The linguistic genius of babies | Patricia Kuhl

Patricia Kuhl: Thiên tài ngôn ngữ của trẻ em

Translator: Nhu Nguyen Reviewer: Tuan Pham

Tôi muốn bạn nhìn vào đứa bé này.

I want you to take a look at this baby.

Bạn bị thu hút bởi ánh mắt của bé gái này

What you're drawn to are her eyes and the skin you love to touch.

và làn da mà ai cũng thích vuốt ve.

But today I'm going to talk to you about something you can't see.

Nhưng hôm nay tôi sẽ nói về một điều mà bạn không thể thấy,

What's going on up in that little brain of hers.

những gì đang diễn ra trong bộ não bé nhỏ của đứa bé này.

The modern tools of neuroscience are demonstrating to us

Những công cụ tối tân của thần kinh học

giải thích cho chúng rằng những gì đang diễn ra trong đầu cô ấy

that what's going on up there is nothing short of rocket science.

không thua gì so với ngành khoa học tân tiến nhất.

And what we're learning is going to shed some light

Và những gì chúng ta đang hiểu được

sẽ đưa ra một vài cách giải thích

on what the romantic writers and poets described as the "celestial openness"

về cái mà những và văn và nhà thơ

mô tả như là "khung trời rộng mở"

of the child's mind.

của một đứa trẻ.

Người mà chúng ta thấy ở đây

What we see here is a mother in India,

là một người mẹ ở Ấn Độ,

and she's speaking Koro, which is a newly discovered language.

và cô ấy đang nói tiếng Koro,

một ngôn ngữ vừa được khám phá.

Và cô ấy đang nói chuyện với đứa con nhỏ của cô ấy.

And she's talking to her baby.

Cái mà người mẹ này --

What this mother --

and the 800 people who speak Koro in the world --

cũng như 800 người nói tiếng Koro trên toàn thế giới --

understands is that, to preserve this language,

hiểu rằng, để bảo toàn ngôn ngữ này,

họ cần phải dùng ngôn ngữ đó với những đứa trẻ.

they need to speak it to the babies.

And therein lies a critical puzzle.

Và điều đó đặt ra cho ta một câu hỏi.

Why is it that you can't preserve a language

Tại sao bạn không thể duy trì một ngôn ngữ

by speaking to you and I, to the adults?

bằng cách nói chuyện với bạn và tôi, hay nói cách khác, người lớn?

Bởi vì điều đó có liên quan tới bộ não của bạn.

Well, it's got to do with your brain.

What we see here is that language has a critical period for learning.

Cái mà chúng ta nhận thấy ở đây

là ngôn ngữ có một khoảng thời gian quan trọng nhất định để học.

The way to read this slide is to look at your age on the horizontal axis.

Để đọc biểu đồ này, bạn hãy nhìn vào tuổi của bạn ở năm trên trục ngang.

(Cười)

(Laughter)

And you'll see on the vertical your skill at acquiring a second language.

Và bạn sẽ thấy trên trục dọc

khả năng học thêm một ngôn ngữ thứ hai.

Trẻ sơ sinh và trẻ em là thiên tài

The babies and children are geniuses until they turn seven,

cho đến khi chúng lên bảy tuổi,

and then there's a systematic decline.

khả năng của chúng sẽ giảm đi.

After puberty, we fall off the map.

Sau dậy thì, chúng ta không còn ở trên biểu đồ nữa.

Không có một nhà khoa học nào bất đồng với biểu đồ này,

No scientists dispute this curve,

but laboratories all over the world

nhưng những phòng thí nghiệm trên toàn thế gới

are trying to figure out why it works this way.

đang cố gắng tìm hiểu tại sao nó lại như thế.

Work in my lab is focused on the first critical period in development,

Cái nghiên cứu trong phòng thí nghiệm của tôi tập trung

vào giai đoạn quan trọng đầu tiên trong sự phát triển --

and that is the period in which babies

và đó là khoảng thời gian mà

try to master which sounds are used in their language.

những đứa trẻ cố gắng nhận biết những âm điệu sử dụng trong ngôn ngữ của chúng.

Chúng tôi nghĩ là bằng việc nghiên cứu về cách những đứa trẻ tiếp thu âm điệu

We think, by studying how the sounds are learned,

we'll have a model for the rest of language,

chúng tôi sẽ có một một hình cho ngôn ngữ đó,

and perhaps for critical periods that may exist in childhood

và có thể là cho những giai đoạn phát triển quan trọng của trẻ

for social, emotional and cognitive development.

về cách xã giao, cảm xúc

và sự phát triển tư duy.

