The power of introverts | Susan Cain | TED

Translator: Hiwa Foundation II Reviewer: Hanasa-hiwa foundation

When I was nine years old,

کاتێک تەمەنم نۆ ساڵ بوو

I went off to summer camp for the first time.

بۆیه‌که‌م جار چووم بۆ چادرگه‌یه‌کی هاوینه‌

And my mother packed me a suitcase full of books,

دایکم جانتایه‌کی بۆ پێچابوومه‌وه‌

پڕبوو له‌ کتێب

which to me seemed like a perfectly natural thing to do.

که‌به‌لای خۆمه‌وه شتێکی زۆر ئاسایی بوو ئه‌نجام بدرێت

Because in my family, reading was the primary group activity.

چونکه‌ له‌خێزانه‌که‌م دا

خوێندنه‌وه‌ چالاکیه‌کی سه‌ره‌تایی به‌کۆمه‌ڵ بوو

And this might sound antisocial to you,

ئه‌مه‌ له‌وانه‌یه‌ دژه‌کۆمه‌ڵایه‌تی بێت لای ئێوه‌

but for us it was really just a different way of being social.

به‌ڵام بۆ ئێمه‌ ڕێگه‌یه‌کی جیاوازی تێکه‌ڵاوبوونی کۆمه‌ڵایه‌تی بوو

You have the animal warmth of your family sitting right next to you,

گه‌رمی تینی خێزانه‌که‌ت هه‌یه‌

که‌ ڕاست لای تۆوه‌ دانیشتوون

but you are also free to go roaming around the adventureland

به‌ڵام تۆ به‌هه‌مان شێوه‌ ئازادیت که‌ بچیت و گه‌شت بکه‌یت به‌ ده‌وروبه‌ردا

له‌ناو مێشکی خۆت دا

inside your own mind.

And I had this idea

ئه‌م بیرۆکه‌یه‌م هه‌بوو

that camp was going to be just like this, but better.

که‌ ئه‌وچادرگه‌یه‌ چۆن ده‌بێت

(Laughter)

پێکه‌نین

I had a vision of 10 girls sitting in a cabin

پێشینه‌یه‌کم هه‌بوو له‌باره‌ی (١٠) کچه‌وه‌ که‌ دانیشتون له‌ کابینه‌که‌یدا

cozily reading books in their matching nightgowns.

به‌گه‌رمو گوڕی کتێب ده‌خوێننه‌وه‌ له‌ جلی نوستنی هاوشێوه‌کانیان دا

(Laughter)

پێکه‌نین

Camp was more like a keg party without any alcohol.

چادرگه‌که‌ زیاتر وه‌ک ئاهه‌نگی به‌رمیل وابوو به‌ڵام به‌بێ کهول و خواردنه‌وه‌

And on the very first day,

وه‌ له‌ڕۆژێکی زۆر خێرادا

our counselor gathered us all together

ڕابه‌ره‌که‌مان به‌خێرایی کۆیکردینه‌وه‌ به‌یه‌که‌وه‌

and she taught us a cheer that she said we would be doing

ئه‌و سروده‌ی فێرکردین که‌ ده‌یویست ئێمه‌ بیڵێین

every day for the rest of the summer to instill camp spirit.

هه‌موو ڕۆژێک به‌درێژایی هاوینه‌که‌

بۆ چه‌سپاندنی ڕوخساری چادرگه‌ و دیده‌وانی

And it went like this:

وه‌ ئاوابوو

"R-O-W-D-I-E,

تێک ده‌ره‌کان

that's the way we spell rowdie.

ئه‌و شێوه‌یه‌بوو که‌ وشه‌ی تێکده‌رمان پێ ده‌وتن

Rowdie, rowdie, let's get rowdie."

تێکده‌ر- تێکده‌ر- یان تێکده‌رین

(Laughter)

Yeah.

به‌ڵێ

So I couldn't figure out for the life of me

بشکوژن ناتوانم بزانم که‌

why we were supposed to be so rowdy,

بۆچی ده‌بوو ئێمه‌ تێکده‌ربین

or why we had to spell this word incorrectly.

یان بۆچی ده‌بوو ئێمه‌ ئه‌و وشه‌یه‌ به‌هه‌ڵه‌ بڵێین

(Laughter)

پێکه‌نین

But I recited a cheer. I recited a cheer along with everybody else.

من سرودێکم خوێنده‌وه‌، من سرودێکم ده‌خوێنده‌وه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌وانی تر

I did my best.

هه‌وڵی خۆم دا

And I just waited for the time that I could go off and read my books.

ئینجا چاوه‌ڕێی تێپه‌ڕبوونی کات بووم

که‌ بتوانم بڕۆم و کتێبه‌کانم بخوێنمه‌وه‌

But the first time that I took my book out of my suitcase,

به‌ڵام هه‌ر یه‌که‌م جار کتێبه‌که‌م له‌جانتاکه‌م ده‌رکرد

باشترین کچی هاوڕێی ژووره‌که‌م هاته‌ ژووره‌وه‌ به‌سه‌ردا

the coolest girl in the bunk came up to me

وه‌ لێی پرسیم، بۆ ناتوانی زیاتر تێگه‌یشتوو بیت؟

and she asked me, "Why are you being so mellow?" --

تێگه‌یشتووبیت، بێگومان، هه‌مان پێچه‌وانه‌ی وشه‌ی

mellow, of course, being the exact opposite

تێکده‌ر

of R-O-W-D-I-E.

وه‌ پاشانیش که‌ هه‌وڵی هه‌مان شتمدا بۆ جاری دووه‌م

And then the second time I tried it,

ڕابه‌ره‌که‌مان هاته‌ ژووره‌وه‌ به‌سه‌ردا له‌گه‌ڵ ده‌مو چاوێکی نیگه‌ران

the counselor came up to me with a concerned expression on her face

وه‌ ئه‌و دووباره‌ هه‌مان خاڵی وته‌وه‌ له‌باره‌ی ڕواڵه‌ته‌کانی چادرگە

and she repeated the point about camp spirit

وتیشی که‌ ده‌بێت ئێمه‌ هه‌موومان زۆر به‌باشی کار بکه‌ین

and said we should all work very hard to be outgoing.

هه‌تا بگونجێین

And so I put my books away,

بۆیه‌ کتێبه‌کانم لابرد

back in their suitcase,

کردمه‌وه‌ ناو جامتاکه‌م

and I put them under my bed,

وه‌ کردمه‌ ژێر جێگاکه‌مه‌وه‌

and there they stayed for the rest of the summer.

له‌وێدا مانه‌وه‌ به‌درێژایی هاوین

And I felt kind of guilty about this.

به‌جۆرێک له‌جۆره‌کان هه‌ستم به‌ تاوان باری ده‌کرد له‌م باره‌یه‌وه‌

I felt as if the books needed me somehow,

وام هه‌ست کرد کتێبه‌کان به‌شێوه‌یه‌ک له‌شێوه‌کان منیان ده‌وێت

and they were calling out to me and I was forsaking them.

ئه‌وان به‌شێوه‌یه‌ک منیان بانگ ده‌کرد منیش وازم لێ هێنابوون

But I did forsake them and I didn't open that suitcase again

به‌ڵام خۆم وازم لێهێنان و جانتاکه‌م جارێکیتر نه‌کرده‌وه‌

هه‌تا گه‌ڕامه‌وه‌ ماڵه‌وه‌ بۆ ناو خێزانه‌که‌م

until I was back home with my family at the end of the summer.

له‌کۆتایی هاویندا

Now, I tell you this story about summer camp.

