Bunker Roy: Learning from a barefoot movement

Bir Yalınayaklar hareketinden öğrenilenler

Çeviri: Onur Arpat Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I'd like to take you to another world.

Sizi başka bir dünyaya götürmek istiyorum.

And I'd like to share

ve sizinle günde 1 dolardan az kazanan

a 45 year-old love story

fakir insanlarla aramdaki

with the poor,

45 yıllık aşk öyküsünü

living on less than one dollar a day.

paylaşmak istiyorum.

I went to a very elitist, snobbish,

Hindistan'da çok elitist, züppece

expensive education in India,

pahalı bir eğitim aldım,

and that almost destroyed me.

ve bu beni neredeyse mahvetti.

I was all set

Diplomat, öğretmen

to be a diplomat, teacher, doctor --

ya da doktor olmaya yönlendirilmiştim

all laid out.

ve her şey planlanmıştı.

Then, I don't look it, but I was the Indian national squash champion

Sonra bunları bırakıp 3 yıl boyunca

for three years.

Hindistan squash şampiyonu oldum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The whole world was laid out for me.

Bütün dünya önümdeydi.

Everything was at my feet.

Her şey ayaklarımın altındaydı.

I could do nothing wrong.

Hiçbir şeyi yanlış yapamazdım.

And then I thought out of curiosity

Ama sonra şüphelenmeye başladım.

I'd like to go and live and work

Bir köye gidip yaşamak, çalışmak ve

and just see what a village is like.

neye benzediğini görmek istedim.

So in 1965,

Bu yüzden 1965 yılında Hindistan'ın

I went to what was called the worst Bihar famine in India,

Bihar eyaletinde yaşanan kıtlığı görmeye gittim.

and I saw starvation, death,

Ve hayatımda ilk defa açlığı, ölümü,

people dying of hunger, for the first time.

açlıktan ölen insanları gördüm.

It changed my life.

Bu benim hayatımı değiştirdi.

I came back home,

Eve döndüm ve anneme

told my mother,

şöyle söyledim:

"I'd like to live and work in a village."

"Bir köyde yaşamak ve çalışmak istiyorum."

Mother went into a coma.

Annem komaya girdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"What is this?

"Bu da nesi?

The whole world is laid out for you, the best jobs are laid out for you,

Bütün dünya ayaklarının altında, en iyi işler seni bekliyor,

and you want to go and work in a village?

ve sen bir köye gidip orada yaşamak mı istiyorsun?

I mean, is there something wrong with you?"

Yolunda gitmeyen bir şeyler mi var?"

I said, "No, I've got the best eduction.

Ben de ona "Hayır, çok iyi bir eğitim aldım

It made me think.

ve bu beni düşünmeye sevk etti.

And I wanted to give something back

Ben de kendimce insanlara bir şeyler

in my own way."

vermek istiyorum." dedim.

"What do you want to do in a village?

"Köyde ne yapmak istiyorsun?

No job, no money,

Orada ne iş ne de para

no security, no prospect."

ne güvenlik ne de umut var" dedi.

I said, "I want to live

Ben de "Ben orada yaşamak ve

and dig wells for five years."

5 yıl boyunca kuyu kazmak istiyorum."

"Dig wells for five years?

"5 yıl boyunca kuyu kazmak mı?

You went to the most expensive school and college in India,

Hindistan'daki en pahalı okullara ve kolejlere gittin

and you want to dig wells for five years?"

ve şimdi 5 yıl boyunca kuyu kazmak mı istiyorsun?"

She didn't speak to me for a very long time,

Uzun bir süre benimle konuşmadı,

because she thought I'd let my family down.

çünkü ailemi küçük düşüreceğimi düşünüyordu.

But then,

Yoksul insanların sahip olduğu

I was exposed to the most extraordinary knowledge and skills

ve asla ortaya konmamış,

that very poor people have,

hiçbir zaman tanınmamış, saygı duyulmamış,

which are never brought into the mainstream --

geniş alanlarda uygulanmamış

which is never identified, respected,

en sıradışı bilgi ve becerilere

applied on a large scale.

eriştim.

