If I should have a daughter ... | Sarah Kay

Translator: k.melanija | к.меланија Reviewer: Charlie Psy

Ако некогаш имам ќерка,

If I should have a daughter,

instead of "Mom,"

наместо „мама“,

she's going to call me "Point B,"

ќе ме вика „Точка Б“,

затоа што на тој начин ќе знае дека без разлика што и да се случи,

because that way she knows that no matter what happens,

at least she can always find her way to me.

барем секогаш ќе може да дојде до мене.

And I'm going to paint solar systems on the backs of her hands

И ќе ѝ го насликам сончевиот систем на задната страна од рачињата,

за да може да го научи целиот универзум

so she has to learn the entire universe

before she can say, "Oh, I know that like the back of my hand."

пред и да може да каже: „Ох, го знам тоа како задната страна од мојата рака.“

And she's going to learn

И ќе научи дека

that this life will hit you hard in the face,

овој живот ќе те удри силно по лицето,

wait for you to get back up just so it can kick you in the stomach.

ќе чека да се средиш, за повторно да може да те удри во стомакот.

But getting the wind knocked out of you

Но, со тоа што ќе ти го одземе „ветрот“,

is the only way to remind your lungs

е единствениот начин да ги потсети твоите бели дробови

how much they like the taste of air.

колку тие го сакаат вкусот на воздухот.

Таму е болката, тука,

There is hurt, here,

that cannot be fixed by Band-Aids or poetry.

која не може да се залечи со фластер или поезија.

So the first time she realizes that Wonder Woman isn't coming,

Па така, првиот пат кога ќе сфати

дека Wonder Woman не доаѓа,

I'll make sure she knows

ќе се осигурам дека знае

she doesn't have to wear the cape all by herself,

дека не мора сама да ја носи наметката

because no matter how wide you stretch your fingers,

затоа што, без разлика колку многу ќе ги рашириш твоите прстиња,

your hands will always be too small

твоите раце секогаш ќе бидат премногу малечки

to catch all the pain you want to heal.

за да ја соберат сета болка која сакаш да ја излечиш.

Believe me, I've tried.

Верувај ми, сум пробала.

"And, baby," I'll tell her,

„И, малечка“, ќе ѝ речам,

don't keep your nose up in the air like that.

„не го кревај носето така нагоре,

I know that trick; I've done it a million times.

го знам трикот, сум го направила милион пати.

You're just smelling for smoke

Ти само намирисуваш чад,

so you can follow the trail back to a burning house,

за да можеш да дојдеш до трагата до куќата што гори,

so you can find the boy who lost everything in the fire

за да можеш да го најдеш момчето кое изгубило сѐ во пожарот,

to see if you can save him.

да видиш дали можеш да го спасиш.

Or else find the boy who lit the fire in the first place,

Или пак, да го најдеш момчето кое го запалило огнот,

to see if you can change him.

да видиш дали можеш да го промениш.“

But I know she will anyway,

Но, знам дека таа сеедно ќе го направи тоа,

so instead I'll always keep an extra supply

па наместо тоа, секогаш ќе чувам

of chocolate and rain boots nearby,

по едно чоколатце или чизмички за дожд во близина,

because there is no heartbreak that chocolate can't fix.

затоа што не постои болка која чоколадото не може да ја излечи.

Okay, there's a few that chocolate can't fix.

Во ред, постојат неколку болки кои чоколадото може да ги излечи.

But that's what the rain boots are for,

Но, за тоа се чизмичките за дожд,

because rain will wash away everything, if you let it.

затоа што дождот ќе измие сѐ, ако му дозволиш.

I want her to look at the world

Сакам да гледа на светот

through the underside of a glass-bottom boat,

преку долната страна на шишето со бротче внатре,

to look through a microscope

да гледа низ микроскоп

at the galaxies that exist

во галаксиите кои постојат

on the pinpoint of a human mind,

во најмалечките делчиња во човековиот ум,

because that's the way my mom taught me.

затоа што тоа е начинот на кој мајка ми ме научи.

