The linguistic genius of babies | Patricia Kuhl

Translator: Armenuhy Hovakimyan Reviewer: Gohar Khachatryan

Ես ցանկանում եմ, որ դուք նայեք այս երեխային:

I want you to take a look at this baby.

Ձեզ, իհարկե, գրավում են նրա աչքերը

What you're drawn to are her eyes and the skin you love to touch.

և մաշկը, որին այնքան շատ եք ցանկանում դիպչել:

But today I'm going to talk to you about something you can't see.

Բայց այսօր ես պատրաստվում եմ խոսել մի բանի մասին, որը դուք չեք տեսնում,

What's going on up in that little brain of hers.

այն բանի մասին, թե ինչ է տեղի ունենում նրա փոքրիկ ուղեղում:

The modern tools of neuroscience are demonstrating to us

Նյարդաբանության ժամանակակից գործիքները

ցույց են տալիս մեզ, որ այնտեղ կատարվում են

that what's going on up there is nothing short of rocket science.

բավական բարդ գործողություններ:

And what we're learning is going to shed some light

Եվ այն, ինչ մենք ուսումնասիրում ենք,

որոշ չափով կբացատրի այն,

on what the romantic writers and poets described as the "celestial openness"

ինչը ռոմանտիկ գրողներն ու պոետները

նկարագրել են որպես երեխայի ուղեղի

of the child's mind.

«աստվածային բացություն»:

Այստեղ մենք տեսնում ենք

What we see here is a mother in India,

հնդիկ մայր,

and she's speaking Koro, which is a newly discovered language.

ով խոսում է կորո լեզվով,

որը նոր բացահայտված լեզու է:

Եվ նա զրուցում է իր երեխայի հետ:

And she's talking to her baby.

Նա մեկն է

What this mother --

and the 800 people who speak Koro in the world --

այն 800 մարդկանցից, ովքեր խոսում են կորո լեզվով`

understands is that, to preserve this language,

հասկանալով, որ լեզուն պահպանելու համար

նրանք պետք է խոսեն այդ լեզվով իրենց երեխաների հետ:

they need to speak it to the babies.

And therein lies a critical puzzle.

Եվ ահա այստեղ է թաքնված հիմնական հանելուկը:

Why is it that you can't preserve a language

Ինչու՞ հնարավոր չէ պահպանել լեզուն`

by speaking to you and I, to the adults?

խոսելով մեծերի` իմ ու քո հետ:

Իրականում այն կապված է մեր ուղեղի հետ:

Well, it's got to do with your brain.

What we see here is that language has a critical period for learning.

Մենք այստեղ տեսնում ենք,

որ լեզուն ունի սովորելու կրիտիկական ժամանակահատված:

The way to read this slide is to look at your age on the horizontal axis.

Այս պատկերը հասկանալու համար, անհրաժեշտ է գտնել ձեր տարիքը հորիզոնական առանցքի վրա:

(Ծիծաղ)

(Laughter)

And you'll see on the vertical your skill at acquiring a second language.

Իսկ ուղղահայաց առանցքի վրա կտեսնեք

երկրորդ լեզու սովորելու կարողությունը:

Փոքրիկներն ու երեխաները հանճարներ են,

The babies and children are geniuses until they turn seven,

մինչ կլրանա նրանց 7 տարին,

and then there's a systematic decline.

որից հետո նկատվում է ունակությունների կանոնավոր անկում:

After puberty, we fall off the map.

Սեռական հասունությունից հետո մենք լրիվ անհույս ենք։

Ոչ մի գիտնական չի ժխտում այս փաստը,

No scientists dispute this curve,

but laboratories all over the world

բայց լաբորատորիաներն ողջ աշխարհով մեկ

are trying to figure out why it works this way.