And I thought I'd start a Barefoot College --

Ve yoksullar için bir Yalınayaklar Koleji

college only for the poor.

açmaya karar verdim.

What the poor thought was important

Okul yoksul insanların önemli olduğunu

would be reflected in the college.

düşündüğü şeyleri öğretecekti.

I went to this village for the first time.

Köye ilk defa gittiğimde

Elders came to me

köyün yaşlılar geldiler ve

and said, "Are you running from the police?"

"Polis için mi çalışıyorsun?" diye sordular.

I said, "No."

"Hayır" dedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"You failed in your exam?"

"Sınavlarında başarısız mı oldun?"

I said, "No."

"Hayır" dedim.

"You didn't get a government job?" I said, "No."

"Hükümet görevlisi değil misin?" diye sordular, "Hayır." dedim.

"What are you doing here?

"Burada ne işin var?

Why are you here?

Neden buradasın?

The education system in India

Hindistan'ın eğitim sistemi sizi

makes you look at Paris and New Delhi and Zurich;

Paris, Yeni Delhi ya da Zürih'e yöneltir.

what are you doing in this village?

Sen bu köyde ne arıyorsun?

Is there something wrong with you you're not telling us?"

Senin bize söylemediğin bir sorunun mu var?"

I said, "No, I want to actually start a college

"Hayır, açıkçası sadece yoksullar için bir kolej

only for the poor.

kurmak istiyorum. Okulda sadece

What the poor thought was important would be reflected in the college."

yoksulların önemli olduğunu düşündüğü şeyler öğretilecek" dedim.

So the elders gave me some very sound and profound advice.

Yaşlılar bana derin ve anlamlı nasihatlerde bulundular.

They said, "Please,

"Lütfen kuracağın koleje

don't bring anyone with a degree and qualification

diplomalı ve kalifiye

into your college."

birini getirme" dediler.

So it's the only college in India

Bu yüzden Yalınayaklar Koleji Hindistan'da

where, if you should have a Ph.D. or a Master's,

bir master ya da doktora dereceniz varsa

you are disqualified to come.

kabul edilmeyeceğiniz tek kolejdir.

You have to be a cop-out or a wash-out or a dropout

Bizim okulumuzda eğitim görebilmeniz için

to come to our college.

üniversiteden ayrılmış ya da kovulmuş olmanız gerekiyor.

You have to work with your hands.

Ellerinizle ve haysiyetinizle

You have to have a dignity of labor.

çalışmak zorundasınız.

You have to show that you have a skill that you can offer to the community

Topluma sunacağınız bir yeteneğiniz olduğunu

and provide a service to the community.

ve onlara hizmet edeceğinizi göstermek zorundasınız.

So we started the Barefoot College,

Böylece Yalınayaklar Koleji'ni kurduk

and we redefined professionalism.

ve profesyonelliği yeniden tanımladık.

Who is a professional?

Profesyonel kimdir?

A professional is someone

Profesyonel

who has a combination of competence,

yetenek, güven ve inancın

confidence and belief.

bir bileşimidir.

A water diviner is a professional.

Su kahini bir profesyoneldir.

A traditional midwife

Ebe

is a professional.

bir profesyoneldir.

A traditional bone setter is a professional.

Kırık-çıkıçı bir profesyoneldir.

These are professionals all over the world.

Bunlar dünyanın her yerinden profesyoneller.

You find them in any inaccessible village around the world.

Ulaşımı zor olan her köyde onları bulabilirsiniz.

And we thought that these people should come into the mainstream

Bu kişileri ortaya çıkararak sahip oldukları

and show that the knowledge and skills that they have

bilgi ve yeteneklerin evrensel olduğunu

is universal.

göstermek istedik.

It needs to be used, needs to be applied,

Bu bilgi ve yetenekler kullanılmalı,

needs to be shown to the world outside --

bugün bile önemli oldukları

that these knowledge and skills

tüm dünyaya

are relevant even today.

gösterilmeli.

