Your elusive creative genius | Elizabeth Gilbert

Translator: Garamkhand Gombosuren Reviewer: Nara Erdenebat

I am a writer.

Би бол зохиолч.

Writing books is my profession but it's more than that, of course.

Ном бичих нь миний мэргэжил, гэхдээ мэдээж үүнээс ч илүү юм.

It is also my great lifelong love and fascination.

Энэ бол миний бүхий л амьдралын хүсэл мөрөөдөл.

And I don't expect that that's ever going to change.

Би ийм байхаа болино ч гэж бодохгүй байна.

But, that said, something kind of peculiar has happened recently

Тэхдээ, ингэж хэлж байгаа ч гэсэн, миний ажил амьдралд,

in my life and in my career,

саяхан нэг сонин зүйл тохиолдлоо.

which has caused me to have to recalibrate my whole relationship with this work.

Энэ нь намайг ажлынхаа талаар ахин тунгааж бодоход хүргэсэн юм.

And the peculiar thing is that I recently wrote this book,

Сонин зүйл гэдэг нь юу л даа, саяхан би нэг ном бичлээ,

this memoir called "Eat, Pray, Love"

"Ид, Залбир, Хайрла" гэдэг өөрийн дурсамж байгаа юм...

which, decidedly unlike any of my previous books,

энэ ном бол миний өмнөх номнуудаас яаж ч бодсон өөрөөр,

went out in the world for some reason, and became this big,

тодорхой шалтгаантайгаар нийтэд хүрээд, нилээд том хэмжээний,

mega-sensation, international bestseller thing.

сүрдмээр чичиргээ үүсгээд, олон улсын шилдэг бүтээл болчихлоо.

The result of which is that everywhere I go now,

Үүнээс болж яасан бэ гэхээр, намайг хаана ч явсан гэсэн,

people treat me like I'm doomed.

хүмүүс надтай "Нэгэнт өнгөрсөн" хүн шиг л харьцах боллоо.

Seriously -- doomed, doomed!

Үгүй нээрээ-бүүр өнгөрсөн шүү, өнгөрсөн!

Like, they come up to me now, all worried, and they say,

Яаж байна гэхээр, зарим нэг хүмүүс ирээд, нэг л санаа зовсон байдалтай хэлж байна,

"Та одоо үүнээс дээр гарж чадахгүй гэхээс аймаар санагдахгүй байна уу" гээд.

"Aren't you afraid you're never going to be able to top that?

Aren't you afraid you're going to keep writing for your whole life

"Та бүх насаараа ном бичээд л байдаг, бичээд л байдаг,

and you're never again going to create a book

ахиж хэзээ ч дэлхий дээр хэн нэгэн тоож уншчихаар

that anybody in the world cares about at all,

ном бичиж чадахгүй байж магадгүй гэхээс айхгүй байна уу-

ever again?"

бүр хэзээ ч шүү?" гэж ирээд л.

So that's reassuring, you know.

Яахав, их "урам" өгдөг л дөө.

But it would be worse, except for that I happen to remember

Тэхдээ үүнээс ч хэцүү байж болох байлаа, учир нь

that over 20 years ago, when I was a teenager,

хорин жилийн өмнө би арван хэдтэй байхдаа хүмүүст

when I first started telling people that I wanted to be a writer,

зохиолч болох хүсэлтэйгээ хэлэхэд

би бас иймэрхүү төрлийн, айдаст үндэслэсэн риакц авч байлаа...

I was met with this same sort of fear-based reaction.

Хүмүүс тэгэхэд "Чи хэзээ ч амжилтанд хүрж чадахгүй байж магадгүй гэхээс айхгүй байна уу?" гэнэ...

And people would say, "Aren't you afraid you're never going to have any success?

Aren't you afraid the humiliation of rejection will kill you?

Чамайг хүмүүс хүлээж авахгүй, чи тэгээд ичиж үхэхгүй юу?

Aren't you afraid that you're going to work your whole life at this craft

Та энэ чиглэлээр насаараа ажиллаад байдаг,

юу ч болохгүй бол яах вэ?

and nothing's ever going to come of it

тэгээд та өөрийнхөө бүтээгүй мөрөөдөлийн хагархайнууд дунд үхнэ гээд боддоо?

and you're going to die on a scrap heap of broken dreams

ам чинь бүтэлгүйтлийн гашуун амтаар дүүрээд л...

with your mouth filled with bitter ash of failure?"

(Инээлдэв)

(Laughter)

Like that, you know.

ийм л байдаг даа, яагаав...

The answer -- the short answer to all those questions is, "Yes."

энэ бүх асуултанд товчхон хариулах юм бол "Тиймээ"

Yes, I'm afraid of all those things.

Тийм, би тэр бүхнээс айдаг..

And I always have been.

Үргэлж айсаар ч ирсэн.

And I'm afraid of many, many more things besides

Тэрнээс гадна, би хүмүүсийн таамаглаж ч чадахгүй

that people can't even guess at,

өөр зөндөө их зүйлээс айдаг.

like seaweed and other things that are scary.

бас далайн ургамал ч зэрэг бусад зүйлсээс ч айна.

But, when it comes to writing,

Тэхдээ, бичих тухайд бол,

the thing that I've been sort of thinking about lately, and wondering about lately,

би сүүлийн үед их тунгааж, гашилгаж байгаа зүйл бол, Яагаад? гэсэн асуулт...

is why?

Ингэх нь ер нь жирийн л үзэгдэл үү?

You know, is it rational?

хүн бүр энэ ертөнцөд хийж байгаа ажлынхаа талаар

Is it logical that anybody should be expected

to be afraid of the work that they feel they were put on this Earth to do.

ямар нэгэн байдлаар айх учиртай юу? гэж..