փորձում են բացահայտել, թե ինչու է այսպես:

Work in my lab is focused on the first critical period in development,

Իմ փորձերը կենտրոնացած էին

զարգացման առաջին կրիտիկական ժամանակահատվածի վրա,

and that is the period in which babies

դա այն ժամանակահատվածն է,

try to master which sounds are used in their language.

երբ փոքրիկները փորձում են հասկանալ, թե ինչ հնչյուններ են օգտագործվում իրենց լեզվում:

Մենք կարծում ենք, որ իմանալով, թե ինչպես են ուսուցանվում հնչյունները,

We think, by studying how the sounds are learned,

we'll have a model for the rest of language,

մենք կունենանք լեզուն ամբողջությամբ սովորելու մոդելը,

and perhaps for critical periods that may exist in childhood

հավանաբար նաև մանկության այն ժամանակահատվածների համար,

for social, emotional and cognitive development.

որոնք պատասխանատու են սոցիալական, զգայական

և ճանաչողական զարգացման համար:

So we've been studying the babies

Այսպիսով, մենք սկսեցինք ուսումնասիրել մանուկներին`

using a technique that we're using all over the world

օգտագործելով նույն մեթոդոլոգիան, որը կիրառում ենք ողջ աշխարհում

and the sounds of all languages.

և բոլոր լեզուների համար:

The baby sits on a parent's lap,

Մանկիկը նստում է ծնողի գրկում,

and we train them to turn their heads when a sound changes --

իսկ մենք սովորեցնում ենք նրանց պտտել գլուխը հնչյունի փոփոխման ժամանակ,

օրինակ` «ա»-ից «ե»:

like from "ah" to "ee."

If they do so at the appropriate time, the black box lights up

Եթե նրանք դա անում են ճիշտ ժամանակին,

սև արկղիկը լուսավորվում է

and a panda bear pounds a drum.

և պանդան սկսում է թմբկահարել:

A six-monther adores the task.

Վեց ամսական փոքրիկները հրճվանքի մեջ են սրանից:

Ի՞նչ ենք մենք բացահայտել:

What have we learned?

Well, babies all over the world

Աշխարհի բոլոր փոքրիկները,

are what I like to describe as "citizens of the world."

ինչպիսին ես նրանց անվանում,

աշխարհի քաղաքացիներ են,

They can discriminate all the sounds of all languages,

նրանք կարող են տարբերակել բոլոր լեզուների հնչյունները,

no matter what country we're testing and what language we're using,

անկախ մեր կողմից փորձարկվող երկրից և լեզվից։

Եվ սա շատ ուշագրավ է, քանի որ դուք և ես դա անել չենք կարող:

and that's remarkable because you and I can't do that.

Մենք մշակութային սահմաններ ունեցող լսողներ ենք:

We're culture-bound listeners.

Մենք կարող ենք տարբերել մեր սեփական լեզվի հնչյունները

We can discriminate the sounds of our own language,

բայց ոչ օտար լեզուների հնչյունները:

but not those of foreign languages.

Եվ հարց է ծագում,

So the question arises: When do those citizens of the world

ե՞րբ են աշխարհի այս քաղաքացիները

turn into the language-bound listeners that we are?

վերածվում լեզվական սահմաններ ունեցող ընկալողների, ինչպիսին մենք ենք:

And the answer: before their first birthdays.

Եվ դրա պատասխանն է՝ մինչև նրանց առաջին ծննդյան օրը:

What you see here is performance on that head-turn task

Այստեղ մենք տեսնում ենք գլխի պտույտով փորձի ներկայացումը

for babies tested in Tokyo and the United States,

Տոկիոյի և ԱՄՆ-ի փոքրիկների հետ,

այստեղ Սիեթլում,

here in Seattle,

as they listened to "ra" and "la" --

նրանք լսում էին «ռա» և «լա» հնչյունները,

sounds important to English, but not to Japanese.

որոնք շատ կարևոր են անգլերեն լեզվում, բայց ոչ ճապոներենում:

So at six to eight months, the babies are totally equivalent.

