JD Schramm: Break the silence for suicide survivors

Translator: Parikhan Ismail Reviewer: Daban Q Jaff

From all outward appearances,

لە هەموو شێوە دەرەکیەکان،

John had everything going for him.

جۆن ھەموو شتەکانی بۆ ڕەخسابوو.

He had just signed the contract

تازە مامەڵەیەکی واژۆ کردبوو

to sell his New York apartment

بۆ فرۆشتنی باڵەخانەکەی لە نیویۆڕک

at a six-figure profit,

بە قازانجی شەش ئەوەندە،

and he'd only owned it for five years.

و تەنیا بۆ ماوەی پێنج ساڵ خاوەنی بوو.

The school where he graduated from with his master's

لەو زانکۆیەی کە ماستەری تەواو کردبوو

had just offered him a teaching appointment,

پۆستێکی وانەبێژیان پێشکەش کردبوو

which meant not only a salary,

کە تەنیا سەبارەت بە مووچە نەبوو

but benefits for the first time in ages.

بەڵکو بۆ یەکەم جار بوو لە تەمەنی سودمەند بێت.

And yet, despite everything going really well for John,

و ھێشتاش سەرەڕای باش ڕۆشتنی شتەکان بۆ جۆن،

he was struggling,

ئەو تێیدەکۆشی،

fighting addiction and a gripping depression.

شەڕکردنی ئاڵودەبوون و گیربوون بە خەمۆکی.

On the night of June 11th, 2003,

لە شەوی یازدەی حوزەیرانی ٢٠٠٣،

he climbed up to the edge

سەرکەوتە سەر لێواری

of the fence on the Manhattan Bridge

شوورەی پردی مانھاتن

and he leaped to the treacherous waters below.

بازیدا بۆ ئاوی ڕۆشتوو لە خوارەوە.

Remarkably --

سەرنجڕاکێشانە

no, miraculously --

نەک بە دەرئاسایی

he lived.

ئەو ژیا.

The fall shattered his right arm,

کەوتنەکە قۆڵی ڕاستی شکاند،

broke every rib that he had,

ھەرچی پەراسووی ھەیبوو شکاندی،

punctured his lung,

سییەکانی کونکرد،

and he drifted in and out of consciousness

ڕایماڵیبووە نێوان ئاگایی و بێ ئاگایی

as he drifted down the East River,

کاتێک بۆ خوارووی (ئێست ڕیڤەر) ڕاماڵدرا ،

under the Brooklyn Bridge

لەژێر پردی بڕۆکلین

and out into the pathway of the Staten Island Ferry,

(و لەدەرەوەی ڕاڕەوی (ستەین ئایلاند فێری،

where passengers on the ferry

کاتێک ڕێبوارەکانی ناو کەشتی شتومەک

heard his cries of pain,

گوێیان لە ھاوار و ئازار بوو،

contacted the boat's captain

ھەواڵیان بە ڕێبەری کەشتیەکە دا

who contacted the Coast Guard

کە ئەویش ھەواڵی بە پاسەوانی قەراغەکەدا

who fished him out of the East River

(دەریان ھێنا لە (ئیست ڕیڤەر

and took him to Bellevue Hospital.

و بردیان بۆ نەخۆشخانەی بیلیڤۆی.

And that's actually where our story begins.

ئەمە ئەو شوێنەیە چیڕۆکەکەی لێ دەستپێدەکات.

Because once John committed himself

لەبەرئەوەی جارێک جۆن خۆی تەرخانکرد

to putting his life back together --

بە باشتر کردنی ژیانی بۆ جارێکی تر

first physically, then emotionally,

یەکەم مادی، دواتر ھەستی،

and then spiritually --

و دواتر ڕوحی

he found that there were very few resources available

بۆی دەرکەت کە سەرچاوەی زۆر کەم ھەیە

to someone who has attempted to end their life

بۆ کەسێک کە بیەوێت کۆتای بە ژیانی بھێنێت

in the way that he did.

