Tania Luna: How a penny made me feel like a millionaire

Tania Luna: Làm thế nào một đồng xu lại khiến tôi cảm thấy mình như triệu phú

Translator: Thuy Chau Vu Reviewer: Quang Hải Đinh

I'm five years old, and I am very proud.

Tôi năm tuổi, và tôi rất tự hào.

My father has just built the best outhouse

Cha tôi đã xây nhà vệ sinh ngoài nhà tốt nhất

in our little village in Ukraine.

trong ngôi làng nhỏ bé của chúng tôi tại Ukraina.

Inside, it's a smelly, gaping hole in the ground,

Bên trong, có một cái lỗ hở bốc mùi trên mặt đất

but outside, it's pearly white formica

nhưng bên ngoài, nó nó được bao phoocmica trắng như ngọc trai

and it literally gleams in the sun.

Nó thực sự lấp lánh dưới ánh sáng mặt trời

This makes me feel so proud, so important,

Điều này làm khiến tôi cảm thấy rất tự hào, rất quan trọng,

that I appoint myself the leader of my little group of friends

Tôi chỉ định mình là người lãnh đạo trong nhóm nhỏ gồm những người bạn

and I devise missions for us.

và tôi đưa ra các nhiệm vụ cho mọi người.

So we prowl from house to house

Chúng tôi lảng vảng từ nhà này qua nhà khác

looking for flies captured in spider webs

Tìm kiếm những con ruồi bị kẹt trong màng nhện

and we set them free.

và thả chúng ra.

Four years earlier, when I was one,

Bốn năm trước đó, khi tôi một tuổi,

after the Chernobyl accident,

sau khi tai nạn Chernobyl,

the rain came down black,

mưa rơi xuống đen ngòm,

and my sister's hair fell out in clumps,

Tóc chị tôi rớt xuống từng mảng,

and I spent nine months in the hospital.

Tôi ở trong bệnh viện 9 tháng

There were no visitors allowed,

Không ai được phép viếng thăm,

so my mother bribed a hospital worker.

Mẹ tôi đã đút tay cho những người làm công trong bệnh viện.

She acquired a nurse's uniform,

Bà kiếm được một đồng phục y tá ,

and she snuck in every night to sit by my side.

Mẹ lẻn vào mỗi tối để ngồi bên cạnh giường tôi.

Five years later, an unexpected silver lining.

Năm năm sau, một cơ hội không ngờ sau tai hoạ

Thanks to Chernobyl, we get asylum in the U.S.

Nhờ Chernobyl, chúng tôi được tị nạn tại Hoa Kỳ.

I am six years old, and I don't cry when we leave home

Sáu tuổi, tôi không khóc khi chúng tôi rời quê nhà

and we come to America,

và chúng tôi đến Mỹ,

because I expect it to be a place filled with rare

Vì tôi hy vọng nó sẽ là một nơi chứa đầy

and wonderful things like bananas and chocolate

và điều tuyệt vời và hiếm gặp như chuối và sô cô la

and Bazooka bubble gum,

kẹo cao su bong bóng Bazooka ,

Bazooka bubble gum with the little cartoon wrappers inside,

Kẹo cao su bong bóng Bazooka được bao với lớp vỏ có in hoạt hình bên trong

Bazooka that we'd get once a year in Ukraine

Thứ kẹo Bazooka mà chúng tôi có được một lần trong năm Ukraina

and we'd have to chew one piece for an entire week.

và chúng tôi đã có thể nhai một miếng cả tuần.

So the first day we get to New York,

Vì vậy ngày đầu tiên chúng tôi đến New York,

my grandmother and I find a penny

bà và tôi tìm thấy một đồng xu

in the floor of the homeless shelter that my family's staying in.

trên sàn khu nhà dành cho người vô gia cư mà gia đình chúng tôi đang trú ngụ

Only, we don't know that it's a homeless shelter.

Chỉ là, chúng tôi không biết rằng đó là nơi trú ẩn dành cho người vô gia cư.

We think that it's a hotel, a hotel with lots of rats.

Chúng tôi nghĩ rằng đó là một khách sạn, một khách sạn có rất nhiều chuột.

So we find this penny kind of fossilized in the floor,

Chúng tôi tìm thấy đồng xu dường như bị hoá thạch này trên sàn

and we think that a very wealthy man must have left it there

và chúng tôi nghĩ rằng chắc là một người đàn ông rất giàu có phải đã bỏ nó tại đó

because regular people don't just lose money.

Vì người bình dân không đánh mất tiền

And I hold this penny in the palm of my hand,

Và tôi giữ đồng xu này trong lòng bàn tay,

and it's sticky and rusty,

nó dính dớp và rỉ sét

but it feels like I'm holding a fortune.

nhưng tôi cảm thấy mình đang nắm giữ cả gia tài.

I decide that I'm going to get my very own piece

Tôi quyết định rằng mình sẽ tự đi mua một miếng

kẹo cao su bong bóng Bazooka.

of Bazooka bubble gum.

And in that moment, I feel like a millionaire.

Và trong thời điểm đó, tôi cảm thấy như một triệu phú.

About a year later, I get to feel that way again

Khoảng một năm sau đó, tôi nhận được để cảm thấy rằng cách một lần nữa

Khi chúng tôi tìm thấy một túi đầy thú nhồi bông trong một thùng rác

when we find a bag full of stuffed animals in the trash,

and suddenly I have more toys

đột nhiên tôi có nhiều đồ chơi

than I've ever had in my whole life.

hơn những thứ mà tôi từng có trong đời

And again, I get that feeling when we get a knock

Và một lần nữa, tôi cảm nhận được cảm giác khi có một cú gõ cửa

on the door of our apartment in Brooklyn,

tại căn hộ của chúng tôi ở Brooklyn,

and my sister and I find a deliveryman

Tôi và em gái thấy một người giao hàng

with a box of pizza that we didn't order.