So the college works

Kolej Mahatma Gandhi'nin yaşam ve iş yapma

following the lifestyle and workstyle of Mahatma Gandhi.

biçimini örnek alarak işliyor.

You eat on the floor, you sleep on the floor, you work on the floor.

Yerde yemek yer, yerde uyur, yerde çalışırsınız.

There are no contracts, no written contracts.

Yazılı kontrat yoktur.

You can stay with me for 20 years, go tomorrow.

Benimle 20 yıl yaşayabilir ya da yarın gidebilirsiniz.

And no one can get more than $100 a month.

Ve kimse aylık 100 dolardan fazla kazanamaz.

You come for the money, you don't come to Barefoot College.

Yalınayaklar Koleji'ne para için geliyorsanız, hiç gelmeyin.

You come for the work and the challenge,

Yalınayaklar Koleji'ne çalışmak ve

you'll come to the Barefoot College.

mücadele etmek için gelebilirsiniz.

That is where we want you to try crazy ideas.

Burası çabalayarak düşünceler üretmenizi istediğimiz bir yer.

Whatever idea you have, come and try it.

Düşünceniz ne olursa olsun, gelin ve deneyin.

It doesn't matter if you fail.

Başarısız olmanız hiç önemli değil.

Battered, bruised, you start again.

Yaralı bereli tekrar başlayın.

It's the only college where the teacher is the learner

Burası öğretmenin öğrenci, öğrencinin de öğretmen

and the learner is the teacher.

olduğu tek kolejdir.

And it's the only college where we don't give a certificate.

Ve diploma vermeyen tek kolej.

You are certified by the community you serve.

Diplomanızı hizmet ettiğiniz toplum verir.

You don't need a paper to hang on the wall

Duvara mühendis olduğunuzu gösteren

to show that you are an engineer.

bir kağıt parçası asmanıza gerek yoktur.

So when I said that,

Bunu söylediğimde

they said, "Well show us what is possible. What are you doing?

"Peki bize bu yaptığının mümkün olup olmadığını göster.

This is all mumbo-jumbo if you can't show it on the ground."

Gösteremezsen hepsi lagalugadan başka bir şey değildir" dediler.

So we built the first Barefoot College

Böylece ilk Yalınayaklar Koleji'ni

in 1986.

1986 yılında kurduk.

It was built by 12 Barefoot architects

Kolej okuma yazması olmayan

who can't read and write,

12 yalınayak mimar tarafından metrekaresi 16,5

built on $1.50 a sq. ft.

dolara inşa edildi.

150 people lived there, worked there.

Binada 150 kişi yaşadı ve çalıştı.

They got the Aga Khan Award for Architecture in 2002.

2002 yılında Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü kazandılar.

But then they suspected, they thought there was an architect behind it.

Hemen sonra işin arkasında bir mimar olduğundan şüphelendiler.

I said, "Yes, they made the blueprints,

Onlara "Evet planları bir mimar yaptı ama

but the Barefoot architects actually constructed the college."

koleji inşa eden yalınayak mimarlardı" dedim.

We are the only ones who actually returned the award for $50,000,

Bize inanmadıkları için 50.000 dolarlık

because they didn't believe us,

ödülü iade eden tek kuruluş olduk.

and we thought that they were actually casting aspersions

ve açıkçası Tilonia'nın yalınayak mimarlarına

on the Barefoot architects of Tilonia.

çamur atmaya çalıştıklarını düşündük.

I asked a forester --

Oldukça etkili, kağıt üstünde işinin uzmanı olan

high-powered, paper-qualified expert --

bir çiftçiye "Burada nasıl bir şey yetiştirebilirsin?"

I said, "What can you build in this place?"

diye sordum. Toprağa şöyle bir baktı ve

He had one look at the soil and said, "Forget it. No way.

"Unut bunu, buradan bir şey çıkmaz.

Not even worth it.

Değmez.

No water, rocky soil."

Su yok, sadece taşlı toprak." dedi.

I was in a bit of a spot.

