My escape from North Korea | Hyeonseo Lee | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Manuela Mann

Кога бев малечка,

When I was little, I thought my country was the best on the planet.

мислев дека мојата земја е најдобрата на светот,

And I grew up singing a song called "Nothing To Envy."

и израснав пеејќи ја песната "Нема на што да завидуваме".

И бев многу горда.

And I was very proud.

In school, we spent a lot of time studying the history of Kim Il-Sung,

Во училиште, многу долго време поминавме

учејќи за историјата на Ким Ил Сон,

but we never learned much about the outside world,

но не учевме многу за надворешниот свет,

освен тоа дека Америка, Јужна Кореја и Јапонија ни се непријатели.

except that America, South Korea, Japan are the enemies.

Иако честопати размислував за надворешниот свет,

Although I often wondered about the outside world,

сепак претпоставував дека целиот живот ќе го поминам во С.Кореја,

I thought I would spend my entire life in North Korea,

until everything suddenly changed.

сè до моментот кога наеднаш сè се смени.

When I was seven years old, I saw my first public execution.

Кога имав седум години, за првпат присуствував на јавно погубување,

But I thought my life in North Korea was normal.

но си мислев дека животот во Северна Кореја е нормален.

Моето семејство не беше сиромашно,

My family was not poor,

and myself, I had never experienced hunger.

а јас никогаш немав почувствувано глад.

But one day, in 1995, my mom brought home a letter

Но еден ден, во 1995, мајка ми дома донесе писмо

from a coworker's sister.

од сестрата на една нејзина колешка.

It read, "When you read this,

Пишуваше, "Кога ќе го читате ова, сите пет членови на семејството

our five family members will not exist in this world,

ќе бидеме починати,

бидејќи немаме јадено изминативе две недели.

because we haven't eaten for the past three weeks.

We are lying on the floor together,

Сите заедно лежиме на подот,

and our bodies are so weak, we are waiting to die."

а нашите тела се толку слаби и подготвени сме да умреме."

I was so shocked.

Јас бев шокирана.

This was the first time I heard that people in my country were suffering.

Тогаш за првпат слушнав

дека луѓето во мојата земја страдаат.

Набргу после тоа, кога поминав покрај железничката станица,

Soon after, when I was walking past a train station,

I saw something terrible that to this day I can't erase from my memory.

видов нешто ужасно

што не можам да го избришам од сеќавањето.

A lifeless woman was lying on the ground,

Безживотна жена лежеше на земјата,

while an emaciated child in her arms

додека слабото дете во нејзините раце,

just stared helplessly at his mother's face.

беспомошно зјапаше во лицето на неговата мајка.

But nobody helped them,

Но никој не им помогна, бидејќи сите беа

because they were so focused on taking care of themselves and their families.

загрижени за себе и за своите семејства.

A huge famine hit North Korea in the mid-1990s.

Огромна глад ја погоди Северна Кореја во средината на 90-тите.

Ultimately, more than a million North Koreans died during the famine,

На крајот, повеќе од милион Севернокорејци

починаа за време на гладот, и многумина преживеаја

and many only survived by eating grass, bugs and tree bark.

јадејќи само трева, бубачки и кора од дрво.

Power outages also became more and more frequent,

Сè почести беа прекините на струја,

so everything around me was completely dark at night,

а ноќите беа обвиени во целосен мрак,

except for the sea of lights in China,

освен морето од светилки во Кина,

just across the river from my home.

која беше веднаш преку реката од мојот дом.

I always wondered why they had lights, but we didn't.

Отсекогаш се прашував зошто немаме светилки како нив.

Ова е сателитска снимка на која се гледа Северна Кореја навечер

This is a satellite picture showing North Korea at night,

compared to neighbors.

во споредба со соседите.

This is the Amnok River,

Ова е реката Амрок,

which serves as a part of the border between North Korea and China.

која служи како дел од границата

помеѓу Северна Кореја и Кина.

As you can see, the river can be very narrow at certain points,

Како што гледате, на одредени места, реката

е многу тесна, овозможувајќи им на Севернокорејците тајно да преминат.

allowing North Koreans to secretly cross.

But many die.

Но многумина умираат.

Sometimes, I saw dead bodies floating down the river.

Понекогаш, можев да видам мртви тела како пловат по реката.

