Tania Luna: How a penny made me feel like a millionaire

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

I'm five years old, and I am very proud.

ကျွန်မ ၅ နှစ်သမီးပါ၊ အရမ်းကို ဂုဏ်ယူမိတာပေါ့ရှင်။

My father has just built the best outhouse

ယူကရိန်းက ကျွန်မတို့ရွာလေးမှာ အဖေက

in our little village in Ukraine.

အကောင်းဆုံးအိမ်သာကို ဆောက်လုပ်ပြီးစပေါ့။

Inside, it's a smelly, gaping hole in the ground,

အထဲမှာတော့ မြေကြီးထဲမှာ ဟောင်းလောင်းပွင့်နေတဲ့

နံစော်နေတဲ့ ကျင်းတစ်ခုပါ။

but outside, it's pearly white formica

ဒါပေမဲ့ အပြင်ဘက်ကျတော့ ပုလဲလို

ဖြူဖွေးနေတဲ့ ဖော်မီကာနဲ့

and it literally gleams in the sun.

နေရောင်ထဲမှာ တကယ့်ကို ဖိတ်ဖိတ်တောက်နေတာပေါ့။

ဒါက ကျွန်မက အရမ်းကို ဂုဏ်ယူ၊

This makes me feel so proud, so important,

အရမ်းကို အရေးပါတယ်လို့ ခံစားမိစေပြီး

that I appoint myself the leader of my little group of friends

ကျွန်မတို့ သူငယ်ချင်းအဖွဲ့လေးမှာ

ကိုယ့်ကိုကိုယ် ခေါင်းဆောင်လုပ်ပြီး၊

and I devise missions for us.

ကျွန်မတို့အတွက် အထူးတာဝန်တွေကို ကျွန်မစီစဉ်တယ်။

ဒီတော့ ကျွန်မတို့တွေ တစ်အိမ်ဆင်း၊

So we prowl from house to house

တစ်အိမ်တက် သွားလာချောင်းမြောင်းပြီး

looking for flies captured in spider webs

ပင့်ကူအိမ်တွေမှာ ဖမ်းမိနေတဲ့ ယင်ကောင်တွေကို

and we set them free.

ရှာပြီး၊ လွှတ်ပေးကြတယ်။

Four years earlier, when I was one,

ဒါမတိုင်မီ၄နှစ်ကကျွန်မက ၁နှစ်သမီးပါ၊

after the Chernobyl accident,

ချာနိုဗွိုင်း မတော်တဆဖြစ်အပြီးမှာ

the rain came down black,

မိုးမည်းမည်းတွေရွာတော့

and my sister's hair fell out in clumps,

ကျွန်မအစ်မဆံပင်တွေ အစုလိုက်ကျွတ်ကျပြီး

and I spent nine months in the hospital.

ကျွန်မက ဆေးရုံမှာ ၉ လလောက်နေခဲ့ရတယ်။

There were no visitors allowed,

ဘယ်ဧည့်သည်မှ လာလို့မရတော့ အမေက

so my mother bribed a hospital worker.

ဆေးရုံလုပ်သား တစ်ယောက်ကို လာဘ်ထိုးခဲ့တာပေါ့။

She acquired a nurse's uniform,

သူမက သူနာပြုဝတ်စုံဝတ်ပြီး၊ ညတိုင်း

and she snuck in every night to sit by my side.

ကျွန်မနားမှာထိုင်ဖို့ ခိုးဝင်ခဲ့တယ်။

Five years later, an unexpected silver lining.

ငါးနှစ်အကြာမှာတော့ မမျှော်လင့်တဲ့ ကံကောင်းမှုပါ၊

ချာနိုဗွိုင်းကျေးဇူးကြောင့် ကျွန်မတို့

Thanks to Chernobyl, we get asylum in the U.S.

အမေရိကားမှာ နိူင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်ရခဲ့တယ်လေ။

I am six years old, and I don't cry when we leave home

ကျွန်မ၆နှစ်သမီးပါ။ အိမ်ကထွက်ပြီး အမေရိကကိုလာတော့

and we come to America,

ကျွှန်မမငိုပါဘူး။

because I expect it to be a place filled with rare

အကြောင်းကတော့ ကျွန်မက ဒါကို ငှက်ပျောသီးနဲ့

ချောကလက် Bazooka ကပ်စေးနဲပူဖောင်းတွေလို

and wonderful things like bananas and chocolate

ရှားပါးပြီးအံ့ဩစရာကောင်းတာတွေနဲ့

and Bazooka bubble gum,

ပြည့်နှက်နေတဲ့ နေရာလို့မျှော့်လင့်ခဲ့တာကိုး။

Bazooka bubble gum with the little cartoon wrappers inside,

အတွင်းဘက်မှာ ကာတွန်းရုပ်လေးတွေပါတဲ့

ထုတ်ပိုးစက္ကူတွေနဲ့ Bazooka ကပ်စေးနဲပူဖောင်းပေါ့။

Bazooka that we'd get once a year in Ukraine

ယူကရိန်းမှာဆို Bazooka က တစ်နှစ်မှတစ်ခါပဲရပြီးတော့

and we'd have to chew one piece for an entire week.

