My escape from North Korea | Hyeonseo Lee | TED

Hyeonseo Lee: Hành trình chạy trốn khỏi Bắc Triều Tiên

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Giang Phunghuong Reviewer: Nguyen Minh Duc

Khi tôi còn nhỏ,

When I was little, I thought my country was the best on the planet.

Tôi nghĩ rằng BắcTriều Tiên là đất nước tốt nhất trên thế giới

And I grew up singing a song called "Nothing To Envy."

và tôi thường hát bài "Chúng ta chẳng có gì phải ghen tị."

Tôi đã rất tự hào về đất nước tôi.

And I was very proud.

In school, we spent a lot of time studying the history of Kim Il-Sung,

Ở trường, chúng tôi dành rất nhiều thời gian

để học về cuộc đời của chủ tịch Kim II- Sung,

but we never learned much about the outside world,

nhưng lại không học nhiều về thế giới bên ngoài,

ngoại trừ việc Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Nhật Bản là kẻ thù của chúng tôi.

except that America, South Korea, Japan are the enemies.

Mặc dù tôi đã từng tự hỏi không biết thế giới bên ngoài kia như thế nào,

Although I often wondered about the outside world,

nhưng tôi vẫn nghĩ rằng mình sẽ sống cả cuộc đời ở BắcTriều Tiên,

I thought I would spend my entire life in North Korea,

until everything suddenly changed.

cho tới khi tất cả mọi thứ đột nhiên thay đổi.

When I was seven years old, I saw my first public execution.

Khi tôi lên 7, tôi chứng kiến cảnh người ta xử bắn công khai lần đầu tiên trong đời,

But I thought my life in North Korea was normal.

nhưng tôi vẫn nghĩ cuộc sống của mình ở đây là hoàn toàn bình thường.

Gia đình của tôi không nghèo,

My family was not poor,

and myself, I had never experienced hunger.

và bản thân tôi thì chưa từng phải chịu đói.

But one day, in 1995, my mom brought home a letter

Nhưng vào một ngày của năm 1995, mẹ tôi mang về nhà một lá thư

from a coworker's sister.

từ một người chị em cùng chỗ làm với mẹ.

It read, "When you read this,

Trong đó có viết: Khi chị đọc được những dòng này thì cả gia đình 5 người của em

our five family members will not exist in this world,

đã không còn trên cõi đời này nữa,

bởi vì cả nhà em đã không có gì để ăn trong hai tuần.

because we haven't eaten for the past three weeks.

We are lying on the floor together,

Tất cả cùng nằm trên sàn,

and our bodies are so weak, we are waiting to die."

và cơ thể chúng tôi yếu đến có thể cảm thấy như cái chết đang đến rất gần.

I was so shocked.

Tôi đã bị sốc.

This was the first time I heard that people in my country were suffering.

Vì đó là lần đầu tiên tôi biết rằng

đồng bào của tôi đang phải chịu đựng như vậy.

Không lâu sau đó, khi tôi đi qua một nhà ga,

Soon after, when I was walking past a train station,

I saw something terrible that to this day I can't erase from my memory.

tôi nhìn thấy một cảnh tượng kinh hoàng

mà tôi không bao giờ có thể quên

A lifeless woman was lying on the ground,

Trên nền nhà ga là xác chết của một người đàn bà

while an emaciated child in her arms

hai tay vẫn đang ôm một đứa bé hốc hác

just stared helplessly at his mother's face.

và đứa bé chỉ biết nhìn chằm chằm vào khuôn mặt của mẹ nó.

But nobody helped them,

Nhưng không có ai giúp họ, bởi vì tất cả đều đang

because they were so focused on taking care of themselves and their families.

phải lo cho chính mình và cả gia đình.

A huge famine hit North Korea in the mid-1990s.

Vào giữa những năm 90, Bắc Triều Tiên trải qua một nạn đói trầm trọng.

Ultimately, more than a million North Koreans died during the famine,

Nó khiến hơn một triệu người Triều Tiên

chết trong nạn đói, và nhiều người chỉ sống sót

and many only survived by eating grass, bugs and tree bark.

phải ăn cỏ, sâu bọ và vỏ cây.

Power outages also became more and more frequent,

Việc cúp điện ngày càng xảy ra thường xuyên,

so everything around me was completely dark at night,

vì thế mọi thứ xung quanh tôi đều chìm vào bóng tối khi đêm đến

except for the sea of lights in China,

ngoại trừ ánh sáng đèn từ phía Trung Quốc

just across the river from my home.

chỉ cách nhà tôi một con sông.