I can't reveal many details about how I left North Korea,

Не можам да откријам многу детали за тоа како ја напуштив С.Кореја,

but I only can say that during the ugly years of the famine,

само ќе кажам дека за време на грдите години додека траеше гладот,

I was sent to China to live with distant relatives.

бев испратена да живеам во Кина, кај едни далечни роднини.

But I only thought that I would be separated from my family

Но, си мислев

дека од семејството ќе бидам раздвоена само за краток период.

for a short time.

I could have never imagined

Не можев ни да претпоставам

that it would take 14 years to live together.

дека ќе поминат 14 години до нашата следна средба.

Во Кина, ми беше тешко без моето семејство бидејќи сеуште бев мала.

In China, it was hard living as a young girl without my family.

I had no idea what life was going to be like

Немав претстава каков ќе ми биде животот

as a North Korean refugee.

како севернокорејски бегалец,

But I soon learned it's not only extremely difficult,

но набргу сфатив дека не само што е неверојатно тешко,

it's also very dangerous,

туку е, и многу опасно,

since North Korean refugees are considered in China as illegal migrants.

бидејќи во Кина, бегалците од Северна Кореја се сметаат

како илегални мигранти.

So I was living in constant fear that my identity could be revealed,

Па така, живеев во постојан страв

дека ќе ми го откријат идентитетот,

and I would be repatriated to a horrible fate,

и ќе ме депортираат во Северна Кореја, каде

back in North Korea.

ќе ме снајде ужасна судбина.

One day, my worst nightmare came true,

Еден ден, мојот најлош кошмар се оствари,

when I was caught by the Chinese police,

кога бев приведена од кинеската полиција и

and brought to the police station for interrogation.

однесена во полициската станица на испрашување.

Someone had accused me of being North Korean,

Некој ме пријавил дека сум од Северна Кореја,

so they tested my Chinese language abilities,

па затоа ме тестираа да видат колку го познавам

and asked me tons of questions.

Кинескиот јазик, и ми поставија куп прашања.

I was so scared.

Бев ептен исплашена,

I thought my heart was going to explode.

мислев дека ќе ми експлодира срцето.

If anything seemed unnatural, I could be imprisoned and repatriated.

Ако се посомневаа, можеа да ме затворат

и да ме депортираат.

I thought my life was over.

Мислев дека е дојден крајот,

But I managed to control all the emotions inside me,

но некако ги исконтролирав емоциите

and answer the questions.

и одговорив на прашањата.

Откако завршија со испрашувањето,

After they finished questioning me,

one official said to another,

едниот инспектор му рече на другиот,

"This was a false report. She's not North Korean."

"Ова е лажна пријава.

Не е од Северна Кореја."

And they let me go. It was a miracle.

И така ме пуштија. Тоа беше чудо.

Some North Koreans in China seek asylum in foreign embassies.

Во Кина, некои Севернокорејци бараат азил

во странските амбасади,

But many can be caught by the Chinese police,

но ризикуваат да бидат фатени од кинеската полиција

and repatriated.

и да бидат депортирани.

These girls were so lucky.

Овие девојчиња имаа многу среќа.

Even though they were caught,

Иако беа фатени, на крај

they were eventually released, after heavy international pressure.

сепак беа ослободени

после силниот меѓународен притисок.

Овие Севернокорејци немаа толку среќа.

These North Koreans were not so lucky.

Every year, countless North Koreans are caught in China

Во Кина, секоја година фаќаат безброј Севернокорејци,

and repatriated to North Korea,

и ги депортираат во Северна Кореја,

where they can be tortured, imprisoned, or publicly executed.

каде што може да бидат мачени, затворени

или јавно погубени.

Even though I was really fortunate to get out,

Иако јас имав огромна среќа да избегам,

many other North Koreans have not been so lucky.

многу други Севернокорејци немаат таква среќа.

It's tragic that North Koreans have to hide their identities

Трагично е што Севернокорејците мораат да си го кријат идентитетот

and struggle so hard just to survive.

и да поминуваат голготи само за да преживеат.

Even after learning a new language and getting a job,

Дури и кога ќе научат нов јазик и кога ќе најдат работа,

their whole world can be turned upside down in an instant.

сепак нивниот живот може да се сруши како кула од карти.

That's why, after 10 years of hiding my identity,

Затоа, после 10 години криење на идентитетот,

решив да ризикувам и отидов во Јужна Кореја,

I decided to risk going to South Korea.

