A kinder, gentler philosophy of success | Alain de Botton

Tłumaczenie: Karina Wieczorek Korekta: Maya Brent

For me they normally happen, these career crises,

Kryzysy związane z karierą przeżywam najczęściej

often, actually, on a Sunday evening,

w niedzielne wieczory

just as the sun is starting to set,

gdy słońce zaczyna zachodzić

and the gap between my hopes for myself and the reality of my life

a przepaść między nadziejami, które w sobie pokładam

a rzeczywistością ukazuje się w bolesnej okazałości

starts to diverge so painfully

that I normally end up weeping into a pillow.

i kończy się to szlochaniem w poduszkę.

I'm mentioning all this --

Mówię o tym

I'm mentioning all this because I think this is not merely a personal problem;

gdyż uważam że nie jest to tylko mój problem

you may think I'm wrong in this,

Możecie myśleć, że się mylę

but I think we live in an age when our lives are regularly punctuated

Ale uważem, że żyjemy w czasach, w których regularnie

każdy przeżywa kryzysy związane z karierą,

by career crises, by moments when what we thought we knew --

chwile, gdy wszystko co wiedzieliśmy

about our lives, about our careers --

o swoim życiu, karierze

comes into contact with a threatening sort of reality.

jest konfrontowane z zagrażającą rzeczywistością.

It's perhaps easier now than ever before to make a good living.

Dziś pewnie łatwiej niż kiedykolwiek wcześniej zarobić na wygodne życie.

It's perhaps harder than ever before

Za to trudniej niż kiedykolwiek

to stay calm, to be free of career anxiety.

zachować spokój, być wolnym od lęku związanego z karierą.

I want to look now, if I may, at some of the reasons

Chciałbym się przyjrzeć, jeśli mogę

kilku powodom dlaczego

why we might be feeling anxiety about our careers.

czujemy lęk związany z karierą.

Why we might be victims of these career crises,

Dlaczego stajemy się ofiarami kryzysów związanych z karierą

as we're weeping softly into our pillows.

gdy płaczemy cicho w poduszkę

One of the reasons why we might be suffering

Jednym z powodów dlaczego cierpimy

is that we are surrounded by snobs.

jest fakt, że jesteśmy otaczeni przez snoby.

In a way, I've got some bad news,

I w pewnym sensie mam złe wieści

particularly to anybody who's come to Oxford from abroad.

szczególnie dla tych, którzy przyjechali do Oxfordu z zagranicy.

There's a real problem with snobbery,

Snobizm to poważny problem.

because sometimes people from outside the U.K.

Czasami ludziom spoza Anglii wydaje się

imagine that snobbery is a distinctively U.K. phenomenon,

ze snobizm to zjawisko wyłącznie angielskie

fixated on country houses and titles.

związane z posiadłościami wiejskimi i tytułami.

The bad news is that's not true.

Niestety to nieprawda.

Snobbery is a global phenomenon; we are a global organization,

Snobizm to zjawisko globalne.

this is a global phenomenon.

Jesteśmy organizacją globalną. To jest zjawisko globalne.

What is a snob?

Snobizm faktycznie istnieje. Co to takiego snob?

A snob is anybody who takes a small part of you,

Snob to każdy człowiek, który na podstawie jednej małej cechy

and uses that to come to a complete vision of who you are.

tworzy kompletną wizję drugiego człowieka.

That is snobbery.

Oto snobizm.

The dominant kind of snobbery that exists nowadays is job snobbery.

A dominujący rodzaj snobizmu

w dzisiejszych czasach dotyczy pracy.

You encounter it within minutes at a party, when you get asked

Doświadcza się go już po kilku minutach każdego przyjęcia

kiedy słyszymy słynne, nieśmiertelne pytanie

that famous iconic question of the early 21st century,

XXI wieku: "czym się zajmujesz?"

"What do you do?"

According to how you answer that question,

I w zależności od odpowiedzi

people are either incredibly delighted to see you,

ludzie są albo zachwyceni, że cię poznali

or look at their watch and make their excuses.

albo spoglądają na zegarek i szukają wymówki, żeby zmienić towarzystwo.

(Laughter)

(śmiech)

Now, the opposite of a snob is your mother.

A przeciwieństwem snoba jest matka.

(Laughter)

(śmiech)

Not necessarily your mother, or indeed mine,

Niekoniecznie wasze, a przede wszystkim nie moja.

but, as it were, the ideal mother,

Ale idealna matka.

somebody who doesn't care about your achievements.