So we've been studying the babies

Vì vậy chúng tôi đã nghiên cứu những đứa trẻ

using a technique that we're using all over the world

sử dụng một phương pháp mà chúng ta sử dụng khắp mọi nơi trên toàn thế giới

and the sounds of all languages.

và âm điệu của mọi ngôn ngữ.

The baby sits on a parent's lap,

Đứa trẻ ngồi trong lòng của mẹ,

and we train them to turn their heads when a sound changes --

và chúng tôi dạy chúng lắc đầu mỗi khi một âm điệu thay đổi --

ví dụ như từ "a" tới "i".

like from "ah" to "ee."

If they do so at the appropriate time, the black box lights up

Nếu chúng làm như thế vào thời điểm thích hợp,

cái hộp đen sẽ sáng lên

and a panda bear pounds a drum.

và một con gấu trúc sẽ đánh một hồi trống.

A six-monther adores the task.

Một đứa trẻ sáu tháng tuổi rất thích thú với thí nghiệm này.

Chúng ta đã thấy được gì?

What have we learned?

Well, babies all over the world

Thật vậy, mọi đứa trẻ trên thế giới

are what I like to describe as "citizens of the world."

đều là những con người mà tôi gọi là

công dân của thế giới

They can discriminate all the sounds of all languages,

Chúng có thể phân biệt mọi âm điệu của mọi ngôn ngữ,

no matter what country we're testing and what language we're using,

bất kể quốc gia nào mà chúng tôi kiểm tra và bất kể ngôn ngữ nào mà chúng tôi sử dụng.

Và điều đặc biệt ở đây là tôi và các bạn không thể làm được như thế.

and that's remarkable because you and I can't do that.

Chúng ta là những người lắng nghe theo sự ràng buộc của văn hóa.

We're culture-bound listeners.

Chúng ta có thể phân biệt âm điệu của ngôn ngữ của chúng ta,

We can discriminate the sounds of our own language,

nhưng chúng ta không thể làm điều đó với tiếng nước ngoài.

but not those of foreign languages.

Vì vậy dẫn đến một thắc mắc,

So the question arises: When do those citizens of the world

khi nào những công dân của thế giới đó

turn into the language-bound listeners that we are?

trở thành những người lắng nghe theo văn hóa ngôn ngữ như chúng ta?

And the answer: before their first birthdays.

Và câu trả lời là: trước ngày sinh nhật lần thứ nhất của chúng.

What you see here is performance on that head-turn task

Cái mà bạn thấy ở đây là hiệu suất của thí nghiệm xoay đầu

for babies tested in Tokyo and the United States,

của nhưng đứa trẻ được kiểm tra ở Nhật và Mỹ,

ở Seattle,

here in Seattle,

as they listened to "ra" and "la" --

khi chúng nghe âm "ra" và "la" --

sounds important to English, but not to Japanese.

những âm quan trọng trong tiếng Anh, nhưng lại không quan trọng trong tiếng Nhật.

So at six to eight months, the babies are totally equivalent.

Từ khoảng sáu đến tám tháng, những đứa trẻ hoàn toàn giống nhau.

Two months later, something incredible occurs.

Hai tháng sau một điều kì diệu xảy ra.

The babies in the United States are getting a lot better,

Những đứa trẻ ở Mỹ tiến triển tốt hơn,

những đứa trẻ ở Nhật thì lại tiến triển thụt lùi,

babies in Japan are getting a lot worse,

nhưng cả hai nhóm trẻ em

but both of those groups of babies are preparing for exactly the language

đang chuẩn bị cho cùng một ngôn ngữ mà chúng sẽ học.

that they are going to learn.

Vì vậy câu hỏi ở đây là, chuyện gì đang xảy ra

So the question is: What's happening during this critical two-month period?

trong thời gian hai tháng quan trọng này?

This is the critical period for sound development,

Đây là thời điểm quan trọng cho sự phát triển của âm thanh,

nhưng điều gì đang xảy ra ở đó?

but what's going on up there?

So there are two things going on.

Có hai điều đang xảy ra.

The first is that the babies are listening intently to us,

Thứ nhất, những đứa trẻ vừa chăm chú lắng nghe chúng ta,

and they're taking statistics as they listen to us talk --

vừa thu nhập số liệu khi chúng nghe những gì chúng ta nói --

chúng đang thu nhập số liệu.

they're taking statistics.