Այսպիսով, 6-8 ամսական երեխաների ցուցանիշները լիովին համընկնում են:

Two months later, something incredible occurs.

Ընդամենը 2 ամիս անց ինչ-որ անհավանական բան է կատարվում:

The babies in the United States are getting a lot better,

ԱՄՆ-ի փոքրիկները սկսում են ավելի լավ տվյալներ ցուցադրել,

իսկ Ճապոնիայի փոքրիկները` ավելի վատ,

babies in Japan are getting a lot worse,

բայց այդ փոքրիկների երկու խումբն էլ պատրաստվում են

but both of those groups of babies are preparing for exactly the language

հենց այն լեզուն սովորելուն, որը նրանք պետք է ապագայում սովորեն:

that they are going to learn.

Եվ այսպես, հարցը հետևյալն է. ի՞նչ է պատահում

So the question is: What's happening during this critical two-month period?

այդ 2 ամիսների ընթացքում:

This is the critical period for sound development,

Սա ձայնային զարգացման կրիտիկական զարգացման փուլն է,

բայց ի՞նչ է կատարվում այդ ընթացքում:

but what's going on up there?

So there are two things going on.

Երկու բան է կատարվում:

The first is that the babies are listening intently to us,

Առաջին. երեխաները շատ ուշադիր լսում են մեզ,

and they're taking statistics as they listen to us talk --

և մեր խոսակցության ընթացքում վիճակագրություն են հավաքում,

այո, վիճակագրություն են հավաքում:

they're taking statistics.

Ահա լսենք երկու մայրերին, ովքեր խոսում են մայրական լեզվով,

So listen to two mothers speaking motherese --

the universal language we use when we talk to kids --

համընդհանուր լեզու, որը մենք օգտագործում ենք երեխաների հետ խոսելիս,

first in English and then in Japanese.

առաջինը` անգլերեն և մյուսը` ճապոներեն:

(Video) Ah, I love your big blue eyes --

(Տեսանյութ) Անգլախոս մայր․ Ես սիրում եմ քո մեծ կապույտ աչքերը`

so pretty and nice.

այնքան գեղեցիկ և հրաշալի:

(Japanese)

Ճապոնացի մայրը. (ճապոներեն)

Patricia Kuhl: During the production of speech, when babies listen,

Պատրիցիա Քուլ. Խոսքի ստեղծման ընթացքում,

երբ երեխաները լսում են,

what they're doing is taking statistics on the language that they hear.

նրանք վիճակագրական տվյալներ են հավաքում

այն լեզվի մասին, որը լսում են:

And those distributions grow.

Եվ այդ տվյալների բազան մեծանում է:

And what we've learned is that babies are sensitive to the statistics,

Մենք հասկացանք,

որ փոքրիկները շատ զգայուն են այդ վիճակագրության հանդեպ,

and the statistics of Japanese and English are very, very different.

և, որ անգլերենի ու ճապոներենի վիճակագրությունը շատ, շատ տարբեր է:

English has a lot of Rs and Ls.

Անգլերենն ունի բազում «ռ»-եր և «լ»-եր,

The distribution shows.

ինչպես ցույց է տալիս բաշխումը:

And the distribution of Japanese is totally different,

Ճապոներենի բաշխումը լիովին տարբեր է,

այնտեղ մենք կարող ենք հաճախ հանդիպել միջանկյալ հնչյունների մի խումբ,

where we see a group of intermediate sounds,

որը հայտնի է, որպես ճապոներեն «ռ»:

which is known as the Japanese "R."

So babies absorb the statistics of the language

Այսպիսով, երեխաներն ուսումնասիրում են

լեզվի վիճակագրությունը,

and it changes their brains;

և դա փոխում է նրանց ուղեղը`

it changes them from the citizens of the world

աշխարհի քաղաքացիից նրանց դարձնելով

to the culture-bound listeners that we are.

