Tania Luna: How a penny made me feel like a millionaire

Vertaald door: Desiree Kramer Nagekeken door: Els De Keyser

I'm five years old, and I am very proud.

Ik ben vijf jaar en heel trots.

My father has just built the best outhouse

Mijn vader bouwde net het allermooiste gemakhuisje

in our little village in Ukraine.

in ons kleine dorp in Oekraïne.

Inside, it's a smelly, gaping hole in the ground,

Vanbinnen is het een stinkend, gapend gat in de grond,

but outside, it's pearly white formica

maar de buitenkant is parelwit formica.

and it literally gleams in the sun.

Het glanst in de zon.

This makes me feel so proud, so important,

Ik voel zo me trots, zo belangrijk,

that I appoint myself the leader of my little group of friends

dat ik mezelf aanwijs als de leider van een groepje vriendinnen.

and I devise missions for us.

Ik bedenk opdrachten voor ons.

So we prowl from house to house

We sluipen van huis tot huis

looking for flies captured in spider webs

en bevrijden vliegen

uit spinnenwebben.

and we set them free.

Four years earlier, when I was one,

Vier jaar eerder, toen ik één was,

after the Chernobyl accident,

na de ramp van Tsjernobyl ,

the rain came down black,

viel er zwarte regen uit de lucht.

and my sister's hair fell out in clumps,

Mijn zusjes haar viel in plukken uit

and I spent nine months in the hospital.

en ik lag negen maanden in het ziekenhuis.

There were no visitors allowed,

Bezoek was niet toegestaan,

so my mother bribed a hospital worker.

dus kocht mijn moeder een medewerker om.

She acquired a nurse's uniform,

Ze maakte een verpleegstersuniform buit

and she snuck in every night to sit by my side.

en sloop iedere avond naar binnen om naast mijn bed te zitten.

Five years later, an unexpected silver lining.

Vijf jaar later, een onverwacht lichtpuntje.

Thanks to Chernobyl, we get asylum in the U.S.

Dankzij Tsjernobyl krijgen we asiel in de VS.

I am six years old, and I don't cry when we leave home

Ik ben zes en ik huil niet als we thuis verlaten

and we come to America,

en naar Amerika gaan.

because I expect it to be a place filled with rare

Want ik verwacht een plek met zeldzame

and wonderful things like bananas and chocolate

en prachtige dingen zoals bananen, chocola

and Bazooka bubble gum,

en Bazooka-kauwgum.

Bazooka bubble gum with the little cartoon wrappers inside,

Bazooka-kauwgum met een cartoonpapiertje erom,

Bazooka that we'd get once a year in Ukraine

Bazooka dat we één keer per jaar in Oekraïne kregen.

and we'd have to chew one piece for an entire week.

We kauwden een hele week op één stukje.

So the first day we get to New York,

Onze eerste dag in New York

my grandmother and I find a penny

vonden mijn oma en ik een cent

in the floor of the homeless shelter that my family's staying in.

op de vloer van de daklozenopvang waar mijn familie verbleef.

Only, we don't know that it's a homeless shelter.

We wisten niet dat het een daklozenopvang was.

We think that it's a hotel, a hotel with lots of rats.

We dachten dat het een hotel met veel ratten was.

So we find this penny kind of fossilized in the floor,

We vonden de cent bijna versteend op de grond.

and we think that a very wealthy man must have left it there

We dachten dat een rijke man hem achterliet.

because regular people don't just lose money.

Normale mensen verliezen geen geld.

And I hold this penny in the palm of my hand,

Ik houd de cent in mijn handpalm.

and it's sticky and rusty,

Hij kleeft en is verroest,

but it feels like I'm holding a fortune.

maar het voelt als een fortuin.

I decide that I'm going to get my very own piece

Ik besluit dat ik mijn eigen stukje

Bazooka-kauwgum ga kopen.

of Bazooka bubble gum.

And in that moment, I feel like a millionaire.

Op dat moment voel ik me een miljonair.

About a year later, I get to feel that way again

Ongeveer een jaar later voel ik me weer zo,

als we een zak knuffelbeesten bij de vuilnis vinden.

when we find a bag full of stuffed animals in the trash,

and suddenly I have more toys

Opeens heb ik meer speelgoed

than I've ever had in my whole life.

dan ooit tevoren.

And again, I get that feeling when we get a knock

Weer krijg ik dat gevoel als er op de deur wordt geklopt

on the door of our apartment in Brooklyn,

van ons appartement in Brooklyn.

and my sister and I find a deliveryman

Mijn zus en ik zien een bezorger

with a box of pizza that we didn't order.

met een pizza die we niet bestelden.

