Photos that give voice to the animal kingdom | Frans Lanting

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Humanity takes center stage at TED,

လူသားသဘာဝဟာ TED မှာ အဓိက နေရာယူထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့သတ္တဝါတွေအတွက် သဘောထားတစ်ခုကိုတော့

but I would like to add a voice for the animals,

ကျွန်တော်က ထပ်ဖြည့်ချင်ပါတယ်။

သူတို့ခန္ဓာတွေ၊ စိတ်တွေ၊

whose bodies and minds and spirits shaped us.

လိပ်ပြာတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ကို ပုံဖော်ပေးပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်တွေက

Some years ago, it was my good fortune

Vancouver ကနေသိပ်မဝေး တဲ့ကျွန်းတစ်ကျွန်းမှာ

to meet a tribal elder on an island

မျိုးနွယ်စု ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်နဲ့ တွေ့ဆုံဖို့

not far from Vancouver.

အခွင့်လမ်းကောင်း ကြုံခဲ့ပါတယ်။

His name is Jimmy Smith,

သူ့နာမည်က Jimmy Smith ဖြစ်ပြီး၊

and he shared a story with me

သူက သူ့လူတွေကြားမှာပြောကြတဲ့

that is told among his people,

ပုံဝတ္တုတစ်ပုဒ်ကို ကျွန်တော့ကို မျှဝေခဲ့တယ်။

who call themselves the Kwikwasut'inuxw.

သူတို့ကိုယ်သူတို့တော့ Kwikwasut'inuxw လို့ခေါ်ကြသတဲ့။

Once upon a time, he told me,

သူပြောတာက တစ်ခါတုန်းက ကမ္ဘာကြီးမှာနေထိုင်ကြတဲ့

all animals on Earth were one.

သတ္တဝါတွေအားလုံးဟာ တစ်ခုတည်းပါတဲ့။

Even though they look different on the outside,

အပြင်ပန်းအနေနဲ့ ကွဲပြားနေကြတာတောင်မှ

inside, they're all the same,

အတွင်းမှာ သူတို့တွေဟာ အတူတူပဲဖြစ်ကြပြီး၊

and from time to time they would gather

တစ်ခါတစ်ခါမှာ တောအုပ်အတွင်းကျကျမှာရှိတဲ့

at a sacred cave deep inside the forest

အထွတ်အမြတ်ထားရာ ဂူတစ်ခုမှာ သူတို့ရဲ့ညီညွတ်မှု

to celebrate their unity.

အထိမ်းအမှတ် ကျင်းပဖို့ စုစည်းကြသတဲ့။

When they arrived,

သူတို့အားလုံးစုံတဲ့အခါ

they would all take off their skins.

သူတို့အရေခွံတွေကို ချွတ်ခွာကြသတဲ့။

Raven shed his feathers, bear his fur,

ကျီးနက်ကြီးက သူ့အတောင်တွေ၊ ဝက်ဝံက သူ့သားမွေးတွေနဲ့

and salmon her scales,

ဆာမွန်ငါးကတော့ သူ့အကြေးခွံတွေပေါ့၊

and then, they would dance.

အဲဒီနောက်သူတို့ ကကြတော့တာပေါ့။

But one day, a human made it to the cave

ဒါပေမဲ့ တစ်နေ့မှာဂူကို လူသားတစ်ယောက် ရောက်လာပြီး

and laughed at what he saw

သူမြင်တာကို လှောင်ရယ်သတဲ့။

because he did not understand.

သူမှ နားမလည်တာကိုး။

Embarrassed, the animals fled,

ရှက်ကိုးရှက်ကန်းဖြစ်ပြီး၊ တိရိစ္ဆာန်တွေ ထွက်ပြေးကြတော့သတဲ့။

and that was the last time

ဒါဟာ ဒီလိုနည်းနဲ့ သူတို့ကိုယ်သူတို့

they revealed themselves this way.

လှစ်ဟပြသတာ နောက်ဆုံးအကြိမ်ပါပဲတဲ့။

သူတို့ရဲ့သီးခြားကိုယ်ပိုင် လက္ခဏာတွေအောက်က

The ancient understanding that underneath

ရှေးတုန်းကအသိအမြင်၊

their separate identities, all animals are one,

တိရိစ္ဆာန်တွေအကုန်လုံး အတူတူပဲဆိုတာဟာ

has been a powerful inspiration to me.

ကျွန်တော့အတွက် အားကောင်းတဲ့ လှုံဆော်မှုတစ်ရပ်ပါ။

I like to get past the fur, the feathers

သားမွှေးတွေ၊ အတောင်တွေ၊ အကြေးခွံတွေ

and the scales.

ကျော်လွန်သွားချင်တယ်။

I want to get under the skin.

အရေခွံအောက်ကို ရောက်ချင်တယ်။

No matter whether I'm facing a giant elephant

ဧရာမ ဆင်ပြောင်ကြီးပဲဖြစ်ဖြစ်၊

or a tiny tree frog,

ပိစိညှောက် ဖားလေးပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပါ။

my goal is to connect us with them, eye to eye.

ရည်ရွယ်ချက်က သူတို့နဲ့ ကျွန်တော်တို့

ဆက်သွယ်ချင်တာပါ၊ မျက်နှာချင်းဆိုင်ပေါ့။

ခင်ဗျားတို့ သိချင်နေမိမှာက

You may wonder, do I ever photograph people?

ကျွန်တော်လူတွေကို ဓာတ်ပုံရိုက်ဖူးလားလို့ပေါ့။

Sure. People are always present in my photos,

သေချာတာပေါ့။ ကျွန်တော့ဓာတ်ပုံတွေမှာ အမြဲတမ်းလူတွေပါပါတယ်။

no matter whether they appear

ဘယ်လိုပဲလိပ်တွေ၊

to portray tortoises

ကျားသစ်တွေ၊

or cougars

ခြင်္သေ့တွေ

or lions.

အသွင်ဆောင်ထားထားပါ။

You just have to learn how to look past their disguise.

သူတို့ရုပ်ဖျက်ခြင်းကိုကြည့်တတ်ဖို့ သင်ယူဖို့ပဲလိုတာပါ။

As a photographer,

ဓာတ်ပုံဆရာ တစ်ယောက်အနေနဲ့

I try to reach beyond the differences

ကျွန်တော်တို့ရဲ့မျိုးရိုး ဗီဇဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ခြင်းမှာ

ကွဲပြားခြင်းတွေကို ကျော်လွန် ရောက်ရှိဖို့ကြိုးစား တယ်၊

in our genetic makeup

to appreciate all we have in common

သက်ရှိတိုင်းနဲ့ ကျွန်တော်တို့မှာရှိတဲ့

with every other living thing.

တူညီမှုတွေကို နားလည်ဖို့ပါ။

When I use my camera,

ကင်မရာကို သုံးချိန်မှာ

I drop my skin

အဲဒီဂူကတိရိစ္ဆာန်တွေလိုပဲ

like the animals at that cave

အရေခွံကို ချွတ်ချလိုက်ပါတယ်။

ဒီတော့ သူတို့တွေအစစ်အမှန်က

so I can show who they really are.

ဘယ်သူတွေလဲဆိုတာပြနိုင်အောင်ပါ။

As animals blessed

တိရိစ္ဆာန်တွေမှာ ယုတ္တိတန်တဲ့

with the power of rational thought,

အတွေးအခေါ်ကိုကံထူးပြီးရထားသလို

we can marvel at the intricacies of life.

ဘဝရဲ့ရှုပ်ထွေးမှုတွေမှာ

ကျွန်တော်တို့ ချီးမွမ်းနိုင်တယ်

As citizens of a planet in trouble,

ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ ဂြိုဟ်တစ်ခုရဲ့ နိုင်ငံသားတွေဖြစ်တာကြောင့်

it is our moral responsibility

ဇီဝထွေပြားမှုထဲက သိသာတဲ့ ဆုံးရှုံးမှုကို ကိုင်တွယ်ဖို့ဟာ

to deal with the dramatic loss in diversity of life.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားတာဝန်ပါ။

But as humans with hearts,

ဒါပေမဲ့ နှလုံးသားနဲ့ လူတွေဖြစ်တာကြောင့်

we can all rejoice in the unity of life,

ဘဝရဲ့ညီညွတ်မှုထဲမှာ ကျွန်တော်တို့ ဝမ်းသာနိုင်ပါတယ်။

and perhaps we can change

အဲဒီအထွတ်အမြတ် ဂူထဲမှာဖြစ်ပျက်တာကို

what once happened in that sacred cave.

ပြောင်းကောင်းပြောင်းနိုင်ပါတယ်။

Let's find a way to join the dance.

အကမှာပါဝင်ဖို့ နည်းလမ်း တစ်ခုရှာကြည့်စို့ဗျာ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)