That there'll be days like this.

Дека ќе има вакви денови.

(Singing) There'll be days like this, my momma said.

♫ There'll be days like this, my momma said. ♫

When you open your hands to catch

Кога ќе ги отвориш рацете за да фатиш,

and wind up with only blisters and bruises;

а ќе завршиш со плускавци и модринки;

when you step out of the phone booth and try to fly

кога ќе излезеш од телефонската говорница, и ќе се обидеш да полеташ,

and the very people you want to save

и малкуте луѓе кои ќе сакаш да ги спасиш

are the ones standing on your cape;

се тие кои стојат на твојата наметка;

when your boots will fill with rain,

кога твоите чизмички ќе се наполнат со дожд,

and you'll be up to your knees in disappointment.

а ти ќе бидеш до колена во разочарување.

And those are the very days you have all the more reason to say thank you.

А тие се малкуте денови за кои ќе имаш уште повеќе причини да се заблагодариш.

Because there's nothing more beautiful

Затоа што не постои ништо поубаво

than the way the ocean refuses to stop kissing the shoreline,

од начинот на кој океанот одбива да престане да се бакнува со брегот,

no matter how many times it's sent away.

без разлика колку пати го има испратено далеку.

You will put the wind in win some, lose some.

Ќе победиш со ветрот, ќе изгубиш со него.

You will put the star in starting over, and over.

Ќе ја поставиш ѕвездата

да започне одново, и одново.

And no matter how many land mines erupt in a minute,

И без разлика на тоа колку мини ќе еруптираат во минута,

be sure your mind lands

биди сигурна дека твојот ум слетува

on the beauty of this funny place called life.

на убавината на ова смешно место наречено живот.

And yes, on a scale from one to over-trusting,

И да, на скала од еден до премногу поверлива,

I am pretty damn naive.

јас сум доста наивна.

But I want her to know that this world is made out of sugar.

Но, сакам да знае дека овој свет е направен од шеќер.

It can crumble so easily,

Може многу лесно да се строши,

but don't be afraid to stick your tongue out and taste it.

но, немој да се плашиш да го исползиш јазикот и да го вкусиш.

"Baby," I'll tell her, "remember, your momma is a worrier,

„Малечка“, ќе ѝ речам, „запомни, твојата мама е воин,

and your poppa is a warrior,

и твојот тато е воин,

and you are the girl with small hands and big eyes

а ти си девојчето со малечки рачиња и големи очиња

who never stops asking for more."

кое никогаш не престанува да бара повеќе.“

Remember that good things come in threes

Запомни дека добрите работи доаѓаат во тројки,

and so do bad things.

но, исто така и лошите работи.

Always apologize when you've done something wrong,

И секогаш извини се кога ќе направиш нешто погрешно,

но никогаш немој да се извинуваш

but don't you ever apologize

за начинот на кој твоите очиња одбиваат да престанат да блескаат.

for the way your eyes refuse to stop shining.

Your voice is small, but don't ever stop singing.

Твојот глас е малечок, но никогаш немој да престанеш да пееш.

And when they finally hand you heartache,

И кога на крајот конечно ќе ти сервираат болка,

when they slip war and hatred under your door

кога ќе ти лизнат војна и омраза под вратата,

and offer you handouts on street-corners

и ќе ти понудат летоци на уличните ќошиња

of cynicism and defeat,

од цинизам и неуспех,

you tell them that they really ought to meet your mother.

ќе им кажеш дека мора да ја запознаат твојата мајка.

(Applause)

Thank you. Thank you.

Ви благодарам. Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)

Ви благодарам.

Thank you.

(Applause)

(Аплауз)

Thanks.

Фала.

(Applause)

(Аплауз)

Ви благодарам.

Thank you.

(Applause)

(Аплауз)

All right, so I want you to take a moment,

Во ред, сега сакам да воздивнете

and I want you to think of three things that you know to be true.

и сакам да замислите три работи

за кои знаете дека се вистина.