Ktoś, dla kogo nasze osiągnięcia nie mają znaczenia.

Unfortunately, most people are not our mothers.

Niestety, większość ludzi to nie nasze matki.

Most people make a strict correlation between how much time,

Większość ludzi poświęca proporcjonalnie dużo czasu

and if you like, love --

czy, jeśli wolicie-miłości, ale nie romantycznej

not romantic love, though that may be something --

bliżej jest to takiej

but love in general, respect -- they are willing to accord us,

ogólnie pojętej miłości i szacunku

dokładnie proporcjonalnie

that will be strictly defined by our position in the social hierarchy.

do zajmowanej pozycji społecznej.

And that's a lot of the reason why we care so much about our careers

I głównie dlatego tak bardzo martwimy się o nasze kariery.

and indeed start caring so much about material goods.

I zaczyna nam tak bardzo zależeć na rzeczach materialnych.

You know, we're often told that we live in very materialistic times,

Wiecie, często się mówi, że żyjemy w materialistycznych czasach,

that we're all greedy people.

że wszyscy jesteśmy chciwi.

I don't think we are particularly materialistic.

Nie uważam żebyśmy byli szczególnie materialistyczni.

I think we live in a society which has simply pegged certain emotional rewards

Myślę, że żyjemy w społeczeństwie

które przypisało określone korzyści emocjonalne

to the acquisition of material goods.

zdobywaniu dóbr materialnych.

It's not the material goods we want; it's the rewards we want.

A my nie chcemy rzeczy. My chcemy korzyści emocjonalnych.

It's a new way of looking at luxury goods.

I to jest nowy sposób patrzenia na dobra luksusowe.

The next time you see somebody driving a Ferrari, don't think,

Następnym razem gdy zobaczycie kogoś w Ferrari

nie myślcie : "ten człowiek jest chciwy".

"This is somebody who's greedy."

Think, "This is somebody who is incredibly vulnerable and in need of love."

Pomyślcie: "to bardzo delikatny człowiek, który potrzebuje miłości".

Innymi słowy -- (śmiech)

(Laughter)

Feel sympathy, rather than contempt.

należy mu współczuć, a nie pogardzać.

There are other reasons --

Są też inne powody

(Laughter)

(śmiech)

There are other reasons why it's perhaps harder now to feel calm than ever before.

Są inne powody dlaczego dziś trudniej niż kiedykolwiek

zachować spokój.

One of these, and it's paradoxical,

Między innymi - i jest to paradoks ponieważ wiąże się z czymś raczej miłym

because it's linked to something that's rather nice,

jest nadzieja, jaką wszyscy pokładamy w naszych karierach.

is the hope we all have for our careers.

Never before have expectations been so high

Nigdy wcześniej nie mieliśmy tak wysokich oczekiwań

about what human beings can achieve with their lifespan.

wobec tego co człowiek może osiągnąć wciągu swojego życia.

We're told, from many sources, that anyone can achieve anything.

Z wielu stron słyszymy, że każdy może osiągnąć wszystko.

We've done away with the caste system,

Poradziliśmy sobie z systemem kastowym.

we are now in a system where anyone can rise to any position they please.

Dziś żyjemy w świecie, w którym każdy może wspiąć się

na jakąkolwiek pozycję.

And it's a beautiful idea.

I to jest piękna idea.

Along with that is a kind of spirit of equality;

Za którą idzie duch równości. Wszyscy w zasadzie jesteśmy równi.

we're all basically equal.

There are no strictly defined hierarchies.

Nie ma ściśle określonych

hierarchii.

There is one really big problem with this,

Istnieje tylko jeden, spory problem.

and that problem is envy.

I tym problemem jest zawiść.

Envy, it's a real taboo to mention envy,

Zawiść, a jest to prawdziwe tabu

but if there's one dominant emotion in modern society, that is envy.

ale jeśli istnieje jedna wszechobecna emocja w dzisiejszym społeczeństwie jest nią zawiść

And it's linked to the spirit of equality.

I jest powiązana z duchem równości, Pozwólcie, że wyjaśnię.

Let me explain.

I think it would be very unusual for anyone here, or anyone watching,

Myślę, że dziwne byłoby gdyby ktokolwiek z was

to be envious of the Queen of England.

zazdrościł Królowej Angielskiej.

Even though she is much richer than any of you are,

Mimo tego, że jest bogatsza od każdego z was.

and she's got a very large house,

I ma bardzo duży dom.

the reason why we don't envy her is because she's too weird.

