Your elusive creative genius | Elizabeth Gilbert

5,055,562 views ・ 2009-02-09

TED


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

Translator: marjorie pepito Reviewer: Polimar Balatbat
00:13
I am a writer.
0
13145
1543
Ako ay isang manunulat
00:14
Writing books is my profession but it's more than that, of course.
1
14712
3736
Ang pagsusulat ng mga libro ang aking hanapbuhay, datapuwa't hindi lang iyan at hindi diyan nagtatapos.
00:18
It is also my great lifelong love and fascination.
2
18472
3900
Ang pagsusulat din ay ang aking habambuhay na pag-ibig at pagkahalina.
00:22
And I don't expect that that's ever going to change.
3
22396
2891
At tingin ko'y iyan ay hindi kailanman magbabago.
00:25
But, that said, something kind of peculiar has happened recently
4
25311
5011
Gayunpaman, may kakaibang pangyayari kamakailan lang
00:30
in my life and in my career,
5
30346
2225
sa aking buhay at sa aking karera,
00:32
which has caused me to have to recalibrate my whole relationship with this work.
6
32595
4743
na nagdulot sa akin na muling usisatin ang kabuuan ng aking relasyon sa aking trabaho.
00:37
And the peculiar thing is that I recently wrote this book,
7
37362
3610
At ang kakaibang pangyayaring ito ay ang pagsulat ko ng libro, kamakailan lang,
00:40
this memoir called "Eat, Pray, Love"
8
40996
1944
isang talambuhay, na may pamagat na "Eat, Pray, Love"
00:42
which, decidedly unlike any of my previous books,
9
42964
4541
na walang kaduda duda, hindi katulad sa mga nauna kong libro
00:47
went out in the world for some reason, and became this big,
10
47529
3044
sapagkat, sa hindi ko mawaring dahilan, ito ay naging isang malaki,
00:50
mega-sensation, international bestseller thing.
11
50597
3342
napakasikat, at lubhang mabiling libro sa buong mundo.
00:53
The result of which is that everywhere I go now,
12
53963
3042
Dahil dito, saan man ako magtungo ngayon,
00:57
people treat me like I'm doomed.
13
57029
2576
tinuturing ako ng mga tao na tila ako ay nasa isang tiyak na na pahamak
00:59
Seriously -- doomed, doomed!
14
59629
2858
tiyak, tiyak na pahamak!
01:02
Like, they come up to me now, all worried, and they say,
15
62511
2667
Heto't lumalapit sila, balisa, at sinasabing
"Hindi ka ba natatakot? -- hindi ka ba natatakot na hindi mo na mahihigitan pa ang librong iyan?
01:05
"Aren't you afraid you're never going to be able to top that?
16
65202
4174
01:09
Aren't you afraid you're going to keep writing for your whole life
17
69400
3222
Hindi ka ba natatakot na mula ngayon hanggang sa natitirang bahagi ng iyong buhay, ikaw ay magsusulat
01:12
and you're never again going to create a book
18
72646
2143
at hindi ka na muli makakagawa ng isang libro
01:14
that anybody in the world cares about at all,
19
74813
2542
na magugustuhan ng kahit isang tao
01:17
ever again?"
20
77379
2476
kailan pa man?"
01:19
So that's reassuring, you know.
21
79879
2325
Tila nakakaluwag ng damdamin, hindi ba.
01:22
But it would be worse, except for that I happen to remember
22
82228
2787
Maaaring mas may masidhi pa nito, liban na nga lang sa isa kong naalalang
01:25
that over 20 years ago, when I was a teenager,
23
85039
3235
pangyayari may 20 taon nang nakalilipas, noong una ko pa lang pinamamahagi sa mga tao - nung ako ay nagdadalaga pa lamang -
01:28
when I first started telling people that I wanted to be a writer,
24
88298
3123
na gusto kong maging isang manunulat.
Sinalubong ako ng reaksyon na natutulad din sa reaksyon ng mga tao ngayon, reaksyon na nababase sa takot.
01:31
I was met with this same sort of fear-based reaction.
25
91445
2547
At sasabihin ng mga tao, "Hindi ka ba natatakot na hindi ka kailanman magtatagumpay?
01:34
And people would say, "Aren't you afraid you're never going to have any success?
26
94016
3810
01:37
Aren't you afraid the humiliation of rejection will kill you?
27
97850
2923
Hindi ka ba natatakot na mamamatay ka sa kahihiyan dahil sa hindi pagtanggap sa iyo?
01:40
Aren't you afraid that you're going to work your whole life at this craft
28
100797
3460
Hindi ka ba natatakot na sa buong buhay mo, patuloy kang maglilikha sa sining na ito
subalit ni kailanman ay hindi ito magbubunga
01:44
and nothing's ever going to come of it
29
104281
1856
at mamamatay ka na lamang sa pira-piraso't santambak na bigong pangarap
01:46
and you're going to die on a scrap heap of broken dreams
30
106161
2635
kung saan ang iyong bibig ay puno ng mapait na abo ng kabiguan?
01:48
with your mouth filled with bitter ash of failure?"
31
108820
2467
(Tawanan)
01:51
(Laughter)
32
111311
1329
01:52
Like that, you know.
33
112664
1828
Parang ganun, alam nyo yun.
01:54
The answer -- the short answer to all those questions is, "Yes."
34
114516
5137
Ang sagot - ang maiksing sagot sa lahat ng mga katanungang iyon ay, "Oo."
01:59
Yes, I'm afraid of all those things.
35
119677
2276
Oo, ako ay natatakot sa lahat ng mga bagay na iyon.
02:01
And I always have been.
36
121977
1241
Noon pa man, ako ay takot na.
02:03
And I'm afraid of many, many more things besides
37
123242
2286
Liban pa doon, ako din ay takot sa marami pang ibang bagay
02:05
that people can't even guess at,
38
125552
1901
na maaring hindi mawari ng ibang mga tao.
02:07
like seaweed and other things that are scary.
39
127477
3957
Tulad ng damong-dagat, at iba pang bagay na nakakatakot.
02:11
But, when it comes to writing,
40
131458
2227
Subalit, kung pagsusulat na ang pag-uusapan
02:13
the thing that I've been sort of thinking about lately, and wondering about lately,
41
133709
3960
ang tanong na tila pinag-iisipan ko kamakailan lang, at pinagtatakhan kamakailan, ay bakit?
02:17
is why?
42
137693
1150
Iyong tipong, eto ba ay makatwiran?
02:18
You know, is it rational?
43
138867
1270
Na makatwiran nga bang asahan ang isang tao
02:20
Is it logical that anybody should be expected
44
140161
2223
02:22
to be afraid of the work that they feel they were put on this Earth to do.
45
142408
4628
na matakot sa trabahong sa tingin nila ay syang itinalaga na gawin nila sa mundong ito.
