Andy Hobsbawm: Do the green thing

Translator: Maung Maung Reviewer: Myo Aung

Great creativity. In times of need, we need great creativity.

ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှု။ အထူးလိုအပ်နေချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှု လိုအပ်ပါတယ်

Discuss. Great creativity is astonishingly, absurdly, rationally, irrationally powerful.

ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှုဆိုတာ အံ့ဩစရာလည်းကောင်း၊ ဖြစ်နိုင်ခြေလည်းလုံးဝမရှိ၊ ယုတ္တိလည်းတန်သလို၊ ယုတ္တိမတန်ဘဲနဲ့လည်း စွမ်းအားကြီးမားတတ်ပါတယ်

Great creativity can spread tolerance, champion freedom,

ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှုဆိုတာ သည်းခံစိတ်ကို၊ ပြိုင်ဘက်ကင်းတဲ့ လွတ်လပ်စိတ်ကို ပျံ့နှံ့စေတယ်၊

make education seem like a bright idea.

ပညာသင်ယူမှုကို ထက်မြက်တဲ့ အကြံဉာဏ်လို တောက်ပ လာစေတယ်

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

Great creativity can turn a spotlight on deprivation,

ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှုက ချို့ငဲ့မှုဆိုတာကို မီးမောင်းထိုးပြပေးနိုင်သလို

or show that deprivation ain't necessarily so.

ဒီချို့ငဲ့မှုက အဲဒီလောက်ကြီး မဆိုးဘူးဆိုတာကိုလည်း ပြပေးနိုင်တယ်

Great creativity can make politicians electable,

ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှုက နိုင်ငံရေးသမားတွေကို အရွေးချယ်ခံရအောင် လုပ်ပေးနိုင်တယ်

or parties unelectable.

ဒါမှမဟုတ်ရင် လည်း န်ိုင်ငံရေးပါတီတွေကို အရွေးမခံရအောင် လုပ်ပေးနိုင်တယ်။

It can make war seem like tragedy or farce.

ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှုက စစ်မက်တွေကို ကြေကွဲဝမ်းနည်းစရာအဖြစ် မြင်လာစေနိုင်သလို ဗရွတ်ရွှတ်တ ဟာသဇာတ်လိုလည်း မြင်လာစေနိုင်တယ်

Creativity is the meme-maker that puts slogans on our t-shirts

ဖန်တီးမှုဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ တီရှပ်တွေပေါ်ကို ဆောင်ပုဒ်တွေ တင်ပေးတဲ့

and phrases on our lips.

ကျွန်တော်တို့ နှုတ်ခမ်းပေါ်ကို စကားစုတွေ တင်ပေးတဲ့ အကြံဉာဏ်တွေကို တီထွင်ပေးတဲ့အရာပါ

It's the pathfinder that shows us a simple road

ဖန်တီးမှုဆိုတာ ကျွန်တော်တို့အတွက် ရိုးရှင်းတဲ့လမ်းကို

through an impenetrable moral maze.

ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လို့မရတဲ့ စာရိတ္တ ဝင်္ကဘာထဲမှ ထွက်ရပ် လမ်းကြောင်းကိုရှာဖွေပေးတဲ့အရာပါ

Science is clever, but great creativity is something less knowable,

သိပ္ပံပညာဆိုတာ ထက်မြက်ပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှုဆိုတာကတော့ သိရှိနိုင်မှုနည်းပေမဲ့

more magical. And now we need that magic.

မှော်ဆန်ပါတယ်၊ အခု ကျွန်တော်တို့ အဲဒီ မှော်ဆန်မှုကို လိုအပ်နေပါပြီ။

This is a time of need.

ဒီအချိန်ဟာ အထူး လိုအပ်နေတဲ့ အချိန်ကာလပါ

Our climate is changing quickly, too quickly.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရာသီဥတုဟာ လျင်မြန်စွာပြောင်းလဲနေပါတယ်၊ အလွန်မှကို လျင်မြန်လွန်းပါတယ်

And great creativity is needed to do what it does so well:

ဖန်တီးမှုက ကောင်းကောင်းလုပ်တတ်တဲ့ အရာအတွက် ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှုကို လိုအပ်နေပါပြီ

to provoke us to think differently with dramatic creative statements.