I always wondered why they had lights, but we didn't.

Tôi lúc nào cũng tự hỏi là tại sao họ lại có điện còn chúng tôi thì không.

Đây là một bức ảnh từ vệ tinh chụp Bắc Triều Tiên vào ban đêm

This is a satellite picture showing North Korea at night,

compared to neighbors.

trong tương quan với các nước xung quanh.

This is the Amnok River,

Đây là sông Áp Lục

which serves as a part of the border between North Korea and China.

nó là biên giới tự nhiên giữa

Bắc Triều Tiên và Trung Quốc.

As you can see, the river can be very narrow at certain points,

Có thể thấy là lòng sông có đoạn rất hẹp

vì thế một số người Bắc Triều Tiên bí mật vượt sang Trung Quốc.

allowing North Koreans to secretly cross.

But many die.

Nhưng rất nhiều người đã chết.

Sometimes, I saw dead bodies floating down the river.

Và tôi đã nhìn thấy xác họ nổi trên sông.

I can't reveal many details about how I left North Korea,

Tôi không thể nói cụ thể về việc mình đã trốn khỏi Bắc Triều Tiên như thế nào

but I only can say that during the ugly years of the famine,

chỉ có thể nói rằng trong những năm tháng khốn khó vì nạn đói ấy

I was sent to China to live with distant relatives.

tôi được gửi sang Trung Quốc để sống với một người họ hàng xa.

But I only thought that I would be separated from my family

Lúc đó, tôi chỉ nghĩ rằng

mình sẽ phải xa gia đình một thời gian ngắn.

for a short time.

I could have never imagined

chứ không bao giờ tôi có thể tưởng tượng

that it would take 14 years to live together.

rằng tôi sẽ phải xa họ những 14 năm ròng.

Ở Trung Quốc, cuộc sống của một cô bé bị cách ly khỏi gia đình như tôi rất khó khăn.

In China, it was hard living as a young girl without my family.

I had no idea what life was going to be like

Tôi đã không tưởng được những gì xảy đến với cuộc sống

as a North Korean refugee.

của một người tị nạn từ Bắc Triều Tiên thì sẽ như thế nào,

But I soon learned it's not only extremely difficult,

nhưng tôi sớm nhận ra rằng nó không những rất khó khăn,

it's also very dangerous,

mà còn vô cùng nguy hiểm,

since North Korean refugees are considered in China as illegal migrants.

vì những người tị nạn từ Bắc Triều Tiên vào Trung Quốc

đều bị coi là dân nhập cư trái phép.

So I was living in constant fear that my identity could be revealed,

Tôi luôn sống trong một nỗi sợ thường trực

rằng danh tính của tôi sẽ bị phát hiện,

and I would be repatriated to a horrible fate,

và tôi sẽ bị trả về với cuộc sống cũ

back in North Korea.

ở Bắc Triều Tiên.

One day, my worst nightmare came true,

Một ngày, cơn ác mộng đó đã thành sự thật,

when I was caught by the Chinese police,

tôi đã bị cảnh sát Trung Quốc bắt

and brought to the police station for interrogation.

và đưa đến đồn cảnh sát để chất vấn.

Someone had accused me of being North Korean,

Có ai đó đã báo với họ rằng tôi là người Bắc Triều Tiên,

so they tested my Chinese language abilities,

vì thế họ đã kiểm tra khả năng tiếng Trung của tôi

and asked me tons of questions.

và hỏi tôi rất nhiều câu hỏi.

I was so scared.

Tôi đã vô cùng sợ hãi,

I thought my heart was going to explode.

và có cảm giác như tim mình sắp nổ tung.

If anything seemed unnatural, I could be imprisoned and repatriated.

Vì nếu như họ thấy có điều gì không tự nhiên, tôi sẽ bị tống vào tù

và rồi bị trả về nước.

I thought my life was over.

Tôi nghĩ cuộc đời mình đến đây là chấm dứt,

But I managed to control all the emotions inside me,

nhưng tôi vẫn cố gắng điều khiển những cảm xúc của mình

and answer the questions.

và trả lời những câu hỏi của họ.

Sau khi hỏi xong,

After they finished questioning me,

one official said to another,

một trong hai cảnh sát nói với người kia,

"This was a false report. She's not North Korean."