մշակութային սահմաններով լսողների, ինչպիսին մենք ենք:

But we as adults are no longer absorbing those statistics.

Բայց մենք` մեծահասակներս,

այլևս չենք ընդունում այդ վիճակագրությունը:

Մենք կառավարվում ենք այն հիշողություններով,

We are governed by the representations in memory

that were formed early in development.

որոնք ձևավորվել են վաղ զարգացման շրջանում:

So what we're seeing here

Եվ ահա մենք տեսնում ենք,

is changing our models of what the critical period is about.

որ այդ կրիտիկական ժամանակահատվածում տեղի է ունենում մոդելների փոփոխություն:

We're arguing from a mathematical standpoint

Քննարկելով խնդիրը մաթեմատիկական տեսանկյունից`

that the learning of language material may slow down

լեզվի ուսուցումը կարող է դադարել,

when our distributions stabilize.

երբ բաշխումը կարգավորվում է:

It's raising lots of questions about bilingual people.

Իհարկե այն խնդիրներ է առաջացնում երկլեզու մարդկանց մոտ:

Նրանք ստիպված են ուղեղում պահել երկու վիճակագրություն միաժամանակ

Bilinguals must keep two sets of statistics in mind at once

և տեղափոխվել մեկից մյուսը`

and flip between them, one after the other,

կախված նրանից, թե ում հետ են խոսում:

depending on who they're speaking to.

So we asked ourselves,

Մենք հարցրեցինք ինքներս մեզ.

can the babies take statistics on a brand new language?

կարո՞ղ են երեխաները վիճակագրություն հավաքել ամբողջովին նոր լեզուների մասին:

And we tested this by exposing American babies

Եվ մենք սա փորձարկեցինք` առաջարկելով ամերիկացի երեխային,

ով երբեք չէր լսել ոչ մի օտար լեզու,

who'd never heard a second language

առաջին անգամ լսել չիներեն կրիտիկական ժամանակահատվածում:

to Mandarin for the first time during the critical period.

Երբ միալեզու երեխաների հետ ենք փորձարկում,

We knew that, when monolinguals were tested in Taipei and Seattle

Թայպեյում կամ Սիեթլում չիներեն լեզվի հնչյունները,

on the Mandarin sounds, they showed the same pattern.

նրանք ցուցադրում են նույն արդյունքները:

Six to eight months, they're totally equivalent.

6-8 ամսականների արդյունքները լիովին նույնն էին:

Երկու ամիս անց ինչ-որ անհասկանալի բան է կատարվում:

Two months later, something incredible happens.

But the Taiwanese babies are getting better, not the American babies.

Թայվանի երեխաները ավելի լավ արդյունք են ցույց տալիս, իսկ ամերիկացի երեխաները՝ ոչ:

Եվ մենք տվեցինք ամերիկացի երեխաներին լսել չինարեն

What we did was expose American babies, during this period, to Mandarin.

իրենց կրիտիկական ժամանակահատվածի ընթացքում:

Դա նման է նրան, որ չինացի բարեկամներ են եկել ձեր տուն

It was like having Mandarin relatives come and visit for a month

մի քանի ամսով

and move into your house and talk to the babies for 12 sessions.

և խոսում են երեխաների հետ 12 դասընթացի ընթացքում:

Here's what it looked like in the laboratory.

Ահա, թե ինչպես էր դա տեղի ունենում:

(Տեսանյութ) Չինարեն:

(Mandarin)

PK: So what have we done to their little brains?

ՊՔ. Այսպիսով, ի՞նչ արեցինք մենք նրանց ուղեղի հետ:

(Ծիծաղ)

(Laughter)

We had to run a control group to make sure

Մեզ անհրաժեշտ էր վերահսկող խումբ,

that coming into the laboratory didn't improve your Mandarin skills.

որպեսզի համոզվենք, որ լաբորատորիա գալը

չի ազդում չինարենի զարգաման աստիճանի վրա:

So a group of babies came in and listened to English.