And I started a new life yet again.

и уште еднаш започнав нов живот.

Settling down in South Korea

Прилагодувањето во Јужна Кореја ми беше многу потешко

was a lot more challenging than I had expected.

одошто очекував.

English was so important in South Korea,

Англискиот беше многу важен во Јужна Кореја,

so I had to start learning my third language.

па затоа морав да учам и трет јазик.

Also, I realized there was a wide gap between North and South.

Исто така, сфатив дека постои голема разлика

помеѓу Северот и Југот.

We are all Korean, but inside,

Сите ние сме Корејци, но однатре,

we have become very different, due to 67 years of division.

сме станале многу различни

поради 67-годишната поделба.

Јас дури и поминав низ криза на идентитетот.

I even went through an identity crisis.

Am I South Korean or North Korean?

Дали сум Јужнокорејка или Севернокорејка?

Where am I from? Who am I?

Од каде сум? Која сум?

Suddenly, there was no country I could proudly call my own.

Наеднаш, немаше земја за која

со гордост би рекла дека е моја.

Even though adjusting to life in South Korea was not easy,

Иако прилагодувањето на животот во Јужна Кореја не беше лесно,

I made a plan -- I started studying for the university entrance exam.

јас направив план.

Започнав да учам за приемен испит на факултет.

Just as I was starting to get used to my new life,

Само што почнав да се навикнувам на мојот нов живот,

I received a shocking phone call.

добив шокантен телефонски повик.

The North Korean authorities intercepted some money

Севернокорејските власти

пресретнале пари кои ги имав испратено на моето семејство,

that I sent to my family,

и ми кажаа дека семејството, како казна,

and, as a punishment, my family was going to be forcibly removed

ќе биде насилно преселено

на некоја пуста локација во внатрешноста.

to a desolate location in the countryside.

They had to get out quickly.

Мораа веднаш да ја напуштат земјата,

So I started planning how to help them escape.

и така почнав да кројам план за нивното бегство.

North Koreans have to travel incredible distances

Севернокорејците мораат да поминат долг пат

on the path to freedom.

за да дојдат до слобода.

It's almost impossible to cross the border

Речиси е невозможно да се помине границата

between North Korea and South Korea.

помеѓу Северна Кореја и Јужна Кореја,

So, ironically, I took a flight back to China

па затоа, иронично, летав назад во Кина,

and headed toward the North Korean border.

и се упатив кон севернокорејската граница.

Бидејќи моето семејство не зборува Кинески,

Since my family couldn't speak Chinese,

I had to guide them somehow through more than 2,000 miles

морав јас да ги водам некако

преку патот долг повеќе од 3000 километри во рамки

in China, and then into Southeast Asia.

на Кина, а потоа и во Југоисточна Азија.

Патувањето со автобус траеше една недела,

The journey by bus took one week,

and we were almost caught several times.

и неколку пати за малку ќе нè фатеа.

One time, our bus was stopped and boarded by a Chinese police officer.

Во една прилика, ни го сопреа автобусот,

при што се качи еден кинески полицаец.

He took everyone's I.D. cards,

Ни ги собра личните карти,

and he started asking them questions.

и почна да поставува прашања.

Since my family couldn't understand Chinese,

Бидејќи моите не разбираат Кинески,

си помислив дека ќе ги уапсат.

I thought my family was going to be arrested.

Додека кинескиот полицаец се приближуваше до моето семејство,

As the Chinese officer approached my family,

I impulsively stood up, and I told him

јас наеднаш станав, и му реков

that these are deaf and dumb people that I was chaperoning.

дека овие луѓе се глуви и глупави,

и дека се под мој надзор.

He looked at me suspiciously,

Тој ме погледна сомнително,

but luckily, he believed me.

но за среќа ми поверува.

We made it all the way to the border of Laos.

Успеавме да стигнеме до границата со Лаос,

But I had to spend almost all my money

но морав да ги потрошам речиси сите пари

to bribe the border guards in Laos.

за да ги поткупам граничните стражари во Лаос.

Но дури кога ја поминавме границата,

But even after we got past the border,

my family was arrested and jailed for illegal border crossing.

моите сепак ги уапсија и ги затворија

поради илегален премин на границата.

After I paid the fine and bribe,

Откако ја платив казната и поткупот,

my family was released in one month.