အံ့ဩဖွယ် တီထွင်ဆန်းသစ်ထားတဲ့ ကြေညာချက်တွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ကို တမျိုးတဖုံ တွေးခေါ်လာအောင် ဆွပေးဖို့ပါ

To tempt us to act differently

ကျွန်တော်တို့ကို ထူးထူးခြားခြား တုံ့ပြန်လာအောင် ဆွဲဆောင်ဖို့ပါ

with delightful creative scraps.

အားတက်စရာကောင်းတဲ့ ဖန်တီးမှု အပိုင်းအစလေးတွေနဲ့ပေါ့

Here is one such scrap from an initiative I'm involved in

ဒါကတော့ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့ ပဏာမခြေလှမ်းဖြစ်တဲ့ အဲဒီလို အပိုင်းအစလေးပါ

using creativity to inspire people to be greener.

ဖန်တီးနိုင်စွမ်းကို အသုံးချပြီး လူတွေကို စိမ်းလန်းစိုပြေရေးသမားတွေ ဖြစ်လာအောင်တွန်းအားပေးလှုံ့ဆော်ဖို့ပါ

(Video) Man: You know, rather than drive today, I'm going to walk.

ဗီဒီယိုအမျိုးသားအသံသိလား၊ ဒီနေ့ကားမောင်းသွားမယ့်အစား ကျွန်တော်က လမ်းလျှောက်ပြီးသွားမလို့

Narrator: And so he walked, and as he walked he saw things.

နောက်ခံပြောပေးသူ၊ ဒီလိုနဲ့ သူလမ်းလျှောက်ပြီးသွားတယ်၊ သူလမ်းလျှောက်တဲ့အတွက် အရာဝတ္ထုတွေကို သူမြင်ခဲ့ရတယ်

Strange and wonderful things he would not otherwise have seen.

ကားမောင်းပြီးသာ သွားခဲ့ရင် ထူးဆန်းပြီး အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့ အရာဝတ္ထုတွေကို သူမြင်ခဲ့ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး

A deer with an itchy leg. A flying motorcycle.

ခြေထောက်ယားလို့ ကုတ်နေတဲ့ သမင်တစ်ကောင် နဲ့ ပျံသန်းနေတဲ့ မော်တော်ဆိုင်ကယ်ရယ်

A father and daughter separated from a bicycle by a mysterious wall.

အဖေနဲ့သမီးတို့က လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်တဲ့ နံရံတစ်ခုရဲ့ ဒီဘက်မှာ၊ စက်ဘီးက ဟိုတစ်ဘက်မှာ

And then he stopped. Walking in front of him was her.

ပြီးတော့ သူရပ်သွားတယ်၊ သူ့ရှေ့မှာ လမ်းလျှောက်နေတာက သူမပေါ့

The woman who as a child had skipped with him through fields

ကလေးဘဝတုန်းက သူနဲ့အတူ လယ်ကွင်းတွေထဲ့ဖြတ်ပြီး အတန်းလစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ အမျိုးသမီး

and broken his heart.

သူ့အသည်းကို ခွဲသွားခဲ့သူပါပဲ

Sure, she had aged a little.

သေချာတယ်၊ သူမက အခု နည်းနည်းတော့ အသက်ကြီးနေပြီ

In fact, she had aged a lot.

အမှန်တော့ သူမက အသက်အရမ်းကို ကြီးနေပါပြီ

But he felt all his old passion for her return.

ဒါပေမယ့် သူမပြန်လာတာနဲ့ ဟိုတုန်းက သူမအား ချစ်ခြင်းတွေကို ပြန်ခံစားလာရတယ်

"Ford," he called softly. For that was her name.

"ဖော့ဒ်" လို့ သူ ညင်သာစွာ ခေါ်လိုက်တယ်၊ အဲဒါက သူမ နာမည်ဖြစ်နေလို့ပါ

"Don't say another word, Gusty," she said,

"ဘာမှ ထပ်မပြောနေပါနဲ့တော့ ဂတ်စ်တီ" လို့ သူမက ပြောတယ်

for that was his name.