Gözler bana çevrilince

And I said, "Okay, I'll go to the old man in village

"Tamam, köydeki yaşlı adama gidip

and say, 'What should I grow in this spot?'"

burada ne yetiştirebileceğimi soracağım" dedim.

He looked quietly at me and said,

Sessizce bana bakıp şöyle dedi:

"You build this, you build this, you put this, and it'll work."

"Şunları, şunları ve şunları ekersen yetişecektir."

This is what it looks like today.

Bu resim oranın şu anda neye benzediğini gösteriyor.

Went to the roof,

Çatıya çıktığımda

and all the women said, "Clear out.

kadınlar bana şöyle dedi: "Burayı temizleyin.

The men should clear out because we don't want to share this technology with the men.

Bu işi erkekler yapmalı çünkü biz bu teknolojiyi erkeklerle paylaşmak istemiyoruz.

This is waterproofing the roof."

Bu sayede çatı su geçirmez olacak."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It is a bit of jaggery, a bit of urens

Bir miktar palmiye özü, bir miktar idrar ve bilmediğim

and a bit of other things I don't know.

başka malzemelerden oluşuyordu.

But it actually doesn't leak.

Ama sızıntıyı önlüyordu.

Since 1986, it hasn't leaked.

1986'dan beri sızdırmadı.

This technology, the women will not share with the men.

Kadınlar bu teknolojiyi erkeklerle paylaşmayacaklar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It's the only college

Tamamen güneş enerjisiyle çalışan

which is fully solar-electrified.

tek kolejdi.

All the power comes from the sun.

Tüm enerji güneşten sağlanıyor.

45 kilowatts of panels on the roof.

Çatıda 45 kilowattlık paneller var.

And everything works off the sun for the next 25 years.

Önümüzdeki 25 yıl daha böyle olacak.

So long as the sun shines,

Güneş parladıkça

we'll have no problem with power.

enerji problemimiz olmayacak.

But the beauty is

İşin güzel yanı

that is was installed

bu sistem hiç koleje gitmemiş,

by a priest, a Hindu priest,

sadece 8 yıllık temel eğitim almış

who's only done eight years of primary schooling --

bir Hindu din adamı

never been to school, never been to college.

tarafından kuruldu.

He knows more about solar

Güneş enerjisi hakkında tanıdığım herkesten

than anyone I know anywhere in the world guaranteed.

daha fazla bilgisi olduğunu garanti ederim.

Food, if you come to the Barefoot College,

Yalınayaklar Kolej'nde yemekler

is solar cooked.

güneş enerjisiyle pişer.

But the people who fabricated that solar cooker

Güneş enerjisiyle çalışan bu fırını

are women,

kadınlar kurar.

illiterate women,

Okuma yazması olmayan

who actually fabricate

kadınlar bu sofistike

the most sophisticated solar cooker.

fırın sistemini kurdular.

It's a parabolic Scheffler solar cooker.

Güneş enerjisiyle çalışan parabolik bir Scheffler fırın.

Unfortunately, they're almost half German,

Ne yazık ki yarı yarıya Alman olsalar da

they're so precise.

çok hassaslardı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You'll never find Indian women so precise.

Bu kadar hassas bir Hindistanlı kadın bulamazsınız.

Absolutely to the last inch,

Bu fırını kesinlikle

they can make that cooker.

son santimetresine kadar yapabilirler.

And we have 60 meals twice a day

Güneş enerjiyle çalışan fırın sayesinde

of solar cooking.

her gün iki, ayda 60 öğün yemek çıkarıyoruz.

We have a dentist --

Bir diş hekimimiz var.

she's a grandmother, illiterate, who's a dentist.

Kendisi bir büyükanne, okuma yazması olmayan bir diş hekimi.

She actually looks after the teeth

7.000 çocuğun

of 7,000 children.

diş sağlığıyla ilgileniyor.

Barefoot technology:

Yalınayak teknolojisi:

this was 1986 -- no engineer, no architect thought of it --

1986'dan beri çatıda biriken yağmur sularını topluyoruz

but we are collecting rainwater from the roofs.

-bunu mimarlar ya da mühendisler olmadan kendi başımıza düşündük-

Very little water is wasted.