Vậy hãy lắng nghe hai người mẹ nói bằng ngôn ngữ của mẹ --

So listen to two mothers speaking motherese --

the universal language we use when we talk to kids --

ngôn ngử phổ thông mà chúng ta dùng khi nói chuyện với trẻ em --

first in English and then in Japanese.

đầu tiên bằng Tiếng anh và sau đó bằng tiếng Nhật.

(Video) Ah, I love your big blue eyes --

(Video) Người mẹ từ Mỹ: Ah, Mẹ yêu đôi mắt vừa to vừa xanh của con --

so pretty and nice.

thật là đẹp và đáng yêu.

(Japanese)

Người mẹ Nhật: [ tiếng Nhật ]

Patricia Kuhl: During the production of speech, when babies listen,

Patricia Kuhl: Trong quá trình xây dựng một cuộc hội thoại

khi những đứa trẻ lắng nghe,

what they're doing is taking statistics on the language that they hear.

cái mà chúng thức sự làm là thu nhập số liệu

của ngôn ngữ mà chúng nghe.

And those distributions grow.

Và những sự phân bố đó lớn dần lên.

And what we've learned is that babies are sensitive to the statistics,

Và điều mà chúng ta đã khám phá ra

chính là những đứa trẻ rất nhạy cảm với các thống kê,

and the statistics of Japanese and English are very, very different.

và số liệu thống kê của tiếng Nhật và tiếng Anh rất khác nhau.

English has a lot of Rs and Ls.

Tiếng Anh có rất nhiều âm R và L

The distribution shows.

điều mà sự phân bố cho ta thấy.

And the distribution of Japanese is totally different,

Và sự phân bố của tiếng Nhật thì hoàn toàn khác,

ở đây chúng ta thấy một nhóm của những âm điệu trung trung,

where we see a group of intermediate sounds,

được biết đến như âm R của tiếng Nhật

which is known as the Japanese "R."

So babies absorb the statistics of the language

Vì vậy những đứa trẻ tiếp thu

các thông kê của ngôn ngữ đó

and it changes their brains;

và điều đó làm thay đổi bộ óc của chúng;

it changes them from the citizens of the world

từ những người công dân của tế giới

to the culture-bound listeners that we are.

thành những người lắng nghe theo văn hóa dân tộc như chúng ta.

But we as adults are no longer absorbing those statistics.

Nhưng những người lớn như chúng ta

không thể tiếp thu những sác xuất đó được nữa.

Chúng ta đã bị chi phối bởi những âm thanh trong trí nhớ

We are governed by the representations in memory

that were formed early in development.

mà đã được hình thành rất sớm trong quá trình phát triển của chúng ta.

So what we're seeing here

Những gì chúng ta đang thấy ở đây

is changing our models of what the critical period is about.

đang thay đổi nhận thức của chúng ta về quá trình phát triển của trẻ.

We're arguing from a mathematical standpoint

Chúng ta đang tranh luận từ góc nhìn của toán học

that the learning of language material may slow down

rằng quá trình học ngôn ngữ có thể chậm lại

when our distributions stabilize.

khi sự phân bố (của các thống kê) trở nên ổn định.

It's raising lots of questions about bilingual people.

Điều này gây ra nhiều thắc mắc về những người biết nói hai thứ tiếng.

Những người nói ha tứ tiếng phải có trong đầu 2 bộ thống kê cùng một lúc

Bilinguals must keep two sets of statistics in mind at once

và dùng chúng ở thời điểm khác nhau,

and flip between them, one after the other,

tùy theo người mà họ đang nói chuyện.

depending on who they're speaking to.

So we asked ourselves,

Vì vậy chúng tôi tự hỏi,

can the babies take statistics on a brand new language?

những đứa trẻ có thể tính thu nhập số liệu của một ngôn ngữ hoàn toàn mới không?

And we tested this by exposing American babies

Và chúng tôi kiểm tra điều này bằng cách cho những đứa trẻ Mỹ

những đứa chưa bao giờ tiếp cận một ngôn ngữ thứ hai,

who'd never heard a second language

tiếp cận với tiếng Trung Quốc lần đầu tiên trong quá trình phát triển của chúng.

to Mandarin for the first time during the critical period.

Chúng tôi biết rằng, khi những người nói một thứ tiếng được kiểm tra

We knew that, when monolinguals were tested in Taipei and Seattle

ở Taipei và Seattle về âm điệu của tiếng Trung Quốc

on the Mandarin sounds, they showed the same pattern.

cho kết quả giống nhau.