02:27
And what is it specifically about creative ventures
46
147060
4376
Alam mo yun, ano nga ba ang meron sa pagngangahas na lumikha
02:31
that seems to make us really nervous about each other's mental health
47
151460
3448
na wari baga'y tayo ay nangangamba na sa katinuan ng ating pag-iisip
02:34
in a way that other careers kind of don't do, you know?
48
154932
3003
taliwas sa ibang karera?
02:37
Like my dad, for example, was a chemical engineer
49
157959
3999
Bilang halimbawa, ang aking ama ay isang Chemical Engineer
02:41
and I don't recall once in his 40 years of chemical engineering
50
161982
3353
at sa buong 40 taon na iginugol nya sa Chemical Engineering, 'ni minsan ay 'di ko naalalang
02:45
anybody asking him if he was afraid to be a chemical engineer, you know?
51
165359
3658
may nagtanong sa kanya kung siya ba ay natatakot maging isang Chemical Engineer.
02:49
"That chemical-engineering block, John, how's it going?"
52
169041
5787
Wala akong narinig na - kamusta na ang mga sagabal natin sa Chemical Engineering John?
02:54
It just didn't come up like that, you know?
53
174852
2140
Walang ganuong pangyayari sa kanila.
02:57
But to be fair, chemical engineers as a group
54
177016
3810
Gayunpaman, ang mga Chemical Engineers, bilang isang pangkat
03:00
haven't really earned a reputation over the centuries
55
180850
2524
ay hindi naturingan nitong mga nakaraang siglo
03:03
for being alcoholic manic-depressives.
56
183398
2672
bilang mga lasenggong malimit malumbay.
03:06
(Laughter)
57
186094
1424
(Tawanan)
03:07
We writers, we kind of do have that reputation,
58
187542
2810
Tayong mga manunulat, tila may ganoon tayong reputasyon,
03:10
and not just writers, but creative people across all genres,
59
190376
3959
at hindi lamang manunulat, kundi pati lahat ng mga malikhaing tao sa lahat ng kategorya,
03:14
it seems, have this reputation for being enormously mentally unstable.
60
194359
4677
ay tila may reputasyon sa pagkakaroon ng hindi matatag na katinuan.
03:19
And all you have to do is look at the very grim death count
61
199060
3792
Tingnan na lamang natin ang nakapanghihilakbot na bilang ng mga namatay
03:22
in the 20th century alone, of really magnificent creative minds
62
202876
3559
nitong ika-20 siglo pa lang, ng mga batikang manlilikha
03:26
who died young and often at their own hands, you know?
63
206459
3102
na namatay sa murang edad at kalimitan ay sa kanilang mga sariling kamay.
03:29
And even the ones who didn't literally commit suicide
64
209585
3242
At kahit pa man may iba na hindi pa literal na nagpapakamatay
03:32
seem to be really undone by their gifts, you know.
65
212851
3352
ay tila bagang nawawasak ang katinuan dahil sa kanilang angking talento.
03:36
Norman Mailer, just before he died, last interview, he said,
66
216227
2875
Norman Mailer, sa huling panayam sa kanya bago sya mamatay, ay nagsabi na
03:39
"Every one of my books has killed me a little more."
67
219126
4077
"Bawat isa ng aking mga libro, ay pinatay ako nang paunti-unti."
03:43
An extraordinary statement to make about your life's work.
68
223227
3575
'Di ba't isa itong kakaibang pahayag ukol sa gawaing pinaggugulan mo ng iyong buhay?
03:46
But we don't even blink when we hear somebody say this,
69
226826
2936
Subalit hindi man lang tayo kumukurap 'pag naririnig natin ito
03:49
because we've heard that kind of stuff for so long
70
229786
2582
sapagkat nasanay na tayo dahil sa ilang beses na natin ito narinig
03:52
and somehow we've completely internalized and accepted collectively
71
232392
3977
at tila baga'y naisaloob na natin at natanggap
03:56
this notion that creativity and suffering are somehow inherently linked
72
236393
4643
na ang pagiging malikhain at ang pagdurusa ay tila magkaakibat at magkapatid
04:01
and that artistry, in the end, will always ultimately lead to anguish.
73
241060
5042
at ang pagiging malikhain, sa huli, ay magdudulot ng ibayong sakit at pagdurusa.
04:06
And the question that I want to ask everybody here today
74
246126
2667
At ang katanungan na gusto ko itanong sa mga narito ngayon ay
04:08
is are you guys all cool with that idea?
75
248817
2493
kayo bang lahat ay tanggap ang palaisipan o ideya na ito?
04:11
Are you comfortable with that?
76
251334
2183
komportable ba kayo dito -
04:13
Because you look at it even from an inch away and, you know --
77
253541
3000
dahil kung titingnan nyo ito, kahit lumayo lang kayo ng isang pulgada, alam nyo
04:16
I'm not at all comfortable with that assumption.
78
256565
3103
Hindi ako komportable sa ideyang ito.
04:19
I think it's odious.
79
259692
1462
Tingin ko ito ay nakakasuka at nakakasuklam.
04:21
And I also think it's dangerous,
80
261178
1929
Tingin ko din ito ay delikado,
04:23
and I don't want to see it perpetuated into the next century.
81
263131
2905
At ayoko makitang napanatili ang ideyang ito sa susunod na siglo.
Minumungkahi kong himukin natin ang ating mga dakilang manlilikha na magpunyaging mabuhay.
04:26
I think it's better if we encourage our great creative minds to live.
82
266060
3850
04:29
And I definitely know that, in my case -- in my situation --
83
269934
5751
At tiyak akong alam ko,kung uusisatin ang aking sitwasyon,
04:35
it would be very dangerous for me to start sort of leaking down that dark path
84
275709
5139
na lubhang mapanganib kung uumpisahan kong tumungo sa masalimuot na landas
04:40
of assumption,
85
280872
1197
ng pagpapalagay, lalo na kung isasa-alang alang ang mga bagay-bagay
04:42
particularly given the circumstance that I'm in right now in my career.
86
282093
4129
sa kasalukuyang kalagayan ng aking karera.
04:46
Which is -- you know, like check it out,
87
286246
2515
Kung iisipin nyo at titignan,
04:48
I'm pretty young, I'm only about 40 years old.
88
288785
2191
Ako'y lubhang bata pa lamang, ako'y 40 taong gulang pa lamang.
At ako'y may sa 4 na dekada pa ng trabahong natitira.
04:51
I still have maybe another four decades of work left in me.
89
291000
3270
04:54
And it's exceedingly likely that anything I write from this point forward
90
294294
4493
At higit na lubhang posible na lahat ng aking isulat pamula ngayon
04:58
is going to be judged by the world as the work that came after
91
298811
2953
ay mahahatulan ng buong mundo bilang isang likha pagkatapos
05:01
the freakish success of my last book, right?
92
301788
3299
ng nakakatakot na tagumpay ng huli kong libro, hindi nga ba?