Bu sayede çok az su israf oluyor.

All the roofs are connected underground

Tüm çatı yeraltında bulunan

to a 400,000 liter tank,

400.000 litrelik bir tanka akıyor ve

and no water is wasted.

böylece suyu israf etmemiş oluyoruz.

If we have four years of drought, we still have water on the campus,

Yağmur sularını topladığımız için, 4 yıllık kuraklık olsa bile

because we collect rainwater.

hala yeterli içme suyumuz olacak.

60 percent of children don't go to school,

Çocukların yüzde 60'ı okula gitmiyor,

because they have to look after animals --

çünkü koyunlara, keçilere

sheep, goats --

ve diğer hayvanlara

domestic chores.

bakmaları gerekiyor.

So we thought of starting a school

Biz de buçocuklar için

at night for the children.

geceleri ders yapılacak bir okul kurmaya karar verdik.

Because the night schools of Tilonia,

Tilonia'nın gece okulları sayesinde

over 75,000 children have gone through these night schools.

75.000'den fazla çocuk eğitim aldı.

Because it's for the convenience of the child;

Okul çocukların hayatlarına uygun hale gelmişti,

it's not for the convenience of the teacher.

öğretmenlerinkine değil.

And what do we teach in these schools?

Bu okullarda ne öğretiyoruz?

Democracy, citizenship,

Demokrasi, yurttaşlık,

how you should measure your land,

tarlanızı nasıl ölçebilirsiniz,

what you should do if you're arrested,

tutuklanırsanız ne yapmalısınız,

what you should do if your animal is sick.

hayvanınız hastalanırsa ne yapmalısınız.

This is what we teach in the night schools.

Gece okullarında öğrettiklerimiz bunlar.

But all the schools are solar-lit.

Tüm okullar güneş enerjisiyle aydınlatılıyor.

Every five years

Her beş yılda bir

we have an election.

seçimler düzenliyoruz.

Between six to 14 year-old children

6-14 yaş arası çocukları

participate in a democratic process,

demokratik bir sürece dahil ediyoruz,

and they elect a prime minister.

ve bir başkan seçiyorlar.

The prime minister is 12 years old.

Başkanları 12 yaşında.

She looks after 20 goats in the morning,

Gündüzleri 20 keçi güdüyor ama

but she's prime minister in the evening.

akşamları başkanlık yapıyor.

She has a cabinet,

Kabinesi var,

a minister of education, a minister for energy, a minister for health.

eğitim bakanı, enerji bakanı, sağlık bakanı var.

And they actually monitor and supervise

7.000 çocuğun eğitim gördüğü 150 okulu

150 schools for 7,000 children.

gözlemliyor ve denetliyorlar.

She got the World's Children's Prize five years ago,

5 yıl önce Dünya Çocukları Ödülü'nü kazandı

and she went to Sweden.

ve İsveç'e gitti.

First time ever going out of her village.

Hayatında ilk defa köyünden dışarı çıkmıştı.

Never seen Sweden.

İsveç'i hiç görmemişti.

Wasn't dazzled at all by what was happening.

Olanlardan dolayı gözleri büyülenmedi.

And the Queen of Sweden, who's there,

Orada bulunan İsveç Kraliçesi bana döndü ve

turned to me and said, "Can you ask this child where she got her confidence from?

şöyle dedi: "Bu çocuğa kendine güveninin nereden geldiğini sorar mısın?

She's only 12 years old,

Sadece 12 yaşında ama

and she's not dazzled by anything."

hiçbir şey gözlerini kamaştıramadı."

And the girl, who's on her left,

Hemen solunda bulunan kız

turned to me and looked at the queen straight in the eye

bana döndü, dimdik kraliçeye bakarak şöyle dedi:

and said, "Please tell her I'm the prime minister."

"Lütfen kendisine benim başkan olduğumu söyleyin."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

Where the percentage of illiteracy is very high,

Okuma yazma oranı çok düşükken

we use puppetry.

bazı şeyleri kuklalarla anlatırdık.

Puppets is the way we communicate.