Nie zazdrościmy jej jednak dlatego, że jest zbyt dziwna.

(Laughter)

She's simply too strange.

Jest po prostu dziwaczna.

We can't relate to her, she speaks in a funny way,

Nie mamy z nią związku. Mówi w dziwny sposób.

she comes from an odd place.

Pochodzi z dziwnego miejsca.

So we can't relate to her,

Więc nie potrafimy się do niej odnieść. A gdy nie możesz się do kogoś odnieść, nie możesz mu zazdrościć.

and when you can't relate to somebody, you don't envy them.

The closer two people are -- in age, in background,

Im bliżej ktoś jest pod względem wieku, pochodzenia,

in the process of identification -- the more there's a danger of envy,

w procesie identyfikacji, tym większe ryzyko zawiści.

which is incidentally why none of you should ever go to a school reunion,

I dlatego należy unikać zjazdów absolwentów.

Ponieważ nie ma silniejszego punktu odniesienia

because there is no stronger reference point than people one was at school with.

niż ludzie, z którymi chodziło się do szkoły.

The problem of modern society is it turns the whole world into a school.

Problemem nowoczesnego społeczeństwa jest to, że cały świat

Everybody's wearing jeans, everybody's the same.

zmienił się w szkołę. Wszyscy noszą dżinsy, wszyscy są tacy sami.

And yet, they're not.

A jednak nie są.

So there's a spirit of equality combined with deep inequality,

Więc duchowi równości towarzyszą poważne nierówności.

which can make for a very stressful situation.

Co powoduje - może powodować bardzo stresującą sytuację.

It's probably as unlikely that you would nowadays

W dzisiejszych czasach jest pewnie równie nieprawdopodobne

become as rich and famous as Bill Gates,

że ktoś stanie się tak bogaty i sławny jak Bill Gates,

as it was unlikely in the 17th century

jak było nieprawdopodobne w XVII wieku

that you would accede to the ranks of the French aristocracy.

awansowanie do francuskiej arystokracji.

But the point is, it doesn't feel that way.

Ale sęk w tym, że tego się nie czuje.

It's made to feel, by magazines and other media outlets,

Wydaje się, przez magazyny i inne media,

that if you've got energy, a few bright ideas about technology, a garage --

że jeśli masz energię, kilka błyskotliwych technologicznych pomysłów,

i garaż, ty też możesz zapoczątkować jakąś poważną sprawę.

you, too, could start a major thing.

(Laughter)

(śmiech)

The consequences of this problem make themselves felt in bookshops.

A konsekwencje tego problemu można zobaczyć w księgarniach.

When you go to a large bookshop and look at the self-help sections,

Gdy będąc w dużej księgarni zajrzycie do sekcji z poradnikami

as I sometimes do --

jak sam czasami robię

if you analyze self-help books produced in the world today,

to jeśli przyjrzeć się dzisiejszym poradnikom

to można wyróżnić dwa rodzaje.

there are basically two kinds.

The first kind tells you, "You can do it! You can make it! Anything's possible!"

Pierwszy mówi: "Uda ci się! Potrafisz! Wszystko jest możliwe!"

A drugi rodzaj mówi jak sobie poradzić

The other kind tells you how to cope with what we politely call "low self-esteem,"

z tym, co ładnie nazywamy "niską samooceną",

or impolitely call, "feeling very bad about yourself."

czy mniej ładnie "nielubieniem samego siebie".

There's a real correlation

Istnieje rzeczywista korelacja

between a society that tells people that they can do anything,

pomiędzy społeczeństwem, które mówi ludziom, że mogą osiągnąć wszystko

and the existence of low self-esteem.

a występowaniem niskiej samooceny.

So that's another way in which something quite positive can have a nasty kickback.

I to jest kolejny sposób w jaki coś całkiem pozytywnego

może się odbić w przykry sposób.

There is another reason why we might be feeling more anxious --

Jest jeszcze jeden powód dla którego czujemy lęk

about our careers, about our status in the world today, than ever before.

dotyczący naszych karier, statusu, bardziej niż w przeszłości.

And it's, again, linked to something nice.

I to też jest połączone z czymś miłym.

And that nice thing is called meritocracy.

A ta miła rzecz nazywa się merytokracją.

Everybody, all politicians on Left and Right,

Wszyscy, każdy polityk lewicy i prawicy

agree that meritocracy is a great thing,

twierdzi, że merytokracja jest świetna

and we should all be trying to make our societies really, really meritocratic.

i że powinniśmy dążyć do tego, aby nasze społeczeństwa były naprawdę merytokratyczne.