Giao một hộp bánh pizza mà chúng tôi không gọi.

So we take the pizza, our very first pizza,

Chúng tôi nhận hộp bánh, chiếc pizza đầu tiên,

and we devour slice after slice

Chúng tôi ngấu nghiến từ miếng này đến miếng kia

as the deliveryman stands there and stares at us from the doorway.

Trong khi người giao hàng đứng ngoài cửa nhìn chằm chằm vào chúng tôi.

And he tells us to pay, but we don't speak English.

Ông ta yêu cầu trả tiền, nhưng chúng tôi không biết tiếng Anh.

My mother comes out, and he asks her for money,

Mẹ đi ra, ông yêu cầu bà trả tiền,

but she doesn't have enough.

Nhưng bà không có đủ

She walks 50 blocks to and from work every day

Mẹ đi bộ 50 dãy nhà đến chỗ làm và về nhà mỗi ngày

just to avoid spending money on bus fare.

Để iết kiệm phí xe buýt.

Then our neighbor pops her head in,

Sau đó bà hàng xóm ló đầu ra,

and she turns red with rage when she realizes

mặt đỏ như gấc vì giận khi biết rằng

that those immigrants from downstairs

những người nhập cư ở lầu dưới

have somehow gotten their hands on her pizza.

bằng cách nào đó đã nẫng tay trên chiếc bánh Pizza của mình

Everyone's upset.

Mọi người đều bực mình

But the pizza is delicious.

Nhưng chiếc bánh Pizza thì ngon tuyệt

It doesn't hit me until years later just how little we had.

Tôi đã không để ý mình bị thiếu thốn như thế nào cho đến khi vài năm sau đó

On our 10 year anniversary of being in the U.S.,

Torng ngày kỉ niệm 10 năm sống tại Mỹ.

we decided to celebrate by reserving a room

chúng tôi quyết định ăn mừng bằng cách đặt một phòng

at the hotel that we first stayed in when we got to the U.S.

tại khách sạn chúng tôi lần đầu tiên ở lại khi mới tới Mỹ.

The man at the front desk laughs, and he says,

Người tại quầy tiếp tân cười lớn, anh ta nói,

"You can't reserve a room here. This is a homeless shelter."

"Bạn không thể đặt phòng ở đây. Đây là nơi trú ẩn dành cho người vô gia cư."

And we were shocked.

Và chúng tôi đã bị sốc.

My husband Brian was also homeless as a kid.

Chồng tôi, Brian từng là người vô gia cư khi còn bé

His family lost everything, and at age 11,

Gia đình anh mất hết mọi thứ, và ở tuổi 11,

he had to live in motels with his dad,

anh phải sống trong nhà nghỉ với cha của mình,

motels that would round up all of their food

những nhà nghỉ thu giữ hết thực phẩm của họ

and keep it hostage until they were able to pay the bill.

cho đến khi họ trả được tiền thuê phòng.

And one time, when he finally got his box

Một lần, khi ông cuối cùng được nhận lại hộp

of Frosted Flakes back, it was crawling with roaches.

bánh ngũ cốc, bên trong toàn là gián bò lúc nhúc.

But he did have one thing.

Nhưng anh ấy lấy được một thứ.

He had this shoebox that he carried with him everywhere

Đó là chiếc hộp giầy này, và ông mang nó đi khắp nơi

containing nine comic books,

bên trong có 9 cuốn truyện tranh,

two G.I. Joes painted to look like Spider-Man

Hai cuốn G.I Joes được tô màu nhìn cho giống Người Nhện

and five Gobots. And this was his treasure.

và năm cuốn Gobots. Đó là kho báu của anh.

This was his own assembly of heroes

Đây là tập hợp các vị anh hùng của chính Ông.

that kept him from drugs and gangs

giữ anh ấy tránh xa ma túy và băng nhóm

and from giving up on his dreams.

và không từ bỏ ước mơ của mình.

I'm going to tell you about one more

Tôi sẽ cho bạn biết thêm về một người

formerly homeless member of our family.

từng là người vô gia cư trong gia đình của chúng tôi.

This is Scarlett.

Đây là Scarlett.

Once upon a time, Scarlet was used as bait in dog fights.

Ngày xưa, Scarlet bị sử dụng như mồi nhử trong các trận cẩu chiến

She was tied up and thrown into the ring

Nó bị trói và quẳng vào vòng đấu

for other dogs to attack so they'd get more aggressive before the fight.

cho mấy con chó tấn công để chúng hung tợn hơn khi vào trận chiến

And now, these days, she eats organic food

Hiện tại, nó ăn thức ăn lành mạnh

and she sleeps on an orthopedic bed with her name on it,

Nó ngủ trên chiếc giường chỉnh hình có đề tên nó.

but when we pour water for her in her bowl,

Nhưng khi chúng tôi chế nước vào đĩa của nó,

she still looks up and she wags her tail in gratitude.

Nó vẫn ngước lên nhìn và vẫy đuôi tỏ vẻ biết ơn.

Sometimes Brian and I walk through the park with Scarlett,

Đôi khi Brian và tôi tản bộ qua công viên với Scarlett,

and she rolls through the grass,

Nó lăn trên cỏ

and we just look at her

chúng tôi nhìn nó

and then we look at each other

và sau đó là nhìn nhau

and we feel gratitude.

chúng tôi cảm thấy sự biết ơn.

We forget about all of our new middle-class frustrations

Chúng ta quên đi tất cả những sự bực dọc và thất vọng

and disappointments,

trong tầng lớp trung lưu mình đang sống

and we feel like millionaires.

và chúng tôi thấy mình như triệu phú.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)