Kuklalar bizim iletişim araçlarımızdı.

You have Jokhim Chacha

Jokhim CHacha adında

who is 300 years old.

300 yıllık bir kuklamız var.

He is my psychoanalyst. He is my teacher.

Kendisi benim psikoanalistim ve öğretmenim.

He's my doctor. He's my lawyer.

Doktorum ve avukatım.

He's my donor.

Bağışçım.

He actually raises money,

Aslında bağış toplar

solves my disputes.

ve anlaşmazlıklarımı çözer.

He solves my problems in the village.

Köyümdeki sorunlara çözüm bulur.

If there's tension in the village,

Köyde bir gerginlik varsa,

if attendance at the schools goes down

okula devam azaldıysa,

and there's a friction between the teacher and the parent,

öğretmenle veli arasında bir sürtüşme yaşandıysa

the puppet calls the teacher and the parent in front of the whole village

kukla tüm köyün gözü önünde öğretmeni ve veliyi

and says, "Shake hands.

yanına çağırır ve şöyle der: "Tokalaşın.

The attendance must not drop."

Okula devam düşmemeli."

These puppets

Bu kuklalar Dünya Bankası raporlarının

are made out of recycled World Bank reports.

geri dönüşüm ürünlerinden yapıldı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

So this decentralized, demystified approach

Güneş enerjisiyle çalışan köylerin bu yerelleştirilmiş ve

of solar-electrifying villages,

açıklığa kavuşturulmuş yaklaşımlarını

we've covered all over India

bu eğitimli insanlar sayesinde

from Ladakh up to Bhutan --

Ladakh'tan Bhutan'a

all solar-electrified villages

tüm Hindistan'a

by people who have been trained.

yaydık.

And we went to Ladakh,

Ladakh'a gittiğimizde

and we asked this woman --

hava -40 dereceydi

this, at minus 40, you have to come out of the roof,

altına gireceğiniz bir çatı bulmalıydınız

because there's no place, it was all snowed up on both sides --

çünkü her yer kar kaplıydı.

and we asked this woman,

Oradaki bir kadına şunu sorduk:

"What was the benefit you had

Güneş enerjisinden elde edilen elektrikten

from solar electricity?"

nasıl faydalandınız?

And she thought for a minute and said,

Kadın bir dakika düşündükten sonra yanıt verdi:

"It's the first time I can see my husband's face in winter."

"İlk defa kışın kocamın yüzünü görebiliyorum."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Went to Afghanistan.

Afganistan'a giderken,

One lesson we learned in India

Hindistan'dan aldığımız bir ders vardı:

was men are untrainable.

Erkekler eğitilemezdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Men are restless,

Erkekler huzursuz,

men are ambitious,

hırslı

men are compulsively mobile,

dürtüsel olarak değişkendirler

and they all want a certificate.

ve tüm istedikleri bir diplomadır.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

All across the globe, you have this tendency

Dünyanın her yerinde aynı eğilim vardır,

of men wanting a certificate.

erkekler diploma isterler.

Why? Because they want to leave the village

Neden? Çünkü onlar köyü terkederek

and go to a city, looking for a job.

şehirde çalışmak isterler.

So we came up with a great solution:

Harika bir çözüm yolu geliştirdik:

train grandmothers.

Büyükanneleri eğitmek.

What's the best way of communicating

Bugün dünyada en iyi

in the world today?

iletişim yolu nedir?

Television? No.

Televizyon? Hayır.

Telegraph? No.

Telgraf? Hayır.

Telephone? No.

Telefon? Hayır.

Tell a woman.

Bir kadına anlatın.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

So we went to Afghanistan for the first time,

Afganistan'a ilk kez gittiğimizde

and we picked three women

üç kadın seçtik ve

and said, "We want to take them to India."

onları Hindistan'a götürmek istediğimizi söyledik.

They said, "Impossible. They don't even go out of their rooms,

"İmkansız" dediler. "Evlerinden bile çıkamıyorlar ve

and you want to take them to India."

siz onları Hindistan'a mı götürmek istiyorsunuz?"