And what is it specifically about creative ventures

Яахав, бүтээлч салбарт ялгаатай зүйл нь,

that seems to make us really nervous about each other's mental health

бид бусад салбаруудад байдаггүй тийм байдлаар

in a way that other careers kind of don't do, you know?

нэг нэгнийхээ сэтгэл санааны байдалд илүү нервтдэг байх.

Like my dad, for example, was a chemical engineer

Жишээ нь манай аав химийн инженер хүн л дээ,

and I don't recall once in his 40 years of chemical engineering

би түүнийг инженер хийж байсан 40 жилийнх нь туршид

anybody asking him if he was afraid to be a chemical engineer, you know?

хэн нэгэн "Та инженер байхаасаа айдаг уу?" гэж асууж байсныг санахгүй байна.

"That chemical-engineering block, John, how's it going?"

Химийн инженер байснаар-Жон, сонин юу байна? гэдгийг болиулчихаагүй,

It just didn't come up like that, you know?

энэ зүгээр л шууд гарж ирэхгүй шүү дээ?

But to be fair, chemical engineers as a group

тэхдээ, үнэндээ бас, химийн инженерүүдийн групп бол

haven't really earned a reputation over the centuries

хэдэн зуун жилийн туршид архичин, сэтгэл санааны тогтворгүй гэсэн

for being alcoholic manic-depressives.

ангилалд орж байгаагүй л дээ...

(Laughter)

(Инээлдэв)

We writers, we kind of do have that reputation,

Зохиолчид бол тийм ангилалд орно.

and not just writers, but creative people across all genres,

Зохиолч ч ганцхан биш, ер нь ямар ч уран бүтээлч хүмүүс,

it seems, have this reputation for being enormously mentally unstable.

яаж ийж байгаад сэтгэл санааны тогтворгүй гэсэн нэр зүүчихээд байх шиг байгаа юм.

And all you have to do is look at the very grim death count

Та үүнийг батлахын тулд,

in the 20th century alone, of really magnificent creative minds

зөвхөн 20-р зуунд л гэхэд, өөрийн гараар амиа авч одсон

who died young and often at their own hands, you know?

агуу уран бүтээлчдийн тоог харахад л хангалттай.

And even the ones who didn't literally commit suicide

Амий хорлоогүй зарим хэсэг нь гэсэн,

seem to be really undone by their gifts, you know.

өөрсдийн тэр авьяасаасаа болж балраад байх шиг байгаа юм.

Norman Mailer, just before he died, last interview, he said,

Норман Мэйлэр үхэхийн өмнөхөн ярилцлага өгөхдөө хэлж байсан юм:

"Every one of my books has killed me a little more."

"Миний бичсэн ном нэг бүр намайг бага багаар алж байсан" гэж.

An extraordinary statement to make about your life's work.

Бүх амьдралаараа хийсэн ажлынхаа талаар ингэж хэлэх нь гайхалтай биш гэжүү.

But we don't even blink when we hear somebody say this,

Гэхдээ хэн нэг нь иймэрхүү төрлийн юм хэлэхэд бид тэгтлээ гайхаад байдаггүй,

because we've heard that kind of stuff for so long

яагаад гэвэл, энийг бид байнга л сонсож байдаг шүү дээ.

and somehow we've completely internalized and accepted collectively

сонссоор байгаад ч юмуу, уран бүтээлч, сэтгэлийн шаналал гэдэг нь угаасаа холбоотой гэдэг үзлийг

this notion that creativity and suffering are somehow inherently linked

бүүр өөртөө шингээгээд, нийтээрээ хүлээгээд авчихсан,

and that artistry, in the end, will always ultimately lead to anguish.

уран бүтээлч гэдэг чинь эцсийн эцэст шаналах л учиртай гээд бодчихдог байх.

And the question that I want to ask everybody here today

Иймээс би өнөөдөр хүн бүрээс асуумаар байдаг зүйл нь

is are you guys all cool with that idea?

"Та нар нээрэнгээсээ тэгж боддог уу?"

Are you comfortable with that?

"Та үүнийг зүгээр л байдаг зүйл гэж бодож байна уу"..гэж

Because you look at it even from an inch away and, you know --

Учир нь нэг инчийн зайнаас харсан ч гэсэн,

I'm not at all comfortable with that assumption.

би энийг хэвийн гэж бодохгүй байнаа.

I think it's odious.

Би энийг бүүр эгдүү хүрмээр гэж бодож байна.

And I also think it's dangerous,

Би бас энийг аюултай ч гэж бодож байна,

and I don't want to see it perpetuated into the next century.

иймээс ч энэ үзлийг дараагын зуунд үргэлжлээд яваасай гэж хүсэхгүй байна.

Би уран бүтээлчдээ амьдрах урам зориг өгж байвал хавьгүй дээр гэж үздэг.

I think it's better if we encourage our great creative minds to live.

And I definitely know that, in my case -- in my situation --

Бас би, миний одоогын байдалд,

it would be very dangerous for me to start sort of leaking down that dark path

энэ үзлийн харанхуй зам руу нь өнгийж эхлэх нь надад аюултай

of assumption,

гэдгийг мэдэж байна, би одоо байгаа

particularly given the circumstance that I'm in right now in my career.

мэргэжлийнхээ байдлыг бодоод үзсэн ч тэр.

Which is -- you know, like check it out,

Гэдэг нь юу вэ гэхээр,

I'm pretty young, I'm only about 40 years old.

Би залуу, дөнгөж л 40 хүрч байгаа шүү дээ.

Намайг ахиад 40 жилийн ажил хүлээж байна.

I still have maybe another four decades of work left in me.

And it's exceedingly likely that anything I write from this point forward

Би үүнээс хойш бичих ямар ч зүйл

is going to be judged by the world as the work that came after

хүмүүсийн нүдэнд, нөгөө галзуу алдартай номны

the freakish success of my last book, right?