ئێستا، ئه‌م چیرۆکه‌تان بۆ باس ده‌که‌م له‌باره‌ی چادرگه‌ی هاوینه‌وه‌

I could have told you 50 others just like it --

ده‌متوانی به‌هه‌مان شێوه‌ی ئێوه‌ (٥٠)ی تریش بڵێم

all the times that I got the message

هه‌موو ئه‌وکاته‌ی که‌ نامه‌کانم پێ ده‌گه‌یشت

that somehow my quiet and introverted style of being

به‌جۆرێک شێوازێکی ئارام و له‌سه‌رخۆم هه‌بووکه‌

was not necessarily the right way to go,

گرنگ نه‌بوو هه‌مبێت هه‌تا بڕۆم

that I should be trying to pass as more of an extrovert.

ده‌بوو هه‌وڵ بده‌م یان کراوه‌ و کۆمه‌ڵایه‌تی بم

And I always sensed deep down that this was wrong

هه‌میشه‌ له‌ناخه‌وه‌ وا هه‌ستم ده‌کرد که‌ ئه‌مه‌ شتێکی خراپ بێت

and that introverts were pretty excellent just as they were.

ئه‌و که‌سه‌ کراوه‌ کۆمه‌ڵایه‌تیانه‌ زۆر باش بوون هه‌روه‌ک ئه‌وه‌ی واش بوون

به‌ڵام بۆ ساڵانێک ئه‌م هه‌سته‌م پشت گوێ خست

But for years I denied this intuition,

and so I became a Wall Street lawyer, of all things,

وه‌ که‌بووم به‌ پارێزه‌ری (واڵ ستریت)، بۆ هه‌موو شته‌کان

instead of the writer that I had always longed to be --

له‌بری ئه‌وه‌ی که‌وه‌ک ئه‌و نوسه‌ره‌بم که‌هه‌میشه‌ بووم

partly because I needed to prove to myself that I could be bold and assertive too.

به‌شێک له‌وه‌ی له‌به‌رئه‌وه‌ بوو که‌ بۆخۆمی بسه‌لمێنم

که‌ ده‌توانم جه‌ربه‌زه‌ و سوریشبم

And I was always going off to crowded bars

هه‌میشه‌ ده‌چومه‌ یانه‌ شه‌وانه‌ییه‌ قه‌ره‌باڵه‌غه‌کان

when I really would have preferred to just have a nice dinner with friends.

ئه‌وکاته‌ی که‌ ده‌مویست ته‌نها نانێکی ئێواره‌ یان خواردنێک بخۆم له‌گه‌ڵ هاوڕێکانم دا

And I made these self-negating choices so reflexively,

ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ خودیانه‌م کرد

هه‌رله‌خۆمه‌وه‌

that I wasn't even aware that I was making them.

که‌ ته‌نانه‌ت خۆشم نه‌مده‌زانی له‌وه‌ی که‌ هه‌ڵمبژاردووه‌

Now this is what many introverts do,

ئه‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ زۆرێک له‌ (گۆشه‌گیره‌کان) ئه‌نجامی ده‌ده‌ن

and it's our loss for sure,

وه‌ ئه‌وه‌ش به‌دڵنیاییه‌وه‌ له‌ده‌ست چونه‌ بۆ خۆمان

but it is also our colleagues' loss

بەڵام هەروەها له‌ده‌ست چوونه‌ بۆ هاوڕێکانمان

and our communities' loss.

وه‌ کۆمه‌ڵگه‌که‌مان

And at the risk of sounding grandiose, it is the world's loss.

وه‌ مه‌ترسییه‌کانی ئاماژه‌ پێکردنی فراوان تری، ئه‌وه‌ له‌ده‌ست چونیشه‌ بۆ جیهان

Because when it comes to creativity and to leadership,

چونکه‌ کاتێک که‌ دێیته‌ سه‌ر داهێنان و سه‌رکردایه‌تی

we need introverts doing what they do best.

پێویستمان به‌وه‌یه‌ که‌ گۆشه‌گیره‌کان ئه‌و کاره‌ بکه‌ن که‌ باشترین شێوه‌ ئه‌نجامی ده‌ده‌ن

A third to a half of the population are introverts --

سێ به‌ش له‌ نیوه‌ی جیهان گۆشه‌گیره‌

a third to a half.

سێ به‌ش بۆ نیوه‌ی

So that's one out of every two or three people you know.

واته‌ یه‌ک که‌س له‌ هه‌ر دوو یان سێ که‌سێک که‌ ده‌یان ناسیت

So even if you're an extrovert yourself,

ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر خۆشت بکه‌یته‌ که‌سێکی کراوه‌

I'm talking about your coworkers

من له‌باره‌ی هاوکاره‌کانته‌وه‌ قسه‌ ده‌که‌م

and your spouses and your children

له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌کانیشتان وه‌ منداڵه‌کانیشتان

and the person sitting next to you right now --

وه‌ ئه‌و که‌سه‌ش که‌ له‌ته‌نیشت تۆوه‌ دانیشتووه‌

all of them subject to this bias

هه‌موویان ده‌به‌سترێته‌وه‌ به‌م خۆگرتنه‌وه‌

that is pretty deep and real in our society.

ئه‌وه‌ زۆر قوڵ و ڕاسته‌قینه‌یه‌ له‌کۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌دا

We all internalize it from a very early age

وه‌ له‌ته‌مه‌نێکی زۆر که‌مه‌وه‌ توشمان ده‌بێت

without even having a language for what we're doing.

ته‌نانه‌ت به‌بێ هه‌بوونی زمانێک بۆ ئه‌وه‌ی که‌ ده‌یکه‌یت

Now, to see the bias clearly,

ئێستا هه‌تا خۆگرتن به‌باشی ببینین

you need to understand what introversion is.

پێویسته‌ تێبگه‌یت که‌ گۆشه‌ گیری چییه‌

It's different from being shy.

ئه‌وه‌ جیایه‌ له‌وه‌ی که‌ شه‌رمن بیت

Shyness is about fear of social judgment.

شه‌رم ترسه‌ له‌ بڕیاره‌کانی کۆمه‌ڵگه‌

Introversion is more about,

گۆشه‌گیری زیاتر له‌باره‌ی ئه‌وه‌وه‌یه‌

how do you respond to stimulation,

که‌ چۆن وه‌ڵامت هەیە بۆ

including social stimulation.

شتەکانی ناو کۆمەڵگا

So extroverts really crave large amounts of stimulation,

زۆرکراوه‌کان به‌ڕاستی ده‌ناڵێن به‌ده‌ست ڕێژه‌ی هاندانه‌وه‌

whereas introverts feel at their most alive

گۆشه‌ گیره‌کان زیاتر هه‌ست ده‌که‌ن که‌ زیندوون

and their most switched-on and their most capable

وه‌ هه‌ست به‌ زۆربه‌ی وزه‌ و تواناکانیان ده‌که‌ن

when they're in quieter, more low-key environments.

کاتێک که‌ له‌ژینگه‌یه‌کی ئارامتر، وه‌ دابڕاوترن

هه‌مووکاتێک نا -- ئه‌م شتانه‌ مسۆگه‌ر نین

Not all the time -- these things aren't absolute --

به‌ڵام زۆربه‌ی کاته‌کان

but a lot of the time.

So the key then to maximizing our talents

بۆ یه‌کێک

بۆ زیادکردنی به‌هره‌کانمان

is for us all to put ourselves

بۆخۆمان ئه‌وه‌یه‌ که‌ خۆمان بکه‌ینه‌

in the zone of stimulation that is right for us.

ناوچه‌ی هاندانه‌که‌وه‌ ئه‌وه‌ دروست تره‌ بۆ ئێمه‌

But now here's where the bias comes in.

لێره‌وه‌ خۆگرتن ده‌ست پێ ده‌کات

Our most important institutions,

گرنگ ترین کۆلێژه‌کانمان

our schools and our workplaces,

وه‌ قوتابیه‌کانمان و جێگای کارکردنه‌کانمان

they are designed mostly for extroverts

زۆربه‌ی وا دروست کراون که‌ بۆ گۆشه‌گیره‌کان بن

and for extroverts' need for lots of stimulation.