Երեխաների մի խումբ գալիս էր և լսում էր անգլերեն:

And we can see from the graph

Եվ գծապատկերից կարող ենք տեսնել,

that exposure to English didn't improve their Mandarin.

որ անգլերենի իմացությունը չի զարգացրել նրանց չինարենը:

But look at what happened to the babies exposed to Mandarin for 12 sessions.

Բայց տեսեք, թե ինչ է տեղի ունեցել այն երեխաների հետ,

ովքեր չինարենի 12 դասընթաց են անցել:

They were as good as the babies in Taiwan

Նրանք նույնքան լավ արդյունք ունեն, որքան Թայվանի երեխաները,

who'd been listening for 10 and a half months.

ովքեր 10.5 ամիս լսել են չինարեն:

What it demonstrated is that babies take statistics on a new language.

Սա ցույց է տալիս,

որ երեխաները վերցնում են նաև նոր լեզվի վիճակագրությունը:

Whatever you put in front of them, they'll take statistics on.

Եվ ինչ էլ նրանց առաջարկեք, նրանք կվերցնեն համապատասխան վիճակագրությունը:

But we wondered what role

Բայց մեզ հետաքրքիր էր,

the human being played in this learning exercise.

թե ինչ դեր է խաղում մարդը

այս ուսուցման ընթացքում:

So we ran another group of babies in which the kids got the same dosage,

Եվ մենք սկսեցինք երեխաների մեկ ուրիշ խմբին

առաջարկել նույն 12 դասընթացը, բայց արդեն

the same 12 sessions, but over a television set.

հեռուստացույցով

And another group of babies who had just audio exposure

և երեխաների մի այլ խումբ էլ նույնն անցնում էր միայն աուդիո համակարգով

and looked at a teddy bear on the screen.

և նայում էր էկրանին պատկերված փափուկ արջուկին:

Ի՞նչ էինք անում մենք նրանց ուղեղների հետ:

What did we do to their brains?

What you see here is the audio result --

Ահա աուդիո փորձի արդյունքները,

ոչինչ չի ընկալվել,

no learning whatsoever --

and the video result --

և տեսանյութով փորձը`

no learning whatsoever.

նույնպես ոչ մի արդյունք:

It takes a human being for babies to take their statistics.

Երեխաներին անհրաժեշտ են մարդիկ,

որպեսզի երեխաները վիճակագրություն հավաքեին:

The social brain is controlling

Վիճակագրության ընդունման ժամանակ

կարևորագույնը սոցիալական ուղեղն է:

when the babies are taking their statistics.

Մենք ցանկանում ենք մտնել ուղեղի մեջ

We want to get inside the brain and see this thing happening

և տեսնել, թե ինչ է կատարվում,

as babies are in front of televisions, as opposed to in front of human beings.

երբ երեխան նստած է հեռուստացույցի առաջ,

և երբ նա գտնվում է մարդու առջև:

Thankfully, we have a new machine, magnetoencephalography,

Բարեբախտաբար մենք ունենք նոր սարքավորում,

մագնիսական էնցեֆալոգրաֆ,

ինչը թույլ է տալիս մեզ դա անել:

that allows us to do this.

It looks like a hair dryer from Mars.

Սա կարծես Մարսից բերված մազերի հարդարիչ լինի:

Բայց այն լիովին անվտանգ է,

But it's completely safe, completely noninvasive and silent.

անլար և անձայն:

We're looking at millimeter accuracy

Տարածության մեջ

միլիմետրի ճշտությամբ

with regard to spatial and millisecond accuracy

և միլիվայրկյանի համընկմամբ

using 306 SQUIDs --

օգտագործելով 306 SQUID.

սա քվանտային փոխանցման

these are superconducting quantum interference devices --

ամենաարագ փոխադրիչն է,

to pick up the magnetic fields that change as we do our thinking.