In other words -- what is a meritocratic society?

Innymi słowy, czym jest społeczeństwo merytokratyczne?

A meritocratic society is one in which, if you've got talent and energy and skill,

To takie społeczeństwo, w którym

gdy ma się talent, energię i umiejętności

you will get to the top, nothing should hold you back.

dojdzie się na szczyt. Nic nie powinno przeszkodzić.

It's a beautiful idea.

To jest piękna idea. Problem w tym

The problem is, if you really believe in a society

że jeśli naprawdę wierzy się w społeczeństwo

where those who merit to get to the top, get to the top,

w którym ludzie, którzy zasługują być na szczycie tam trafiają

you'll also, by implication, and in a far more nasty way,

wierzy się też, przez implikację

believe in a society where those who deserve to get to the bottom

w społeczeństwo, w którym ci, którzy zasługują trafić na dno

also get to the bottom and stay there.

trafiają na dno i tam pozostają.

In other words, your position in life comes to seem not accidental,

Innymi słowy, czyjaś pozycja życiowa nie wydaje się przypadkowa

but merited and deserved.

lecz zasłużona.

And that makes failure seem much more crushing.

I przez to porażka wydaje się jeszcze gorsza.

You know, in the Middle Ages, in England,

W średniowiecznej Anglii

when you met a very poor person,

gdy spotykano bardzo biedną osobę

that person would be described as an "unfortunate" --

mówiło się o niej, że jest "nieszczęśliwa".

literally, somebody who had not been blessed by fortune, an unfortunate.

Dosłownie, ktoś kto nie jest błogosławiony przez los, nieszczęśliwy

Nowadays, particularly in the United States,

Dziś, szczególnie w Stanach

if you meet someone at the bottom of society,

gdy spotyka się kogoś z nizin społecznych

they may unkindly be described as a "loser."

mówi się o nim "przegrany".

There's a real difference between an unfortunate and a loser,

Jest zasadnicza różnica pomiędzy nieszczęśnikiem a przegranym.

and that shows 400 years of evolution in society

I tu widać 400 lat ewolucji społecznej

and our belief in who is responsible for our lives.

i naszych poglądów na to kto jest odpowiedzialny za nasze życia

It's no longer the gods, it's us. We're in the driving seat.

Już nie bogowie, tylko my sami. My siedzimy za kierownicą.

That's exhilarating if you're doing well,

I to jest fantastyczne gdy idzie dobrze

and very crushing if you're not.

i przybijające gdy idzie źle.

It leads, in the worst cases --

To prowadzi, w najgorszym przypadku w analizie socjologicznej

in the analysis of a sociologist like Emil Durkheim --

jak u Emila Durkheima, do zwiększonej liczby samobójstw.

it leads to increased rates of suicide.

There are more suicides in developed, individualistic countries

W rozwiniętych krajach indywidualistycznych jest więcej samobójstw

than in any other part of the world.

niż w jakiejkolwiek innej części świata.

And some of the reason for that

I jednym z powodów jest fakt, że ludzie biorą wszystko co się im przydarza

is that people take what happens to them extremely personally --

bardzo personalnie.

they own their success, but they also own their failure.

Czują się autorami swojego sukcesu, ale też porażki.

Is there any relief from some of these pressures

Czy jest sposób zmniejszenia

that I've been outlining?

presji które opisałem?

I think there is.

Myślę, że jest. Chciałbym przyjrzeć się kilku.

I just want to turn to a few of them.

Let's take meritocracy.

Weźmy taką merytokrację.

This idea that everybody deserves to get where they get to,

Myśl, że każdy zasługuje na to, co dostaje.

I think it's a crazy idea, completely crazy.

Myślę, że to jest szalona idea, zupełnie szalona.

I will support any politician of Left and Right,

Poprę każdego polityka, z lewicy czy z prawicy

with any halfway-decent meritocratic idea;

który będzie miał w miarę sensowny pomysł na merytokrację.

I am a meritocrat in that sense.

Sam jestem merytokratą.

But I think it's insane to believe

Ale myślę, że szaleństwem jest wierzyć, że kiedykolwiek

that we will ever make a society that is genuinely meritocratic;

stworzymy społeczeństwo prawdziwie merytokratyczne. To marzenie nieosiągalne.

it's an impossible dream.

The idea that we will make a society where literally everybody is graded,

Myśl, że stworzymy społeczeństwo

w którym dosłownie każdy jest oceniany

the good at the top, bad at the bottom,

dobrzy są na górze a źli na dole,

exactly done as it should be, is impossible.

i że uda się to zrobić sprawiedliwie, to jest niemożliwe.