05:05
I should just put it bluntly, because we're all sort of friends here now --
93
305111
3938
Sa tapatang pananalita, dahil sa tayo'ng lahat ay magkakaibigan na ngayon -
05:09
it's exceedingly likely that my greatest success is behind me.
94
309073
4257
lubhang posible na ang aking kalubus-lubusang tagumpay ay natapos na.
05:13
So Jesus, what a thought!
95
313354
2176
Susmaryosep! Anong klaseng pag-iisip eto!
05:15
That's the kind of thought that could lead a person
96
315554
2406
Alam nyo na eto ang uri ng pag-iisip na maaring mag-udyok sa isang tao
05:17
to start drinking gin at nine o'clock in the morning,
97
317984
2604
na uminom ng hinebra ng alas-9 ng umaga,
05:20
and I don't want to go there.
98
320612
2913
at ayoko ma-udyok nang ganuon.
05:23
(Laughter)
99
323549
1034
(Tawanan)
05:24
I would prefer to keep doing this work that I love.
100
324607
2430
Mas gugustuhin ko pa na patuloy na gawin ang gawaing mahal ko.
Kung kaya, ang tanong ay, paano?
05:27
And so, the question becomes, how?
101
327061
3314
05:30
And so, it seems to me, upon a lot of reflection,
102
330399
2860
At kaya, sa aking palagay, matapos ang maraming pagmumunimuni,
05:33
that the way that I have to work now, in order to continue writing,
103
333283
3341
na ang paraan ng aking pagtatrabaho ngayon, upang magpatuloy sa pagsusulat
05:36
is that I have to create some sort of protective psychological construct, right?
104
336648
3810
ay dapat makalikha ako ng parang isang sikolohikal na pangharang, di kaya?
05:40
I have to sort of find some way to have a safe distance
105
340482
3476
Kailangan ko na makahanap ng paraan na magkaroon ng ligtas na layo
05:43
between me, as I am writing, and my very natural anxiety
106
343982
4861
sa pagitan ko, habang ako ay nagsusulat, at ng aking likas na pag-aagam-agam
05:48
about what the reaction to that writing is going to be, from now on.
107
348867
3841
sa kung ano ang magiging reaksyon sa sinulat ko, mula ngayon.
05:52
And, as I've been looking, over the last year,
108
352732
2387
At, habang naghahagilap ako sa nagdaang taon ng mga modelo kung paano gumawa ng paraan
05:55
for models for how to do that,
109
355143
1833
05:57
I've been sort of looking across time,
110
357000
2124
naghanap ako ng maaring ehemplo sa mga nagdaang panahon
05:59
and I've been trying to find other societies
111
359148
2078
at sinubok kong maghanap sa ibang lipunan
06:01
to see if they might have had better and saner ideas than we have
112
361250
3726
upang matignan na baka sila ay may mas mainam at makatwiran na ideya kaysa sa amin
06:05
about how to help creative people
113
365000
2203
kung paano tulungan ang mga manlilika na pangasiwaan
06:07
sort of manage the inherent emotional risks of creativity.
114
367227
3782
ang angking panganib sa damdamin na kaakibat ng pagkamalikhain.
06:11
And that search has led me to ancient Greece and ancient Rome.
115
371033
4991
At ang pagsisiyasat na iyon ay nagdala sa akin sa sinaunang Griyego at Roma.
06:16
So stay with me, because it does circle around and back.
116
376048
2667
Kaya't maari lamang na samahan nyo ako dito dahil sa babalik din tayo mamya sa usaping eto.
06:18
But, ancient Greece and ancient Rome --
117
378739
2132
Subalit, sa sinaunang Griyego at sinaunang Roma -
06:20
people did not happen to believe that creativity
118
380895
2542
ang mga tao ay tila hindi naniniwala na ang pagkamalikhain
06:23
came from human beings back then, OK?
119
383461
2394
ay galing sa katawang lupa ng tao, OK?
06:25
People believed that creativity was this divine attendant spirit
120
385879
4435
Naniniwala ang mga tao na ang pagkamalikhain ay isang banal na espiritong naglilingkod
06:30
that came to human beings from some distant and unknowable source,
121
390338
3977
na sumapi sa katawang lupa ng tao mula sa malayo at di mawari na pinagmulan
06:34
for distant and unknowable reasons.
122
394339
2425
ayun sa malayo at di mawaring dahilan.
06:36
The Greeks famously called these divine attendant spirits of creativity "daemons."
123
396788
5227
Tinawag ng mga Griyego ang banal na espiritong eto sa bantog na pangalang "daemons".
06:42
Socrates, famously, believed that he had a daemon
124
402039
3076
Si Socrates ay tanyag sa kanyang paniniwala na sya ay mayroong daemon
06:45
who spoke wisdom to him from afar.
125
405139
2433
na nagpapahayag sa kanya ng dunong mula sa kalayuan.
06:47
The Romans had the same idea,
126
407596
1593
Ang mga taga-Roma ay may katulad na ideya
06:49
but they called that sort of disembodied creative spirit a genius.
127
409213
4586
subalit tinatawag nilang "henyo" ang nakabuwag na malikhaing espirito na ito.
06:53
Which is great, because the Romans did not actually think
128
413823
2715
Tingin ko ito ay kahanga-hanga, sapagkat hindi iniisip ng mga taga-Roma
06:56
that a genius was a particularly clever individual.
129
416562
2770
na ang henyo ay isang lubhang matalinong tao.
06:59
They believed that a genius was this, sort of magical divine entity,
130
419356
3659
Naniniwala sila na ang henyo ay tila parang isang mahiwaga at banal na nilalang
07:03
who was believed to literally live in the walls of an artist's studio,
131
423039
5298
na pinaniniwalaang literal na nakatira sa pader
ng estudyo ng manlilikha, parang si Dobby ang bahay-duende,
07:08
kind of like Dobby the house elf,
132
428361
2520
07:10
and who would come out
133
430905
1514
na lumilitaw at tila tumutulong sa manlilikha sa kanilang trabaho nang hindi nakikita
07:12
and sort of invisibly assist the artist with their work
134
432443
2602
na syang magbibigay hugis ng kinalabasan ng sining.
07:15
and would shape the outcome of that work.
135
435069
2445
07:17
So brilliant -- there it is, right there, that distance that I'm talking about --
136
437538
3858
'Di ba't ang galing - ayan, yung puwang na sinasabi ko -
07:21
that psychological construct to protect you from the results of your work.
137
441420
4178
ang sikolohikal na pader na magtatanggol sayo mula sa bunga ng iyong sining.
07:25
And everyone knew that this is how it functioned, right?
138
445622
3584
At alam ng lahat na ganito ang takbo ng mga bagay-bagay.
07:29
So the ancient artist was protected from certain things,
139
449230
2667
Datapuwa't ang mga sinaunang manlilikha ay tiyak na ligtas sa ilang mga bagay
07:31
like, for example, too much narcissism, right?
140
451921
2377
gaya na lamang ng lubusang pagmamahal sa sarili, hindi ba?