Đây là một vụ chỉ điểm sai.

Nó không phải là người Bắc Triều Tiên."

And they let me go. It was a miracle.

Và họ thả tôi ra. Đó quả là một phép màu.

Some North Koreans in China seek asylum in foreign embassies.

Một số người Bắc Triều Tiên ở Trung Quốc

đã đến những đại sứ quán của nước ngoài để xin tị nạn,

But many can be caught by the Chinese police,

nhưng rất nhiều trong số đó đã bị bắt bởi cảnh sát Trung Quốc

and repatriated.

và bị trả về nước.

These girls were so lucky.

những cô gái này đã rất may mắn.

Even though they were caught,

vì mặc dù đã bị bắt,

they were eventually released, after heavy international pressure.

nhưng cuối cùng học cũng được thả ra

nhờ vào sức ép từ cộng đồng quốc tế.

Nhưng những người Bắc Triều Tiên này thì không được may mắn như vậy.

These North Koreans were not so lucky.

Every year, countless North Koreans are caught in China

Hàng năm, có vô số người Bắc Triều Tiên bị bắt ở Trung Quốc

and repatriated to North Korea,

và bị trả về nước,

where they can be tortured, imprisoned, or publicly executed.

nơi mà họ bị tra tấn, bị giam cầm

hoặc bị xử tử công khai.

Even though I was really fortunate to get out,

Trong khi tôi rất may mắn vì đã được thả ra

many other North Koreans have not been so lucky.

thì rất nhiều đồng bào của tôi lại không được như vậy.

It's tragic that North Koreans have to hide their identities

Việc người Bắc Triều Tiên phải che dấu danh tính của mình

and struggle so hard just to survive.

và đấu tranh để tồn tại quả là một bi kịch.

Even after learning a new language and getting a job,

Kể cả khi đã học tiếng Trung và tìm được một công việc,

their whole world can be turned upside down in an instant.

thì cuộc sống của họ cũng có thể bị đảo lộn hoàn toàn chỉ trong một khoảng khắc.

That's why, after 10 years of hiding my identity,

Đó là lý do tại sao sau 10 năm che dấu danh tính thật

tôi quyết định liều mình đi đến Hàn Quốc,

I decided to risk going to South Korea.

And I started a new life yet again.

để bắt đầu một cuộc sống mới một lần nữa.

Settling down in South Korea

Việc ổn định cuộc sống ở đây khó khăn hơn nhiều

was a lot more challenging than I had expected.

so với tôi tưởng tượng.

English was so important in South Korea,

Vì ở Hàn Quốc, tiếng Anh có vị trí vô cùng quan trọng,

so I had to start learning my third language.

nên tôi đã bắt đầu học tiếng Anh, ngôn ngữ thứ ba của tôi.

Also, I realized there was a wide gap between North and South.

Tôi cũng nhận ra một khoảng cách rất lớn

giữa người Nam và Bắc Triều Tiên.

We are all Korean, but inside,

Chúng tôi đều là người Triều Tiên,

we have become very different, due to 67 years of division.

nhưng đã trở nên rất khác nhau

do hậu quả của 67 năm bị chia cắt.

Tôi đã trải qua một cuộc khủng hoảng về nguồn gốc của mình.

I even went through an identity crisis.

Am I South Korean or North Korean?

Tôi là người Nam Triều Tiên hay Bắc Triều Tiên?

Where am I from? Who am I?

Tôi đến từ đâu? và Tôi là ai?

Suddenly, there was no country I could proudly call my own.

Bỗng nhiên, tôi chẳng có một đất nước nào

để có thể tự hào gọi là Tổ quốc.

Even though adjusting to life in South Korea was not easy,

Mặc dù để thích ứng với cuộc sống ở Hàn Quốc thì không dễ chút nào

I made a plan -- I started studying for the university entrance exam.

Nhưng tôi đã lập một kế hoạch.

và bắt đầu học để chuẩn bị cho kì thi đại học.

Just as I was starting to get used to my new life,

Tuy vậy, ngay khi tôi vừa mới làm quen với cuộc sống ở đây,

I received a shocking phone call.

thì tôi được báo một tin khủng khiếp.

The North Korean authorities intercepted some money

Chính quyền Bắc Triều Tiên

đã phát hiện ra số tiền mà tôi gửi về cho gia đình,

that I sent to my family,

và, để trừng phạt, họ sẽ

and, as a punishment, my family was going to be forcibly removed

bắt gia đình tôi phải chuyển

về một vùng bị cách ly ở nông thôn.

to a desolate location in the countryside.