وه‌ ئه‌و گۆشه‌گیرانە پێویستی بە هاندانێکی زۆرهەیە

And also we have this belief system right now

وه‌ ئێستا ئه‌م سیسته‌مه‌ی باوه‌ڕەمان هه‌یه‌

that I call the new groupthink,

من پێی ده‌ڵێم به‌کۆمه‌ڵ بیرکردنه‌وه‌ی نوێ

which holds that all creativity and all productivity

که‌ هه‌موو ئه‌و به‌رهه‌م هێنان و داهێنه‌رانه‌ییه‌ له‌خۆده‌گرێت

comes from a very oddly gregarious place.

که‌ له‌شوێنه‌ کۆمه‌ڵایه‌تیه‌ سه‌یره‌کانه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرن

So if you picture the typical classroom nowadays:

ئه‌گه‌ر وێنەی پۆلێکی نمونه‌یی بکه‌یت له‌ ڕۆژگاری ئه‌مڕۆدا

When I was going to school, we sat in rows.

ئه‌وکاته‌ی که‌ من ده‌چوم بۆ قوتابخانه‌

ئێمه‌ له‌ ڕیزدا داده‌نیشتین

We sat in rows of desks like this,

ئێمه‌ له‌ ڕیزی مێزدا وه‌ک ئه‌مه‌ داده‌نیشتین

and we did most of our work pretty autonomously.

زۆربه‌ی کاته‌کانمان به‌زۆری به‌سه‌ربه‌خۆیی ئه‌نجام ده‌دا

But nowadays, your typical classroom has pods of desks --

به‌ڵام له‌م ڕۆژگاره‌دا، پۆله‌ نمونه‌یه‌کانتان

به‌کۆمه‌ڵه‌ مێزه‌

four or five or six or seven kids all facing each other.

چوار یان پێنج یان شه‌ش یان حه‌وت منداڵ ڕوده‌که‌نه‌ یه‌کتر

And kids are working in countless group assignments.

وه‌ منداڵان کارده‌که‌ن له‌سه‌ر چالاکی بێ کۆتایی به‌کۆمه‌ڵ

Even in subjects like math and creative writing,

ته‌نانه‌ت له‌بابه‌تی وه‌ک بیرکاری و نوسینی داهێنه‌رانه‌

which you think would depend on solo flights of thought,

که‌ ئێوه‌ ده‌زانن ئه‌وه‌ که‌وتۆته‌ سه‌ر توانای بیرکردنه‌وه‌ی یه‌ک که‌سی

kids are now expected to act as committee members.

ئێستا وادانراوه‌ که‌ منداڵه‌کان هه‌ڵسوکه‌وتی هاوشێوه‌ی ئه‌ندامانی لیژنه‌ ئه‌نجام بده‌ن

And for the kids who prefer to go off by themselves or just to work alone,

وه‌ بۆ ئه‌و منداڵانه‌ش که‌ ئاره‌زوو ده‌که‌ن

که‌ به‌ته‌نها بن یان به‌ته‌نها کار بکه‌ن

those kids are seen as outliers often

ئه‌و منداڵانه‌ وه‌ک ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ له‌شوێنی کاره‌کانیان ناژین وه‌ زۆربه‌ی کات

or, worse, as problem cases.

یان، خراپتر، وه‌ک کێشه‌یه‌ک ده‌بینرێت

وه‌ زۆربه‌ی مامۆستاکان شکات ده‌که‌ن له‌و باوه‌ڕه‌وه‌

And the vast majority of teachers

reports believing that the ideal student is an extrovert

که‌ قوتابی نمونه‌یی کراون

as opposed to an introvert,

به پێچه‌وانه‌ی گۆشه‌گیریه‌وه‌

even though introverts actually get better grades

ته‌نانه‌ت وابزانم گۆشه‌گیره‌کان له‌ڕاستیدا نمره‌ی باشیش به‌ده‌ست ده‌هینن

and are more knowledgeable,

وه‌ زیاتر زانیارییان هه‌یه‌

according to research.

به‌پێی لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ک

(Laughter)

پێکه‌نین

Okay, same thing is true in our workplaces.

باشه‌، هه‌مان شت ڕاسته‌ له‌شوێنی کاره‌کانمان

Now, most of us work in open plan offices,

ئێستا، زۆرێک له‌ ئێمه‌ له‌ ئۆفیسی کراوه‌ کار ده‌که‌ین

without walls,

که‌ بێ دیوارن

where we are subject to the constant noise and gaze of our coworkers.

که‌ ئێمه‌ سه‌رچاوه‌ین

بۆ ده‌نگه‌ ده‌نگ و چاوتێبڕینه‌کانی هاوکاره‌کانمان

And when it comes to leadership,

وه‌ کاتێکیش که‌ دێیته‌ سه‌ر به‌ڕێوه‌ بردن

introverts are routinely passed over for leadership positions,

گۆشه‌گیره‌کان به‌شێوه‌یه‌کی ڕۆشنی پێگه‌یاندنی سه‌رکردایه‌تی به‌جێ ده‌هێڵن

ته‌نانه‌ت وابزانم گۆشه‌گیره‌کان ئاره‌زوو ده‌که‌ن که‌ زیاتر هۆشیار بن

even though introverts tend to be very careful,

زیاتر له‌وه‌ی که‌ خۆمان بده‌ین له‌ مه‌ترسییه‌ گه‌وره‌کان

much less likely to take outsize risks --

که‌ ئه‌وه‌ شتێکه‌ ده‌شێت زۆرێک له‌ ئێمه‌ ئاره‌زووی بکه‌ین له‌م سه‌رده‌مه‌دا

which is something we might all favor nowadays.

And interesting research by Adam Grant at the Wharton School

ڵیکۆڵینه‌ویه‌کی سه‌رنج ڕاکێشی ئاده‌م گرانت له‌ زانکۆی وارتۆن

has found that introverted leaders

ده‌ری خستوه‌ که‌ به‌ڕێوبه‌ری گۆشه‌گیره‌کان

often deliver better outcomes than extroverts do,

زیاتر به‌رهه‌میان ده‌بێت وه‌ک له‌ به‌ڕێوبه‌ره‌ کراوه‌کان

because when they are managing proactive employees,

چونکه‌ کاتێک ئه‌وان کارمه‌ندی چالاک به‌ڕێوه‌ ده‌به‌ن

they're much more likely to let those employees run with their ideas,

زیاتر ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ که‌ بواری زیاتر بده‌ن به‌ کارمه‌نده‌کان هه‌تا بیر وڕاکانیان بخه‌نه‌ ڕوو

whereas an extrovert can, quite unwittingly,

له‌کاتێکدا به‌ڕێوبه‌ره‌کان، زۆر ناژیرانه‌

get so excited about things

دڵخۆش ده‌بن له‌باره‌ی شته‌کانه‌وه‌

that they're putting their own stamp on things,

کاتێک که مۆری خۆیانی لێده‌ده‌ن

and other people's ideas might not as easily then bubble up to the surface.

وه‌ ده‌شێت بیروڕای که‌سانی تر زۆر به‌قورسی

بێته‌ کایه‌و بواری ئه‌مانه‌وه‌

Now in fact, some of our transformative leaders in history have been introverts.

له‌ڕاستیدا، هه‌ندی له‌ به‌ڕێوبه‌ره‌ گۆڕان خوازه‌کانی مێژوو گۆشه‌گیر بوو

هه‌ندێ نمونه‌تان پی ده‌ده‌م

I'll give you some examples.

Eleanor Roosevelt, Rosa Parks, Gandhi --

ئیلینۆر ڕووزێڤڵت، ڕۆزه‌ پارکس، غاندی

all these people described themselves as quiet and soft-spoken and even shy.

