JD Schramm: Break the silence for suicide survivors

Translator: Swe Swe Aye Reviewer: Maung Maung

From all outward appearances,

အပြင်ပန်းကြည့်ရင်တော့

John had everything going for him.

ဂျွန်အတွက် အရာအားလုံး သူ့ဘက်ပါနေတယ်။

He had just signed the contract

သူဟာ မကြာသေးမီကပဲ စာချုပ်တစ်ခု လက်မှတ်ထိုးခဲ့တယ်။

to sell his New York apartment

သူ့ရဲ့ နယူးယောက်က အခန်းကို ရောင်းဖို့စာချုပ်ပါ။

at a six-figure profit,

သုညခြောက်လုံး ဂဏန်း အမြတ်နဲ့ပေ့ါ။

and he'd only owned it for five years.

အဲဒီအခန်းကို သူပိုင်ခဲ့တာ ငါးနှစ်ပဲရှိသေးတယ်လေ။

The school where he graduated from with his master's

သူ့ရဲ့ ဘွဲ့လွန်ဒီဂရီကို ရယူခဲ့တဲ့ ကျောင်းက

had just offered him a teaching appointment,

သူ့ကို ဆရာအနေနဲ့ ကျောင်းမှာ ပြန်အလုပ်လုပ်ပေးဖို့ မကြာခင်ကပဲ ကမ်းလှမ်းခဲ့တယ်။

which meant not only a salary,

အဲဒီမှာ လခတစ်မျိုးပဲ မဟုတ်ဘူး

but benefits for the first time in ages.

နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်းမှာ ပထမဆုံးရတဲ့ အခြားခံစားခွင့်တွေလည်း ပါတယ်။

And yet, despite everything going really well for John,

... အရာအားလုံး ဂျွန့်အတွက်အဆင်ပြေနေပေမယ့်..

he was struggling,

သူရုန်းထွက်နိုင်အောင် ကြိုးစားနေရတယ်။

fighting addiction and a gripping depression.

ဆေးစွဲနေတာနဲ့ စိတ်ဓါတ်ကျနေတာတွေကနေပေါ့..

On the night of June 11th, 2003,

၂၀၀၃ ခုနှစ် ဂျွန်လ ၁၁ရက် မှာ

he climbed up to the edge

သူ တံတားအစွန်းပေါ်ကို တက်ခဲ့တယ်။

of the fence on the Manhattan Bridge

မန်ဟက်တန်တံတားကြီးရဲ့ အကာအရံပေါ်ကို တက်ပြီး..

and he leaped to the treacherous waters below.

ဟိုးအောက်မှာရှိတဲ့ အန္တရာယ်ပြည့်နေတဲ့ ရေထဲကို ခုန်ချခဲ့တယ်။

Remarkably --

မှတ်သားလောက်စရာ...

no, miraculously --

မဟုတ်သေးဘူး...ထူးဆန်းအံ့သြလောက်စရာပဲ..

he lived.

သူအသက်ရှင်ခဲ့ပါတယ်။

The fall shattered his right arm,

ပြုတ်အကျမှာ သူ့ညာလက်မောင်း ကြေသွားတယ်။

broke every rib that he had,

သူ့မှာ ရှိသမျှ နံရိုးအားလုံးကျိုးသွားခဲ့ပြီး..

punctured his lung,

သူ့ရဲ့အဆုတ်ကို ထိုးဖောက်လိုက်သလို ဖြစ်သွားခဲ့တယ်...

and he drifted in and out of consciousness

နောက်ပြီးသူဟာ သတိရတစ်ချက်မရတစ်ချက်နဲ့...

as he drifted down the East River,

East မြစ်အတိုင်းမျောလာပြီး..

under the Brooklyn Bridge

ဘရွတ်ကလင်း တံတားအောက်..

and out into the pathway of the Staten Island Ferry,

ပြီးနောက်တော့ Staten ကျွန်းကိုသွားတဲ့ ဖယ်ရီလမ်းကြောင်းထဲကို ရောက်သွားတယ်။

where passengers on the ferry

သင်္ဘောပေါ်က ခရီးသည်တွေက...

heard his cries of pain,

နာကျင်လို့အော်နေတဲ့သူ့အသံကို ကြားသွားပြီး..

contacted the boat's captain

ဖယ်ရီရဲ့ကက်ပတိန်ကို အကြောင်းကြားလိုက်တယ်။

who contacted the Coast Guard

ကက်ပတိန်က ကမ်းခြေအစောင့်တွေကို ဆက်အကြောင်းကြားလိုက်တဲ့အခါ...

who fished him out of the East River

ဂျွန့်ကို East မြစ်ထဲကနေ ကယ်ထုတ်ခဲ့ကြရတယ်။

and took him to Bellevue Hospital.