There are simply too many random factors:

Po prostu w grę wchodzi zbyt wiele przypadkowych czynników.

accidents, accidents of birth,

Wypadki, przypadek narodzin,

accidents of things dropping on people's heads, illnesses, etc.

przypadek, że coś komuś spadnie na głowę, zachoruje, itp.

We will never get to grade them,

Nigdy nie uda nam się ich ocenić.

never get to grade people as they should.

Nigdy nie uda się ocenić ludzi sprawiedliwie.

I'm drawn to a lovely quote by St. Augustine in "The City of God,"

Lubię ten piękny cytat z "O Państwie Bożym" św. Augustyna

where he says, "It's a sin to judge any man by his post."

gdzie mówi, że grzechem jest oceniać człowieka po stanowisku.

In modern English that would mean

W dzisiejszych czach to by znaczyło

it's a sin to come to any view of who you should talk to,

że grzechem jest decydować o tym z kim się chce rozmawiać

na podstawie wizytówki.

dependent on their business card.

It's not the post that should count.

Zajmowane stanowisko nie powinno mieć znaczenia.

According to St. Augustine, only God can really put everybody in their place;

I według św Augustyna

tylko Bóg może ocenić gdzie jest czyje miejsce.

he's going to do that on the Day of Judgment,

I zrobi to w dniu sądu ostatecznego

with angels and trumpets, and the skies will open.

z aniołami i fanfarami i niebo się otworzy.

Insane idea, if you're a secularist person, like me.

Szalony pomysł dla każdego, kto, jak ja, jest sekularystą.

But something very valuable in that idea, nevertheless.

Ale jest w nim coś wartościowego.

Innymi słowy, powstrzymaj się, gdy zaczynasz osądzać ludzi.

In other words, hold your horses when you're coming to judge people.

You don't necessarily know what someone's true value is.

Niekoniecznie wiesz jaka jest czyjaś faktyczna wartość.

That is an unknown part of them,

To jest niepoznana część osoby.

and we shouldn't behave as though it is known.

I nie powinniśmy się zachowywać jakby było inaczej.

There is another source of solace and comfort for all this.

Istnieje inne źródło pocieszenia.

When we think about failing in life, when we think about failure,

Gdy myślimy o porażkach życiowych

one of the reasons why we fear failing

jednym z powodów dla których boimy się porażki

is not just a loss of income, a loss of status.

nie jest strata dochodów czy statusu.

What we fear is the judgment and ridicule of others.

Boimy się oceny i wyśmiania przez innych ludzi. I to jest możliwe.

And it exists.

The number one organ of ridicule, nowadays, is the newspaper.

Naczelnym organem prześmiewczym

są dziś gazety.

If you open the newspaper any day of the week,

I gdy otworzymy gazetę któregokolwiek dnia tygodnia

it's full of people who've messed up their lives.

jest ona pełna ludzi, którzy namieszali w życiu.

They've slept with the wrong person, taken the wrong substance,

Przespali się z niewłaściwą osobą. Wzięli niewłaściwą substancję.

passed the wrong piece of legislation --

Przyjęli niewłaściwą ustawę. Nie ma znaczenia.

whatever it is, and then are fit for ridicule.

I stają się obiektem drwin.

In other words, they have failed. And they are described as "losers."

Innymi słowy, odnieśli porażkę. I mówi się o nich "nieudacznicy".

Now, is there any alternative to this?

Czy może być inaczej?

I think the Western tradition shows us one glorious alternative, which is tragedy.

Myślę, że kultura zachodnia ma jedną, cudowną alternatywę.

Jest nią tragedia.

Tragic art, as it developed in the theaters of ancient Greece,

Sztuka tragiczna, która wykształciła się w teatrach starożytnej Grecji

in the fifth century B.C., was essentially an art form

w V p.n.e była formą poświęconą

devoted to tracing how people fail,

śledzeniu jak ludzie popełniają porażki.

and also according them a level of sympathy,

I wiązał się z nią pewien poziom współczucia.

which ordinary life would not necessarily accord them.

Który w zwykłym życiu niekoniecznie by ich spotkał.

A few years ago, I was thinking about this,

Pamiętam, że myślałem o tym kilka lat temu.

and I went to "The Sunday Sport,"

Poszedłem do redakcji "The Sunday Sport"

a tabloid newspaper I don't recommend you start reading

tabloidu, którego wam nie polecam

if you're not familiar with it already.

jeśli go nie znacie.