Six to eight months, they're totally equivalent.

Sáu, tám tháng, chúng hoàn toàn như nhau.

Hai tháng sau, một điều kì diệu xảy ra.

Two months later, something incredible happens.

But the Taiwanese babies are getting better, not the American babies.

Nhưng những đứa trẻ Đài Loan cho kết quả tốt hơn chứ không phải những đứa trẻ Mỹ.

Cái mà chúng tôi làm là để cho những đứa trẻ Mỹ, trong khoảng thời gian này

What we did was expose American babies, during this period, to Mandarin.

tiếp cận với tiếng Trung Quốc.

Giống như các bạn có bà con người Trung Quốc đến thăm trong vòng một tháng

It was like having Mandarin relatives come and visit for a month

và họ đến ở nhà của bạn

and move into your house and talk to the babies for 12 sessions.

và nói chuyện với những đứa trẻ 12 lần.

Here's what it looked like in the laboratory.

Đây là những gì chúng tôi làm trong thí nghiệm này.

(Video)Người nói tiếng Trung Quốc: [ tiếng Trung Quốc ]

(Mandarin)

PK: So what have we done to their little brains?

PK: Vậy chúng tôi đã làm gì với bộ não bé nhỏ của chúng?

(Cười)

(Laughter)

We had to run a control group to make sure

Chúng tôi đã phải có một nhóm kiểm soát

that coming into the laboratory didn't improve your Mandarin skills.

để bảo đảm rằng chỉ với việc vào phòng thí nghiệm

không thể cải thiện khả năng nói tiếng Trung của bạn.

So a group of babies came in and listened to English.

Vì vậy một nhóm trẻ em đến và nghe tiếng Anh.

And we can see from the graph

Và chúng ta có thể thấy từ biểu đồ

that exposure to English didn't improve their Mandarin.

rằng tiếp cận với tiếng Anh không cải thiện tiếng Trung của chúng.

But look at what happened to the babies exposed to Mandarin for 12 sessions.

Những hãy nhìn vào những gì đã xảy ra với những đứa trẻ

mà được tiếp cận với tiếng Trung 12 lần.

They were as good as the babies in Taiwan

Chúng đã rành tiếng Trung như những đứa trẻ ở Đài Loan

who'd been listening for 10 and a half months.

những đứa trẻ đã nghe tiếng Trung trong 10 tháng rưỡi.

What it demonstrated is that babies take statistics on a new language.

Điều mà thí nghiệm này chứng minh

chính là những đứa trẻ thu nhập số liệu của ngôn ngữ mới.

Whatever you put in front of them, they'll take statistics on.

Bất cứ cái gì bạn để trước mặt chúng, chứng sẽ thu nhập số liệu của cái đó.

But we wondered what role

Nhưng chúng tôi tự hỏi con người

the human being played in this learning exercise.

đã có ảnh hưởng gì

trong thí nghiệm này.

So we ran another group of babies in which the kids got the same dosage,

Vì vậy chúng tôi kiểm tra một nhóm trẻ em nữa

bằng cách mà chúng tôi đã làm như trước, vẫn 12 lần,

the same 12 sessions, but over a television set.

nhưng bằng tivi

And another group of babies who had just audio exposure

và một nhóm trẻ em khác chỉ tiếp cận duy nhất với âm thanh

and looked at a teddy bear on the screen.

và nhìn vào con thú bông ở trên màn hình.

Chúng ta đã làm gì với bộ não của chúng?

What did we do to their brains?

What you see here is the audio result --

Cái mà bạn thấy ở đây là kết quả của những đứa trẻ chỉ tiếp cận với âm thanh --

không học được thêm bất cứ cái gì --

no learning whatsoever --

and the video result --

và kết quả của những đứa trẻ xem tivi --

no learning whatsoever.

cũng không học được điều gì.

It takes a human being for babies to take their statistics.

Nó đòi hỏi một con người

để cho những đứa trẻ thu nhập số liệu.

The social brain is controlling

Bộ não xã hội điều khiển

khi những đứ trẻ thu nhập số liệu.

when the babies are taking their statistics.

Chúng tôi muốn vào trong bộ não của chúng

We want to get inside the brain and see this thing happening

và xem sự khác biệt này xảy ra

as babies are in front of televisions, as opposed to in front of human beings.

khi những đứa trẻ xem tivi

thay vì tiếp xúc với con người.

