето се чувствуваат безбедно и заштитено од лидерството во огранизацијата,

the natural reaction is to trust and cooperate.

природната реакција е да имаат доверба и да соработуваат.

And quite spontaneously, nobody expected,

И прилично спонтано, никој не очекуваше,

people started trading with each other.

луѓето почнаа да прават размени едни со други.

Those who could afford it more

Оние кои можеа да си дозволат повеќе одмор

would trade with those who could afford it less.

се трампаа со оние кои помалку можеа да си го дозволат.

People would take five weeks

so that somebody else only had to take three.

Луѓе земаа 5 недели

за некој друг да треба да земе само три.

Leadership is a choice. It is not a rank.

Лидерството е избор. Не е ранк.

I know many people at the seniormost

Знам многу луѓе на врвни

levels of organizations

позиции во огранизации

who are absolutely not leaders.

кои апсолутно не се лидери.

They are authorities, and we do what they say

Тие се авторитет и ние правиме она што ќе ни кажат

because they have authority over us,

затоа што го имаат авторитетот над нас,

but we would not follow them.

но не би ги следеле.

And I know many people

И знам многу луѓе

who are at the bottoms of organizations

кои се на дното од организациите

who have no authority

кои немаат авторитет

and they are absolutely leaders,

и се апсолутно лидери,

and this is because they have chosen to look after

и ова е затоа што избрале да ја чуваат

the person to the left of them,

личноста лево од нив,

and they have chosen to look after

и избрале да ја чуваат

the person to the right of them.

личноста десно од нив.

This is what a leader is.

Тоа значи да се биде лидер.

I heard a story

Слушнав приказна

of some Marines

за некои маринци

who were out in theater,

кои биле во театар,

and as is the Marine custom,

и како што е ред во морнарицата,

the officer ate last,

официрот јаде последен,

and he let his men eat first,

и им дозволи на неговите луѓе да јадат први,

and when they were done,

и кога тие завршија,

there was no food left for him.

не остана храна за него.

And when they went back out in the field,

И кога се вратија на полето,

his men brought him some of their food

неговите луѓе му однесоа дел од нивната храна

so that he may eat,

за да може да јаде,

because that's what happens.

затоа што тоа се случува.

We call them leaders because they go first.

Ги нарекуваме лидери затоа што одат први.

We call them leaders because they take the risk

Ги нарекуваме лидери затоа што го преземаат ризикот

before anybody else does.

We call them leaders because they will choose

пред било кој друг.

Ги нарекуваме лидери затоа што ќе одберат

to sacrifice so that their people

да жртвуваат за своите луѓе

may be safe and protected

да бидат сигурни и заштитени

and so their people may gain,

и за да можат нивните луѓе да добиваат,

and when we do, the natural response

а кога добиваме, природата реакција

is that our people will sacrifice for us.

е нашите луѓе да жрвуваат за нас.

They will give us their blood and sweat and tears

Ќе ни ја дадат нивната крв и пот и солзи

to see that their leader's vision comes to life,

за да видат како се остварува визијата на својот лидер,

and when we ask them, "Why would you do that?

и кога ќе ги прашаме: „Зошто би го направил тоа?

Why would you give your blood and sweat and tears

Зошто би ја дал својата крв и пот и солзи

for that person?" they all say the same thing:

за таа личност?“, сите го велат истото:

"Because they would have done it for me."

„Затоа што и тие би го сториле истото за мене .“

And isn't that the organization

И зар не е тоа организацијата

we would all like to work in?

во која сите би сакале да работиме?

Thank you very much.

Благодарам многу.

Thank you. (Applause)

Благорадам. (Аплауз)

Thank you. (Applause)

Благорадам. (Аплауз)