дараагын ном гэж л харагдана, тийм үү?

I should just put it bluntly, because we're all sort of friends here now --

бид ер нь нэг төрлийн найзууд болсон болохоор, нэг мөсөн шударгаар хэлчихье.

it's exceedingly likely that my greatest success is behind me.

Ер нь миний ажлын хамгийн том амжилт болоод өнгөрчихсөн байхаа.

So Jesus, what a thought!

Ээ бурхан минь гэж, ийм ч юм бодож байх гэж!

That's the kind of thought that could lead a person

Иймэрхүү бодлууд л хүмүүсийг

to start drinking gin at nine o'clock in the morning,

өглөө 9 цагт босоод архи уухад хүргэж байгаа юм.

and I don't want to go there.

би тэгээд тийм болмооргүй байна.

(Laughter)

(Инээлдэв)

I would prefer to keep doing this work that I love.

Би дуртай ажлаа үргэлжлүүлэн хийхийг илүүд үзнэ.

Тэхээр яаж? гэдэг асуулт гарж ирнэ.

And so, the question becomes, how?

And so, it seems to me, upon a lot of reflection,

Тэгээд удаан бодсоны эцэст,

that the way that I have to work now, in order to continue writing,

би үргэлжлүүлэн бичихийн тулд, одоо юун дээр ажиллах ёстой вэ гэхээр,

is that I have to create some sort of protective psychological construct, right?

би нэг тийм сэтгэл санааны хамгаалалт бүтээх хэрэгтэй байгаа юм, тийм үү?

I have to sort of find some way to have a safe distance

би энэ санаа зовсон байдлаасаа аюулгүй

between me, as I am writing, and my very natural anxiety

зайнаас бичиж сурах хэрэгтэй юм шиг байгаа юм.

about what the reaction to that writing is going to be, from now on.

энэ бүтээлийн талаар юу гэх бол гэж бодолгүйгээр.

And, as I've been looking, over the last year,

Тэгээд сүүлийн жилд яавал тэгж сурах вэ гэж үзлээ л дээ.

for models for how to do that,

I've been sort of looking across time,

цаг зарцуулаад,

and I've been trying to find other societies

өөрөөр боддог нийгэм байна уу,

to see if they might have had better and saner ideas than we have

илүү уран бүтээлч хүмүүсээ дэмжиж

about how to help creative people

бүтээлч байдлаас гардаг төрөлхийн тэр сэтгэл санааны тогтворгүй

sort of manage the inherent emotional risks of creativity.

байдлыг зохицуулахад тусалдаг нийгэм байна уу хайж үзлээ.

And that search has led me to ancient Greece and ancient Rome.

Ингэж хайсны үр дүнд эртний Грек, Ромд хүрлээ.

So stay with me, because it does circle around and back.

Тэхээр, намайг сайн сонсоорой, энэ тойроод буцаж ирнэ.

But, ancient Greece and ancient Rome --

Эртний Грек, Ромд яадаг байсан гэхээр--

people did not happen to believe that creativity

хүмүүс бүтээлч зан бол

came from human beings back then, OK?

хүмүүст л байдаг гэж боддоггүй байсан байна л даа.

People believed that creativity was this divine attendant spirit

Хүмүүс бүтээлч зан байдал нь хол, мэдэгдэшгүй эх үүсвэрээс,

that came to human beings from some distant and unknowable source,

тайлагдашгүй, гүнзгий шалтгааны улмаас хүмүүст

for distant and unknowable reasons.

ирсэн агуу сэтгэл зүй гэж боддог байж.

The Greeks famously called these divine attendant spirits of creativity "daemons."

Грекууд тэр агуу сэтгэл зүйг "Дэмон" гэж нэрлэсэн байна.

Socrates, famously, believed that he had a daemon

Сократ, жишээ нь, түүнд дэмон байдаг,

who spoke wisdom to him from afar.

тэр нь түүнд холоос ухааныг заадаг гэдэгт итгэдэг байсан.

The Romans had the same idea,

Романчууд ч мөн ялгаагүй,

but they called that sort of disembodied creative spirit a genius.

гэвч тэд энэ биегүй, бүтээлч мөн чанарыг авъяас билэг гэдэг байж.

Which is great, because the Romans did not actually think

Романчууд авъяас билгийг нэгэн ухаантай хүн гэж боддоггүй

that a genius was a particularly clever individual.

байсан болохоор ингэж нэрлэдэг нь бас гайхалтай зүйл юм.

They believed that a genius was this, sort of magical divine entity,

Тэд авъяас билэгт хүн бол уран бүтээлч гэх ханан дунд амьдрах заяатай,

who was believed to literally live in the walls of an artist's studio,

нэг төрлийн гайхамшигтай, бурханлаг махбодь

гэж үздэг байсан ба

kind of like Dobby the house elf,

and who would come out

тэр махбодь нь харагдалгүйгээр уран бүтээлчдийн ажилд тусалж,

and sort of invisibly assist the artist with their work

тэдний ажлыг хэлбэрт оруулдаг гэж боддог байжээ.

and would shape the outcome of that work.

So brilliant -- there it is, right there, that distance that I'm talking about --

Энд л хамгийн гайхалтай, энэ хол зай гэдэг юм байгаад байгаа юм--

that psychological construct to protect you from the results of your work.

энэ бол ажлын үр дүнгээс чинь чамайг хамгаалж байдаг сэтгэл зүйн тогтолцоо юм.

And everyone knew that this is how it functioned, right?

тэгээд хүн бүр л энийг яаж ажилладгыг нь мэддэг байж, тийм үү?

So the ancient artist was protected from certain things,

Тэгэхээр эртний уран бүтээлчид нэг хэсэг зүйлүүдээс хамгаалагддаг байсан байх,

like, for example, too much narcissism, right?