They can be about whatever you want --

Може да бидат за било што,

technology, entertainment, design,

технологија, забава, дизајн,

your family, what you had for breakfast.

вашето семејство, што имавте за појадок.

The only rule is don't think too hard.

Единственото правило е да не размислувате премногу.

Okay, ready? Go.

Во ред, спремни? Почнете.

Okay.

Во ред.

So here are three things I know to be true.

Еве три работи за кои јас знам дека се вистина.

I know that Jean-Luc Godard was right when he said that,

Знам дека Жан - Лук Годард бил во право

кога рекол дека: „Добрата приказна

"A good story has a beginning, a middle and an end,

има почеток, средина и крај,

although not necessarily in that order."

иако не неопходно по тој редослед.“

I know that I'm incredibly nervous and excited to be up here,

Знам дека имам неверојатно голема трема и сум премногу возбудена што сум тука,

which is greatly inhibiting my ability to keep it cool.

што во голема мера ми ја попречува способноста да останам кул.

(Смеа)

(Laughter)

And I know

И знам

that I have been waiting all week to tell this joke.

дека чекав цела недела за да ја раскажам оваа шега.

(Смеа)

(Laughter)

Зошто плашилото беше покането на TED?

Why was the scarecrow invited to TED?

Затоа што беше надвор, стоејќи во неговото поле. (Затоа што беше инзвонредно во неговото поле - з.п. игра на зборови)

Because he was out standing in his field.

(Смеа)

(Laughter)

I'm sorry.

Се извинувам.

Okay, so these are three things I know to be true.

Во ред, еве три работи за кои знам дека се вистина.

But there are plenty of things I have trouble understanding.

Но, постојат еден куп работи кои се мачам да ги разберам.

So I write poems to figure things out.

Па затоа пишувам поезија.

Sometimes the only way I know how to work through something

Понекогаш, единствениот начин на кој знам дека ќе изработам нешто

е преку пишувањето поема.

is by writing a poem.

Sometimes I get to the end of the poem,

И понекогаш, стасувам до крајот на поемата

look back and go, "Oh, that's what this is all about,"

и погледнувам назад и си велам: „Ох, значи за тоа се работи.“

а понекогаш, стасувам до крајот на поемата

and sometimes I get to the end of the poem

и пак не разбирам ништо,

and haven't solved anything,

but at least I have a new poem out of it.

но, барем ќе добијам нова поема од тоа.

Spoken-word poetry is the art of performance poetry.

Поезијата на кажаниот збор, претставува уметност на изведувачката поезија.

I tell people it involves creating poetry

Им кажувам на луѓето дека вклучува создавање поезија

that doesn't just want to sit on paper,

која не сака само да стои на хартија,

that something about it demands it be heard out loud

туку дека нешто во врска со неа бара да биде слушната на глас,

or witnessed in person.

или просведочена во живо.

When I was a freshman in high school,

Кога бев прва година средно,

I was a live wire of nervous hormones.

бев како жива жичка од нервозни хормони.

And I was underdeveloped and over-excitable.

И бев недоразвиена

и прекумерно возбудена.

And despite my fear

И покрај мојот страв

of ever being looked at for too long,

да ме гледаат подолго време,

I was fascinated by the idea of spoken-word poetry.

бев фасцинирана од идејата за поезијата на кажаниот збор.

I felt that my two secret loves, poetry and theater,

Почуствував дека моите две тајни љубови, поезијата и театарот,

се соединија, добија бебе,

had come together, had a baby,

бебе кое јас требаше да го запознаам.

a baby I needed to get to know.

Така одлучив да се обидам.

So I decided to give it a try.

My first spoken-word poem,

Мојата прва поема на кажан збор

packed with all the wisdom of a 14-year-old,

беше спакувана во мудроста на една 14 годишно девојче,

was about the injustice

стануваше збор за неправдата

of being seen as unfeminine.

да гледаат на Вас како неженствени.