တစ်ခုကို သီတင်းပတ်တစ်ခုလုံး ဝါးနေရမှာလေ။

So the first day we get to New York,

ဒီတော့ New York ကိုရောက်တဲ့ ပထမနေ့မှာ

my grandmother and I find a penny

ကျွန်မတို့နေတဲ့ အိုးအိမ်မဲ့ဂေဟာက ကြမ်းပြင်မှာ

in the floor of the homeless shelter that my family's staying in.

အဖွားနဲ့ ကျွန်မ ပဲနိတစ်စေ့ကို တွေ့လိုက်တယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ အိုးအိမ်မဲ့ ဂေဟာလို့

Only, we don't know that it's a homeless shelter.

ကျွန်မတို့ မသိတာပါ။ ဒါကို

We think that it's a hotel, a hotel with lots of rats.

ဟိုတယ်တစ်ခုလို့ထင်နေတာ

ကြွက်တွေအများကြီးနဲ့ ဟိုတယ်တစ်ခုပေါ့။

So we find this penny kind of fossilized in the floor,

ဒါကို ကြမ်းပြင်ထဲမှာ ရုပ်ကြွင်းဖြစ်နေတဲ့

ပဲနိပဲလို့မြင်မိတယ်၊၊

အရမ်းကို ချမ်းသာတဲ့လူတစ်ယောက်ကျ

and we think that a very wealthy man must have left it there

ကျန်ခဲ့တာပဲဖြစ်ရမယ်လို့ထင်မိတာပေါ့၊

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သာမန်လူတွေက

because regular people don't just lose money.

ပိုက်ဆံမပျောက်သလောက်ကို ဖြစ်နေတာကိုး။

And I hold this penny in the palm of my hand,

ဒီပဲနိကို လက်ဖဝါးထဲမှာ ဆုပ်ထားလိုက်တယ်၊ ပြီးတော့

and it's sticky and rusty,

ဒါက စေးကပ်ပြီး သံချေးတက်နေပေမဲ့ ကျွန်မကို

but it feels like I'm holding a fortune.

ငွေအပုံလိုက်ကို ကိုင်ထားရသလိုမျိုး ခံစားမှုပေးတယ်။

ကျွန်မကိုယ်ပိုင် Bazooka ကပ်စေးနဲပူဖောင်းတွေ

I decide that I'm going to get my very own piece

ဝယ်လိုက်တော့မယ်လို့

ဆုံးဖြတ်လိုက်တာပေါ့။

of Bazooka bubble gum.

And in that moment, I feel like a millionaire.

အဲဒီ တဒင်္ဂမှာတော့ ကျွန်မဟာ သန်းကြွယ်သူဌေး

တစ်ယောက်လိုမျိုး ခံစားမိတာပေါ့ရှင်။

About a year later, I get to feel that way again

တစ်နှစ်လောက်ကြာအပြီး ရုပ်လုံးသွင်းထားတဲ့

တိရိစ္ဆာန်တွေအပြည့်ပါတဲ့ အိတ်တစ်အိတ်ကို

when we find a bag full of stuffed animals in the trash,

အမှိုက်ပုံထဲမှာတွေ့တော့ ဒီလိုမျိုးတစ်ခါခံစားမိပြီး

and suddenly I have more toys

ရုတ်ချည်းပဲ ကျွန်မတစ်သက်လုံး ပိုင်ဆိုင်ခဲ့တဲ့

than I've ever had in my whole life.

အရုပ်တွေထက် ပိုများသွားတယ်လေ။

ဒါနဲ့နောက်တစ်ခါ ဒီခံစားချက်မျိုး

And again, I get that feeling when we get a knock

ရရှိခဲ့တာကတော့ ဘရွတ်ကလင်းက

on the door of our apartment in Brooklyn,

ကျွန်မတို့တိုက်ခန်းကို

တံခါးလာခေါက်တဲ့အခါမှာပေါ့ရှင်၊

and my sister and I find a deliveryman

ကျွန်မနဲ့ အမတို့ တွေ့လိုက်ရတာက

ပစ္စည်းပို့သမား တစ်ယောက်၊

with a box of pizza that we didn't order.