жишээ нь, хэтэрхий их өөрийгөө дөвийлгөх үзэл ч юм уу?

If your work was brilliant, you couldn't take all the credit for it,

Чиний бүтээл чинь гайхалтай болсон ч гэсэн, чи үнэлгээ авахгүй,

everybody knew that you had this disembodied genius who had helped you.

хүн бүр л үл үзэгдэгч авъяас билэг чамд тусалсан гэж мэдэж байгаа шүү дээ.

If your work bombed, not entirely your fault, you know?

чиний бүтээл чинь хэрвээ бүтэлгүйтвэл, энэ бас бүгд чиний буруу биш биз?

Everyone knew your genius was kind of lame.

хүн бүр л чиний авъяас билэг чинь бүтэхгүй амьтан гэж мэдэж байх нь.

(Laughter)

Иймэрхүү бодол удаан хугацааны туршид Баруунд байсан байна.

And this is how people thought about creativity in the West

for a really long time.

Тэгтэл Сэргэн мандалтын үе ирж, бүх зүйл өөрчлөгдлөө,

And then the Renaissance came and everything changed,

and we had this big idea, and the big idea was,

бидэнд нэг том санаа төрсөн ба тэр том санаа нь

let's put the individual human being at the center of the universe

хүн бүрийг дэлхий ертөнцийн төв гэж ойлгож, хүн тус бүр нь

бурхад, домог, шидтэнгээс дээд гэж. Ингээд өнөө шидэт холоос тусалдаг

above all gods and mysteries,

and there's no more room for mystical creatures

махбодуудад багтах зай байхгүй болчихлоо.

who take dictation from the divine.

And it's the beginning of rational humanism,

Энэ бол хүний рационал үзлийн эхлэл ба,

and people started to believe that creativity

хүмүүс уран бүтээлч зан байдал гэдэг бол

тэр хүнээс л гарч байгаа зүйл гэж үзэх болсон байна.

came completely from the self of the individual.

And for the first time in history,

Ингээд түүхэнд анх удаа,

you start to hear people referring to this or that artist as being a genius,

хүмүүс уран бүтээлч хүнийг авъяас билэгт хүн гэж нэрлэх болж,

rather than having a genius.

авъяас билэг агуулсан хүн гэхээ больжээ.

And I got to tell you, I think that was a huge error.

Би энд асар том алдаа байна гэдгийг хэлэхгүй бол болохгүй нь.

You know, I think that allowing somebody, one mere person

Зүгээр л нэг жирийн хүнийг өөрийгөө

to believe that he or she is like, the vessel,

нэг хөдөлгүүр гэж бодоход хүргэх нь,

you know, like the font and the essence and the source

бүх тэр бурханлаг, агуу, уран бүттэлч, хэзээ ч үл мэдэгдэх

эх үүсвэрийн гол хүчин зүйл, мөн чанар нь гэх нь

of all divine, creative, unknowable, eternal mystery

is just a smidge too much responsibility to put on one fragile, human psyche.

нэг хүний эмзэгхэн сэтгэл санаанд дааж давашгүй том ачаа гэж би бодож байна.

It's like asking somebody to swallow the sun.

Энэ хэн нэгнийг нар залгихыг гуйхтай л адил зүйл.

It just completely warps and distorts egos,

Энэ зүгээр л эгог гажуудуулж, баллаж орхидог.

and it creates all these unmanageable expectations about performance.

Үүнээс болж л уран бүтээлийн талаар хүмүүсээс тааж тааварлашгүй хүлээлт гардаг.

And I think the pressure of that

Би энэ дарамттай байдал

has been killing off our artists for the last 500 years.

сүүлийн 500 жилд уран бүтээлчдийг алж ирсэн гэж бодож байна.

And, if this is true,

Тэгээд, хэрвээ энэ үнэн бол,

and I think it is true,

ер нь би үүнд итгэж байгаа ч,

the question becomes, what now?

Одоо тэгээд яахав?

Can we do this differently?

Бид үүнийг өөр байлгаж болохгүй юу?

Maybe go back to some more ancient understanding

Хуучныхаа сэтгэлгээнд буцаж очдог ч юм уу,

about the relationship between humans and the creative mystery.

хүн болон уран бүтээлч байдлын харилцаа холбоог өөрөөр бодох ч юм уу.

Maybe not.

Тэхдээ тэгэхгүй л байх.

Maybe we can't just erase 500 years of rational humanistic thought

Бид зүгээр хүмүүсийн 500 жилийн түүхтэй рационал сэтгэлгээг

in one 18 minute speech.

18 минутын яриагаар арилгачихаж чадахгүй.

And there's probably people in this audience

Одоо манай сонсогч нарын дунд ч

who would raise really legitimate scientific suspicions

нэг тийм шидтэн хүмүүсийн уран бүтээл, прожект дээр нь

about the notion of, basically, fairies

шидэт ундаа дусаагаад явдаг гэсэн үзлийг шинжлэх ухааны

who follow people around rubbing fairy juice on their projects and stuff.

үүднээс хэр үндэслэлтэй байхав гээд сууж байгаа хүмүүс ч байгаа байх.

I'm not, probably, going to bring you all along with me on this.

Би та бүгдийг бүрэн сэнхэрүүлье гэж бодохгүй байна.

But the question that I kind of want to pose is --

Би зүгээр энэ бүгдийг ярьж байгаа нь--

you know, why not?

Яагаад болохгүй гэж? гэж бодсоных.

Why not think about it this way?

Ер нь яагаад тэгэж бодож болохгүй гэж?

Because it makes as much sense as anything else I have ever heard

Энэ нь уран бүтээл туурьвих явцад гардаг галзуурлын

in terms of explaining the utter maddening capriciousness

байдлыг хамгийн оновчтой тайлбарлаад байгаа юм шиг

of the creative process.

надад санагдаад байгаа юм.