The poem was very indignant,

Поемата беше доста огорчена,

и во голема мера претерана,

and mainly exaggerated,

but the only spoken-word poetry that I had seen up until that point

но, единствената поезија на кажаниот збор која јас ја имав видено сè дотогаш

was mainly indignant,

во основа содржеше горчина,

so I thought that's what was expected of me.

па помислив дека тоа е тоа што се очекува од мене.

The first time that I performed,

Првиот пат кога настапував,

the audience of teenagers hooted and hollered their sympathy,

публиката составена од тинејџери ме исвирка и извика,

and when I came off the stage, I was shaking.

и кога се симнав од сцената се тресев.

I felt this tap on my shoulder,

Почувствував како некој ме допре за рамото,

and I turned around to see

при што се свртев за да видам

this giant girl in a hoodie sweatshirt emerge from the crowd.

една огромна девојка во дуксерка, која излегува од толпата.

She was maybe eight feet tall

Таа беше можеби 2.5m висока,

and looked like she could beat me up with one hand,

и изгледаше дека може да ме претепа со само една рака,

but instead she just nodded at me and said,

но наместо тоа, таа ми кимна со главата

и рече: „Еј, навистина го почувствував тоа. Благодарам.“

"Hey, I really felt that. Thanks."

И тогаш ме погоди молња.

And lightning struck.

Бев заробена.

I was hooked.

I discovered this bar on Manhattan's Lower East Side

Открив еден бар на Lower East Side на Менхетен

каде имаше open-mic за поезија секоја недела,

that hosted a weekly poetry open Mic,

and my bewildered, but supportive, parents took me

каде моите збунети, но полни со поддршка родители

to soak in every ounce of spoken word that I could.

ме носеа за да го впијам секој грам збор.

I was the youngest by at least a decade,

Јас бев најмлада за барем една деценија,

but somehow the poets at the Bowery Poetry Club

но, некако на поетите од Bowery Poetry Club

didn't seem bothered by the 14-year-old wandering about.

се чинеше дека не им пречи една изгубено 14 годишно девојче...

In fact, they welcomed me.

Всушност, тие ми посакаа добредојде.

And it was here, listening to these poets share their stories,

И тоа се случи тука, слушајќи ги овие поети како ги споделуваат нивните приказни,

кога научив дека поезијата на кажаниот збор не мора да биде полна со горчина

that I learned that spoken-word poetry didn't have to be indignant,

може да биде забавна или болна,

it could be fun or painful

or serious or silly.

или сериозна или смешна.

The Bowery Poetry Club became my classroom and my home,

Bowery Poetry Club стана мојата училница и мојот дом,

and the poets who performed

а, поетите кои изведуваа

encouraged me to share my stories as well.

ме охрабруваа да ги споделам и моите приказни.

Never mind the fact that I was 14.

Никогаш не замерувајќи на фактот што имам 14 години,

They told me, "Write about being 14."

тие ми рекоа: „Пишувај за тоа како е да се има 14.“

So I did and stood amazed every week

Така и направив, и се воодушевував секоја недела

кога овие прекрасни, возрасни поети

when these brilliant, grown-up poets

laughed with me and groaned their sympathy

се смееја со мене и го покажуваа своето сочувство

and clapped and told me, "Hey, I really felt that too."

и ракоплескаа и ми велеа: „Еј, и јас навистина го почувствував тоа.“

Now I can divide my spoken-word journey

Сега можам да го поделам моето патување за кажаниот збор

into three steps.

на три чекори.

Step one was the moment I said,

Првиот чекор беше моментот кога реков,

"I can. I can do this."

„Јас можам да го направам тоа.“

And that was thanks to a girl in a hoodie.

И тоа беше благодарение на девојката со дуксерката.

Step two was the moment I said,

Вториот чекор беше моментот кога реков,

"I will. I will continue.

„Јас ќе продолжам.“

I love spoken word. I will keep coming back week after week."

Јас го сакам кажаниот збор. Ќе продолжам да доаѓам секоја недела.“

And step three began

И третиот чекор започна

when I realized I didn't have to write indignant poems,

кога сфатив дека не морам да пишувам поеми кои се полни со огорченост,

ако тоа не е тоа што сум јас.

if that's not what I was.