07:34
If your work was brilliant, you couldn't take all the credit for it,
141
454322
3191
Kung ang likha mo ay lubhang magaling hindi mo maaangkin ang buong karangalan nito
07:37
everybody knew that you had this disembodied genius who had helped you.
142
457537
3695
dahil alam ng lahat na may henyong nakabuwag sayo na tumulong sa iyo.
07:41
If your work bombed, not entirely your fault, you know?
143
461256
3345
Kung ang likha mo naman ay malaking palpak, hindi sayo ang bunton ng lahat ng sisi.
07:44
Everyone knew your genius was kind of lame.
144
464625
2494
Alam ng lahat na ang henyo mo ay tila walang kuwenta.
07:47
(Laughter)
145
467143
1034
At eto ang paniniwala ng mga tao sa Kanluran ukol sa pagkamalikhain sa loob ng mahabang panahon.
07:48
And this is how people thought about creativity in the West
146
468201
3498
07:51
for a really long time.
147
471723
1308
Hanggang sa dumating ang Renaissance at ang lahat ay nagbago,
07:53
And then the Renaissance came and everything changed,
148
473055
2576
07:55
and we had this big idea, and the big idea was,
149
475655
2291
at nagkaroon tayo ng malaking ideya, at ang malaking ideyang ito ay
07:57
let's put the individual human being at the center of the universe
150
477970
3195
ang ilagay natin ang bawat indibidwal sa gitna ng sansinukob
angat sa lahat ng mga diyos-diyosan at hiwaga, at wala nang puwang
08:01
above all gods and mysteries,
151
481189
1541
08:02
and there's no more room for mystical creatures
152
482754
2285
para sa mga mahiwagang nilalang na ginagabayan ng banal.
08:05
who take dictation from the divine.
153
485063
1768
08:06
And it's the beginning of rational humanism,
154
486855
2111
At ito'y simula ng makatwirang humanismo,
08:08
and people started to believe that creativity
155
488990
2143
at ang mga tao'y nag-umpisang maniwala na ang pagkamalikhain
ay ganap na mula sa sarili
08:11
came completely from the self of the individual.
156
491157
2340
08:13
And for the first time in history,
157
493521
1826
At sa kauna-unahang pagkakataon sa kasaysayan ng tao,
08:15
you start to hear people referring to this or that artist as being a genius,
158
495371
5087
maririnig mo ang ibang tao na nagsasabing si ganto o ganyang manlilikha ng sining ay isang henyo
08:20
rather than having a genius.
159
500482
1817
sa halip na nagkaroon ng henyo.
08:22
And I got to tell you, I think that was a huge error.
160
502323
3300
At ito ang masasabi ko, tingin ko iyon ay isang lubhang malaking pagkakamali.
08:25
You know, I think that allowing somebody, one mere person
161
505647
4222
Alam nyo, tingin ko na ang pagpapahintulot sa isang tao, sa iisang tao,
08:29
to believe that he or she is like, the vessel,
162
509893
2739
na maniwalang sya ay tila parang isang sisidlan
08:32
you know, like the font and the essence and the source
163
512656
2572
parang balon, at syang pinakabuod at bukal
ng lahat ng banal, mapanlikha, mahiwaga, ng walang hanggang misteryo
08:35
of all divine, creative, unknowable, eternal mystery
164
515252
3329
08:38
is just a smidge too much responsibility to put on one fragile, human psyche.
165
518605
6061
ay tila bahagyang labis na na responsibilidad para sa isang marupok na pag-iisip ng tao.
08:44
It's like asking somebody to swallow the sun.
166
524690
3491
Ito'y nahahalintulad sa kahilingang lamunin ng isang tao ang araw.
08:48
It just completely warps and distorts egos,
167
528205
2627
Lubos nitong nababaluktot at napapasama ang kaakuhan ng tao,
08:50
and it creates all these unmanageable expectations about performance.
168
530856
3526
at dulot nito ang lahat ng hindi na makatwirang ekspektasyon sa likha at gawa.
08:54
And I think the pressure of that
169
534406
1975
At tingin ko na ang panggigipit na ito
08:56
has been killing off our artists for the last 500 years.
170
536405
3193
ay syang pumapatay sa ating mga manlilikha sa nakaraang 500 years.
08:59
And, if this is true,
171
539622
2641
At, kung ito ay totoo,
09:02
and I think it is true,
172
542287
1562
at tingin ko'y ito ay totoo,
09:03
the question becomes, what now?
173
543873
2841
ang tanong ngayon ay, ano na ang mangyayari ngayon?
09:06
Can we do this differently?
174
546738
1845
Maari ba nating baguhin ang mga bagay?
09:08
Maybe go back to some more ancient understanding
175
548607
3372
Marahil bumalik tayo sa sinaunang paniniwala
09:12
about the relationship between humans and the creative mystery.
176
552003
4477
ukol sa kaugnayan ng tao at ng hiwaga ng paglikha.
09:16
Maybe not.
177
556504
1329
Maaring hindi na.
09:17
Maybe we can't just erase 500 years of rational humanistic thought
178
557857
3858
Marahil hindi natin mabubura ang limang siglo ng makatwirang pag-iisip na nakasentro sa kapakanan ng tao
09:21
in one 18 minute speech.
179
561739
2134
sa loob lamang ng isang 18 minuto na talumpati.
09:23
And there's probably people in this audience
180
563897
2685
At maaring may iilan sa mga nandirito
09:26
who would raise really legitimate scientific suspicions
181
566606
4091
na magbabahagi ng kanilang mga lehitimong hinala na nakabase sa agham
09:30
about the notion of, basically, fairies
182
570721
2355
ukol sa mga kuru-kuro sa mga diwata
09:33
who follow people around rubbing fairy juice on their projects and stuff.
183
573100
4964
na bumubuntot sa mga tao sabay pahid ng fairy juice sa kanilang mga proyekto at kagamitan.
09:38
I'm not, probably, going to bring you all along with me on this.
184
578088
4293
Marahil hindi ko kayo lahat mapapasang-ayon sa isiping ito.
09:42
But the question that I kind of want to pose is --
185
582405
2761
Subalit ang tanong na nais ko sana iparating sa inyo ay -
09:45
you know, why not?
186
585190
2173
bakit nga ba hindi?
09:47
Why not think about it this way?
187
587387
1898
Bakit nga ba hindi natin isipin sa ganitong paraan?
09:49
Because it makes as much sense as anything else I have ever heard
188
589309
4088
Dahil sa ito ay syang pinakamakatwiran na sa lahat ng aking narinig
09:53
in terms of explaining the utter maddening capriciousness
189
593421
3932
ukol sa pagpapaliwanag ng tila bagang nakakabaliw na kapritso
09:57
of the creative process.
190
597377
1521
ng proseso ng paglikha.