هه‌موو ئه‌م خه‌ڵکانه‌ ستایشی خۆیان کردووه‌

وه‌ک بێده‌نگ و له‌سه‌رخۆ قسه‌کردن، ته‌نانه‌ت شه‌رمنیش

And they all took the spotlight,

هه‌مویان خۆیان خسته‌ به‌ر چاو

even though every bone in their bodies was telling them not to.

ته‌نانه‌ت که‌ هه‌رچی ئێسکی له‌شیانه‌

پێیان ده‌وتن که‌وانه‌کان

And this turns out to have a special power all its own,

ئه‌مه‌ش واده‌رده‌که‌وێت که‌ هه‌ر له‌خۆیانه‌وه‌ هێزێکی تایبه‌تی خۆیان هه‌بێ

چونکه‌ خه‌ڵکی ده‌یان توانی هه‌ست به‌وه‌ بکه‌ن که‌ ئه‌م سه‌رکردانه‌ پێشڕه‌ون

because people could feel that these leaders were at the helm

نه‌ک له‌باره‌یانه‌وه‌ ئه‌وان چێژیان له‌ ڕێنیشاندانی ئه‌وانی تر وه‌رگرتبێت

not because they enjoyed directing others

وه‌ نه‌وه‌ک چێژوه‌رگرتنی له‌وه‌ی که‌ ناسراو بن

and not out of the pleasure of being looked at;

به‌ڵکو ئه‌وان له‌وێ بوون چونکه‌ ئه‌وان هه‌ڵبژاردنی خۆیان نه‌بوو

they were there because they had no choice,

چونکه‌ ئه‌وان وا ئاڕاسته‌ کراو بوون که‌ ئه‌وکاره‌ بکه‌ن که‌ خۆیان به‌ ڕاستی ده‌زانن

because they were driven to do what they thought was right.

Now I think at this point it's important for me to say

ده‌زانم له‌م خاڵه‌دا ئه‌وه‌ گرنگه‌ که‌ پێتان ڕابگه‌یه‌نم

that I actually love extroverts.

له‌ڕاستیدا من که‌سه‌ کراوه‌کانم خۆش ده‌وێت

I always like to say some of my best friends are extroverts,

هه‌میشه‌ حه‌زده‌که‌م بڵێم که‌ هه‌ندێ له‌ هاوڕێکانم که‌سی کراوه‌ن

including my beloved husband.

ته‌نانه‌ت به‌ هاوسه‌ره‌ خۆشه‌ویسته‌که‌شمه‌وه‌

And we all fall at different points, of course,

وه‌ ئێمه‌ هه‌موومان ده‌چینه‌ سه‌ر خاڵی زۆر گرنگ، به‌دڵنیاییه‌وه‌

along the introvert/extrovert spectrum.

به‌درێژایی ڕیزبه‌ندی کردنی گۆشه‌گیری/کراوه‌یی

Even Carl Jung, the psychologist who first popularized these terms,

ته‌نانه‌ت کاری جه‌نگ، ئه‌و ده‌رونناسه‌ی که‌ یه‌که‌م که‌س ئه‌م زاراوانه‌ی داهێنا، وتی

said that there's no such thing as a pure introvert

شتێکی وه‌ها نییه‌ وه‌ک گۆشه‌گیرێکی ته‌واو

یاخود کراوه‌یی ته‌واو

or a pure extrovert.

He said that such a man would be in a lunatic asylum,

ئه‌و وتی که‌ هه‌رکه‌سێک ده‌شێت بخرێته‌ شێتخانه‌

که‌ ئه‌گه‌ر ڕۆژێک هه‌بووبێت

if he existed at all.

And some people fall smack in the middle of the introvert/extrovert spectrum,

وه‌ هه‌ندێ که‌س ده‌که‌وته‌ نێوانی

ڕیزبه‌ندی نێوان گۆشه‌گیری/کراوه‌یی

and we call these people ambiverts.

به‌م که‌سانه‌ش ده‌ڵێن که‌سه‌ تیاماوه‌کان

And I often think that they have the best of all worlds.

زۆر جار وابیر ده‌که‌مه‌وه‌ که‌ خاوه‌نی باشترین بن

But many of us do recognize ourselves as one type or the other.

به‌ڵام زۆرێک له‌ ئێمه‌ خۆی به‌یه‌کێک له‌و دوو دانه‌یه‌ ده‌زانێت

And what I'm saying is that culturally, we need a much better balance.

ئه‌وەی من ده‌یڵێم ئه‌وه‌یه‌ که‌ له‌ڕووی ڕۆشنبیرییه‌وه‌ پێویستمان بە هاوسه‌نگییه‌کی زیاتر هه‌یه‌

We need more of a yin and yang between these two types.

ئێمه‌ جیاکاری زیاترمان پێویسته‌

له‌نێوان ئه‌م دوو جۆره‌دا

This is especially important

ئه‌مه‌ به‌تایبه‌تی گرنگه‌

when it comes to creativity and to productivity,

کاتێک دێینه‌ سه‌ر داهێنان و به‌رهه‌م هێنان

because when psychologists look at the lives of the most creative people,

چونکه‌ کاتێک ده‌رونناسه‌کان ته‌ماشای

ژیانی که‌سه‌ داهێنه‌ره‌کانیان کرد

what they find

ئه‌وه‌یان بۆ ده‌رکه‌وت

are people who are very good at exchanging ideas

ئه‌وه‌بوو که‌ ئه‌و که‌سانه‌ی زۆر باشن له‌ ئاڵوگۆڕ پێکردنی بیروڕادا

and advancing ideas,

وه‌ به‌ره‌و پێش بردنی بیروڕادا

but who also have a serious streak of introversion in them.

به‌ڵام به‌هه‌مان شێوه‌ زنجیره‌یه‌ک گۆشه‌گیری باشیان تیایه‌

And this is because solitude

وه‌ ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌یه‌ که‌ زۆرجار خه‌ڵوه‌ت پێکهێنه‌رێکی سه‌ره‌کییه‌

is a crucial ingredient often to creativity.

بۆ داهێنان

So Darwin,

بۆیه‌ داروین

he took long walks alone in the woods

پیاسه‌ی زۆر دوور و درێژی ده‌کرد به‌ دارستانه‌کاندا

and emphatically turned down dinner-party invitations.

وه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌ ده‌عوه‌ته‌کانی نان خواردنی ئێواره‌ی که‌م کرده‌وه‌

Theodor Geisel, better known as Dr. Seuss,

ثیودورگایس، زیاتر ناسراوه‌ به‌دکتۆر سویس

he dreamed up many of his amazing creations

خه‌وی به‌زۆربه‌ی داهێنانه‌ سه‌رسوڕهێنه‌ کانیه‌وه‌ بینیوه‌

in a lonely bell tower office that he had

له‌ تاوه‌ری زه‌نگ لێدانه‌ چۆڵه‌دا که‌ هه‌یبوو

in the back of his house in La Jolla, California.

له‌به‌شی پشته‌وه‌ی خانوه‌که‌ی له‌، لاجۆلا کالیفۆڕنیا

And he was actually afraid to meet the young children who read his books

له‌ڕاستیدا ئه‌و ئه‌ترسا له‌وه‌ی چاوی به‌

بەو منداڵانه‌ بکه‌وتایه‌ که‌ کتێبه‌کانیان خوێندبۆیه‌وه‌

for fear that they were expecting him this kind of jolly Santa Claus-like figure

له‌ترسی ئه‌وه‌ی که‌ هیوای ته‌واوی پێ نه‌خوازن

به‌جۆرێک که‌ کاره‌کته‌رێکی وه‌ک بابه‌ نوئێل

and would be disappointed with his more reserved persona.