A process which, as anybody who has ever tried to make something --

Ямар нэгэн юм бүтээхийг эрмэлзэх тэр процесыг--

энд байгаа хүн болгон--

which is to say basically everyone here ---

knows does not always behave rationally.

үргэлж рационал байдаггүй гэж мэдэж байгаа.

And, in fact, can sometimes feel downright paranormal.

Үнэндээ, заримдаа энэ бүр тэс гажууд зүйл шиг санагдах нь ч бий.

I had this encounter recently

Би Америкийн агуу шүлэгч Рут Строунтай саяхан уулзсан юм л даа.

where I met the extraordinary American poet Ruth Stone,

who's now in her 90s, but she's been a poet her entire life

Тэр одоо 90 настай, насаараа л шүлэгч байсан хүн.

and she told me that when she was growing up in rural Virginia,

Тэр надад Виржиниагын хөдөө газарт өсөж торнин,

she would be out working in the fields,

тариаланыг талбайд ажилладаг байхдаа,

and she said she would feel and hear a poem

байгалын зураглалаас шүлэг өөрөө түүнд

coming at her from over the landscape.

мэдрэгдэж, сонсогддог байсан гэж ярьсан юм.

And she said it was like a thunderous train of air.

Тэр түүнийгээ яг л агаарын цахилгаант урсгал шиг л байдаг байсан гэсэн.

And it would come barreling down at her over the landscape.

Тэр нь тэгээд түүн дээр талбайг дамжин урсан ирдэг байж л дээ.

Тэр үүнийг ирж байгааг нь бас мэдэрдэг байсан гэсэн, учир нь хөл доорхи газар нь чичирдэг байж л дээ.

And she felt it coming, because it would shake the earth under her feet.

She knew that she had only one thing to do at that point,

Тэр үед түүнд өөрийнх нь хэлсэнээр "галзуурсан юм шиг л зугтаах"аас

and that was to, in her words, "run like hell."

өөр аргагүй байсан гэсэн.

And she would run like hell to the house

Тэр тэгээд тэр шүлгэнд хөөгдсөн юм шиг л

and she would be getting chased by this poem,

гэр лүү ухаан жолоогүй гүйдэг байж.

Эцсийн эцэст тэр хэсэг цаас, харандаа хурдхан шиг олж аваад,

and the whole deal was that she had to get to a piece of paper and a pencil

урсаж орж ирэх үед нь цаасан дээр

fast enough so that when it thundered through her, she could collect it

цуглуулж авах л учиртай байж.

Заримдаа олигтой хурдалж чадахгүй байх үедээ,

and grab it on the page.

And other times she wouldn't be fast enough,

хичнээн гүйгээд ч гэртээ хүрж чадахгүй байх үедээ

so she'd be running and running, and she wouldn't get to the house

шүлэг түүнийг дамжиж урсаад, тэр түүнийг алдах үед,

and the poem would barrel through her and she would miss it

тэр шүлэг, талбайгаар үргэлжлүүлэн урсан,

and she said it would continue on across the landscape,

"өөр шүлэгч"-г хайдаг байсан гэж тэр хэлсэн юм.

looking, as she put it "for another poet."

Зарим тохиолдолд--

And then there were these times --

this is the piece I never forgot --

Энийг нь би ерөөсөө мартдаггүй юм--

she said that there were moments where she would almost miss it, right?

тэр шүлгээ бараг л алдах дөхдөг байсан гэнэ л дээ.

So, she's running to the house and she's looking for the paper

Тэгээд тэр мөн л гэр лүүгээ гүйн, цаас харандаа хайж байх тэр үед

шүлэг түүнийг дамжин өнгөрөх үед,

and the poem passes through her,

and she grabs a pencil just as it's going through her,

тэр харандаагаа барин,

and then she said, it was like she would reach out with her other hand

нөгөө гараа сунгахад

тэр шүлгээ алдалгүй өнгөрдөг байсан гэсэн.

and she would catch it.

Тэр шүлэгний сүүлнээс нь барьж аваад,

She would catch the poem by its tail,

бие рүүгээ буцааж хийгээд,

and she would pull it backwards into her body

as she was transcribing on the page.

цаасан дээр буулгачихдаг байж.

And in these instances, the poem would come up on the page perfect and intact

Энэ тохиолдолд, шүлэг нь ямар ч алдаа мадаггүйгээр,

but backwards, from the last word to the first.

сүүлний мөрнөөсөө эхлэн эхний мөр хүртэл бууна.

(Laughter)

(Инээлдэв)

So when I heard that I was like -- that's uncanny,

Би энэ яриаг сонсох үед--надад жигтэй санагдлаа,

that's exactly what my creative process is like.

яагаад гэвэл миний уран бүтээлээ туурьвих явц үүнтэй маш адилхан юм.

(Laughter)

(Инээлдэв)

That's not at all what my creative process is -- I'm not the pipeline!

Энэ миний уран бүтээл туурьвих явцаас тэс ондоо--Би дамжуулах хоолой бишээ!

I'm a mule, and the way that I have to work

Би нэг илжиг, миний ажилын хэв маяг бол

is I have to get up at the same time every day,

би өдөр болгон нэг цагт босож,

хөлс, хөдөлмөрөө зарцуулан, эв хавгүй зүтгэх юм.

and sweat and labor and barrel through it really awkwardly.

Тэгсэн ч гэсэн би, энэ илжиг байдалтай байх үедээ,

But even I, in my mulishness,

even I have brushed up against that thing, at times.

тэр тодорхойгүй зүйлтэй шүргэлцдэгээ, заримдаа.

And I would imagine that a lot of you have too.

Би та бүгдийн ихэнхи нь бас тэгэж үзсэн гэж төсөөлж байна.