နောက်ပြီး Bellevue ဆေးရုံကို ပို့လိုက်ကြရတယ်။

And that's actually where our story begins.

အင်း..တကယ်တော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းက ဒီနေရာကျမှ စပါတယ်။

Because once John committed himself

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဂျွန်က..

to putting his life back together --

သူ့ရဲ့ဘဝကို အားလုံးပြန်တည်ဆောက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တဲ့အခါမှာ..

first physically, then emotionally,

ပထမဆုံးက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ နောက်ပြီး ခံစားမှုပိုင်းဆိုင်ရာ...

and then spiritually --

နောက်ဆုံးကတော့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပေါ့..

he found that there were very few resources available

သူဘာကို တွေ့ရှိရသလဲဆိုတော့ သူ့ဘဝပြန်တည်ဆောက်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ အကူအညီတွေ ..

to someone who has attempted to end their life

မိမိရဲ့ ဘဝကို နိဂုံးချုပ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တဲ့လူတစ်ယောက် အတွက် နည်းနည်းပဲ ရှိပါတယ်။..

in the way that he did.

အခု ဂျွန်လုပ်ခဲ့သလိုပေ့ါ

Research shows

သုတေသနအရတော့..

that 19 out of 20 people

လူ ၂၀ မှာ ၁၉ ယောက်သော..

who attempt suicide

ကိုယ့်ကိုယ်ကို သေကြောင်းကြံသူတွေဟာ...

will fail.

မအောင်မြင်ကြပါဘူး..

But the people who fail

ဒါပေမယ့် အဲဒီလို ပထမအကြိမ်မှာ သေကြောင်းကြံမှု မအောင်မြင်သူတွေဟာ..

are 37 times more likely to succeed

၃၇ ဆပိုပြီး

the second time.

ဒုတိယအကြိမ်မှာ အောင်မြင်နိုင်ပါတယ်။

This truly is

ဒီလူတွေဟာ ...တကယ်ပဲ

an at-risk population

အန္တရာယ်နဲ့ နီးနေတဲ့လူတွေပါ။

with very few resources to support them.

သူတို့ကို ရုန်းထွက်နိုင်ဖို့ ၀ိုင်းဝန်းဖေးကူနိုင်တဲ့ အရာအနည်းငယ်သာ ရှိတာရယ်...

And what happens

ဘာတွေဖြစ်လာသလဲ..

when people try to assemble themselves back into life,

အဲဒီလူတွေသူတို့ရဲ့ဘဝတွေကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါ ဘာတွေဖြစ်လာသလဲဆိုတာရယ်...

because of our taboos around suicide,

သူတို့ရဲ့ပါတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိနေတဲ့ သတ်သေခြင်းနဲ့ဆိုင်တဲ့ အစွဲတွေ အမြင်တွေရဲ့ သက်ရောက်မှုကြောင့်ပေ့ါ..

we're not sure what to say,

ကျွန်တော်တို့က သူတို့ကို ဘာပြောသင့်လဲဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ကိုယ်တိုင် မသေချာပါဘူး။

and so quite often we say nothing.

ဒါကြောင့် အများအားဖြင့် ကျွန်တော်တို့ဘာမှ မပြောဖြစ်ကြပါဘူး။

And that furthers the isolation

အဲလိုနေလိုက်ကြတဲ့အခါ သူတို့ရဲ့ အထီးကျန်မှုပို ပိုဆိုးလာစေပါရော..

that people like John found themselves in.