بەو ڕێگەیەی ئەو کردی.

Research shows

توێژینەوەکان دەریدەخەن

that 19 out of 20 people

کە ١٩ لە ٢٠ کەسدا

who attempt suicide

کە ھەوڵی خۆکوژیی دەدەن

will fail.

شکست دەھێنن.

But the people who fail

بەڵام شکستخواردووەکان

are 37 times more likely to succeed

بە ڕێژەی ٣٧ جار زیاتر سەردەکەون

the second time.

لە ھەوڵی دووەمیاندا.

This truly is

ئەمەش لە ڕاستیدا

an at-risk population

مەترسیە لەسەر دانیشتووان

with very few resources to support them.

لەگەڵ سەرچاوەی کەمی پاڵپشتیکردنیان.

And what happens

و ئەوەی ڕودەدا

when people try to assemble themselves back into life,

کاتێک خەڵکی دووبارە دەیانەوێت دەست بە ژیانکردنەوە بگرن،

because of our taboos around suicide,

بەھۆی ڕەوایی پێنەدان بە خۆکوشتن،

we're not sure what to say,

دڵنیانین دەبێت چی بڵێن،

and so quite often we say nothing.

و زۆربەی کات ھیچ ناڵێن.

And that furthers the isolation

ئەمەش گۆشەگیری زیاتر دەکات

that people like John found themselves in.

کە کەسانی وەک جۆن خۆیانی تێدا دەبیننەوە.

I know John's story very well

من چیڕۆکی جۆن زۆر باش دەزانم

because I'm John.

چونکە من جۆنم.

And this is, today,

ئەمەش ،ئەمڕۆ،

the first time in any sort of public setting

یەکەم جارە لە دەرکەوتنێکی گشتی

I've ever acknowledged

دانی پێدادەنێم

the journey that I have been on.

لەو گەشتەی تێیدا بووم.

But after having lost a beloved teacher in 2006

بەڵام دوای لەدەستدانی مامۆستایەکی ئازیز لە ساڵی ٢٠٠٦

and a good friend last year to suicide,

و خۆکوشتنی ھاوڕێیەکی باش لە ساڵی ڕابردوو،

and sitting last year at TEDActive,

و دانیشتنم ساڵی پار لە (TedActive),

I knew that I needed to step out of my silence

زانیم دەبێت لە بێدەنگیەکەم بێمە دەرەوە

and past my taboos

و ترسەکانم جێبھێڵم

to talk about an idea worth spreading --

بۆ قسەکردن لەسەر بیرۆکەیەک کە شایەنی بڵاوبوونەوەیە

and that is that people

و ئەمەش بۆ ئەو کەسانەی

who have made the difficult choice

بڕیارێکی سەختیان داوە

to come back to life

بۆ گەڕانەوە بۆ ژیان

need more resources and need our help.

پێویستیان بە سەرچاوەی زیاتر و یارمەتی ئێمەیە.

As the Trevor Project says, it gets better.

وەک پرۆژەی تریڤۆر دەڵێت، باشتر دەبن.

It gets way better.

و باشتریش دەبن.

And I'm choosing to come out

و من هەڵیدەبژێرم

of a totally different kind of closet today

بە شێوەیەکی تەواو جیاواز لە دۆخەکەم بێمە دەرەوە

to encourage you, to urge you,

بۆ ھاندانتان، بۆ گوشارخستنەسەرتان،

that if you are someone

کە ئەگەر کەسێکیت لەوانەی

who has contemplated or attempted suicide,

کە بیر یان ھەوڵی خۆکوژیتان داوە،

or you know somebody who has,

یان کەسێک دەناسن وای کردبێت،

talk about it; get help.

قسە بکەن، یارمەتی وەربگرن.

It's a conversation worth having

ئەمە شایەنی گفتوگۆ لەسەر کردنە

and an idea worth spreading.

و بیرۆکەیەکە شایەنی بڵاوبوونەوەیە.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

چەپڵە