Want to be happy? Be grateful | David Steindl-Rast

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: k.melanija | к.меланија

There is something you know about me,

Има нешто

што знаете за мене, нешто многу лично,

something very personal,

и има нешто што јас знам за

and there is something I know about every one of you

секој од вас,

and that's very central to your concerns.

а тоа е во фокусот на вашите грижи.

There is something that we know

Има нешто што знаеме

about everyone we meet anywhere in the world, on the street,

за секој кој ќе го сретнеме на улица било

каде во светот,

that is the very mainspring of whatever they do

нешто што е главен двигател

на сите нивни дејства

and whatever they put up with.

и сите нивни страдања,

And that is that all of us want to be happy.

а тоа е нашата желба

да бидеме среќни.

In this, we are all together.

Во ова, сите сме заедно.

How we imagine our happiness, that differs from one another,

Се разликуваме во однос на тоа

како ја замислуваме среќата,

but it's already a lot that we have all in common,

но сепак, сите подеднакво

that we want to be happy.

сакаме да бидеме среќни.

Now my topic is gratefulness.

Денес ќе зборувам за благодарноста.

What is the connection between happiness and gratefulness?

Како се поврзани

среќата и благодарноста?

Many people would say, well, that's very easy.

Многу луѓе ќе речат, добро, тоа е многу лесно.

When you are happy, you are grateful.

Кога си среќен, тогаш си и благодарен.

But think again.

Но, размислете одново.

Is it really the happy people that are grateful?

Дали токму среќните луѓе се благодарни?

Сите ние знаеме луѓе кои

We all know quite a number of people

who have everything that it would take to be happy,

имаат сè што им треба за да бидат среќни,

and they are not happy,

но сепак не се среќни,

because they want something else or they want more of the same.

оти сакаат нешто друго или пак

сакаат повеќе од истото.

And we all know people who have lots of misfortune,

И сите ние познаваме луѓе

на кои им се случиле многу лоши работи,

misfortune that we ourselves would not want to have,

лоши работи кои никој од нас не би ги посакал,

and they are deeply happy.

но сепак се длабоко среќни.

They radiate happiness. You are surprised.

Зрачат со среќа. Изненадени сте.

Why? Because they are grateful.

Зошто? Затоа што се благодарни.

So it is not happiness that makes us grateful.

Значи не е среќата која нè прави благодарни.

It's gratefulness that makes us happy.

Туку благодарноста нè прави среќни.

If you think it's happiness that makes you grateful,

Ако мислите дека среќата ве прави благодарни,

think again.

размислете уште еднаш.

It's gratefulness that makes you happy.

Благодарноста ве прави среќни.

Now, we can ask,

Сега, можеме да прашаме,

what do we really mean by gratefulness?

што точно подразбираме под благодарност?

And how does it work?

И како функционира?

I appeal to your own experience.

Ќе се повикам на вашето искуство.

We all know from experience how it goes.

Сите ние од искуство знаеме како оди.

We experience something that's valuable to us.

Доживуваме нешто што

има вредност за нас.

Something is given to us that's valuable to us.

Ни даваат нешто што има вредност за нас.

And it's really given.

Зборуваме за вистински подарок.

These two things have to come together.

Овие две работи мора да одат заедно.

It has to be something valuable, and it's a real gift.

Мора да биде нешто вредно за нас,

и да биде вистински подарок.

You haven't bought it. You haven't earned it.

Не си го купил. Не си го заработил.

You haven't traded it in. You haven't worked for it.

Не си се заменил. Не си работел за тоа.

It's just given to you.

Едноставно ти е дадено.

And when these two things come together,

И кога овие две нешта ќе се спојат,

something that's really valuable to me and I realize it's freely given,

од една страна да има вистинска вредност

и од друга страна да биде вистински подарок,

then gratefulness spontaneously rises in my heart,

тогаш благодарноста и среќата

спонтано се

happiness spontaneously rises in my heart.

раѓаат во срцето.

That's how gratefulness happens.

Така се јавува благодарноста.

Now the key to all this

Клучно е да го истакнам тоа дека

is that we cannot only experience this once in a while.

ние не можеме да имаме вакви искуства само од време на време.

We cannot only have grateful experiences.

Не само што можеме да имаме благодарни искуства,

We can be people who live gratefully.

туку можеме да бидеме луѓе кои живеат благодарно.

Grateful living, that is the thing.

Благодарно живеење, тоа е она вистинското.

And how can we live gratefully?

Како можеме да живееме благодарно?

By experiencing, by becoming aware

Преку доживување, станувајќи свесни

that every moment is a given moment, as we say.

дека секој момент ни е даден момент, како што велиме.

It's a gift. You haven't earned it.