အထီးကျန်မှုဆိုတာ ဂျွန်တို့လို လူတွေ ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။

I know John's story very well

ကျွန်တော် ဂျွန်ရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို သေချာသိပါတယ်။

because I'm John.

ဘာဖြစ််လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်ဟာ ဂျွန်ကိုယ်တိုင် ဖြစ်နေလို့ပါပဲ...

And this is, today,

အင်း..နောက်ပြီးတော့...ဒီနေ့

the first time in any sort of public setting

လူရှေ့သူရှေ့မှာ ပထမဦးဆုံးအနေနဲ့..

I've ever acknowledged

ကျွန်တော်သေသေချာချာ နားလည် သိရှိခဲ့ပါတယ်။

the journey that I have been on.

ကျွန်တော် ဖြတ်သန်းခဲ့ရတဲ့ ဘဝကိုပေ့ါ..

But after having lost a beloved teacher in 2006

ဒါပေမယ့် ....၂၀၀၆ ခုနှစ်မှာ အလွန်ချစ်ရတဲ့ ဆရာကို ဆုံးရှုံးရပြီး...

and a good friend last year to suicide,

ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခဲ့တဲ့ သူငယ်ချင်းကောင်းတစ်ယောက်ကိုလည်း ဆုံးရှံုးခဲ့ရပါတယ်။

and sitting last year at TEDActive,

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က TEDActive မှာ ထိုင်နေရင်းနဲ့..

I knew that I needed to step out of my silence

ကိုယ့်ကိုယ်ကို သိလိုက်တာက ကျွန်တော် ရေငုံနှုတ်ပိတ်မနေသင့်တော့ဘူးလို့...

and past my taboos

နောက်ပြီး ကျွန်တော့ရဲ့ ဒါနဲ့ဆိုင်တဲ့ အစွဲတွေကို ကျော်ဖြတ်ပြီး..

to talk about an idea worth spreading --

ဖြန့်ဝေသင့်တဲ့ ဒီအိုင်ဒီယာလေးအကြောင်း ပြောပြဖို့။

and that is that people

အဲဒါဟာ..

who have made the difficult choice

ခက်ခဲတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချခဲ့ရတဲ့လူတွေကို ...

to come back to life

သူတို့ရဲ့ဘဝ ပြန်ရှင်သန်လာနိုင်ဖို့....

need more resources and need our help.

အကူအညီပေးနိုင်မယ့်အရာတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အကူအညီတွေ ပိုလိုအပ်နေပါတယ်။

As the Trevor Project says, it gets better.

The Trevor Project မှာပြောသလိုပဲ... ပိုတော့ ကောင်းလာပါတယ်။

It gets way better.

တော်တော်ကြီးကို တိုးတက်ကောင်းမွန်လာပါတယ်။

And I'm choosing to come out

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်က အရှေ့က ထွက်ရပ်ဖို့ ရွေးချယ်ခဲ့ပါတယ်။

of a totally different kind of closet today

ဒီကနေ့ရှိနေတဲ့ လုံးဝခြားနားတဲ့ အလုံပိတ်တစ်ခုလို ဖြစ်နေရာကနေပေါ့..

to encourage you, to urge you,

ခင်ဗျားတို့ကို တွန်းအားပေးဖို့...တိုက်တွန်းဖို့ပါ။

that if you are someone

အကယ်၍သင်သာ...

who has contemplated or attempted suicide,

ကိုယ့်ကိုယ်ကို သေကြောင်းကြံဖို့ စဉ်းစား (သို့) ကြိုးစားဖူးတယ်ဆိုရင်..

or you know somebody who has,

ဒါမှမဟုတ်..သင့်အသိအကျွမ်းထဲက တစ်ယောက်ယောက်က ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင်...

talk about it; get help.

အဲဒီအကြောင်းကို ထုတ်ပြောပါ။ အကူအညီရယူပါ။

It's a conversation worth having

ဒါဟာ..ပြောပြသင့်တဲ့ အကြောင်းအရာဖြစ်ပါတယ်။

and an idea worth spreading.

နောက်ပြီး ဒါဟာ တခြားလူကို ဝေငှသင့်တဲ့ အိုင်ဒီယာတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

လက်ခုပ်သံများ...