09:58
A process which, as anybody who has ever tried to make something --
191
598922
3191
Isang proseso, na marahil maipagpapatotoo ng ninuman na sumubok gumawa ng isang bagay -
at maaring, lahat ng nandidito -
10:02
which is to say basically everyone here ---
192
602137
2066
10:04
knows does not always behave rationally.
193
604227
3087
na hindi kailanman palaging makatwiran.
10:07
And, in fact, can sometimes feel downright paranormal.
194
607338
4559
At, sa katunayan, ay minsan tila bagang lubos na paranormal.
10:11
I had this encounter recently
195
611921
1752
Kamakailan lang, nakatagpo ko ang isang kahanga-hangang Amerikanang makata na si Ruth Stone,
10:13
where I met the extraordinary American poet Ruth Stone,
196
613697
3685
10:17
who's now in her 90s, but she's been a poet her entire life
197
617406
2811
na ngayon ay nasa 90 mahigit na, subalit naging isang makata sa buong buhay nya
10:20
and she told me that when she was growing up in rural Virginia,
198
620241
3206
at kinwento nya sa akin na nuong kabataan nya sa lalawigan ng Virginia,
10:23
she would be out working in the fields,
199
623471
1858
minsan ay nasa kabukiran sya, nagtatrabaho,
10:25
and she said she would feel and hear a poem
200
625353
2852
at sabi nya'y minsan, mararamdaman nya at maririnig ang isang tula
10:28
coming at her from over the landscape.
201
628229
1983
na papalapit sa kanya mula sa malayong tanawin.
10:30
And she said it was like a thunderous train of air.
202
630236
3133
At sabi nya'y tila para etong isang dumadagundong na tren ng hangin.
10:33
And it would come barreling down at her over the landscape.
203
633393
2804
At lubhang mabilis syang dadatnan nito mula sa malayo.
At mararamdaman nya itong papalapit, dahil niyayanig nito ang lupang kinatatayuan nya.
10:36
And she felt it coming, because it would shake the earth under her feet.
204
636221
3478
10:39
She knew that she had only one thing to do at that point,
205
639723
2775
Alam nyang iisa lamang ang nararapat nyang gawin sa mga pagkakataon na iyon
10:42
and that was to, in her words, "run like hell."
206
642522
2227
at iyon ay, ayun sa kanya, ang tumakbo na parang hinahabol ng demonyo.
10:44
And she would run like hell to the house
207
644773
2008
At tatakbo sya ng ubod ng bilis papunta sa bahay nya
10:46
and she would be getting chased by this poem,
208
646805
2162
at hahabulin sya ng tulang ito
at ang mahalaga sa lahat ay dapat makakuha sya ng papel at lapis
10:48
and the whole deal was that she had to get to a piece of paper and a pencil
209
648991
3606
nang mabilis upang kung dadatnan man sya nito ay matitipon nya ito
10:52
fast enough so that when it thundered through her, she could collect it
210
652621
3381
at masusunggab nya ito at maisatitik sa papel.
At mayroong minsan na hindi sya ganoon kabilis,
10:56
and grab it on the page.
211
656026
1182
10:57
And other times she wouldn't be fast enough,
212
657232
2089
kung kaya't sya ay tatakbo at tatakbo at tatakbo, at hindi nya aabutin ang bahay nya
10:59
so she'd be running and running, and she wouldn't get to the house
213
659345
3203
at dadaanan lamang sya ng tula at hindi nya na ito mahuhuli pa
11:02
and the poem would barrel through her and she would miss it
214
662572
2814
at sabi nya'y magpapatuloy ito sa ibayong lugar,
11:05
and she said it would continue on across the landscape,
215
665410
2620
maghahanap, ayun sa kanya "ng ibang makata".
11:08
looking, as she put it "for another poet."
216
668054
2084
At mayroon ding mga pagkakataon -
11:10
And then there were these times --
217
670162
1646
11:11
this is the piece I never forgot --
218
671832
1855
ito ang bahaging hindi ko makakalimutan -
11:13
she said that there were moments where she would almost miss it, right?
219
673711
3458
sabi nya, may mga sandaling kamuntik nya nang hindi mahuli ang isang tula.
11:17
So, she's running to the house and she's looking for the paper
220
677193
3027
Kaya, sya ay tatakbo patungo sa bahay nya, at maghahanap sya ng papel
at dadaanan sya ng tula,
11:20
and the poem passes through her,
221
680244
1593
11:21
and she grabs a pencil just as it's going through her,
222
681861
2610
at nakakuha sya ng lapis kasabay ng pagdaan ng tula sa kanyang gunita,
11:24
and then she said, it was like she would reach out with her other hand
223
684495
3344
at ang sabi nya, ay tila parang aabutin ng kanyang isang kamay ang tula
at mahuhuli nya ito.
11:27
and she would catch it.
224
687863
1283
Mahuhuli nya ang tula sa buntot,
11:29
She would catch the poem by its tail,
225
689170
1957
at hihilahin nya itong pabalik sa katawan nya
11:31
and she would pull it backwards into her body
226
691151
2554
11:33
as she was transcribing on the page.
227
693729
1836
habang isinasalin nya ito sa papel.
11:35
And in these instances, the poem would come up on the page perfect and intact
228
695589
4831
At sa mga pagkakataong ito, mag-aanyong ganap at buo ang kanyang tula sa papel
11:40
but backwards, from the last word to the first.
229
700444
3381
subalit pabaliktad, na nagsimula sa huling salita hanggang sa una.
11:43
(Laughter)
230
703849
1688
(Tawanan)
11:45
So when I heard that I was like -- that's uncanny,
231
705561
4693
Kaya nung narinig ko ito, pakiramdam ko, lubhang kataka-taka eto,
11:50
that's exactly what my creative process is like.
232
710278
2477
sapagkat ganitong ganito ang paraan ng aking paglikha.
11:52
(Laughter)
233
712779
3589
(Tawanan)
11:56
That's not at all what my creative process is -- I'm not the pipeline!
234
716392
3342
Hindi iyon ang buod ng proseso ng aking paglikha - hindi ako ang tubo at daan!
11:59
I'm a mule, and the way that I have to work
235
719758
2030
Ako ay parang mula, at ang paraan ng aking paggawa
12:01
is I have to get up at the same time every day,
236
721812
2243
ay kailangan ako gumising sa parehong oras araw-araw,
at maghirap at gumawa at piliting gumawa bagamat saliwa.
12:04
and sweat and labor and barrel through it really awkwardly.
237
724079
2810
Subalit kahit ako, sa aking pagiging mala-mula,
12:06
But even I, in my mulishness,
238
726913
1839
12:08
even I have brushed up against that thing, at times.
239
728776
3844
naranasan at naramdaman ko din ang bagay na iyon, paminsan.
12:12
And I would imagine that a lot of you have too.
240
732644
2239
At palagay ko marami sa inyo ang nakaranas din nito.