ဂတ်စ်တီဆိုတာ သူ့နာမည် ဖြစ်နေတယ်လေ

"I know a tent next to a caravan, exactly 300 yards from here.

"ဒီနေရာကနေ ကိုက် ၃၀၀ တိတိအကွာ နောက်တွဲယာဉ် တစ်ခုနဲ့ ကပ်လျက် တဲကလေးတစ်ခု ရှိတာကို ကျွန်တော် သိတယ်

Let's go there and make love. In the tent."

အဲဒီကိုသွားပြီး တဲထဲမှာ ချစ်ကြည်နူးရအောင်လားကွယ်" တဲ့

Ford undressed. She spread one leg, and then the other.

ဖော့ဒ် အဝတ်တွေချွတ်လိုက်တယ်၊ သူမ ခြေတစ်ချောင်း ဖြန့်လိုက်တယ်၊ ပြီးတော့ နောက်ခြေတစ်ချောင်းပေါ့

Gusty entered her boldly and made love to her rhythmically

ဂတ်စ်တီက သူမဆီကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့နဲ့ ဝင်သွားပြီး သူမနဲ့ စည်းချက်ကျကျ ချစ်တင်းနှောတယ်

while she filmed him, because she was a keen amateur pornographer.

အဲဒီအချိန်မှာ သူမက သူ့ကို ရုပ်ရှင် ရိုက်တယ်၊ သူမက လိင်ဆက်ဆံတဲ့ဟာတွေကို အပျော်တမ်း ရုပ်ရှင် ရိုက်ကူးသူဖြစ်နေတာကိုး

The earth moved for both of them.

မြေကြီးဟာ သူတို့နှစ်ယောက်လုံးအတွက် လှုပ်ခါသွားတယ်

And they lived together happily ever after.

ပြီးတော့ သူတို့တွေ ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်နဲ့ အတူတကွ ထာဝရ နေသွားကြတယ်

And all because he decided to walk that day.

ဒါတွေအားလုံးက အဲဒီနေ့မှာ သူလမ်လျှောက်သွားဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့လို့ပါ

(Applause)

(လက်ခုပ်အားပေးသံများ)

Andy Hobsbawm: We've got the science, we've had the debate.

အန်ဒီဟော့စ်ဘောမ် း ကျွန်တော်တို့မှာ သိပ္ပံပညာ ရှိနေပြီ၊ ကျွန်တော်တို့ ငြင်းခုံဆွေးနွေးလို့လဲပြီးပြီ

The moral imperative is on the table.

ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းတွေက ညှိနှိုင်းပြောင်းလဲလို့ ရပါသေးတယ်

Great creativity is needed to take it all,

ဒါတွေအားလုံးကို ယူပြီး

make it simple and sharp.

ရိုးရှင်း ပြတ်သားအောင် လုပ်ပေးဖို့ ကြီးကျယ်တဲ့ ဖန်တီးမှု လိုအပ်ပါတယ်

To make it connect. To make it make people want to act.

ဒီကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းတွေကို ချိတ်ဆက်ပေးဖို့ရယ်၊ လူတွေ လုပ်ဆောင်ချင်လာအောင် လုပ်ဖို့ရယ် ဖန်တီးမှုလိုပါတယ်

So this is a call, a plea,

ဒါကြောင့် ဒါဟာ နှိုးဆော်ချက်ပါ၊ မေတ္တာရပ်ခံချက်ပါ

to the incredibly talented TED community.

မယုံနိုင်လောက်အောင် ပင်ကိုယ်စွမ်းရည်တွေ ပြည့်၀ကြတဲ့ TED အသိုင်းအဝိုင်း ကိုရည်ရွယ်ပါတယ်

Let's get creative against climate change.

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ဖန်တီးမှုနဲ့ ဆန့်ကျင် တုံ့ပြန်ကြရအောင်လားဗျာ

And let's do it soon. Thank you.

ပြီးတော့ အခုကို စလုပ်ကိုင်ကြရအောင်၊ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်အားပေးသံများ)