Подарок е. Не сте го заработиле.

You haven't brought it about in any way.

Не можете да го создадете.

You have no way of assuring

Не можете да бидете сигурни дека ќе ви биде

that there will be another moment given to you,

даден и друг момент,

and yet, that's the most valuable thing that can ever be given to us,

а сепак, моментот е највредната работа

што може да ни ја дадат,

this moment, with all the opportunity that it contains.

овој момент, со сите можности кои ги содржи.

If we didn't have this present moment,

Ако го немавме сегашниов момент,

we wouldn't have any opportunity to do anything

ќе немавме можност да направиме нешто

or experience anything,

или да доживееме нешто.

and this moment is a gift.

Овој момент е подарок.

It's a given moment, as we say.

Момент кој ни е даден, како што велиме.

Now, we say the gift within this gift is really the opportunity.

Велиме дека подарокот во овој подарок

е можноста.

What you are really grateful for is the opportunity,

Она за што навистина сте благодарни е можноста,

not the thing that is given to you,

а не нештото што ви е дадено,

because if that thing were somewhere else

оти ако тоа нешто е на друго место

and you didn't have the opportunity to enjoy it,

и немате можност да уживате во него,

to do something with it,

да направите нешто со него,

you wouldn't be grateful for it.

тогаш нема да бидете благодарни.

Opportunity is the gift within every gift,

Можноста е подарокот во секој подарок,

and we have this saying, opportunity knocks only once.

а ја имаме оваа поговорка,

дека можноста тропа само еднаш на врата.

Well, think again.

Но, размислете уште еднаш.

Every moment is a new gift, over and over again,

Секој момент е нов подарок, одново и одново,

and if you miss the opportunity of this moment,

и ако ја пропуштите можноста на овој момент,

another moment is given to us, and another moment.

тогаш ви даваат друг момент, одново и одново.

We can avail ourselves of this opportunity,

Можеме да ја искористиме оваа можност,

or we can miss it,

или можеме да ја пропуштиме.

and if we avail ourselves of the opportunity,

Ако успееме да ја искористиме можноста,

it is the key to happiness.

тогаш ќе бидеме среќни.

Behold the master key to our happiness

Главниот клуч за вашата среќа ви е пред очи

in our own hands.

и се наоѓа во вашите раце.

Moment by moment, we can be grateful for this gift.

Од момент во момент,

можеме да бидеме благодарни за овој подарок.

Does that mean

Дали тоа значи

that we can be grateful for everything?

дека треба да бидеме благодарни за сè?

Certainly not.

Се разбира не.

We cannot be grateful for violence, for war,

Не можеме да бидеме благодарни за насилство, за војна,

for oppression, for exploitation.

за угнетување, за експлоатација.

On the personal level, we cannot be grateful

На лично ниво, не можеме да бидеме благодарни

for the loss of a friend, for unfaithfulness,

за загубата на пријател, за неверноста,

for bereavement.

за жалоста.

But I didn't say we can be grateful for everything.

Но, не реков да бидеме благодарни за сè.

I said we can be grateful in every given moment

Реков да бидеме благодарни во секој даден момент

за можноста,

for the opportunity,

and even when we are confronted with something that is terribly difficult,

и дури кога сме соочени

со нешто што е ужасно тешко,

we can rise to this occasion

можеме да се издигнеме над ситуацијата

and respond to the opportunity that is given to us.

и да одговориме на можноста која ни е дадена.

It isn't as bad as it might seem.

Не е толку лошо како што изгледа.

Actually, when you look at it and experience it,

Всушност, ако се повикате на искуството

you find that most of the time,

ќе видите дека најголем дел од времето добиваме

what is given to us is the opportunity to enjoy,

можност да уживаме,

која ја пропуштаме затоа што

and we only miss it because we are rushing through life

брзаме низ животот и не застануваме

and we are not stopping to see the opportunity.

да ја видиме можноста.

But once in a while,

Но - од време на време,

something very difficult is given to us,

добиваме нешто многу тешко,

and when this difficult thing occurs to us,

а кога ќе ни се случи нешто тешко,

it's a challenge to rise to that opportunity,

тоа претставува предизвик да ја надминеме тешкотијата,

and we can rise to it by learning something

така што ќе научиме

нешто што понекогаш е болно.

which is sometimes painful.

Learning patience, for instance.

Да научиме трпение, на пример.

We have been told that the road to peace

Сме слушнале дека патот до мирот

is not a sprint, but is more like a marathon.

не е спринт,

туку е маратон.

That takes patience. That's difficult.

За тоа треба трпение. Тоа е тешко.

It may be to stand up for your opinion, to stand up for your conviction.