12:14
You know, even I have had work or ideas come through me from a source
241
734907
3281
Alam nyo, kahit ako ay nagakaroon din ng mga likha at ideya na tila nanggaling mula sa isang bukal
12:18
that I honestly cannot identify.
242
738212
2487
na sa totoo lang ay hindi ko mawari kung ano.
12:20
And what is that thing?
243
740723
1572
At ano ang bagay na ito?
12:22
And how are we to relate to it in a way that will not make us lose our minds,
244
742319
4014
At paano tayo makikipag-ugnayan sa bagay na ito nang hindi nawawalan ng bait at tamang pag-iisip,
12:26
but, in fact, might actually keep us sane?
245
746357
2862
subalit datapawat makakatulong pa sa atin upang panatiliin ang ating katinuan?
12:29
And for me, the best contemporary example that I have of how to do that
246
749243
3755
At para sa akin, ang pinakamainam na ehemplo sa panahon nating ito kung paano gagawin iyon
12:33
is the musician Tom Waits,
247
753022
2308
ay ang musikerong si Tom Waits,
12:35
who I got to interview several years ago on a magazine assignment.
248
755354
4517
na nakapanayam ko ilang taon ang nakalilipas para sa isang magasin.
12:39
And we were talking about this,
249
759895
1477
At pinag-uusapan namin ito,
12:41
and you know, Tom, for most of his life, he was pretty much the embodiment
250
761396
3537
at alam nyo, si Tom, halos sa buong buhay nya ay syang larawan
12:44
of the tormented contemporary modern artist,
251
764957
2096
ng isang naliligalig na modernong manlilikha,
na nagsusumikap kontrolin at pamahalaan at pangibabawan
12:47
trying to control and manage and dominate
252
767077
2303
12:49
these sort of uncontrollable creative impulses
253
769404
2450
ang mga gantong hindi mapigil na udyok ng paglikha
12:51
that were totally internalized.
254
771878
1863
na higit na lubhang panloob at pansarili.
12:53
But then he got older, he got calmer,
255
773765
1981
Subalit sa pagtanda nya, naging kalmado na sya,
12:55
and one day he was driving down the freeway in Los Angeles,
256
775770
2899
at isang araw habang nagmamaneho sya sa freeway ng Los Angeles, ang kwento nya,
12:58
and this is when it all changed for him.
257
778693
1912
at sa pagkakataon na to nagbago ang lahat para sa kanya.
13:00
And he's speeding along, and all of a sudden
258
780629
2066
Habang humaharurot sya sa daan, bigla na lang
13:02
he hears this little fragment of melody,
259
782719
3522
may narinig syang mumunting kapiraso ng himig
13:06
that comes into his head as inspiration often comes, elusive and tantalizing,
260
786265
4005
na pumasok sa isipin nya pares ng pagdating minsan ng isang inspirasyon, mailap at mapanukso,
13:10
and he wants it, it's gorgeous,
261
790294
2104
at gusto nya ito, alam nyo na, dahil sa ito'y maganda,
13:12
and he longs for it, but he has no way to get it.
262
792422
2301
at inaasam nya ito, subalit wala syang paraan upang kuhanin eto.
13:14
He doesn't have a piece of paper, or a pencil, or a tape recorder.
263
794747
3151
Wala syang papel, wala syang lapis,
wala syang tape rekorder.
13:17
So he starts to feel all of that old anxiety start to rise in him
264
797922
3060
Kung kaya't unti-unti na naman nyang nararamdaman ang dating pagkabalisa
gaya ng, "hindi ko na maaalala ang bagay na ito mamya,
13:21
like, "I'm going to lose this thing,
265
801006
1741
13:22
and I'll be be haunted by this song forever.
266
802771
2096
at habambuhay na akong mumultuhin nito.
13:24
I'm not good enough, and I can't do it."
267
804891
1905
Hindi ako ganun kagaling, at hindi ko kayang gawin ito."
13:26
And instead of panicking, he just stopped.
268
806820
2010
Subalit sa halip na mataranta, ay tumigil lamang sya.
13:28
He just stopped that whole mental process and he did something completely novel.
269
808854
4118
Tinigil nya lamang ang buong proseso ng pag-iisip
at tsaka nya ginawa ang isang kakaibang bagay.
13:32
He just looked up at the sky, and he said,
270
812996
2459
Tumingin sya sa langit, at sabi,
13:35
"Excuse me, can you not see that I'm driving?"
271
815479
2990
"Mawalang galang po, hindi nyo ba nakikita na ako'y nagmamaneho?"
13:38
(Laughter)
272
818493
3677
(Tawanan)
13:42
"Do I look like I can write down a song right now?
273
822194
2710
"Tingin nyo ba nasa kalagayan ako ngayon na makapagsulat ng kanta?
13:44
If you really want to exist, come back at a more opportune moment
274
824928
3821
Kung gusto mo talaga magmeron, bumalik ka sa mas akmang oras
13:48
when I can take care of you.
275
828773
1638
kung kelan mahaharap kita at maasikaso.
13:50
Otherwise, go bother somebody else today.
276
830435
3053
Kung hindi, iba na lang ang istorbohin mo ngayon.
13:53
Go bother Leonard Cohen."
277
833512
3272
Umalis ka't abalahin mo si Leonard Cohen."
13:56
And his whole work process changed after that.
278
836808
3108
At ang buo nyang paraan ng paglikha ay nagbago pagkatapos nun.
13:59
Not the work, the work was still oftentimes as dark as ever.
279
839940
3584
Hindi ang gawang-sining, ang mga likha nya ay minsan singdilim pa din ng dati.
14:03
But the process, and the heavy anxiety around it
280
843548
3035
Kundi ang proseso, at ang mabigat na pagkaligalig na kaakibat nito
14:06
was released when he took the genie, the genius out of him
281
846607
2923
napakawalan nung kinuha nya ang genie, ang henyo palayo sa kanya
14:09
where it was causing nothing but trouble, and released it back where it came from,
282
849554
3887
dahil sa wala nang ginawa ang henyo kundi manggulo, at nung pinakawalan nya bumalik eto mula sa pinanggalingan,
at napagtanto nya na hindi naman kinakailangan na maging isa etong panloob na paghihirap.
14:13
and realized that this didn't have to be this internalized, tormented thing.
283
853465
3637
Maari naman etong maging katangi-tangi, nakakamangha, kakaibang pagtutulungan
14:17
It could be this peculiar, wondrous, bizarre collaboration,
284
857126
3114
14:20
kind of conversation between Tom and the strange, external thing
285
860264
4108
parabagang pakikipag-usap sa pagitan ni Tom at ng kakaibang eksternal na bagay
14:24
that was not quite Tom.
286
864396
1479
na parang si Tom subalit hindi lubos na sya.
14:26
When I heard that story, it started to shift a little bit
287
866629
2683
Kung kaya nung narinig ko ang kwentong iyon, nagsimula ring mag-iba ng direksyon
14:29
the way that I worked too, and this idea already saved me once.