I said, "I'll make a concession. I'll take the husbands along as well."

"Bir ayrıcalık tanıyarak onlarla birlikte kocalarını da götüreceğim." dedim.

So I took the husbands along.

Kocalarını da onlarla birlikte götürdüm.

Of course, the women were much more intelligent than the men.

Elbette kadınlar erkeklerden çok daha zekiydi.

In six months,

Bu kadınları altı ay içinde

how do we train these women?

nasıl değiştirebilirdik?

Sign language.

İşaret dili.

You don't choose the written word.

Yazıyla anlaşamazsınız.

You don't choose the spoken word.

Aynı dili konuşamazsınız.

You use sign language.

Ama işaret diliyle anlaşabilirsiniz.

And in six months

Ve altı ay içinde

they can become solar engineers.

birer güneş enerjisi mühendisi olabilirler.

They go back and solar-electrify their own village.

Kendi köylerine geri döndüklerinde bu sistemi kurabilirler.

This woman went back

Geri dönen kadınlar gittikleri ilk köyde

and solar-electrified the first village,

bir atölye çalışması

set up a workshop --

düzenlediler.

the first village ever to be solar-electrified in Afghanistan

Afganistan'da enerji ihtiyacını güneşten karşılayan ilk köy

[was] by the three women.

bu üç kadın sayesinde bunu başardı.

This woman

Bu kadın

is an extraordinary grandmother.

sıradışı bir büyükanne.

55 years old, and she's solar-electrified 200 houses for me in Afghanistan.

55 yaşında ve kendisi Afganistan'da 200 evi güneş enerjisiyle çalışır hale getirdi.

And they haven't collapsed.

Kurduğu sistemler çökmedi.

She actually went and spoke to an engineering department in Afghanistan

Afganistan'da bir mühendislik firmasına gidip

and told the head of the department

firmanın müdürüne AC ve DC akımlar

the difference between AC and DC.

arasındaki farkı anlattı.

He didn't know.

Adam bunu bilmiyordu.

Those three women have trained 27 more women

Bu üç kadın 27 başka kadını eğitti ve

and solar-electrified 100 villages in Afghanistan.

Afganistan'da güneş enerjisiyle çalışan köy sayısı 100'e çıktı.

We went to Africa,

Afrika'ya gidip

and we did the same thing.

aynı şeyi yaptık.

All these women sitting at one table from eight, nine countries,

Bir masada oturan sekiz dokuz farklı ülkeden kadınlar

all chatting to each other, not understanding a word,

birbirleriyle konuşuyor ancak söylediklerinden tek kelime bile anlamıyorlardı,

because they're all speaking a different language.

çünkü hepsi farklı diller konuşuyorlardı.

But their body language is great.

Ama beden dilleri mükemmeldi.

They're speaking to each other

Birbirleriyle anlaşabiliyor ve bu sayede

and actually becoming solar engineers.

güneş enerjisi mühendisi haline geliyorlardı.

I went to Sierra Leone,

Sierra Leone'ye gittiğimde

and there was this minister driving down in the dead of night --

gecenin köründe köye gelen

comes across this village.

bir bakan olduğunu duydum.

Comes back, goes into the village, says, "Well what's the story?"

Köye girdiğinde "Nasıl oldu u iş?" demiş.

They said, "These two grandmothers ... "

Onlar da "Bu iki büyükanne..." diye anlatmaya başlamışlar.

"Grandmothers?" The minister couldn't believe what was happening.

"Büyükanne mi?" Bakan olanlara inanamamış.

"Where did they go?" "Went to India and back."

"Nereye gittiler?" "Hindistan'a gittiler ve geri döndüler."

Went straight to the president.

Doğruca başbakana gidip

He said, "Do you know there's a solar-electrified village in Sierra Leone?"

"Sierra Leone'de güneş enerjisiyle elektrik üreten bir köy olduğunu biliyor muydun?" demiş.

He said, "No." Half the cabinet went to see the grandmothers the next day.

Başkan "Hayır" demiş ve kabinenin yarısı ertesi gün bu büyükanneleri görmeye gitmiş.