ကျွန်မတို့မှာမထားတဲ့ ပီဇာတစ်ဘူးနဲ့လေ၊

So we take the pizza, our very first pizza,

ဒီတော့ ပီဇာကို ကျွန်မတို့ယူလိုက်တယ်၊

ကျွန်မတို့ရဲ့ ပထမဆုံးပီဇာပေါ့၊

and we devour slice after slice

နောက်ပြီး ပီဇာကို တစ်ချပ်ပြီးတစ်ချပ်

အငမ်းမရစားတော့တာပေါ့၊

as the deliveryman stands there and stares at us from the doorway.

ပစ္စည်းပို့သမားကတော့

တံခါးဝကနေ ရပ်ပြီး ကြည့်နေတာပေါ့ရှင်။

And he tells us to pay, but we don't speak English.

ပြီးတော့ သူက ကျွန်မတို့ကို ပိုက်ဆံရှင်းခိုင်းတယ်

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့က အင်္ဂလိပ်လိုမတတ်ဘူးလေ။

My mother comes out, and he asks her for money,

အမေထွက်လာတော့ အမေ့ဆီက ပိုက်ဆံတောင်းတယ်၊

but she doesn't have enough.

ဒါပေမဲ့ သူမှာက မလောက်ဘူး။

She walks 50 blocks to and from work every day

အမေဟာနေ့တိုင်း. ဘတ်စ်ကားခ မကုန်အောင် ဘလောက် ၅၀ လောက်

just to avoid spending money on bus fare.

အခေါက်ခေါက်အခါခါ အလုပ်ကို လမ်းလျှောက် သွားတယ်လေ။

Then our neighbor pops her head in,

ဒီနောက် အိမ်နီးနားခြင်းက ခေါင်းပြူထွက်လာပြီး

and she turns red with rage when she realizes

ဒီအောက်ထပ်က အခြေစိုက် ဝင်လာသူတွေဟာ ဘာမသိညာမသိနဲ့

that those immigrants from downstairs

သူ့ပီဇာတွေကို ယူထားလိုက်ကြတယ် ဆိုတာသိသွားတော့

have somehow gotten their hands on her pizza.

သူမျက်နှာက ဒေါသနဲ့ နီမြန်းသွားတော့တာပေါ့။

Everyone's upset.

လူတိုင်းအတွက် စိတ်ပျက်စရာပါ၊

But the pizza is delicious.

ဒါပေမဲ့ ပီဇာကတော့ အရသာရှိလိုက်တာရှင်။

ကျွန်မတို့ ဘယ်လိုနွမ်းပါးခဲ့တယ် ဆိုတာက

It doesn't hit me until years later just how little we had.

နှစ်တွေကြာလာတဲ့အထိ ထိခိုက်ခြင်းမရှိပါဘူး။

On our 10 year anniversary of being in the U.S.,

ကျွန်မတို့ အမေရိကမှရှိတာ ၁၀နှစ်မြောက်မှာတော့

အမေရိကကို ရောက်တုန်းကကျွန်မတို့

we decided to celebrate by reserving a room

ပထမနေထိုင်တဲ့ ဟိုတယ်က

at the hotel that we first stayed in when we got to the U.S.

အခန်းတစ်ခန်းကို ကြိုမှာပြီး အခမ်းအနားလုပ်ဖို့

ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။

The man at the front desk laughs, and he says,

ဧည့်ကြိုစားပွဲကလူက ရယ်ပြီးပြောလိုက်တာက

"You can't reserve a room here. This is a homeless shelter."

"ဒီမှာ အခန်းကြိုမှာလို့မရဘူးဗျ၊

ဒါကအိမ်ယာမဲ့ဂေဟာလေဗျာ။"

And we were shocked.

ဒီတော့ ကျွန်မတို့ လန့်သွားတာပေါ့ရှင်။

My husband Brian was also homeless as a kid.

ကျွန်မအမျိုးသား Brian ကလည်း

ကလေးတုန်းက အိမ်ယာမဲ့ တစ်ယောက်ပါ။

His family lost everything, and at age 11,

သူ့မိသားစုဟာ အရာရာဆုံးရှုံးခဲ့တာပါ၊

he had to live in motels with his dad,

၁၁နှစ်သားမှာ သူအဖေနဲ့ မိုတယ်တွေမှာနေထိုင်ခဲ့တယ်၊

motels that would round up all of their food

မိုတယ်တွေဆိုတာက သူတို့ပိုက်ဆံမရှင်းနိူင်မချင်း

and keep it hostage until they were able to pay the bill.