وه‌ بێهیواش بن له‌که‌سایه‌تی به‌ند کراوه‌ی ئه‌و

Steve Wozniak invented the first Apple computer

ستیڤ ۆزنیک یه‌که‌م کۆمپیوته‌ری ئه‌پڵی داهێنا

sitting alone in his cubicle in Hewlett-Packard

به‌ته‌نها دانیشت له‌ ژوره‌که‌یدا

له‌ هیولێت، پاک کارد که‌ کاری تێدا ده‌کرد له‌و کاته‌دا

where he was working at the time.

ئه‌و ده‌ڵێت هه‌رگیز ئاوا شاره‌زانابێت وه‌ک ئه‌و شوێنه‌ی که‌

And he says that he never would have become such an expert in the first place

ئه‌و تێیدا زۆر گۆشه‌گیر بوو تا بڕواته‌ ده‌ره‌وه‌ی خانوه‌که‌یان

had he not been too introverted to leave the house

له‌سه‌ره‌تای پێگه‌یشتن دا

when he was growing up.

بێگومان ئێستا

Now, of course,

this does not mean that we should all stop collaborating --

ئه‌مه‌ مانای ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت که‌ هه‌موومان ده‌بێت بوه‌ستین له‌ هاوکاری کردن

and case in point, is Steve Wozniak famously coming together with Steve Jobs

وه‌ خاڵی سه‌ره‌کی لێره‌دا، ستیڤ ۆزینا که‌ یه‌ک ده‌گرێته‌وه‌ له‌گه‌ڵ ستیڤ جۆباس

to start Apple Computer --

بۆ ده‌ست پێکردنی کۆمپیوته‌ری ئه‌پڵ

but it does mean that solitude matters

ئه‌وه‌ش ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت که‌ کێشه‌کانی خه‌ڵوه‌ت گرتن

and that for some people it is the air that they breathe.

هه‌ندێ له‌ خه‌ڵک

ئه‌و هه‌وایه‌ی که‌ هه‌ڵی ده‌مژن

And in fact, we have known for centuries about the transcendent power of solitude.

له‌ڕاستیدا، ئێمه‌ بۆ چه‌ندین سه‌ده‌ زانیاریمان هه‌بووه‌

له‌سه‌ر هێزی باڵای خه‌ڵوه‌ت گرتن

It's only recently that we've strangely begun to forget it.

ئه‌وه‌ی له‌م دواییه‌دا ده‌ستمان کردوه‌ به‌ سه‌یر کردنی

If you look at most of the world's major religions,

ئه‌گه‌ر سه‌یرێکی زۆربه‌ی ئایینه‌کانی جیهان بکه‌ین

you will find seekers --

چه‌ندین ڕێبوار ده‌دۆزینه‌وه‌

Moses, Jesus, Buddha, Muhammad --

موسا- عیسا- بودا- محمد

seekers who are going off by themselves alone to the wilderness,

ئه‌و ڕێبوارانه‌ی که‌ به‌ته‌نها به‌ڕێوه‌ چوون

به‌ته‌نها ده‌چونه‌ سروشت

where they then have profound epiphanies and revelations

که‌ ته‌نها له‌وێدا به‌قوڵی ئیلهام و داهێنانیان بۆ ده‌هات

that they then bring back to the rest of the community.

پاشان ده‌یان برده‌وه‌ بۆ کۆمه‌ڵگه‌کانیان

So, no wilderness, no revelations.

بۆیه‌ نه‌ هیچ سروشتێک، نه‌ هیچ په‌یامێک

This is no surprise, though,

ئه‌مه‌ بیرێکی له‌پڕ نییه‌

if you look at the insights of contemporary psychology.

ئه‌گه‌ر ته‌ماشایه‌کی بکه‌ین له‌ دیدی سایکۆلۆژیای سه‌رده‌مییه‌وه‌

It turns out that we can't even be in a group of people

ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت ته‌نانه‌ت ناتوانین له‌ناو کۆمه‌ڵێ خه‌ڵکدا بین

without instinctively mirroring, mimicking their opinions.

به‌بێ لاسایی کردنه‌وه‌ی بۆچونه‌کانیان به‌شێوه‌یه‌کی خودی

Even about seemingly personal and visceral things

ته‌نانه‌ت له‌باره‌ی شته‌ ده‌ره‌کی و تاکه‌ که‌سیه‌کانی

like who you're attracted to,

وه‌ک کێ سه‌رنجی ڕاکێشاویت

you will start aping the beliefs of the people around you

ده‌ست ده‌که‌یت به‌ لاسایی کردنه‌وه‌ی بیر وڕای که‌سانی ده‌وروبه‌رت

without even realizing that that's what you're doing.

ته‌نانه‌ت به‌بێ ئه‌وه‌ی پێش بزانیت که‌ ئه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ تۆ ئه‌نجامی ده‌ده‌یت

And groups famously follow the opinions

وه‌ کۆمه‌ڵگه‌کانیش به‌ شێوه‌یه‌کی سه‌ره‌کی دوا بیروڕا

of the most dominant or charismatic person in the room,

زاڵترین و کاریگه‌رترین که‌سی ناو ژورێک ده‌که‌ون

even though there's zero correlation

ته‌نانه‌ت وا بیربکه‌ره‌وه‌ که‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌ک نیه‌

between being the best talker and having the best ideas --

له‌نێوان ئه‌وه‌ی که‌ باشترین قسه‌که‌ر بێت یان خاوه‌نی باشترین بیرۆکه‌ بێت

I mean zero.

مه‌به‌ستم سفره‌

So --

که‌واتە

(Laughter)

پێکه‌نین

You might be following the person with the best ideas,

ده‌شێت تۆ دوای که‌سێک بکه‌ویت که‌ باشترین بیرۆکه‌ی هه‌بێت

but you might not.

وه‌ ده‌شێت وانه‌بێت

And do you really want to leave it up to chance?

ده‌ته‌وێت ئه‌وه‌ وازلێبێنیت بۆ شانس؟

Much better for everybody to go off by themselves,

ئه‌مه‌ باشتره‌ بۆ هه‌موان چاو لە خۆیان بکه‌ن

generate their own ideas

بیرۆکه‌ی خۆیان دابمه‌زرێنن

freed from the distortions of group dynamics,

که‌ ئازاد بن دوور له‌کاریگه‌ریه‌کانی کۆمه‌ڵه‌

and then come together as a team

وه‌ هه‌موو به‌یه‌که‌وه‌ وه‌ک تیمێک کۆبوونه‌وه‌

to talk them through in a well-managed environment

که‌ له‌باره‌یه‌وه‌ قسه‌بکه‌ن له‌ژینگه‌یه‌کی باش به‌ڕێوه‌براوه‌

and take it from there.

وه‌ له‌وێوه‌ وه‌ری بگرن

Now if all this is true,

ئێستا ئه‌گه‌ر هه‌موو ئه‌مانه‌ ڕاستبن

then why are we getting it so wrong?

بۆیه‌ ئێمه‌ به‌هه‌ڵه‌ لێی تێده‌گه‌ین؟

Why are we setting up our schools this way, and our workplaces?

بۆچی ئێمه‌ قوتابخانه‌کان و شوێنی کاره‌کانمان به‌م شێوه‌یه‌ ڕێک ده‌که‌ین؟

ئه‌ی بۆچی ئێمه‌ وا له‌م گۆشه‌گیرانه‌ ده‌که‌ین که‌ هه‌ست به‌تاوان بکه‌ن

And why are we making these introverts feel so guilty

له‌باره‌ی ویستی خۆیانه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی که‌ هه‌ندێ کات به‌ته‌نها بن؟

about wanting to just go off by themselves some of the time?

One answer lies deep in our cultural history.

وه‌ڵامێک له‌ قوڵایی کلتوری ئێمه‌دا خۆی شاردۆته‌وه‌

Western societies,

له‌کۆمه‌لگه‌ی ڕۆژئاواییه‌کاندا

and in particular the U.S.,

وه‌ به‌دیاری کراوی له‌ ئه‌مه‌ریکادا

have always favored the man of action over the "man" of contemplation.