288
869336
3005
ang paraan ng aking paglikha, at naligtas na ako nito ng mahigit isang beses.
14:32
It saved me when I was in the middle of writing "Eat, Pray, Love,"
289
872365
3104
Ang ideyang ito ang nagligtas sa akin sa gitna ng pagsusulat ko ng "Eat, Pray, Love"
14:35
and I fell into one of those sort of pits of despair
290
875493
2509
nung naranasan ko ang mawalan ng pag-asa
14:38
that we all fall into when we're working on something and it's not coming
291
878026
3456
na malimit nating nararanasan sa mga panahong may ginagawa tayo at hindi lumalabas ang gusto natin gawin
14:41
and you start to think this is going to be a disaster, the worst book ever written.
292
881506
4160
at nagsisimula kang mag-isip na magiging isa etong disastre,
na ito ang pinakamalalang libro na naisulat sa simulat sapul.
14:45
Not just bad, but the worst book ever written.
293
885690
2350
Hindi lang pangit kundi pinakamalalang librong naisulat.
At nagsimula akong mag-isip na i-abandona na ang proyekting ito.
14:48
And I started to think I should just dump this project.
294
888064
3391
14:51
But then I remembered Tom talking to the open air
295
891479
3051
Subalit naalala ko si Tom, kausap ang hangin
14:54
and I tried it.
296
894554
2024
at sinubukan ko ito.
14:56
So I just lifted my face up from the manuscript
297
896602
2468
Kung kaya't inangat ko ang mukha ko mula sa manuskrito
14:59
and I directed my comments to an empty corner of the room.
298
899094
2906
at itinuon ko ang aking mga puna sa isang bakanteng sulok sa kwarto.
15:02
And I said aloud, "Listen you, thing,
299
902024
3554
At sa malakas na boses, sabi ko, "Makinig ka, ikaw na bagay,
15:05
you and I both know that if this book isn't brilliant
300
905602
3174
alam nating dalawa na kung ang librong ito ay hindi magaling
15:08
that is not entirely my fault, right?
301
908800
1777
ang kasalanan ay hindi pawang akin lamang, hindi ba?
15:10
Because you can see that I am putting everything I have into this,
302
910601
3232
Dahil nakikita mo na ibinibigay ko ang lahat ng meron ako sa librong ito,
15:13
I don't have any more than this.
303
913857
1615
Wala na akong maibibigay pa liban nito.
15:15
If you want it to be better, you've got to show up and do your part of the deal.
304
915496
3785
Kaya kung gusto mo maging mas magaling, kailangan mong magmeron at gawin ang trabaho mo.
Sige. Kung ayaw mo man magpakitang gilas, bahala na nga.
15:19
But if you don't do that, you know what, the hell with it.
305
919305
2817
Ipagpapatuloy ko pa rin ang aking pagsusulat dahil ito naman ang aking trabaho.
15:22
I'm going to keep writing anyway because that's my job.
306
922146
2682
15:24
And I would please like the record to reflect today
307
924852
2436
At pakiusap lang na pakitala sa araw na ito
na nagpakita ako at ginawa ang trabaho ko."
15:27
that I showed up for my part of the job."
308
927312
1998
(Tawanan)
15:29
(Laughter)
309
929334
2991
15:32
Because --
310
932349
2063
Dahil --
15:34
(Applause)
311
934436
2050
(Palakpakan)
15:36
Because in the end it's like this, OK --
312
936510
2148
sa huli, parang ganto, OK -
15:38
centuries ago in the deserts of North Africa,
313
938682
2377
sa desyerto ng North Africa ilang siglo na nakalilipas,
15:41
people used to gather for these moonlight dances of sacred dance and music
314
941083
4643
ang mga tao'y kalimitan nagtitipun-tipon sa gabing bilog ang buwan para sa mga sagradong sayaw at musika
15:45
that would go on for hours and hours, until dawn.
315
945750
2680
na maaring magtuluy-tuloy ng ilang oras, hanggang madaling-araw.
15:48
They were always magnificent, because the dancers were professionals
316
948454
3220
At lahat ng mga ito'y kahanga-hanga, dahil ang mga mananayaw ay propesyonal
15:51
and they were terrific, right?
317
951698
1430
at sila'y lubhang magaling.
Subalit paminsan-minsan, sa mga lubhang bihirang pagkakataon, may nangyayari,
15:53
But every once in a while, very rarely, something would happen,
318
953152
3297
15:56
and one of these performers would actually become transcendent.
319
956473
3488
at isa sa mga mananayaw ay nagiging transendente.
15:59
And I know you know what I'm talking about,
320
959985
2260
At alam nyo kung ano ang gusto ko tukuyin,
16:02
because I know you've all seen, at some point in your life,
321
962269
2796
dahil alam kong kayong lahat ay nakakita, minsan sa inyong buhay, ng isang palabas na ganto.
16:05
a performance like this.
322
965089
1276
16:06
It was like time would stop,
323
966389
1905
Tila bagang huminto ang oras,
16:08
and the dancer would sort of step through some kind of portal
324
968318
2905
at ang mananayaw ay pumasok sa tila isang lagusan
kahit wala naman syang ginawang kakaiba sa karaniwan, isang libong gabi ang nakalilipas,
16:11
and he wasn't doing anything different
325
971247
1880
16:13
than he had ever done, 1,000 nights before,
326
973151
2009
16:15
but everything would align.
327
975184
1727
subalit ang lahat ay humahanay.
16:16
And all of a sudden, he would no longer appear to be merely human.
328
976935
3143
At sa isang kisapmata, tila sya ay hindi na isang karaniwang tao lamang.
Sya ay tila may ilaw sa loob, at sa ilalim
16:20
He would be lit from within, and lit from below
329
980102
2375
16:22
and all lit up on fire with divinity.
330
982501
3766
at ang buo nyang katawang lupa ay tila inilawan ng dibinidad.
16:26
And when this happened, back then,
331
986291
2121
At sa tuwing nangyayari ito nuon,
16:28
people knew it for what it was, you know, they called it by its name.
332
988436
4192
alam ng mga tao kung ano ito, alam nyo, tinatawag nila ito sa pangalan.
16:32
They would put their hands together and they would start to chant,
333
992652
3143
Maghahawak-kamay sila at magsisimula silang padasal na umawit,
16:35
"Allah, Allah, Allah, God, God, God."
334
995819
3541
"Allah, Allah, Allah, Panginoon, Panginoon, Panginoon."
16:39
That's God, you know.
335
999384
3078
Yun ang Panginoon.
16:42
Curious historical footnote:
336
1002486
2656
Isang nakakatuwang talababa sa kasaysayan -
16:45
when the Moors invaded southern Spain, they took this custom with them
337
1005166
4817
nuong sinakop ng mga Moors ang timog Espanya, dinala nila ang kanilang kaugalian
16:50
and the pronunciation changed over the centuries
338
1010007
2286
at ang pagkabigkas ay nagbago matapos ang ilang mga siglo
16:52
from "Allah, Allah, Allah," to "Olé, olé, olé,"
339
1012317
2776
mula sa "Allah, Allah, Allah", eto ay naging "Ole, ole, ole"
16:55
which you still hear in bullfights and in flamenco dances.