သူတို့အစားအသောက်တွေ အားလုံးကိုစုပြီး သိမ်းဝှက်ထားတာလေ။

And one time, when he finally got his box

တစ်ခါမှာတော့ သူ့ရဲ့ သကြားမုန့်ချပ်ဘူးကိုပြန်ရတော့

of Frosted Flakes back, it was crawling with roaches.

ဒါကပိုးဟပ်တွေ အုံခဲနေတော့တာပေါ့။

But he did have one thing.

ဒါပေမဲ့ တစ်ခုတော့သူ့မှာရှိတယ်။

He had this shoebox that he carried with him everywhere

သူနေရာတိုင်းမှာသယ်သွားတဲ့

containing nine comic books,

ကာတွန်းစာအုပ် ၉ အုပ်ပါတဲ့ ဒီဖိနပ်ဘူးပါ။

two G.I. Joes painted to look like Spider-Man

Spider-Man နဲ့တူအောင်ဆွဲထားတဲ့ G.I. Joes ၂ အုပ်ရယ်၊

and five Gobots. And this was his treasure.

Gobots ၅ အုပ်ရယ်ပေါ့။

This was his own assembly of heroes

ဒါက သူ့ရဲ့ ရတနာသိုက်ပဲလေ။

သူ့ကို မူးယစ်ဆေး၊ လူဆိုးဂိုဏ်းတွေနဲ့

that kept him from drugs and gangs

သူ့အိပ်မက်တွေကို စွန့်လွှတ်ခြင်းကနေ

and from giving up on his dreams.

ကာကွယ်ပေးတဲ့ သူပိုင်တဲ့သူရဲကောင်း အဖွဲ့အစည်းပေါ့။

I'm going to tell you about one more

ကျွန်မတို့မိသားစုရဲ့ အိမ်ယာမဲ့အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း

formerly homeless member of our family.

နောက်တစ်ယောက် အကြောင်းပြောဦးမှာပါ။

This is Scarlett.

သူကတော့ Scarlett ပါ။

Once upon a time, Scarlet was used as bait in dog fights.

Scarlett ဟာ တစ်ခါတုန်းကတော့ ခွေးတိုက်ပွဲတွေမှာ

မျှားစာ အဖြစ်အသုံးခံခဲ့ရသူပေါ့။

She was tied up and thrown into the ring

သူ့ကို ကြိုးတုပ်ပြီး တစ်ခြားတွေတိုက်ခိုက်ဖို့

for other dogs to attack so they'd get more aggressive before the fight.

ကွင်းထဲကိုပစ်ချလိုက်တော့ ခွေးတွေဟာ

မတိုက်ခင် ပိုပြီးရန်လိုလာကြတာပေါ့။

And now, these days, she eats organic food

အခုအချိန်မှာတော့ သူမဟာ

သဘာဝ မြေဩဇာသုံး အစားအစာတွေစားပြီး

and she sleeps on an orthopedic bed with her name on it,

သူ့မနာမည်ပါတဲ့ အရိုးကုတဲ့ကုတင် ပေါ်မှာအိပ်ပါတယ်၊

but when we pour water for her in her bowl,

ဒါပေမဲ့ သူ့ကိုဇလုံထဲမှာထည့်ပြီး ရေလောင်းတဲ့အခါမှာတော့

she still looks up and she wags her tail in gratitude.

မော့ကြည့်ပြီး ကျေးဇူးတင်ကြောင်းကို အမြီးလေးနန့်ပြတုန်းပါ။

တစ်ခါတစ်လေကျတော့Brian နဲ့ ကျွန်မ Scarlett နဲ့အတူ

Sometimes Brian and I walk through the park with Scarlett,

ပန်းခြံထဲဖြတ်လျှောက်ကြပါတယ်။

and she rolls through the grass,

သူမက မြက်ခင်းထဲ လူးလှိမ့်ပါတယ်၊

and we just look at her

ကျွန်မတို့က သူမကိုကြည့်၊

and then we look at each other

ပြီးတော့ တစ်ဦးကိုတစ်ဦးကြည့်နဲ့၊

and we feel gratitude.

ကျေးဇူးတင်မှုကို ခံစားမိတာပေါ့။

We forget about all of our new middle-class frustrations

ကျွန်မတို့ရဲ့ အလယ်အလတ်တန်းစား စိတ်ပျက်စရာ၊

and disappointments,

စိတ်ထိခိုက်စရာတွေအားလုံး မေ့ပျောက်ပြီး

and we feel like millionaires.

သန်ကြွယ်သူဌေးတွေလိုမျိုး ခံစားရတာပေါ့ရှင်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်ရှင်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ))