Aomawa Shields: How we'll find life on other planets | TED

Translator: Ben Nguyen Reviewer: Phúc Nguyễn

I am in search of another planet in the universe where life exists.

Tôi đang tìm một hành tinh trong vũ trụ nơi có tồn tại sự sống.

I can't see this planet with my naked eyes

Tôi không thể thấy hành tinh đó bằng mắt thường

or even with the most powerful telescopes

hay thậm chí bằng những kính viễn vọng tối tân

we currently possess.

mà chúng ta đang có.

But I know that it's there.

Nhưng tôi biết rằng hành tinh đó có tồn tại.

And understanding contradictions that occur in nature

Hiểu được những mâu thuẫn xảy ra trong tự nhiên

will help us find it.

sẽ giúp ta tìm thấy nó.

Trên hành tinh của chúng ta,

On our planet,

where there's water, there's life.

ở đâu có nước, ở đó có sự sống.

So we look for planets that orbit at just the right distance

Nên chúng tôi thường tìm các hành tinh xoay quanh mặt trời của chúng

from their stars.

ở khoảng cách thích hợp nhất.

At this distance,

Ở khoảng cách này,

shown in blue on this diagram for stars of different temperatures,

tức là vùng xanh trên biểu đồ các ngôi sao với nhiệt độ khác nhau,

planets could be warm enough for water to flow on their surfaces

các hành tinh có thể vừa đủ nóng để có nước chảy trên bề mặt

as lakes and oceans

dưới dạng các hồ và đại dương

where life might reside.

nơi sự sống có thể tồn tại.

Some astronomers focus their time and energy on finding planets

Một số nhà thiên văn học dành thời gian và công sức để tìm các hành tinh

at these distances from their stars.

có khoảng cách như vậy so với mặt trời của chúng.

What I do picks up where their job ends.

Việc tôi làm là tiếp nối công việc của họ.

I model the possible climates of exoplanets.

Tôi mô phỏng khí hậu trên các hành tinh ngoài hệ mặt trời

And here's why that's important:

Việc này rất quan trọng vì:

there are many factors besides distance from its star

Có nhiều nhân tố khác quyết định khả năng có sự sống trên một hành tinh

that control whether a planet can support life.

ngoài khoảng cách so với mặt trời của nó.

Take the planet Venus.

Ví dụ như sao Kim.

It's named after the Roman goddess of love and beauty,

Nó được đặt tên theo nữ thần sắc đẹp và tình yêu của người La Mã,

because of its benign, ethereal appearance in the sky.

vì vẻ đẹp thiên thần và nhu mì trên bầu trời.

But spacecraft measurements revealed a different story.

Nhưng các đo đạc của tàu thăm dò đã làm hé lộ một câu chuyện khác.

The surface temperature is close to 900 degrees Fahrenheit,

Nhiệt độ bề mặt của nó lên đến gần 900 độ F,

500 Celsius.

khoảng 500 độ C.

That's hot enough to melt lead.

Tức là đủ nóng để nung chảy chì.

Its thick atmosphere, not its distance from the sun, is the reason.

Nguyên nhân không phải là khoảng cách so với mặt trời, mà là khí quyển rất dày,

It causes a greenhouse effect on steroids,

gây ra hiệu ứng nhà kính ở mức độ khủng khiếp

trapping heat from the sun and scorching the planet's surface.

giữ lại nhiệt độ của mặt trời và đốt cháy bề mặt hành tinh này.

The reality totally contradicted initial perceptions of this planet.

Thực tế hoàn toàn trái ngược với những nhận định ban đầu về sao Kim.

From these lessons from our own solar system,

Từ những bài học ngay trong Thái dương hệ,

we've learned that a planet's atmosphere

chúng ta hiểu ra rằng khí quyển của một hành tinh

is crucial to its climate and potential to host life.

quyết định khí hậu và khả năng tồn tại sự sống trên đó.

We don't know what the atmospheres of these planets are like

Ta không biết khí hậu như thế nào trên những hành tinh khác

because the planets are so small and dim compared to their stars

vì chúng quá nhỏ bé và mờ nhạt so với mặt trời của chúng

and so far away from us.

và vì chúng cách quá xa chúng ta.

For example, one of the closest planets that could support surface water --

Ví dụ, một trong những hành tinh gần nhất có thể có nước trên bề mặt

it's called Gliese 667 Cc --

có tên Gliese 667 Cc.

such a glamorous name, right, nice phone number for a name --

Quả là một cái tên thật khêu gợi, như một số điện thoại đẹp.

it's 23 light years away.

Hành tinh này cách chúng ta 23 năm ánh sáng.

Tức là hơn 200 nghìn tỉ kilometer.

So that's more than 100 trillion miles.

Trying to measure the atmospheric composition

Đo đạc thành phần khí quyển của một hành tinh

of an exoplanet passing in front of its host star is hard.

lúc nó đi ngang qua ngôi sao trung tâm là một việc không hề dễ dàng.

It's like trying to see a fruit fly

Giống như cố nhìn một con ruồi

passing in front of a car's headlight.

bay qua trước đèn xe hơi.