You know, even I have had work or ideas come through me from a source

Надад хүртэл, би өөрөө ойлгохгүй, үл мэдэгдэх эх үүсвэрээс ирсэн

that I honestly cannot identify.

санаа төрж байсан.

And what is that thing?

Тэр тодорхойгүй зүйл нь юу юм болоо?

And how are we to relate to it in a way that will not make us lose our minds,

Бид ухаанаа алдчихгүйгээр, ер нь эрүүл саруул чигээр байнгаа,

but, in fact, might actually keep us sane?

яаж түүнтэй холбогдох ёстой вэ?

And for me, the best contemporary example that I have of how to do that

Миний хувьд хамгийн орчин үеийн дагууштай үлгэр жишээ бол,

is the musician Tom Waits,

хөгжимчин Том Вэйтсийнх юм.

who I got to interview several years ago on a magazine assignment.

Би түүнээс нэг сэтгүүлийн ажлаар хэдэн жилийн өмнө ярилцлага авч байсан юм л даа

And we were talking about this,

бид тэгээд энэ тухай ярилцаж байлаа,

and you know, Tom, for most of his life, he was pretty much the embodiment

тэгээд, Том амьдралынхаа ихэнх үеүүдэд, энэ орчин үеийн урлагын

of the tormented contemporary modern artist,

шаналалын бодит илэрхийлэл болсон уран бүтээлч байж,

энэ дотоод сэтгэлд орсон, хянаж болошгүй

trying to control and manage and dominate

these sort of uncontrollable creative impulses

уран бүтээлч цочиргоог хянаж, удирдан,

that were totally internalized.

дийлж авах гэж байнга хичээсээр ирсэн гэнэ л дээ.

But then he got older, he got calmer,

Тэхдээ тэр хөгширөх тусам, илүү тайван болж.

and one day he was driving down the freeway in Los Angeles,

Надад тэр нэг өдөр, Лос Анжелос руу хурдны замаар явж байх үедээ

and this is when it all changed for him.

бүх юм түүний хувьд өөрчлөгдсөн гэж хэлсэн юм.

And he's speeding along, and all of a sudden

Тэр үед дөнгөж хурдаа нэмж эхэлж байтал, гэнэт л

he hears this little fragment of melody,

түүнд нэг аялгууны хэсэг сонсогдож,

that comes into his head as inspiration often comes, elusive and tantalizing,

энэ нь яг л урам орж байгаа юм шиг баригдашгүй, шаналгаатай байж.

and he wants it, it's gorgeous,

Тэр түүнийг буулгахыг хүслээ, гайхамшигтай байсан учраас,

and he longs for it, but he has no way to get it.

үнэхээр хүсэж л дээ, тэхдээ яах ч аргагүй байлаа.

He doesn't have a piece of paper, or a pencil, or a tape recorder.

Түүнд цаас ч байхгүй, харандаа ч байхгүй,

бичлэг хийх төхөөрөмж ч байсангүй:

So he starts to feel all of that old anxiety start to rise in him

Тэгээд ахиад л нөгөө хуучны "Би энийг алдах нь" гэсэн

мэдрэмж, "Би ч энэний тухай насаараа бодох болно доо" гэсэн

like, "I'm going to lose this thing,

and I'll be be haunted by this song forever.

сэтгэл зовсон байдал нь мэдрэгдэж эхэлж л дээ.

I'm not good enough, and I can't do it."

"Би сайн бишээ, би чадахгүй нь" гээд л.

And instead of panicking, he just stopped.

Гэнэт тэр сандрахын оронд зүгээр л больчихсон байна.

He just stopped that whole mental process and he did something completely novel.

Тэр тэр бүх сэтгэл санааны байдлаа зүгээр л зогсоогоод,

хамгийн шинэлэг нэг зүйлийг хийсэн байна.

He just looked up at the sky, and he said,

Тэр тэнгэр лүү хараад, ингэж хэлж л дээ,

"Excuse me, can you not see that I'm driving?"

"Уучлаарай, та намайг жолоо барьж байгааг харахгүй байна уу?" гэж

(Laughter)

(Инээлдэв)

"Do I look like I can write down a song right now?

"Би одоо дуу биччихээр юм шиг харагдаад байна уу?"

If you really want to exist, come back at a more opportune moment

Чи энэ хорвоод мэндэлмээр л байгаам бол, илүү тохиромжтой үеийг сонгоод,

when I can take care of you.

над дээр ахиж ирээрэй.

Otherwise, go bother somebody else today.

Эсвэл, өөр хэн нэгнийг очиж сатааруул.

Go bother Leonard Cohen."

Леонард Кохэн дээр ч юм уу оч" гэж.

And his whole work process changed after that.

Үүний дараа түүний бүх ажлын арга барил нь өөрчлөгдсөн гэдэг.

Not the work, the work was still oftentimes as dark as ever.

Бүтээлийг нь биш шүү, түүний бүтээлүүд урьдын адил хар хэвээр л байгаа.

But the process, and the heavy anxiety around it

Тэхдээ ажлын явц, түүнээс уялдан гарах тэр хүнд сэтгэл санааны дарамтнаас

was released when he took the genie, the genius out of him

чөлөөлөгдсөн нь тэр авъяас билэг гэгчийг гай удаад байвал,

where it was causing nothing but trouble, and released it back where it came from,

өөрийн биенээс гаргаж, ирсэн газар луу нь явуулсных байсан гэж,

энэ нь биеийн дотор бугшин, шаналгах учиртай зүйл биш гэдгийг ойлгосонд байгаа юм.

and realized that this didn't have to be this internalized, tormented thing.

Энэ бол өвөрмөц, гайхалтай, хачирхалтай зүйл л дээ,

It could be this peculiar, wondrous, bizarre collaboration,

kind of conversation between Tom and the strange, external thing

Том болон Том биш, тэр нэг сонин гадны хүчин зүйл хоорондын

that was not quite Tom.