They had to get out quickly.

Để họ có thể nhanh chóng thoát ra khỏi đó,

So I started planning how to help them escape.

tôi bắt đầu lập kế hoạch giúp gia đình mình trốn thoát.

North Koreans have to travel incredible distances

Người Bắc Triều Tiên đã phải vượt qua những khoảng cách dường như không tưởng

on the path to freedom.

để đến với tự do.

It's almost impossible to cross the border

Bời vì việc vượt biên

between North Korea and South Korea.

từ Bắc sang Nam Triều Tiên gần như là không thể,

So, ironically, I took a flight back to China

vì thế, tôi phải bay sang Trung Quốc

and headed toward the North Korean border.

rồi lại đi ngược về phía biên giới Bắc Triều Tiên.

Bởi vì gia đình tôi không biết tiếng Trung,

Since my family couldn't speak Chinese,

I had to guide them somehow through more than 2,000 miles

nên tôi phải đi cùng mọi người

qua 2000 dặm ở Trung Quốc

in China, and then into Southeast Asia.

rồi vào đến Đông Nam Á

Cuộc hành trình bằng xe buýt kéo dài khoảng 1 tuần,

The journey by bus took one week,

and we were almost caught several times.

và đã vài lần chúng tôi suýt bị bắt.

One time, our bus was stopped and boarded by a Chinese police officer.

Một lần, xe của chúng tôi bị chặn lại

và bị khám xét bởi một cảnh sát Trung quốc.

He took everyone's I.D. cards,

Anh ta thu chứng minh thư của tất cả mọi người,

and he started asking them questions.

và bắt đầu tra hỏi.

Since my family couldn't understand Chinese,

Bởi vì gia đình tôi không hiểu tiếng Trung,

nên tôi đã nghĩ rằng họ sẽ bị bắt.

I thought my family was going to be arrested.

Khi người cảnh sát Trung Quốc đến gần họ,

As the Chinese officer approached my family,

I impulsively stood up, and I told him

tôi đã ngay lập tức đứng dậy và nói với anh ta

that these are deaf and dumb people that I was chaperoning.

rằng đây là những người câm điếc

mà tôi đang phải đi cùng.

He looked at me suspiciously,

Anh ta nhìn tôi đầy nghi ngờ,

but luckily, he believed me.

nhưng thật may mắn là anh ta tin lời tôi.

We made it all the way to the border of Laos.

Và chúng tôi tiếp tục đi cho tới biên giới Lào,

But I had to spend almost all my money

nhung tôi đã phải sử dụng gần như toàn bộ số tiền mà mình có

to bribe the border guards in Laos.

để hối lộ cho những người canh gác biên giới Lào.

Tuy nhiên, sau khi chúng tôi qua được biên giới,

But even after we got past the border,

my family was arrested and jailed for illegal border crossing.

gia đình tôi lại bị bắt vào tù

vì tội vượt biên trái phép.

After I paid the fine and bribe,

Sau khi tôi nộp tiền phạt và đưa hối lộ,

my family was released in one month.

gia đình tôi được thả ra trong một tháng,

But soon after, my family was arrested and jailed again,

rồi lại bị bắt lần nữa

in the capital of Laos.

ở thủ đô của Lào

This was one of the lowest points in my life.

Đó là thời điểm tuyệt vọng nhất trong cuộc đời tôi.

I did everything to get my family to freedom,

Tôi đã làm đủ mọi cách để đưa gia đình mình đến với tự do,

and we came so close,

và chũng tôi gần như đã thành công

but my family was thrown in jail,

nhưng họ lại bị bắt

just a short distance from the South Korean embassy.

trong khi chúng tôi chỉ còn cách đại sứ quán Hàn Quốc một khoảng cách rất ngắn nữa thôi.

I went back and forth between the immigration office

Tôi đi đi về về giữa phòng xuất nhập cảnh

and the police station,

và đồn cảnh sát,

desperately trying to get my family out.

tuyệt vọng tìm cách để đưa gia đình mình thoát khỏi đó,

but I didn't have enough money to pay a bribe or fine anymore.

nhưng tôi không còn đủ tiền

để hối lộ hay trả tiền phạt nữa.

I lost all hope.

Tôi hoàn toàn tuyệt vọng.

Đúng vào lúc đó, có một người đàn ông đã hỏi tôi,

At that moment, I heard one man's voice ask me,

"What's wrong?"

"Có chuyện gì vậy?"

I was so surprised that a total stranger cared enough to ask.

Tôi vô cùng ngạc nhiên

khi một người hoàn toàn xa lạ lại quan tâm tới mức hỏi tôi như vậy.

In my broken English, and with a dictionary,

Bằng vốn tiếng Anh ít ỏi của mình và một quyển từ điển,

I explained the situation, and without hesitating,

tôi đã kể cho cho ông ta nghe hoàn cảnh của gia đình tôi . Không một chút do dự,

the man went to the ATM,

người đàn ông đó đã đi tới máy ATM.

and he paid the rest of the money for my family,

trả tất cả số tiền còn thiếu cho cả gia đình tôi

and two other North Koreans to get out of jail.

và hai người Bắc Triều Tiên khác để họ được ra tù

I thanked him with all my heart, and I asked him,

Tôi đã cám ơn ông ta bằng cả trái tim mình, và tôi cũng hỏi,

"Why are you helping me?"

"Tại sao ông lại giúp đỡ tôi?"

"I'm not helping you," he said.

"Tôi không giúp đỡ cô," Ông ta trả lời.

"I'm helping the North Korean people."

"'Tôi đang giúp người Bắc Triều Tiên."

I realized that this was a symbolic moment in my life.

Tôi nhận ra rằng đó là một khoảng khắc có ý nghĩa vô cùng to lớn trong cuộc đời tôi.

The kind stranger symbolized new hope for me and the North Korean people,

Lòng tốt từ người đàn ông xa lạ trở thành biểu tượng hy vọng mới cho tôi

và cả những người dân Bắc Triều Tiên khi mà chúng tôi đang rất cần nó,

when we needed it most.

And he showed me that the kindness of strangers

và ông ta đã cho tôi thấy lòng tốt từ những người xa lạ

and the support of the international community

và sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế

chính là những tia hy vọng mà người Bắc Triều Tiên chúng tôi đang tìm kiếm.

are truly the rays of hope we North Korean people need.

Eventually, after our long journey,

Cuối cùng, sau một cuộc hành trình dài

my family and I were reunited in South Korea.

tôi và gia đình đã được đoàn tụ ở Hàn Quốc,

But getting to freedom is only half the battle.

nhưng đến được với tự do mới chỉ là một nửa của cuộc đấu tranh.

Many North Koreans are separated from their families,

Rất nhiều người Bắc Triều Tiên đang bị chia cắt với gia đình của họ,

and when they arrive in a new country,

và khi họ đến được một đất nước khác,

they start with little or no money.

họ phải bắt đầu từ đầu với rất ít hoặc gần như không có tiền bạc.

So we can benefit from the international community

Vì thế chúng tôi có thể nhận sự trợ giúp từ cộng đồng quốc tế

for education, English language training, job training, and more.

cho giáo dục, đào tạo tiếng Anh,

dạy nghề, và nhiều lĩnh vực khác.

Chúng tôi cũng có thể đóng vai trò như cầu nối

We can also act as a bridge

between the people inside North Korea and the outside world.

giữa những người đang ở trong Bắc Triều Tiên

với thế giới bên ngoài,

Because many of us stay in contact with family members still inside,

bởi vì có rất nhiều người trong chúng tôi đang giữ liên lạc

với những thành viên gia đình khác ở trong nước,

and we send information and money

và chúng tôi chia sẻ với họ thông tin và tiền bạc

that is helping to change North Korea from inside.

để có thể thay đổi Bắc Triều Tiên từ phía trong.

I've been so lucky, received so much help and inspiration in my life,

Tôi đã vô cùng may mắn khi nhận được rất nhiều sự giúp đỡ

và được truyền cảm hứng trong suốt cuộc đời mình,

so I want to help give aspiring North Koreans

vì vậy tôi muốn mình cũng có thể chung sức để mang đến cho đất nước tôi

a chance to prosper with international support.

một cơ hội để phát triển

cùng với sự hỗ trợ của quốc tế.

I'm confident that you will see more and more North Koreans

Tôi tin tưởng rằng các bạn sẽ nhìn thấy ngày càng nhiều

người Bắc Triều Tiên thành công ở mọi nơi trên thế giới,

succeeding all over the world,

including the TED stage.

kể cả trên sân khấu của TED

Thank you.

Cám ơn các bạn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)