(Laughter)

Poszedłem z nimi porozmawiać

And I went to talk to them

about certain of the great tragedies of Western art.

o kilku wielkich tragediach sztuki zachodniej.

I wanted to see how they would seize the bare bones of certain stories,

I chciałem zobaczyć jak uchwycą szkielet

określonych historii, jeśli trafiłyby do nich jako wydarzenia

if they came in as a news item at the news desk on a Saturday afternoon.

z ostatniej chwili w sobotnie popołudnie.

I mentioned Othello; they'd not heard of it but were fascinated.

Więc opowiedziałem im historię Otella. Nie znali jej, ale byli zafascynowani.

(Laughter)

(śmiech)

I asked them to write a headline for the story.

I poprosiłem o napisanie tytułu do historii Otella.

They came up with "Love-Crazed Immigrant Kills Senator's Daughter."

"Oszalały z miłości imigrant morduje córkę senatora",

Splashed across the headline.

na pierwszej stronie.

I gave them the plotline of Madame Bovary.

Opowiedziałem im historię Madame Bovary.

Again, a book they were enchanted to discover.

I znów, słuchali jak zaczarowani.

And they wrote "Shopaholic Adulteress Swallows Arsenic After Credit Fraud."

Tytuł redakcji "Zakupoholiczka - cudzołożnica połyka arszenik popełniwszy oszustwo podatkowe"

(Laughter)

(śmiech)

And then my favorite --

I mój faworyt.

they really do have a kind of genius of their own, these guys --

Oni są na swój sposób naprawdę genialni

my favorite is Sophocles' Oedipus the King:

Mój ulubiony to "Król Edyp" Sofoklesa

"Sex With Mum Was Blinding."

"Oślepiający seks z matką".

(Laughter)

(śmiech)

(Applause)

(oklaski)

In a way, if you like, at one end of the spectrum of sympathy,

W pewnym sensie, na jednym końcu kontinuum współczucia

you've got the tabloid newspaper.

znajduje się plotkarska gazeta.

At the other end of the spectrum, you've got tragedy and tragic art.

A na drugim końcu kontinuum jest tragedia i sztuka tragiczna.

And I suppose I'm arguing that we should learn a little bit

I chyba chciałbym postulować abyśmy dowiedzieli się trochę

about what's happening in tragic art.

o tym co się dzieje w sztuce tragicznej.

It would be insane to call Hamlet a loser.

Nazwać Hamleta nieudacznikiem byłoby szaleństwem.

He is not a loser, though he has lost.

On nie jest nieudacznikiem, choć przegrał.

And I think that is the message of tragedy to us,

Myślę, że to jest główny przekaz tragedii

and why it's so very, very important, I think.

i powód dlaczego jest taka ważna.

The other thing about modern society and why it causes this anxiety,

Inną cechą współczesnego społeczeństwa

które powoduje lęk

is that we have nothing at its center that is non-human.

jest fakt, że w jego centrum nie znajduje się nic ponad ludzkiego.

We are the first society to be living in a world

Jesteśmy pierwszym społeczeństwem żyjącym na swiecie

where we don't worship anything other than ourselves.

które nie czci czegokolwiek poza nami samymi.

We think very highly of ourselves, and so we should;

Myślimy o sobie bardzo dobrze. I tak powinno być.

we've put people on the Moon, done all sorts of extraordinary things.

Wysłaliśmy ludzi na księżyc. Dokonaliśmy wielu niesamowitych rzeczy.

Więc mamy tendencje do uwielbienia samych siebie.

And so we tend to worship ourselves. Our heroes are human heroes.

Nasi bohaterowie są ludźmi.

That's a very new situation.

To jest zupełnie nowa sytuacja.

Most other societies have had, right at their center,

Większość kultur stawiało w centrum

the worship of something transcendent: a god, a spirit, a natural force,

uwielbienie dla czegoś transcendentnego. Dla boga

ducha, sił natury, wszechświata.

the universe, whatever it is -- something else that is being worshiped.

Obojętnie co, czczono coś innego.

We've slightly lost the habit of doing that,

Utraciliśmy po części ten nawyk.

which is, I think, why we're particularly drawn to nature.

Co jest moim zdaniem powodem dlaczego tak nas ciągnie do przyrody.

Nie ze względu na zdrowie, choć często tak to się tłumaczy

Not for the sake of our health, though it's often presented that way,

Ale dlatego, że jest to ucieczka z ludzkiego mrowiska.

but because it's an escape from the human anthill.