Giờ hãy tưởng tượng là chiếc xe đó cách chúng ta hơn 200 nghìn tỉ kilometer,

OK, now imagine that car is 100 trillion miles away,

and you want to know the precise color of that fly.

vậy mà bạn muốn biết chính xác con ruồi đó màu gì.

So I use computer models

Vì thế tôi dùng các mô hình máy tính

to calculate the kind of atmosphere a planet would need

để tính toán kiểu khí quyển mà một hành tinh sẽ cần

to have a suitable climate for water and life.

sao cho khí hậu thích hợp cho nước và sự sống tồn tại.

Here's an artist's concept of the planet Kepler-62f,

Đây là hình ảnh minh họa của hành tinh có tên Kepler-62f

with the Earth for reference.

khi so sánh với trái đất.

It's 1,200 light years away,

Nó cách chúng ta 1,200 năm ánh sáng,

and just 40 percent larger than Earth.

và chỉ lớn hơn trái đất 40%.

Dự án do NFS tài trợ của chúng tôi chỉ ra nó có thể đủ nóng để có nước trên bề mặt

Our NSF-funded work found that it could be warm enough for open water

from many types of atmospheres and orientations of its orbit.

nhờ phân tích nhiều loại khí quyển và hướng của quỹ đạo của nó.

So I'd like future telescopes to follow up on this planet

Tôi mong những kính viễn vọng tương lai tiếp tục quan sát hành tinh này

to look for signs of life.

để tìm các dấu hiệu của sự sống.

Ice on a planet's surface is also important for climate.

Băng trên bề mặt một hành tinh cũng rất quan trọng đối với khí hậu.

Ice absorbs longer, redder wavelengths of light,

Băng hấp thụ ánh sáng đỏ và có bước sóng dài hơn,

and reflects shorter, bluer light.

và phản xạ lại ánh sáng xanh với bước sóng ngắn hơn.

That's why the iceberg in this photo looks so blue.

Vì thế, tảng băng trong hình trông có màu xanh.

Ánh sáng đỏ hơn của mặt trời bị hấp thụ khi xuyên qua băng.

The redder light from the sun is absorbed on its way through the ice.

Only the blue light makes it all the way to the bottom.

Chỉ có ánh sáng xanh xuyên qua hoàn toàn

Then it gets reflected back to up to our eyes

rồi được phản chiếu đến mắt chúng ta,

and we see blue ice.

nên ta thấy băng màu xanh.

My models show that planets orbiting cooler stars

Mô hình của tôi cho thấy những hành tinh của các ngôi sao lạnh hơn

could actually be warmer than planets orbiting hotter stars.

thật ra có thể nóng hơn những hành tinh của các ngôi sao nóng.

There's another contradiction --

Đó lại là một nghịch lý nữa.

that ice absorbs the longer wavelength light from cooler stars,

Băng đã hấp thụ ánh sáng bước sóng dài từ những ngôi sao lạnh hơn,

and that light, that energy, heats the ice.

và chính ánh sáng đó, năng lượng đó, làm băng nóng lên.

Using climate models to explore

Các mô hình khí hậu nhằm tìm hiểu

how these contradictions can affect planetary climate

cách những nghịch lý này ảnh hưởng đến khí hậu của hành tinh

is vital to the search for life elsewhere.

là trọng tâm trong hành trình tìm kiếm sự sống.

And it's no surprise that this is my specialty.

Và chẳng có gì bất ngờ vì đây là chuyên môn của tôi.

I'm an African-American female astronomer

Là một nhà thiên văn học nữ người Mỹ gốc Phi,

and a classically trained actor

nhưng được đào tạo về nhạc cổ điển,

who loves to wear makeup and read fashion magazines,

lại rất thích trang điểm và đọc tạp chí thời trang,

so I am uniquely positioned to appreciate contradictions in nature --

tôi đã có sẵn ưu thế đặc thù để hiểu được nghịch lý của tự nhiên --

(Laughter)

(tiếng cười)

(Applause)

(tiếng vỗ tay)

... and how they can inform our search for the next planet where life exists.

... và cách những nghịch lý đó giúp ta đi tìm một hành tinh khác có sự sống.

My organization, Rising Stargirls,

Tổ chức tôi tham gia, Rising Stargirls,

teaches astronomy to middle-school girls of color,

giảng dạy thiên văn học cho nữ sinh trung học da màu,

using theater, writing and visual art.

thông qua phim, các bài viết và nghệ thuật thị giác.

That's another contradiction -- science and art don't often go together,

Đó lại là một nghịch lý khác -- khoa học và nghệ thuật thường ít hợp nhau

but interweaving them can help these girls bring their whole selves

nhưng kết hợp chúng có thể giúp các em gái này trải nghiệm hết mình

to what they learn,

với những điều học được,

and maybe one day join the ranks of astronomers

và biết đâu một ngày nào đó sẽ là các nhà thiên văn học,

who are full of contradictions,

những người đầy những nghịch lý,

and use their backgrounds to discover, once and for all,

và dùng kiến thức của các em để nhận ra một lần và mãi mãi,

that we are truly not alone in the universe.

rằng chúng ta thực sự không cô đơn trong vũ trụ này.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(tiếng vỗ tay)