So we take the pizza, our very first pizza,

We eten de pizza, onze allereerste pizza.

and we devour slice after slice

We verorberen punt na punt

as the deliveryman stands there and stares at us from the doorway.

terwijl de bezorger in de deuropening staat en naar ons kijkt.

And he tells us to pay, but we don't speak English.

Hij vraagt onze betaling, maar we spreken geen Engels.

My mother comes out, and he asks her for money,

Mijn moeder komt, hij vraagt haar om geld

but she doesn't have enough.

maar ze heeft niet genoeg.

She walks 50 blocks to and from work every day

Ze loopt 50 blokken heen en terug van haar werk

just to avoid spending money on bus fare.

alleen om geld voor de bus uit te sparen.

Then our neighbor pops her head in,

Dan komt de buurvrouw kijken

and she turns red with rage when she realizes

en wordt rood van woede als ze beseft

that those immigrants from downstairs

dat die 'immigranten' van beneden

have somehow gotten their hands on her pizza.

aan haar pizza hebben gezeten. (Gelach)

Everyone's upset.

Iedereen is van streek.

But the pizza is delicious.

Maar de pizza is heerlijk.

It doesn't hit me until years later just how little we had.

Ik besef pas jaren later, hoe weinig we hadden.

On our 10 year anniversary of being in the U.S.,

De tiende verjaardag van ons verblijf in de VS,

we decided to celebrate by reserving a room

besloten we te vieren op een hotelkamer

at the hotel that we first stayed in when we got to the U.S.

waar we verbleven toen we in de VS aankwamen.

The man at the front desk laughs, and he says,

De man aan de receptie lacht en zegt:

"You can't reserve a room here. This is a homeless shelter."

"Je kunt hier geen kamer reserveren. Dit is een daklozenopvang."

And we were shocked.

We waren verbijsterd.

My husband Brian was also homeless as a kid.

Mijn man Brian was als kind ook dakloos.

His family lost everything, and at age 11,

Zijn familie verloor alles en toen hij 11 was,

he had to live in motels with his dad,

leefde hij in motels met zijn vader.

motels that would round up all of their food

Motels die al hun voedsel innamen

and keep it hostage until they were able to pay the bill.

en in onderpand hielden totdat ze de rekening konden betalen.

And one time, when he finally got his box

Toen hij eindelijk zijn doos cornflakes terugkreeg,

of Frosted Flakes back, it was crawling with roaches.

zat ie vol met kakkerlakken.

But he did have one thing.

Maar hij had één ding,

He had this shoebox that he carried with him everywhere

een schoenendoos die hij overal mee naartoe nam

containing nine comic books,

met negen stripverhalen,

two G.I. Joes painted to look like Spider-Man

twee G.I. Joes geverfd om op Spiderman te lijken

and five Gobots. And this was his treasure.

en vijf Gobots. Dat was zijn schat.

This was his own assembly of heroes

Dit was zijn verzameling helden

that kept him from drugs and gangs

die hem van de drugs en bendes hielden

and from giving up on his dreams.

en van het opgeven van zijn dromen.

I'm going to tell you about one more

Ik vertel jullie

formerly homeless member of our family.

over nog één indertijd dakloos familielid.

This is Scarlett.

Dit is Scarlett.

Once upon a time, Scarlet was used as bait in dog fights.

Scarlet werd vroeger gebruikt als aas in hondengevechten.

She was tied up and thrown into the ring

Ze werd vastgebonden en in de ring gegooid

for other dogs to attack so they'd get more aggressive before the fight.

voor de vechthonden, zodat ze agressiever werden voor het gevecht.

And now, these days, she eats organic food

Tegenwoordig eet ze biologisch voer

and she sleeps on an orthopedic bed with her name on it,

en slaapt ze op een orthopedisch bed met haar naam.

but when we pour water for her in her bowl,

Als we water in haar bak doen

she still looks up and she wags her tail in gratitude.

kijkt ze nog steeds op en kwispelt ze van dankbaarheid.

Sometimes Brian and I walk through the park with Scarlett,

Soms lopen Brian en ik met Scarlett door het park

and she rolls through the grass,

en rolt ze door het gras.

and we just look at her

We kijken naar haar

and then we look at each other

en dan kijken we naar elkaar

and we feel gratitude.

en we voelen dankbaarheid.

We forget about all of our new middle-class frustrations

We vergeten onze middenklasse-frustraties

and disappointments,

en teleurstellingen

and we feel like millionaires.

en we voelen ons miljonairs.

Thank you.

Dank jullie wel.

(Applause)

(Applaus)