که‌ هه‌میشه‌ مرۆڤ له‌سه‌ر هه‌ڵسوکه‌وتی هه‌ڵده‌سه‌نگێنێت

زیاتر له‌سه‌ر هیواکه‌ی

مرۆڤی هیواکان

But in America's early days,

به‌ڵام له‌سه‌رده‌مانی زووی ئه‌مه‌ریکا

we lived in what historians call a culture of character,

له‌وه‌دا ده‌ژیان که‌مێژوونوسه‌کان به‌ کلتوری کاره‌کته‌ر ناوی ده‌بەن

where we still, at that point, valued people

که‌ ئێستاش تیای ماوین، له‌و خاڵه‌وه‌، خه‌ڵک هه‌ڵسه‌نگێندراوه‌

for their inner selves and their moral rectitude.

له‌سه‌ر مه‌به‌سته‌کانی ناخ و پابه‌ند بونی ڕه‌وشتی

And if you look at the self-help books from this era,

وه‌ ئه‌گه‌ر ته‌ماشایه‌کی کتێبه‌کانی به‌ره‌و پێشبردنی خودی بکه‌ین له‌م سه‌رده‌مه‌دا

they all had titles with things like

هه‌موو ناونیشانه‌کانیان به‌شتی وه‌ک

"Character, the Grandest Thing in the World."

کاره‌کته‌ره‌، گه‌وره‌ترین شت له‌م جیهانه‌دا، بێت

And they featured role models like Abraham Lincoln,

وه‌ له‌ ڕواڵه‌ته‌کانیش ئاماژه‌کردن بوو که‌سانی وه‌ک ئه‌براهام لینکۆلن

who was praised for being modest and unassuming.

که‌زۆر ستایش کراوه‌ بۆ هاوسه‌نگی به‌خشنده‌ییه‌که‌ی

Ralph Waldo Emerson called him

ڕاڵف واڵدۆ ئێمدسن ناوی نابوو

"A man who does not offend by superiority."

ئه‌و پیاوه‌ی که‌ باڵای کاری تێنه‌کردبوو

But then we hit the 20th century,

وه‌ پاشان پێمان نایه‌ سه‌ده‌ی(٢٠)ه‌وه‌

and we entered a new culture

چوینه‌ کلتورێکی تره‌وه‌

that historians call the culture of personality.

که‌ مێژوونوسان ناوی ده‌به‌ن به‌کلتوری که‌سایه‌تی

What happened is we had evolved an agricultural economy

ئه‌وه‌ی ڕویدا بریتی بووله‌ به‌ره‌وپێش بردنی ئابووری کشتوکاڵ

به‌ره‌و بازرگانییه‌کی گه‌وره‌ی کشتووکاڵ

to a world of big business.

And so suddenly people are moving from small towns to the cities.

وه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ش له‌پڕ خه‌ڵک کۆچی کرد

له‌شارۆچکه‌ بچوکه‌کانه‌وه‌ به‌ره‌و شاره‌کان

And instead of working alongside people they've known all their lives,

له‌بری ئه‌وه‌ش که‌ خه‌ڵک وه‌ک ئه‌وه‌ی پێی ناسراو بوو به‌ته‌نها کار بکات

now they are having to prove themselves in a crowd of strangers.

ئێستا ده‌بوو خۆیان به‌ره‌و پێش ببه‌ن

له‌نێوان قه‌ره‌باڵه‌غیه‌کانی که‌سه‌ ناسراوه‌کان

So, quite understandably,

بۆیه‌، به‌شێوه‌یه‌کی ئاسان

qualities like magnetism and charisma suddenly come to seem really important.

کوالێتی وه‌ک کارتێکردنی خه‌ڵک و پێشڕه‌وی کردنی

له‌پڕ وایان لێهات که‌ زۆر گرنگ بن

And sure enough, the self-help books change to meet these new needs

بیگومان، کتێبه‌کانی یارمه‌تیدانی که‌سایه‌تی گۆڕا بۆ پڕکردنه‌وه‌ی ئه‌م پێویستیه‌ تازانه‌

and they start to have names

وایان لێهات که‌ ناونیشانه‌کانیان

like "How to Win Friends and Influence People."

وه‌ک، چۆن هاوڕێ به‌ده‌ست بێنیت و کار بکه‌یته‌ خه‌ڵک، بێت

And they feature as their role models really great salesmen.

وه‌ ڕواڵه‌ته‌کانیشیان ئاماژه‌ کردن بوو

فرۆشیاره‌ مه‌زنه‌کان

So that's the world we're living in today.

ئه‌وه‌ش ئه‌و جیهانه‌یه‌ که‌ ئه‌مڕۆ تێیدا ده‌ژین

That's our cultural inheritance.

وه‌ ئه‌وه‌ش پاشماوه‌ی کلتوره‌

Now none of this is to say that social skills are unimportant,

هیچ له‌مانه‌وه‌ بۆ وتن نین

که‌ لێزانی کۆمه‌ڵایەتی گرنگ نه‌بێت

and I'm also not calling for the abolishing of teamwork at all.

وه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ک بانگه‌شه‌ ناکه‌م

بۆ نه‌هێشتنی کارکردنی به‌کۆمه‌ڵ

The same religions who send their sages off to lonely mountain tops

هه‌مان ئه‌و ئاینانه‌ که‌ زانایانی خۆیان بۆ به‌رزایی شاخه‌کان

also teach us love and trust.

به‌هه‌مان شێوه‌ فێری متمانه‌ و خۆشه‌ویستیمان ده‌که‌ن

And the problems that we are facing today

وه‌ ئه‌و کێشانه‌ش که‌ ڕوبه‌ڕوی ده‌بینه‌وه‌ ئه‌مڕۆ

in fields like science and in economics

له‌به‌شه‌کانی زانست و ئابووری

are so vast and so complex

زۆر فراوان و تێکه‌ڵه‌

that we are going to need armies of people coming together

به‌شێوه‌یه‌ک که‌ پێویستمان به‌ سوپایه‌ک له‌ خه‌ڵکه‌ تا کۆببینه‌وه‌

تا به‌کۆمه‌ڵ کاربکه‌ن و شیان بکه‌نه‌وه‌

to solve them working together.

But I am saying that the more freedom that we give introverts to be themselves,

من ده‌ڵێم هه‌تا ئازادی زیاتر بده‌ین به‌که‌سه‌ گۆشه‌گیره‌کان هه‌تا وه‌ک خۆیان هه‌ست به‌ خۆیان بکه‌ن

زیاتر وه‌ک ئه‌وه‌ وایه‌ که‌ ئه‌وان

the more likely that they are

to come up with their own unique solutions to these problems.

ئاوا له‌گه‌ڵ چاره‌سه‌ری گشتگیری بۆ ئه‌م کێشانه‌ بمێننه‌وه‌

So now I'd like to share with you what's in my suitcase today.

ئێستا ده‌مه‌وێت هاوبه‌شی بکه‌م له‌گه‌ڵ ئێوه‌

که‌چی له‌جانتاکه‌م دایه‌ ئه‌مڕۆ

Guess what?

دەزانن چیە؟

Books.

کتێب

I have a suitcase full of books.

من جانتایه‌ک کتێبم هه‌یه‌

Here's Margaret Atwood, "Cat's Eye."

لێره‌دا ئه‌وه‌ی "مارگریت ئاتوود" چاوی پشیله‌

Here's a novel by Milan Kundera.

ئه‌مه‌ش ڕۆمانێکی، میلان کوندێرا

And here's "The Guide for the Perplexed" by Maimonides.

وه‌ ئه‌مه‌ش (پێشڕه‌وی کردن بۆ بێهیواکان)ه‌نه‌

له‌لایه‌ن مه‌یمۆن یدس

But these are not exactly my books.