яриа маягын юм байгаам.

When I heard that story, it started to shift a little bit

Би энэ түүхийг сонсоод, өөрийн ажлын арга барилаа бага зэрэг

the way that I worked too, and this idea already saved me once.

өөрчилж эхэлсэн ба энэ нь намайг нэг удаа авраад амжчихсан байгаа.

It saved me when I was in the middle of writing "Eat, Pray, Love,"

Энэ санаа, намайг "Ид, Залбир, Хайрла" зохиолоо бичиж байхад аварсан юм.

and I fell into one of those sort of pits of despair

Тэр үед би бас бид бүгдийн ямар нэгэн бүтээл дээр ажиллаж байгаад,

that we all fall into when we're working on something and it's not coming

урагшгүй байгаад, энэ бүгд нурж унах юм шиг санагддаг тэр сэтгэл

and you start to think this is going to be a disaster, the worst book ever written.

санааны хямралд орлоо л доо.

Энэ ч хамгийн муу ном болохнээ,

Not just bad, but the worst book ever written.

Муу ч биш, бүүр хамгийн муу нь шүү! гэж ирээд л хямрав.

Би тэгээд энэ төслийг ер нь больё гэж бодож эхэллээ.

And I started to think I should just dump this project.

But then I remembered Tom talking to the open air

Тэр үед би Томыг хоосон агаартай ярьж байсныг санаад,

and I tried it.

туршиж үзлээ

So I just lifted my face up from the manuscript

Би бичиж байсан зүйлээсээ түр өндийгөөд,

and I directed my comments to an empty corner of the room.

өрөөнийхөө хоосон булантай ярьж гарав.

And I said aloud, "Listen you, thing,

Би чангаар гэгч нь "Сонсож бай, чи,

you and I both know that if this book isn't brilliant

чи бид хоёр хэрвээ энэ ном сайн болж чадахгүй бол

that is not entirely my fault, right?

энэ ганцхан миний буруу биш гэдгийг мэдэж байгаа, тийм биз?"

Because you can see that I am putting everything I have into this,

Яагаад гэвэл би байгаа бүхнээ энд шавхаж байна,

I don't have any more than this.

надад үүнээс илүү юм байхгүй.

If you want it to be better, you've got to show up and do your part of the deal.

Чи хэрвээ энийг илүү сайн болгомоор байвал, наашаа гарж ирээд, хийх юмаа хий.

За за. Хэрвээ тэгэхгүй гэвэл юу гээч, тэгнэ л биз.

But if you don't do that, you know what, the hell with it.

Би үргэлжлүүлээд л бичнэ, яагаад гэвэл энэ миний ажил.

I'm going to keep writing anyway because that's my job.

And I would please like the record to reflect today

Би өнөөдрийг тусгасан бичлэг хийлгэмээр байна,

яагаад гэвэл би хийх юмаа хийх гээд гарж ирсэн" гэлээ.

that I showed up for my part of the job."

(Инээлдэв)

(Laughter)

Because --

Яагаад гэвэл--

(Applause)

(Алга ташив)

Because in the end it's like this, OK --

Эцсийн эцэст дүгнэхийм бол, OK--

centuries ago in the deserts of North Africa,

хэдэн зуун жилийн өмнө Хойд Африкийн элсэн цөлд,

people used to gather for these moonlight dances of sacred dance and music

хүмүүс ариун бүжиг, дуугаа дуулж бүжих гэж сарны гэрэлд цуглардаг байсан,

that would go on for hours and hours, until dawn.

тэгээд тэр нь үүр цайтал, хэдэн цагаар үргэлжилнэ.

They were always magnificent, because the dancers were professionals

Тэд үргэлж бахдам байдаг, яагаад гэвэл тэд чинь мэргэжлийн,

and they were terrific, right?

тэд үнэхээр гайхалтай, тийм үү?

Тэхдээ хааяа, ховорхон нэг зүйл тохиолдоно,

But every once in a while, very rarely, something would happen,

and one of these performers would actually become transcendent.

юу гэхээр, тэдгээр бүжигчдийн нэг нь ер бусын болдог байна л даа.

And I know you know what I'm talking about,

Та бүхнийг миний юу яриад байгааг мэдэж байгаа гэж бодож байна,

because I know you've all seen, at some point in your life,

яагаад гэвэл, амьдралдаа тийм ер бусын тоглолтыг үзсэн л байгаа.

a performance like this.

It was like time would stop,

Энэ үед цаг зогсох шиг болоод,

and the dancer would sort of step through some kind of portal

тэр бүжигчин ямар нэгэн хаалгаар гарах шиг болно,

тэр 1000 өдрийн өмнөх шөнө яг адилхан хөдөлгөөн хийж байгаа ч гэсэн,

and he wasn't doing anything different

than he had ever done, 1,000 nights before,

but everything would align.

бүх юм зохицсон байна.

And all of a sudden, he would no longer appear to be merely human.

Тэгээд, гэнэт л зүгээр хүн биш юм шиг харагдах болно.

Тэр дотроосоо, доороосоо гэрэлтэн,

He would be lit from within, and lit from below

and all lit up on fire with divinity.

бурханлаг байдлын гэрэлд бүх зүйл гэрэлтэнэ.

And when this happened, back then,

Тэр үед ийм зүйл болоход,

people knew it for what it was, you know, they called it by its name.

хүмүүс энийг юу болохыг мэддэг байсан, нэртэй ч байж.

They would put their hands together and they would start to chant,

Тэд бүгд гараа хавсран, залбирал уншиж эхэлнэ,

"Allah, Allah, Allah, God, God, God."

"Алла, Алла, Алла, Бурхан, Бурхан, Бурхан"

That's God, you know.

Энэ чинь л бурхан юм байгаам.