Да научиме како да си ги браниме

своите мислења и убедувања.

That's an opportunity that is given to us.

Тешкотијата е всушност можност.

To learn, to suffer, to stand up,

Да научиме да страдаме, да се бориме,

all these opportunities are given to us,

сите овие можности ни се дадени,

but they are opportunities,

но тие се само можности,

and those who avail themselves of those opportunities

а оние кои ќе ги искористат

овие можности

are the ones that we admire.

се оние на кои им се восхитуваме.

They make something out of life.

Тие направиле нешто од својот живот.

And those who fail get another opportunity.

А оние кои нема да успеат добиваат друга можност.

Секогаш добиваме друга можност.

We always get another opportunity.

That's the wonderful richness of life.

Во тоа се состои богатството на животот.

So how can we find a method that will harness this?

И како да најдеме метод

кој ќе ни помогне во ова?

How can each one of us find a method for living gratefully,

Како може секој од нас да најде метод

за да живееме благодарно,

not just once in a while being grateful,

не да бидеме благодарни само од време на време,

but moment by moment to be grateful.

туку постојано, од момент во момент.

How can we do it? It's a very simple method.

Како?

Методот е многу едноставен.

It's so simple that it's actually what we were told as children

Многу е едноставен, и тоа е всушност она што уште

како мали ни го кажуваат при преминување на улица.

when we learned to cross the street.

Stop.

Застани. Погледни. Продолжи.

Look.

Go.

That's all.

Тоа е сè.

Но колку често застануваме?

But how often do we stop?

We rush through life. We don't stop.

Постојано трчаме. Не застануваме.

We miss the opportunity because we don't stop.

Ја пропуштаме можноста затоа што не застануваме.

We have to stop.

Мораме да застанеме. Да стивнеме.

We have to get quiet.

And we have to build stop signs into our lives.

Мораме да поставиме стоп знаци

во нашите животи.

When I was in Africa some years ago and then came back,

Кога бев во Африка пред неколку години,

после враќањето

I noticed water.

забележав вода.

In Africa where I was, I didn't have drinkable water.

Онаму каде што бев во Африка, немаше питка вода.

Every time I turned on the faucet, I was overwhelmed.

Секој пат кога ќе ја пуштев чешмата,

ме обземаше силно чувство.

Every time I clicked on the light, I was so grateful.

Секој пат кога ќе ја вклучев сијалицата,

бев многу благодарен. Бев многу среќен.

It made me so happy.

But after a while, this wears off.

Но после некое време, ова избледува.

So I put little stickers on the light switch

Па затоа ставив мали налепници на прекинувачот

and on the water faucet,

и на чешмата,

and every time I turned it on, water.

и секој пат кога ќе ја пуштев, вода.

So leave it up to your own imagination.

Затоа користете ја имагинацијата.

You can find whatever works best for you,

Користете го она што најмногу ви одговара,

but you need stop signs in your life.

и што може да послужи како стоп знак.

And when you stop,

А кога ќе застанете,

then the next thing is to look.

следно што треба да направите е да погледнете.

You look. You open your eyes.

Гледате. Ги отварате очите.

You open your ears. You open your nose.

Ги отварате ушите. Го отварате носот.

You open all your senses

Ги отварате сите ваши сетила

for this wonderful richness that is given to us.

за ова прекрасно богатство што ни е дадено.

А тоа е бескрајно,

There is no end to it, and that is what life is all about,

и токму тоа е поентата на животот,

to enjoy, to enjoy what is given to us.

да уживаме во она што ни е дадено.

And then we can also open our hearts,

Потоа можеме да ги отвориме и нашите срца

our hearts for the opportunities,

за можностите,

for the opportunities also to help others,

за можностите да им помогнеме на другите,

to make others happy,

да ги направиме другите среќни, зашто ништо не нè прави посреќни

because nothing makes us more happy than when all of us are happy.

од тоа кога сите сме среќни.

And when we open our hearts to the opportunities,

А кога ќе ги отвориме срцата за можностите,

the opportunities invite us to do something,

можностите нè канат да направиме нешто,

and that is the third.

и ова е третото.

Stop, look, and then go, and really do something.

Застанете, погледнете, и потоа одете направете нешто.

And what we can do

Направете го она

is whatever life offers to you in that present moment.

што ви го нуди животот во тој момент.

Mostly it's the opportunity to enjoy,

Најчесто тоа е можност за уживање,

but sometimes it's something more difficult.

но, понекогаш е нешто тешко.

But whatever it is, if we take this opportunity,

Но што и да е, треба да ја грабнеме можноста,

we go with it, we are creative, those are the creative people.

да ја искористиме и

да бидеме креативни.