ئه‌مانه‌ به‌ته‌واوه‌تی کتێبی من نین

I brought these books with me

ئه‌م کتێبانه‌م له‌گه‌ڵ خۆم هێناوه‌

because they were written by my grandfather's favorite authors.

چونکه‌ له‌لایه‌ن ئه‌و نوسه‌رانه‌وه‌ که‌ باپیرم زۆر حه‌زیان پێ ده‌کات

My grandfather was a rabbi

باپیرم ڕه‌به‌ند بوو

and he was a widower

وه‌ بێوه‌ پیاویش بوو

who lived alone in a small apartment in Brooklyn

که‌ به‌ته‌نها له‌ یه‌که‌یه‌کی نیشته‌جێبوون له‌ بڕۆکلی ده‌ژیا

that was my favorite place in the world when I was growing up,

ئه‌وه‌ش به‌لای منه‌وه‌ خۆشترین جێگابوو له‌ جیهاندا که‌ له‌سه‌ره‌تای گه‌وره‌بوونم دا بووم

partly because it was filled with his very gentle, very courtly presence

به‌شێکی به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ بوو که‌ پڕبوو له‌ بونی نه‌رمونیان، پڕله‌ بزه‌ی شیرینی ئه‌و

and partly because it was filled with books.

به‌شێکی به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌بوو که‌ پڕبوو له‌کتێب

I mean literally every table, every chair in this apartment

مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه‌ هه‌موو مێزێک، هه‌موو کورسیه‌ک له‌م یه‌که‌ی نیشته‌جێبونه‌دا

had yielded its original function

کاری بنه‌ڕه‌تی خۆی پێ ئه‌نجام ده‌دا

to now serve as a surface for swaying stacks of books.

وه‌ک ڕوکارێک بۆ کۆکردنه‌وه‌ی چه‌ندین ڕیز له‌کتێب

Just like the rest of my family,

هه‌روه‌ک به‌شه‌که‌ی تری خێزانه‌که‌م

my grandfather's favorite thing to do in the whole world was to read.

خۆشترین شت به‌لای باپیرمه‌وه‌ له‌م جیهانه‌دا بریتی بوو له‌خوێندنه‌وه‌

But he also loved his congregation,

وه‌ کۆبونه‌وه‌ ئاینیه‌کانی خۆی خۆشده‌ویست

and you could feel this love in the sermons that he gave

ده‌توانیت هه‌ست به‌خۆشه‌ویستی ئه‌و بکه‌یت له‌و مه‌راسیمیه‌ ئاینیانه‌دا

every week for the 62 years that he was a rabbi.

هه‌موو هه‌فته‌یه‌ک بۆ ماوه‌ی (٦٢)ساڵ پێشکه‌شی ده‌کرد وه‌ک قه‌شه‌

He would takes the fruits of each week's reading

ئه‌وپه‌ڕی خوێندنه‌وه‌ی هه‌موو هه‌فته‌یه‌کی پێ ده‌داین

and he would weave

ئه‌و پێکهاته‌ تێکه‌ڵاوانه‌ی کۆن و بیری مرۆڤی بۆ ده‌گێڕاینه‌وه‌

these intricate tapestries of ancient and humanist thought.

وه‌ خه‌ڵکیش له‌ هه‌موولایه‌که‌وه‌ ده‌هاتن

And people would come from all over to hear him speak.

تا گوێ له‌ وته‌کانی بگرن

But here's the thing about my grandfather.

به‌ڵام شتێک له‌باره‌ی باپیرمه‌وه‌ هەیە ئەویش ئەوەیە

له‌پشتی ڕۆڵ گێڕان له‌م مه‌راسیمانه‌وه‌

Underneath this ceremonial role,

he was really modest and really introverted --

ئه‌و که‌سێکی زۆر هاوسه‌نگ و زۆر گۆشه‌گیر بوو

so much so that when he delivered these sermons,

به‌ڕاده‌یه‌ک کاتێک که‌ ئه‌م مه‌ڕاسیمانه‌ی پێشکه‌ش ده‌کرد

he had trouble making eye contact

کێشه‌ی هه‌بوو له‌ دروست کردنی په‌یوه‌ندی به‌ چاو

with the very same congregation that he had been speaking to for 62 years.

له‌گه‌ڵ هه‌رکه‌سێکی کۆبونه‌وه‌که‌

که‌ بۆ ماوه‌ی (٦٢)ساڵ قسه‌ی بۆ ده‌کرد

And even away from the podium,

ته‌نانه‌ت دوور له‌میمبه‌ره‌که‌ش

when you called him to say hello,

کاتێک که‌ سڵاومان لێ ده‌کرد

he would often end the conversation prematurely

ته‌نانه‌ت کۆتایی گفتوگۆکانی ده‌هێنایه‌ شێوه‌یه‌کی پێشوه‌خت

for fear that he was taking up too much of your time.

له‌ترسی ئه‌وه‌ی که‌ وایده‌زانی به‌شێکی زۆر له‌کات ده‌گرێت

But when he died at the age of 94,

به‌ڵام کاتێک له‌ (٩٤)ساڵیدا کۆچی دوایی کرد

the police had to close down the streets of his neighborhood

پۆلیس ناچاربوو هه‌ردوو سه‌ری گه‌ڕه‌که‌که‌ بگرن

to accommodate the crowd of people who came out to mourn him.

هه‌تا کو جێی ئه‌و قه‌ره‌باڵه‌غیه‌ی خه‌ڵکی بکاته‌وه‌

که‌ هاتبوون بۆ ئاماده‌بوونی پرسه‌که‌ی

ده‌شمه‌وێت له‌م ڕۆژگاره‌دا فێرببم له‌ نمونه‌کانی باپیرمه‌وه‌

And so these days I try to learn from my grandfather's example

به‌ڕێگه‌ی تایبه‌تی خۆم

in my own way.

So I just published a book about introversion,

تازه‌ کتێبێکم په‌خش کردووه‌ له‌باره‌ی گۆشه‌گیری یه‌وه‌

and it took me about seven years to write.

وه‌ ماوه‌ی حه‌وت ساڵم پێ چوو بۆ نوسینی

And for me, that seven years was like total bliss,

بۆمن، ئه‌وحه‌وت ساڵه‌ وه‌ک به‌هه‌شتێکی ته‌واو بوو

because I was reading, I was writing,

چونکه‌ من ده‌مخوێنده‌وه‌

I was thinking, I was researching.

بیرم ده‌کرده‌وه‌، لێکۆڵینه‌وه‌م ده‌کرد

It was my version

ئه‌وه‌ کۆپییه‌کی خۆمه‌

of my grandfather's hours of the day alone in his library.

له‌و کاتانه‌ی باپیرم له‌ کتێبخانه‌که‌ی دا به‌سه‌ری ده‌برد

But now all of a sudden my job is very different,

به‌ڵام ئێستا هه‌ر له‌پڕا کاره‌که‌م جیاوازه‌

and my job is to be out here talking about it,

کاره‌که‌م ئه‌وه‌یه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ بم و لێدوانی له‌باره‌وه‌ بده‌م

talking about introversion.

قسه‌ بکه‌م له‌باره‌ی گۆشه‌گیرییه‌وه‌

(Laughter)

پێکه‌نین

And that's a lot harder for me,

ئه‌وه‌ش زۆر قورستره‌ بۆ من

because as honored as I am to be here with all of you right now,

چونکه‌ هه‌رچه‌نده‌ ڕێزم لێ بنرێت

که‌ ئێستا لێره‌م له‌گه‌ڵ ئێوه‌دا

this is not my natural milieu.

ئه‌مه‌ ژینگه‌ی سروشتی من نیه‌

So I prepared for moments like these as best I could.

بۆیه‌ ئاماده‌کاریم بۆ ساته‌وه‌ختی ئاوا کردووه‌

هه‌رچه‌ندێک له‌ توانام دا بوبێت

I spent the last year practicing public speaking

ساڵی ڕابردووم به‌سه‌ر برد له‌ ڕاهێنان له‌سه‌ر قسه‌کردن به‌ گشتی

every chance I could get.