Curious historical footnote:

Жижигхэн нэг түүхийн тайлбар--

when the Moors invaded southern Spain, they took this custom with them

Мурууд Өмнөд Испанийг байлдан дагуулан, зан заншлыг нь хуулбарлаж аван,

and the pronunciation changed over the centuries

дуудлага нь хэдэн зууны туршид бага зэрэг өөрчлөгджээ.

from "Allah, Allah, Allah," to "Olé, olé, olé,"

"Алла, Алла, Алла" нь "Олэ, Олэ, Олэ" болсон ба

which you still hear in bullfights and in flamenco dances.

та үүнийг бухын зодоон, фламенго бүжгэнд одоо хүртэл сонсдог.

In Spain, when a performer has done something impossible and magic,

Испанид, урлагын хүн ямар нэгэн гайхалтай, боломжгүй тоглолт хийхэд,

"Allah, olé, olé, Allah, magnificent, bravo,"

"Алла, олэ, олэ, Алла, гайхалтай, браво"

incomprehensible, there it is -- a glimpse of God.

ойлгомжгүй ч гэсэн, тэнд Бурхан харагдах шиг болдог.

Which is great, because we need that.

Бидэнд энэ бүхэн хэрэгтэй болохоор, энэ нь гайхалтай зүйл юм.

But, the tricky bit comes the next morning,

Тэхдээ, маргааш өглөө нь тэр уран бүтээлчид ярвигтай зүйл болно,

for the dancer himself, when he wakes up and discovers

тэр сэрээд, өнөөдөр Мягмар гаригын 11 цаг,

that it's Tuesday at 11 a.m., and he's no longer a glimpse of God.

тэр аль хэдийн Бурхан шиг харагдахаа больсон гэдгийн мэднэ.

He's just an aging mortal with really bad knees,

Тэр зүгээр л нэг өвдөг нь муудаж байгаа хүн,

and maybe he's never going to ascend to that height again.

магадгүй тийм өндөрт ахиж гарахгүй ч байж магад гээд л.

And maybe nobody will ever chant God's name again as he spins,

Түүнийг эргэлдэхэд, хэн ч Бурханы нэрийг дурсахгүй байж магад,

and what is he then to do with the rest of his life?

ингээд тэр үлдсэн амьдралаа юу хийж өнгөрөөх болж байнаа? гээд л.

This is hard.

Энэ хэцүү л дээ.

This is one of the most painful reconciliations to make

Энэ бол уран бүтээлч хүний амьдралдgg хийх хамгийн хэцүү

in a creative life.

дасан зохицол.

But maybe it doesn't have to be quite so full of anguish

Гэхдээ энэ нь заавал ийм хэцүү, зовлонтой зүйл байх албагүй,

if you never happened to believe, in the first place,

хэрвээ чи анхнаасаа л энэ бүх чиний гайхалтай чадварууд

that the most extraordinary aspects of your being came from you.

чамаас гараагүй гэдэгт итгэдэг байвал.

But maybe if you just believed that they were on loan to you

Магадгүй энэ нь чамд нэг үл мэдэгдэх эх үүсвэрээс

from some unimaginable source for some exquisite portion of your life

амьдралын чинь нэг хэсэгт түр зээлдүүлсэн зүйл ч байж магад.

to be passed along when you're finished,

тэгээд чамайг болохоор өөр хүнд шилжүүлэх байж болох юм.

with somebody else.

And, you know, if we think about it this way, it starts to change everything.

Хэрвээ бид ингэж бодвол, бүх зүйл өөрчлөгдөж эхэлнэ.

This is how I've started to think,

Би ингэж бодож эхэлсэн,

and this is certainly how I've been thinking in the last few months

энэ бол сүүлийн хэдэн сар миний бодож байгаа зүйл юм.

as I've been working on the book that will soon be published,

Би удахгүй хэвлэгдэх гэж байгаа номон дээрээ ажиллан,

as the dangerously, frighteningly over-anticipated follow up

миний сүүлийн галзуу амжилтын дараах аймшигтай их хүлээлтийг

to my freakish success.

мэдэрж байгаа энэ үед.

And what I have to sort of keep telling myself

Би үүнээс айн, сандарч эхлэх үед,

when I get really psyched out about that is don't be afraid.

өөртөө хэлж байх учиртай зүйл нь

битгий ай.

Don't be daunted. Just do your job.

Битгий шантар.

Ажилаа л хий.

Continue to show up for your piece of it, whatever that might be.

Хийх юмаа хийх гэж гарж ирж бай, юу ч байсан хамаагүй.

If your job is to dance, do your dance.

Хэрэв чиний ажил бүжиглэх бол, бүжгээ хий.

If the divine, cockeyed genius assigned to your case

Хэрэв, бурханлаг авъяас билэг чамд заяан,

decides to let some sort of wonderment be glimpsed, for just one moment

чиний хүчин зүтгэлээр хэдхэн хоромд ч болтугай нэг төрлийн гайхамшигыг

through your efforts, then "Olé!"

харуулах гэсэн бол "Олэ!"

Хэрвээ тийм биш бол, бүжгээ яаж ийгээд хий.

And if not, do your dance anyhow.

And "Olé!" to you, nonetheless.

Ямар ч байсан гэсэн, би чамд "Олэ!" гэж хэлье.

I believe this and I feel that we must teach it.

Би үүнд итгэдэг, бас бид үүнийг заах ёстой юм шиг санагдаж байна.

Ямар ч байсан гэсэн, би чамд "Олэ!" гэж хэлье.

"Olé!" to you, nonetheless,

just for having the sheer human love and stubbornness

Таньд заяасан хүмүүний хайр бас үргэлж гарж ирэх

to keep showing up.

зөрүүд занд чинь.

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)

June Cohen: Olé!

Жунь Кохэн: Олэ!

(Applause)

(Алга ташилт)