340
1015117
3150
na hanggang ngayon ay maririnig nyo sa mga labanan ng toro at sa mga sayaw ng plamengko.
16:58
In Spain, when a performer has done something impossible and magic,
341
1018291
3629
Sa Espanya, kapagka ang mananayaw ay may nagawang tila impossible at puno ng mahika,
17:01
"Allah, olé, olé, Allah, magnificent, bravo,"
342
1021944
3125
"Allah, ole, ole, Allah, lubos na kahanga-hanga, bravo,"
17:05
incomprehensible, there it is -- a glimpse of God.
343
1025093
2367
hindi kayang unawain, ito iyon - isang sulyap sa Panginoon.
17:08
Which is great, because we need that.
344
1028547
2098
At ito'y kahanga-hanga, dahil kailangan natin ito.
17:10
But, the tricky bit comes the next morning,
345
1030669
3827
Subalit ang mahirap na bahagi ay ang pagdating ng kinaumagahan,
17:14
for the dancer himself, when he wakes up and discovers
346
1034520
3403
para sa mananayaw, pagkagising nya
17:17
that it's Tuesday at 11 a.m., and he's no longer a glimpse of God.
347
1037947
3423
at nadiskubre nyang Martes na at alas-onse ng umaga, at hindi na sya isang banaag ng Panginoon.
17:21
He's just an aging mortal with really bad knees,
348
1041394
3468
Na sya ay isa lamang tumatandang mortal na may lubhang nananakit na tuhod,
17:24
and maybe he's never going to ascend to that height again.
349
1044886
4216
at maaring hindi na sya muli man aangat pa sa tugatog na iyon.
17:29
And maybe nobody will ever chant God's name again as he spins,
350
1049126
3703
At maaring wala na ulit aawit ng padasal, sambit ang ngalan ng Panginoon habang sya'y sumasayaw,
17:32
and what is he then to do with the rest of his life?
351
1052853
2834
At ano ngayon ang gagawin nya sa nalalabi ng buhay nya?
17:35
This is hard.
352
1055711
1358
Mahirap ito.
17:37
This is one of the most painful reconciliations to make
353
1057093
2818
Ito ang isa mga pinakamasakit na pagkakasundong ginagawa
17:39
in a creative life.
354
1059935
2067
sa paglikha.
17:42
But maybe it doesn't have to be quite so full of anguish
355
1062026
3159
Subalit maari naman na hindi na maging lubhang puno ng dalamhati
17:45
if you never happened to believe, in the first place,
356
1065209
3243
kung sa una pa lang, hindi ka naniniwala
17:48
that the most extraordinary aspects of your being came from you.
357
1068476
4081
na ang mga higit na kahanga-hangang aspeto ng iyong pagkatao ay hindi nanggagaling sayo.
17:52
But maybe if you just believed that they were on loan to you
358
1072581
2837
Subalit, siguro kung nanininiwala ka na ang mga ito ay pinahiram lamang sayo
17:55
from some unimaginable source for some exquisite portion of your life
359
1075442
3584
mula sa isang 'di mawaring pinagmulan para sa natatanging parte ng buhay mo
17:59
to be passed along when you're finished,
360
1079050
2016
na sa kalaunan ay ipapasa mo din sa ibang tao kapagka ikaw ay tapos na.
18:01
with somebody else.
361
1081090
1826
18:02
And, you know, if we think about it this way, it starts to change everything.
362
1082941
4781
At, alam nyo, kung sa ganitong paraan tayo mag-iisip, magsisimulang magbago ang lahat.
18:07
This is how I've started to think,
363
1087746
1840
Sa ganitong paraan na ako nagsimulang mag-isip,
18:09
and this is certainly how I've been thinking in the last few months
364
1089610
3325
at tiyak na sa ganitong paraan ako nag-iisip nitong mga nagdaan na buwan
18:12
as I've been working on the book that will soon be published,
365
1092959
2905
habang ginagawa ko ang isang libro na malapit nang ilathala,
18:15
as the dangerously, frighteningly over-anticipated follow up
366
1095888
3531
bilang syang peligroso, nakakatakot na lubos na inaabangan na kasunod
18:19
to my freakish success.
367
1099443
2636
sa aking nakakatakot na tagumpay.
18:22
And what I have to sort of keep telling myself
368
1102103
2899
At ano ang kailangan kong gawing, tila parang palagi kong pinagsasabihan ang sarili ko
18:25
when I get really psyched out about that is don't be afraid.
369
1105026
4176
kapagka minsan natotorete na ako sa pag-iisip,
na hindi ako dapat matakot.
18:29
Don't be daunted. Just do your job.
370
1109226
3325
Hindi dapat panghinaan ng loob.
Gawin lamang ang trabaho.
18:32
Continue to show up for your piece of it, whatever that might be.
371
1112575
3096
Patuloy na magpakita para gawin ang bahagi mo, kahit ano man ito.
18:35
If your job is to dance, do your dance.
372
1115695
2741
Kung ang trabaho mo man ay sumayaw, sumayaw ka lang.
18:38
If the divine, cockeyed genius assigned to your case
373
1118460
3941
Kung ang banal na henyo na nakatalaga sayo
18:42
decides to let some sort of wonderment be glimpsed, for just one moment
374
1122425
5060
ay nagpasya na hayaang ipasulyap ang nakakamangha, kahit sandali lang
18:47
through your efforts, then "Olé!"
375
1127509
2680
dahil sa pagsisikap mo, kung gayon man, "Ole!"
Kung hindi man, sumayaw ka pa rin.
18:50
And if not, do your dance anyhow.
376
1130213
2911
18:53
And "Olé!" to you, nonetheless.
377
1133148
1657
At "Ole!" pa rin sayo, gayunpaman.
18:54
I believe this and I feel that we must teach it.
378
1134829
2286
Naniniwala ako dito at nararamdaman ko dapat natin ito ituro.
"Ole!" sayo, kahit ano pa man,
18:57
"Olé!" to you, nonetheless,
379
1137139
1454
18:58
just for having the sheer human love and stubbornness
380
1138617
3289
kahit man lang sa pagkakaron ng lubos na pag-ibig at kasutilan
19:01
to keep showing up.
381
1141930
1821
sa patuloy na pagpapakita.
19:03
Thank you.
382
1143775
1651
Maraming salamat.
19:05
(Applause)
383
1145450
2051
(Palakpak)
19:07
Thank you.
384
1147525
1467
Maraming salamat.
19:09
(Applause)
385
1149016
3090
(Palakpak)
19:12
June Cohen: Olé!
386
1152130
1809
June Cohen: Ole!
19:13
(Applause)
387
1153963
3700
(Palakpak)
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7