մենք կարողանում ենք որսալ մագնիսական դաշտերը,

որոնք փոփոխվում են մեր մտածելու ժամանակ:

We're the first in the world to record babies in an MEG machine

Մենք առաջինն էինք աշխարհում,

որ այս սարքի օգնությամբ

ձայնագրեցինք երեխաներին

while they are learning.

իրենց ուսուցման ընթացքում:

So this is little Emma.

Ահա փոքրիկ Էմման:

She's a six-monther.

Նա 6 ամսական է։

And she's listening to various languages in the earphones that are in her ears.

Եվ նա լսում է տարբեր լեզուներ

իր ականջակալների միջոցով:

You can see, she can move around.

Ահա դուք տեսնում եք, որ նա ազատ շարժվում է:

We're tracking her head with little pellets in a cap,

մենք հետևում ենք նրա գլխի շարժումներին

գլխարկի միջի փոքրիկ գնդակների օգնությամբ,

so she's free to move completely unconstrained.

այնպես որ նա կարողանում է ազատ շարժվել:

It's a technical tour de force.

Սա տեխնոլոգիական հմտություն է:

What are we seeing?

Ի՞նչ ենք մենք տեսնում:

We're seeing the baby brain.

Մենք տեսնում ենք երեխայի ուղեղը:

As the baby hears a word in her language, the auditory areas light up,

Երբ երեխան լսում է ինչ-որ բառ հարազատ լեզվով,

ուղեղի լսողական զգայարանները վառվում են,

and then subsequently areas surrounding it that we think are related to coherence,

ապա նրանց շրջապատող հատվածը,

որը, ինչպես մենք ենք կարծում, պատասխանատու է

getting the brain coordinated with its different areas, and causality,

ուղեղի տարբեր հատվածների կապակցման

և պատճառահետևանքային կապերով,

one brain area causing another to activate.

ուղեղի տարբեր մասերի ակտիվացման համար:

We are embarking on a grand and golden age of knowledge

Մենք թևակոխում ենք

երեխայի ուղեղի ուսումնասիրման և գիտելիքների

մի հրաշալի ու ոսկե դարաշրջան:

about child's brain development.

We're going to be able to see a child's brain

Մենք կկարողանանք տեսնել երեխայի ուղեղը,

as they experience an emotion, as they learn to speak and read,

մինչ երեխան ինչ-որ բան է զգում,

մինչ նա սովորում է խոսել և կարդալ,

կամ լուծում է մաթեմատիկական խնդիրներ,

as they solve a math problem, as they have an idea.

և նոր գաղափարներ ունենում:

And we're going to be able to invent brain-based interventions

Եվ մենք հնարավորություն կունենանք միջամտելու այդ պրոցեսներին

ընկալման խնդիրներ ունեցող երեխաների դեպքում:

for children who have difficulty learning.

Just as the poets and writers described,

Ճիշտ այնպես, ինչպես պոետներն ու գրողներն էին նկարագրում,

we're going to be able to see, I think, that wondrous openness,

կարծում եմ, մենք կկարողանակ տեսնել

այդ հրաշալի բացությունը,

երեխայի ուղեղի

utter and complete openness, of the mind of a child.

բացարձակ և ամբողջական բացությունը:

In investigating the child's brain,

Երեխայի ուղեղի ուսումնասիրման ժամանակ,

we're going to uncover deep truths about what it means to be human,

մենք պատրաստվում ենք բացահայտել իրական ճշմարտությունն այն մասին,

թե ինչ է նշանակում լինել մարդ արարած,

և այդ ընթացքում,

and in the process,

we may be able to help keep our own minds open to learning

մենք հավանաբար ի վիճակի կլինենք անել այնպես, որպեսզի մեր ուղեղի սովորելու հակումը

բաց մնա ողջ կյանքի ընթացքում:

for our entire lives.

Thank you.

Շնորհակալություն։

(Applause)

(Ծափահարություններ)