Thankfully, we have a new machine, magnetoencephalography,

May thay, chúng tôi có một thiệt bị mới,

gọi là magnetoencephalography,

cho phép chúng tôi làm được điều này.

that allows us to do this.

It looks like a hair dryer from Mars.

Nó nhìn giống như máy sấy tóc ở Sao hỏa.

Nhưng nó hoàn toàn an toàn,

But it's completely safe, completely noninvasive and silent.

hoàn toàn im lặng.

We're looking at millimeter accuracy

Chúng ta đang nhìn thấy chính xác đến từng mili mét

về chiều dài

with regard to spatial and millisecond accuracy

và chính xác đến từng mili giây

using 306 SQUIDs --

sử dụng 306 SQUID --

đây là những thiết bị

these are superconducting quantum interference devices --

lượng tử siêu dẫn --

to pick up the magnetic fields that change as we do our thinking.

để lọc ra những từ trường

thay đổi khi chúng ta suy nghĩ.

We're the first in the world to record babies in an MEG machine

Chúng ta là những người đầu tiên trên thế giới

nghiên cứu những đứa trẻ

với cái máy MEG

while they are learning.

khi bọn trẻ đang học tập.

So this is little Emma.

Đây là bé Emma.

She's a six-monther.

Bé ấy được sáu tháng tuổi.

And she's listening to various languages in the earphones that are in her ears.

Và bé ấy đang lắng nghe nhiều thứ tiếng khác nhau

bằng cái tai nghe ở trong tai cô ấy.

You can see, she can move around.

Bạn có thể thấy, bé gái này có thể di chuyển được.

We're tracking her head with little pellets in a cap,

Chúng tôi đang theo dõi diễn biến của bộ não của cô ấy

với một quả cầu nhỏ trong cái nón,

so she's free to move completely unconstrained.

để cô ấy có thể tự do di chuyển.

It's a technical tour de force.

Đây là một kỹ thuật chưa từng có.

What are we seeing?

Chúng ta đang thấy gì ở đây?

We're seeing the baby brain.

Chúng ta đang thấy bộ não của đứa bé này

As the baby hears a word in her language, the auditory areas light up,

Khi đứa bé nghe một từ trong ngôn ngữ của cô ấy

vùng âm thanh trong đầu cô ấy sáng lên,

and then subsequently areas surrounding it that we think are related to coherence,

và sau đó những vùng xung quanh

có liên quan đến tư duy,

getting the brain coordinated with its different areas, and causality,

làm cho bộ não hoạt động với những vùng khác nhau,

và vì thế,

one brain area causing another to activate.

một vùng của bộ não làm cho vùng khác bắt đầu hoạt động.

We are embarking on a grand and golden age of knowledge

Chúng ta đang đi trên

một thời đại vàng

của kiến thức về sự phát triển của bộ não của trẻ em.

about child's brain development.

We're going to be able to see a child's brain

Chúng ta sẽ có đủ khả năng để thấy bộ não của một đứa trẻ

as they experience an emotion, as they learn to speak and read,

khi chúng trải qua một cảm xúc nào đó,

khi chúng học nói và đọc,

khi chúng giải một bài toán,

as they solve a math problem, as they have an idea.

khi chúng có một sáng kiến.

And we're going to be able to invent brain-based interventions

Và chúng ta có thể có khả năng sáng tạo ra những can thiệp dựa trên não bộ

cho những đứa trẻ gặp khó khăn trong học tập.

for children who have difficulty learning.

Just as the poets and writers described,

Cũng như nhà thơ và nhà văn miêu tả,

we're going to be able to see, I think, that wondrous openness,

chũng ta sẽ thấy, tôi nghĩ,

sự mở mang kì diệu,

tối đa và hoàn toàn mở mang,

utter and complete openness, of the mind of a child.

của đầu óc của một đứa trẻ.

In investigating the child's brain,

Trong quá trình tìm hiểu về bộ não trẻ em,

we're going to uncover deep truths about what it means to be human,

chúng ta dẽ khám phá những chân lý sâu sắc

về cái gì làm con người đặc biệt,

và trong quá trình đó,

and in the process,

we may be able to help keep our own minds open to learning

chúng ta có thể giữ đầu óc chúng ta luôn mở rộng để học tập

trong suốt cuộc đời của chúng ta

for our entire lives.

Thank you.

Cám ơn

(Applause)

(vỗ tay)