It's an escape from our own competition,

Jest to ucieczka od rywalizacji

and our own dramas.

i dramatów.

And that's why we enjoy looking at glaciers and oceans,

I dlatego tak bardzo lubimy patrzeć na lodowce i oceany

and contemplating the Earth from outside its perimeters, etc.

i rozmyślać o Ziemi, jej parametrach itp.

We like to feel in contact with something that is non-human,

Lubimy być w kontakcie z czymś poza ludzkim.

and that is so deeply important to us.

I to jest tak bardzo dla nas ważne.

What I think I've been talking about really is success and failure.

Myślę, że mówiłem tak naprawdę o sukcesie i porażce,

And one of the interesting things about success

I jedną z interesujących rzeczy w sukcesie

is that we think we know what it means.

jest to, że wydaje nam się, że wiemy co oznacza.

If I said that there's somebody behind the screen who's very successful,

Gdybym powiedział, że za ekranem znajduje się człowiek

który odniósł niesamowity sukces, natychmiast pomyślicie o pewnych rzeczach.

certain ideas would immediately come to mind.

You'd think that person might have made a lot of money,

Pomyślicie, że ta osoba zarobiła dużo pieniędzy

osiągnęła renomę w jakiejś dziedzinie.

achieved renown in some field.

My own theory of success --

Moja własna teoria sukcesu, a jestem osobą

I'm somebody who's very interested in success,

niezmiernie zainteresowaną tym zagadnieniem. Naprawdę chciałbym odnieść sukces.

I really want to be successful,

always thinking, how can I be more successful?

I zawsze myślę "Co mogę zrobić, żeby odnieść większy sukces?"

But as I get older, I'm also very nuanced about what that word "success" might mean.

Ale z wiekiem jestem coraz bardziej wyczulony

na to co oznacza słowo "sukces".

Here's an insight that I've had about success:

Oto moje przemyślenia na temat sukcesu.

Nie można mieć sukcesów we wszystkim.

You can't be successful at everything.

We hear a lot of talk about work-life balance.

Dużo się mówi o godzeniu pracy i życia prywatnego.

Nonsense.

Bzdura. Nie można mieć wszystkiego. Nie da się.

You can't have it all. You can't.

So any vision of success has to admit what it's losing out on,

Więc każda wizja sukcesu

musi przyznać się do tego co traci

where the element of loss is.

gdzie jest ten element straty.

And I think any wise life will accept,

I myślę, że każdy mądry człowiek

as I say, that there is going to be an element where we're not succeeding.

zaakceptuje, że jest jakaś dziedzina, w której nie odnosi sukcesu.

And the thing about a successful life is that a lot of the time,

A problem z sukcesem jest taki

że najczęściej to, co myślimy

our ideas of what it would mean to live successfully are not our own.

o życiu pełnym sukcesów, to nie są nasze pomysły.

They're sucked in from other people;

Tylko wzięte od innych ludzi.

chiefly, if you're a man, your father, and if you're a woman, your mother.

Mężczyźni biorą głównie od ojców.

A kobiety od matek.

Psychoanalysis has been drumming home this message for about 80 years.

Psychoanalitycy trąbią o tym od 80 lat.

No one's quite listening hard enough, but I very much believe it's true.

Ale nikt nie słucha. Ja jednak wierzę, że to prawda.

And we also suck in messages from everything from the television,

Słuchamy również co nam mówią

telewizja, reklamy

to advertising, to marketing, etc.

marketing itp.

These are hugely powerful forces

To są potężne siły

that define what we want and how we view ourselves.

które określają nasze pragnienia i to jak się postrzegamy.

When we're told that banking is a very respectable profession,

Gdy mówi się nam, że praca w banku jest bardzo szanowana

a lot of us want to go into banking.

wielu z nas chce pracować w bankowości.

When banking is no longer so respectable, we lose interest in banking.

Gdy bankowość przestaje być szanowana, tracimy zainteresowanie.

We are highly open to suggestion.

Jesteśmy bardzo otwarci na sugestie.

So what I want to argue for is not that we should give up

Więc uważam, że nie powinniśmy pozbywać się

on our ideas of success,

naszych wyobrażeń o sukcesie

but we should make sure that they are our own.

Ale powinniśmy się upewnić, że na pewno są nasze.

We should focus in on our ideas,

Powinniśmy skupić się na naszych pomysłach

and make sure that we own them;

I mieć pewność, że są nasze

that we are truly the authors of our own ambitions.