And that little stop, look, go,

Методот „застани, погледни, направи“

is such a potent seed

е толку моќна работа

that it can revolutionize our world.

што може од корен да го промени светот.

Because we are at the present moment

Ова ни треба. Се наоѓаме во период кога

in the middle of a change of consciousness,

свесноста на луѓето се менува,

and you will be surprised if you --

и ќе се изненадите --

Секогаш сум изненаден кога ќе видам колку често

I am always surprised when I hear how many times

this word "gratefulness" and "gratitude" comes up.

се јавува зборот "благодарност".

Everywhere you find it,

Секаде ќе го најдете,

a grateful airline, a restaurant gratefulness,

благодарна авиокомпанија, благодарен ресторан,

a café gratefulness, a wine that is gratefulness.

благодарно кафе, благодарно вино.

Yes, I have even come across a toilet paper

Дури и налетав на тоалетна хартија

whose brand is called "Thank You."

која се вика "Ви Благодарам." (Смеа)

(Laughter)

There is a wave of gratefulness

Имаме бран на благодарност бидејќи

because people are becoming aware how important this is

луѓето сфаќаат колку е важна и како може

and how this can change our world.

да го промени нашиот свет.

It can change our world in immensely important ways,

Може да го промени светот

од корен,

because if you're grateful, you're not fearful,

оти ако си благодарен, не си плашлив,

and if you're not fearful, you're not violent.

а ако не си плашлив, тогаш не си насилен.

If you're grateful, you act out of a sense of enough

Ако си благодарен, дејствуваш од позиција на доволност

and not of a sense of scarcity,

а не од позиција на оскудност,

and you are willing to share.

па затоа си спремен да споделуваш.

If you are grateful,

Ако си благодарен, уживаш во

you are enjoying the differences between people,

разликите помеѓу луѓето,

и ги почитуваш сите,

and you are respectful to everybody,

and that changes this power pyramid under which we live.

а тоа ја менува пирамидата на моќта

која постои денес.

Благодарноста не може да доведе до еднаквост,

And it doesn't make for equality, but it makes for equal respect,

но, допринесува за еднаква почит,

and that is the important thing.

а, тоа е она важното.

The future of the world will be a network,

Иднината на светот е мрежата, а не пирамидата,

not a pyramid turned upside down.

особено не пирамидата која е превртена наопаку.

The revolution of which I am speaking is a nonviolent revolution,

Револуцијата за која јас зборувам

е ненасилна револуција,

и толку е револуционерна

and it's so revolutionary that it even revolutionizes

што го револуционализира

the very concept of a revolution,

самиот концепт наречен револуција,

because the normal revolution

оти нормалната револуција е онаа

is one where the power pyramid is turned upside down

каде пирамидата на моќта се превртува наопаку

and those who were on the bottom are now on the top

и оние кои биле на дното сега се на врвот

and are doing exactly the same thing that the ones before.

и ги прават истите работи како и

оние пред нив.

What we need is a networking of smaller groups,

Нам ни треба вмрежување на помали групи,

smaller and smaller groups who know one another,

помали и помали групи кои се знаат меѓусебно,

кои се во заедничка интеракција,

who interact with one another, and that is a grateful world.

и токму така изгледа благодарниот свет.

A grateful world is a world of joyful people.

Благодарниот свет е свет на радосни луѓе.

Grateful people are joyful people,

Благодарните луѓе се радосни луѓе,

and joyful people --

и колку повеќе

the more and more joyful people there are,

имаме радосни луѓе, толку повеќе

the more and more we'll have a joyful world.

ќе ни биде радосен и светот.

We have a network for grateful living, and it has mushroomed.

Ние имаме мрежа за благодарно живеење

која процвета многу брзо.

We couldn't understand why it mushroomed.

Не можеме да разбереме зошто процвета.

We have an opportunity for people to light a candle

На луѓето им даваме можност да запалат свеќа

when they are grateful for something.

кога се благодарни за нешто.

And there have been 15 million candles lit in one decade.

И во текот на една деценија беа запалени

15 милиони свеќи.

People are becoming aware that a grateful world is a happy world,

Луѓето стануваат свесни

дека благодарниот свет е среќен свет,

and we all have the opportunity by the simple stop, look, go,

и сите ние имаме можност

да застанеме, да погледнеме и да направиме нешто.

to transform the world, to make it a happy place.

На тој начин ќе го преобразиме светот

и ќе го направиме среќно место.

And that is what I hope for us,

Се надевам дека ќе го оствариме тоа,

and if this has contributed a little to making you want to do the same,

а ако овој говор придонесе, барем малку,

и вие да посакувате ваков свет,

stop, look, go.

тогаш застанете, погледнете и направете нешто.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)