моите беа ослободени на еден месец,

But soon after, my family was arrested and jailed again,

но набргу, повторно беа уапсени и затворени

in the capital of Laos.

во главниот град на Лаос.

This was one of the lowest points in my life.

Ова ми беше еден од најтешките периоди во животот.

I did everything to get my family to freedom,

Направив сè за да им обезбедам слобода на моите,

and we came so close,

и бевме ептен близу,

but my family was thrown in jail,

но повторно беа фрлени во затвор

just a short distance from the South Korean embassy.

на само неколку метри од јужнокорејската амбасада.

I went back and forth between the immigration office

Постојано бев на релација помеѓу бирото за имиграција

and the police station,

и полициската станица,

desperately trying to get my family out.

очајно обидувајќи се да ги ослободам моите,

but I didn't have enough money to pay a bribe or fine anymore.

но немав доволно пари

за да ја платам казната или поткупот.

I lost all hope.

Изгубив секаква надеж.

Во тој момент, слушнав еден глас кој ме праша,

At that moment, I heard one man's voice ask me,

"What's wrong?"

"Што е работата?"

I was so surprised that a total stranger cared enough to ask.

Бев многу изненадена

од прашањето и заинтересираноста на овој туѓинец.

In my broken English, and with a dictionary,

На едвај разбирлив Англиски и со речник,

I explained the situation, and without hesitating,

му ја објаснив ситуацијата, и без двоумење

the man went to the ATM,

човекот отиде до банкоматот

and he paid the rest of the money for my family,

и го плати остатокот од парите за моето семејство

and two other North Koreans to get out of jail.

и за уште двајца Севернокорејци за да излезат од затвор.

I thanked him with all my heart, and I asked him,

Му заблагодарив од сè срце, и го прашав,

"Why are you helping me?"

"Зошто ми помагате?"

"I'm not helping you," he said.

"Не ти помагам на тебе," рече тој.

"I'm helping the North Korean people."

"Му помагам на севернокорејскиот народ."

I realized that this was a symbolic moment in my life.

Сфатив дека ова беше симболичен момент во мојот живот.

The kind stranger symbolized new hope for me and the North Korean people,

Љубезниот странец симболизираше нова надеж за мене

и за севернокорејскиот народ, во оние моменти кога најмногу ни требаше,

when we needed it most.

And he showed me that the kindness of strangers

и ми покажа дека добрината на странците

and the support of the international community

и поддршката на меѓународната заедница

се навистина зраци на надежта која нам Севернокорејците ни е потребна.

are truly the rays of hope we North Korean people need.

Eventually, after our long journey,

Конечно, после долго патување,

my family and I were reunited in South Korea.

јас и моето семејство бевме заедно во Јужна Кореја,

But getting to freedom is only half the battle.

но доаѓање до слободата е само половина од патот.

Many North Koreans are separated from their families,

Многу Севернокорејци се разделени од нивните семејства,

and when they arrive in a new country,

а кога ќе пристигнат во некоја друга земја,

they start with little or no money.

тие започнуваат со малку или без пари.

So we can benefit from the international community

Затоа меѓународната заедница би можела да ни помогне

for education, English language training, job training, and more.

во образованието, во изучување на Англискиот,

во обуките за работа и уште повеќе.

Ние можеме да бидеме и своевиден

We can also act as a bridge

between the people inside North Korea and the outside world.

мост помеѓу луѓето во Северна Кореја

и надворешниот свет,

Because many of us stay in contact with family members still inside,

бидејќи многу од нас остануваат во контакт

со луѓето кои се сеуште внатре,

and we send information and money

на кои им испраќаме информации и пари,

that is helping to change North Korea from inside.

односно помагаме да се промени Северна Кореја однатре.

I've been so lucky, received so much help and inspiration in my life,

Јас имав голема среќа, добив голема помош

и инспирација во мојот живот,

so I want to help give aspiring North Koreans

па затоа, со поддршка на меѓународната заедница, сакам да им помогнам

a chance to prosper with international support.

на амбициозните Севернокорејци,

и да им дадам шанса за успех.

I'm confident that you will see more and more North Koreans

Уверена сум дека ќе гледате сè повеќе и повеќе

успешни Севернокорејци низ целиот свет,

succeeding all over the world,

including the TED stage.

а тука вклучувајќи ја и сцената на TED.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)