"What's the story."

"Nasıl oldu bu iş?"

So he summoned me and said, "Can you train me 150 grandmothers?"

Daha sonra beni davet edip "Bana 150 büyükanne eğitebilir misin?" dedi.

I said, "I can't, Mr. President.

"Hayır Başkan, yapamam" dedim.

But they will. The grandmothers will."

"Ama onlar yapabilirler, eğittiğim büyükanneler yapabilirler."

So he built me the first Barefoot training center in Sierra Leone.

Başkan Sierra Leon'daki ilk Yalınayak eğitim merkezini kurdu.

And 150 grandmothers have been trained in Sierra Leone.

Burada 150 büyükanne eğitim aldı.

Gambia:

Gambiya:

we went to select a grandmother in Gambia.

Gambiya'ya bir büyükanne seçmeye gittik.

Went to this village.

Köye vardığımda hangi büyükanneyi

I knew which woman I would like to take.

seçmem gerektiğini biliyordum.

The community got together and said, "Take these two women."

Halk bana birilerini göstererek "Bu iki kadını al" dedi.

I said, "No, I want to take this woman."

Ben "Hayır" dedim. "Şu kadını almak istiyorum."

They said, "Why? She doesn't know the language. You don't know her."

"Neden?" dediler. O dil bilmiyor ve onu tanımıyorsun.

I said, "I like the body language. I like the way she speaks."

Onlara "Beden dilini sevdim, konuşma tarzını beğendim" dedim.

"Difficult husband; not possible."

"Kocası aksi biridir, göndermesi zor" dediler.

Called the husband, the husband came,

Kocasını çağırdım, geldi,

swaggering, politician, mobile in his hand. "Not possible."

kasıntı, politik, eli kolu oynayan biriydi. "Mümkün değil" dedi.

"Why not?" "The woman, look how beautiful she is."

"Neden?" "Ne kadar güzel olduğuna bak, olmaz"

I said, "Yeah, she is very beautiful."

"Evet, gerçekten çok güzel" dedim.

"What happens if she runs off with an Indian man?"

"Ya Hindisyanlı bir adamla kaçarsa?"

That was his biggest fear.

En büyük kokusu buydu.

I said, "She'll be happy. She'll ring you up on the mobile."

Ona "Mutlu olacak ve seni telefonla arayacak" dedim.

She went like a grandmother

Bir büyükanne olarak gitti ama

and came back like a tiger.

bir kaplan gibi geri döndü.

She walked out of the plane

Uçaktan indi ve

and spoke to the whole press as if she was a veteran.

deneyimli biriymişcesine basınla konuştu.

She handled the national press,

Ulusal basını etkiledi

and she was a star.

ve bir yıldız oldu.

And when I went back six months later, I said, "Where's your husband?"

Altı ay sonra geri döndüğümde "Kocan nerede?" dedim.

"Oh, somewhere. It doesn't matter."

"Bilmem, bir yerlerdedir. Hiç önemli değil" dedi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Success story.

Başarı öyküsü.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

I'll just wind up by saying

Şunu söyleyerek bitirmek istiyorum:

that I think you don't have to look for solutions outside.

Çözümleri dışınızda aramayın,

Look for solutions within.

içinizde arayın.

And listen to people. They have the solutions in front of you.

Ve daha önce bu sorunları çözmüş insanları dinleyin.

They're all over the world.

Onlar dünyanın her yerindeler.

Don't even worry.

Üzülmeyin.

Don't listen to the World Bank, listen to the people on the ground.

Dünya Bankası'nı değil sahadaki insanları dinleyin.

They have all the solutions in the world.

Dünyadaki tüm çözümler onların ellerinde.

I'll end with a quotation by Mahatma Gandhi.

Mahatma Gandhi'nin bir sözüyle bitiriyorum:

"First they ignore you,

"Önce sizi umursamazlar,

then they laugh at you,

sonra size gülerler,

then they fight you,

sonra savaş açarlar,

and then you win."

sonra siz kazanırsınız."

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)