że naprawdę jesteśmy autorami naszych ambicji.

Because it's bad enough not getting what you want,

Bo wystarczająco bolesne jest nie dostać czego się pragnie.

Ale jeszcze gorzej jest myśleć

but it's even worse to have an idea of what it is you want,

że czegoś się pragnie, a na końcu zorientować się

and find out, at the end of the journey,

that it isn't, in fact, what you wanted all along.

że tak naprawdę nie o to chodziło.

So, I'm going to end it there.

Więc na tym zakończę.

But what I really want to stress is: by all means, success, yes.

Ale co naprawdę chciałbym podkreślić

oczywiście, sukces, jak najbardziej.

But let's accept the strangeness of some of our ideas.

Ale zaakceptujmy, że niektóre nasze pomysły mogą być dziwne.

Let's probe away at our notions of success.

Przyjrzyjmy się naszym przekonaniom dotyczącym sukcesu.

Let's make sure our ideas of success are truly our own.

Upewnijmy się, że naprawdę chcemy tego, do czego dążymy.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(oklaski)

Chris Anderson: That was fascinating.

Chris Anderson: To było fascynujące. Jak można pogodzić

But how do you reconcile this idea

to, że ktoś może być

of it being bad to think of someone as a "loser,"

że to źle myśleć o kimś jako o przegranym

with the idea that a lot of people like, of seizing control of your life,

z tym, że wielu ludzi chciałoby kontrolować nasze życie.

and that a society that encourages that,

I że społeczeństwo zachęca nas

perhaps has to have some winners and losers?

a może nawet musi mieć zwycięzców i przegranych.

Alain De Botton: Yes, I think it's merely the randomness

Alain de Botton: Faktycznie.Chciałem pokazać przypadkowość

of the winning and losing process that I want to stress,

wygranej i przegranej.

because the emphasis nowadays is so much on the justice of everything,

Gdyż obecnie jest tak duży nacisk

na sprawiedliwość.

and politicians always talk about justice.

I politycy wciąż mówią o sprawiedliwości.

Now I'm a firm believer in justice, I just think that it's impossible.

Ja oczywiście wierzę w sprawiedliwość. Myślę tylko, że jest niemożliwa.

So we should do everything we can to pursue it,

Więc powinniśmy robić wszystko co w naszej mocy

aby do niej dążyć.

but we should always remember that whoever is facing us,

Ale nie możemy zapominać

że ktokolwiek przed nami stoi, cokolwiek się wydarzyło w jego życiu

whatever has happened in their lives,

there will be a strong element of the haphazard.

będzie to w dużej mierze efekt przypadku.

That's what I'm trying to leave room for;

I temu właśnie chciałbym zapewnić odrobinę przestrzeni

otherwise, it can get quite claustrophobic.

bo inaczej robi się dość klaustrofobicznie.

CA: I mean, do you believe that you can combine

Chris Anderson: Czy myślisz, że można połączyć

your kind of kinder, gentler philosophy of work

twoją łagodną filozofię pracy

z przynoszącą zyski ekonomią?

with a successful economy?

Or do you think that you can't,

Czy może jest to niemożliwe?

but it doesn't matter that much that we're putting too much emphasis on that?

Ale to nie ma znaczenia, że kładziemy na to zbyt duży nacisk?

Alain de Botton: To jest koszmarny pomysł

AB: The nightmare thought

is that frightening people is the best way to get work out of them,

że straszenie ludzi to najlepszy sposób zagonienia ich do pracy.

and that somehow the crueler the environment,

I że im okrutniejsze otoczenie

the more people will rise to the challenge.

tym więcej ludzie z siebie dadzą.

You want to think, who would you like as your ideal dad?

Pomyśl, jaki byłby twój wymarzony ojciec?

And your ideal dad is somebody who is tough but gentle.

Idealny ojciec jest twardy, ale łagodny.

And it's a very hard line to make.

I to jest bardzo trudne do wyważenia.

We need fathers, as it were, the exemplary father figures in society,

Potrzebujemy ojców jako archetypów w społeczeństwie

avoiding the two extremes,

którzy są pomiędzy tymi dwiema skrajnościami.

which is the authoritarian disciplinarian on the one hand,

Pomiędzy typem autorytarnym i dyscyplinującym

and on the other, the lax, no-rules option.

a miękkim i bez zasad.

CA: Alain De Botton.

Chris Anderson: Alain de Botton.

AB: Thank you very much.

Alain de Botton: Dziękuję bardzo.

(Applause)

(oklaski)