له‌هه‌ر هه‌لێکدا که‌ بۆم ڕه‌خسابێت

And I call this my "year of speaking dangerously."

ئه‌مه‌ش ناوده‌نێم، ساڵی قسه‌کردنی ترسناک؟

(Laughter)

پێکه‌نین

And that actually helped a lot.

له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌ زۆر یارمه‌تیده‌ر بوو

But I'll tell you, what helps even more

به‌ڵام پێتان ده‌ڵێم،ئەوەی زیاتر یارمه‌تیده‌ره‌

is my sense, my belief, my hope that when it comes to our attitudes

هه‌ستی منه‌، باوه‌ڕی منه‌، هیوای منه‌

که‌ کاتێک دێته‌ سه‌ر بۆچونه‌کان

to introversion and to quiet and to solitude,

له‌باره‌ی گۆشه‌گیری و خه‌ڵوه‌ت گرتنه‌وه‌

we truly are poised on the brink on dramatic change.

ده‌که‌وینه‌ سه‌ر لێواری گۆڕانێکی ڕاسته‌و خۆی گرنگه‌وه‌

I mean, we are.

مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه‌، وامان لێدێت

And so I am going to leave you now

بۆیه‌ ئێستا من به‌جێتان ده‌هێڵم

with three calls for action for those who share this vision.

له‌گه‌ڵ سێ بانگه‌واز بۆ کارکردن

بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ی که‌ ئه‌م دیداره‌یان هه‌یه‌

Number one:

ژماره‌ یه‌ک

Stop the madness for constant group work.

توڕه‌یتان بۆ کۆمه‌ڵ کارکردن بوه‌ستێنن

Just stop it.

ته‌نها کۆتایی پی بێنن

(Laughter)

پێکه‌نین

Thank you.

سوپاس

(Applause)

چه‌پڵه‌ لێدان

And I want to be clear about what I'm saying,

وه‌ ده‌مه‌وێت ڕوون بم له‌باره‌ی ته‌وه‌ره‌که‌ و ده‌یڵێم

because I deeply believe our offices

چونکه‌ به‌قوڵی باوه‌ڕم وایه‌ که‌ نوسینگه‌کانمان

should be encouraging casual, chatty cafe-style types of interactions --

ده‌بێت هانده‌ر بێت

ئاسایی، شێوازی کافتریای چه‌ند بازنه‌ بێت له‌ کارتێکردنه‌کانیان

you know, the kind where people come together

خۆ ده‌زانن، ئه‌و شێوازه‌ی کە خه‌ڵکی کۆده‌بنه‌وه‌

and serendipitously have an exchange of ideas.

ئاڵوگۆڕ کردنی بیرۆکه‌کان به‌شێوه‌یه‌کی دۆزه‌ره‌وانه‌

That is great.

ئه‌وه‌ زۆر چاکه‌

It's great for introverts and it's great for extroverts.

ئه‌وه‌ زۆر باشه‌ بۆ گۆشه‌گیره‌کان و کراوه‌کانیش

But we need much more privacy and much more freedom

به‌ڵام تایبه‌تمه‌ندێتی زیاتر ئازادی زیاترمان ده‌وێت

سه‌ربه‌خۆیی زیاتریش له‌ شوێنی کاردا

and much more autonomy at work.

School, same thing.

به‌هه‌مان شێوه‌، قوتابخانه‌ش

We need to be teaching kids to work together, for sure,

به‌دڵنیاییه‌وه‌، ده‌بێت منداڵان فێر بکه‌ین که‌ به‌کۆمه‌ڵ کاربکه‌ن

but we also need to be teaching them how to work on their own.

وه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ ده‌بێت فێری ئه‌وه‌شیان بکه‌ین که‌ چۆن به‌شێوازی خۆیان کار بکه‌ن

ئه‌مه‌ش به‌تایبه‌تی گرنگه‌ بۆ منداڵه‌ کراوه‌کانیش

This is especially important for extroverted children too.

ده‌بێت کار بکه‌ن به‌ڕێگه‌ی خۆیان

They need to work on their own

because that is where deep thought comes from in part.

چونکه‌ ئه‌وه‌ ئه‌و شێوازه‌یه‌ که‌ بیری قوڵی تێدا دێته‌ ئاراوه‌

باشه‌، ژماره‌ دوو: بچنه‌ سروشته‌وه‌

Okay, number two: Go to the wilderness.

Be like Buddha, have your own revelations.

وه‌ک بودا، په‌یامی تایبه‌تی خۆتان هه‌بێت

I'm not saying

من ناڵێم

that we all have to now go off and build our own cabins in the woods

هه‌موو ده‌بێت کۆچ بکه‌ین و جێگه‌ی تایبه‌تی خۆمان له‌ دارستانه‌کان دروست بکه‌ین

and never talk to each other again,

وه‌ هه‌رگیز قسه‌ش له‌گه‌ڵ یه‌ک نه‌که‌ین

but I am saying that we could all stand to unplug

به‌ڵام ده‌ڵێم ئێمه‌ ده‌توانین خۆمان دابڕنێنین

and get inside our own heads a little more often.

وه‌ بچینه‌ فکره‌ی خودی خۆمانه‌وه‌

تۆزێک زیاتر

Number three:

ژماره‌ سێ

Take a good look at what's inside your own suitcase

به‌باشی ته‌ماشابکه‌ که‌چی له‌ جانتاکه‌تدایه‌

and why you put it there.

وه‌ بۆچی له‌وێشدا داتناوه‌

So extroverts,

زۆر کراوه‌کان

maybe your suitcases are also full of books.

له‌وانه‌یه‌ جانتاکانی ئێوه‌ش پڕبێت له‌ کتێب

Or maybe they're full of champagne glasses or skydiving equipment.

یاخود له‌وانه‌یه‌ له‌ په‌رداخی شامپانیا

یان که‌لوپه‌لی بازی به‌رز

Whatever it is, I hope you take these things out every chance you get

هه‌رچیه‌ک بێت، هیوادارم ئه‌م شتانه‌ ده‌ربکه‌ن له‌هه‌ر هه‌لێکدا بۆتان ڕه‌خسا

and grace us with your energy and your joy.

وه‌ چالاکمان بکاته‌وه‌ به‌ وزه‌ و خۆشیه‌کانتان

But introverts, you being you,

به‌ڵام گۆشه‌گیره‌کان، خودی خۆتان بن

you probably have the impulse to guard very carefully

به‌لای که‌مه‌وه‌ زۆر وریابن له‌ پارێزگاری کردن

what's inside your own suitcase.

ئه‌وه‌ی که‌ له‌جانتاکانتان دایه‌

And that's okay.

وه‌ ئه‌وه‌شی باشه‌

But occasionally, just occasionally,

به‌ڵام ناو به ‌ناو، ته‌نها ناو به‌ ناو

I hope you will open up your suitcases for other people to see,

هیوادارم که‌ جانتاکانتان بۆ که‌سانی تر بکه‌نه‌وه‌ هه‌تا خه‌ڵکی ببینن

because the world needs you and it needs the things you carry.

چونکه‌ جیهان پێویستی به‌ ئێوه‌یه‌ و ئه‌و شتانه‌ش که‌ ئێوه‌ هه‌ڵیده‌گرن

So I wish you the best of all possible journeys

بۆیه‌ هیواخوازی باشترین گه‌شتم بۆتان

and the courage to speak softly.

له‌گه‌ڵ ئازایه‌تی قسه‌کردن به‌ نه‌رم و نیانی

Thank you very much.

زۆر سوپاس

(Applause)

چه‌پڵه‌ لێدان

Thank you. Thank you.

زۆر سوپاس، زۆر سوپاس

(Applause)

چه‌پڵه‌ لێدان