There were things that were specific to me,

Постоеја работи кои се специфични за мене,

and the more that I focused on those things,

и колку повеќе се фокусирав на тие работи,

the weirder my poetry got,

толку почудна стануваше мојата поезија,

but the more that it felt like mine.

но така стануваше и повеќе моја.

It's not just the adage "Write what you know."

Не е само до изреката: „Пишувај за тоа што го знаеш.“

It's about gathering up all of the knowledge and experience

Туку, за впивање на сето знаење и искуство

you've collected up to now

кое сте го собрале до сега

to help you dive into the things you don't know.

да ви помогне да нурнете во работите кои не ги познавате.

I use poetry to help me work through what I don't understand,

Ја користам поезијата да ми помогне да го сфатам тоа што не го разбирам,

но на секоја нова поема ѝ се поставувам

but I show up to each new poem

со ранец исполнет

with a backpack full of everywhere else that I've been.

од местата каде сум била.

When I got to university, I met a fellow poet

Кога се запишав на факултет, сретнав поет

who shared my belief in the magic of spoken-word poetry.

кој го делеше моето верување во магијата на поезијата на кажаниот збор.

And actually, Phil Kaye and I

И всушност, Фил Кеј и јас

случајно исто така го делиме и истото презиме.

coincidentally also share the same last name.

When I was in high school I had created Project V.O.I.C.E.

Кога бев средно, го содадов проектот V.O.I.C.E,

as a way to encourage my friends to do spoken word with me.

како начин да ги охрабри моите пријатели да се обидат со кажаниот збор заедно со мене.

But Phil and I decided to reinvent Project V.O.I.C.E.,

Но Фил и јас одлучивме повторно да го осмислиме проектот V.O.I.C.E.

this time changing the mission

но овој пат, менувајќи ја мисијата

to using spoken-word poetry as a way to entertain,

за употреба на поезијата на кажаниот збор како начин кој забавува,

educate and inspire.

образува и инспирира.

We stayed full-time students, but in between we traveled,

Oстанавме да бидеме редовни студенти, но во меѓувреме патувавме

performing and teaching

изведувајќи пред и предавајќи

nine-year-olds to MFA candidates,

од девет-годишни до MFA кандидати,

from California to Indiana to India

од Калифорнија, преку Индијана и Индија,

to a public high school just up the street from campus.

до државното средно училиште на улицата од кампусот.

And we saw over and over

И повторно и повторно го видовме

the way that spoken-word poetry

начинот на кој поезијата на кажаниот збор

cracks open locks.

отклучува заклучени врати.

But it turns out sometimes, poetry can be really scary.

Но, понекогаш се чини дека

поезијта може да биде страшна.

Понекогаш се чини дека

Turns out sometimes,

you have to trick teenagers into writing poetry.

мораш да ги измамиш тинејџерите да пишуваат поезија.

So I came up with lists. Everyone can write lists.

Така, составив списоци. Секој може да си напише список.

And the first list that I assign

И првиот список кој го зададов

is "10 Things I Know to be True."

е: „10 работи за кои знаете дека се вистинити“.

И, еве што се случува и што вие ќе откриете исто така,

And here's what happens, you would discover it too

if we all started sharing our lists out loud.

доколку сите ние започнеме да ги споделуваме нашите списоци на глас.

At a certain point, you would realize that someone has the exact same thing,

Во одреден момент, ќе сфатите

дека некој го има токму истото нешто,

or one thing very similar,

или нешто сосема слично

to something on your list.

на нешто од вашиот список.

And then someone else

И потоа, некој друг

has something the complete opposite of yours.

кој има список целосно спротивен на вашиот.

Third, someone has something you've never even heard of before.

Трет, некој кој има нешто за кое никогаш не сте ни слушнале.

Fourth, someone has something you thought you knew everything about,

И четврти, некој кој има нешто за кое вие сте мислеле дека знаете сè,

but they're introducing a new angle of looking at it.

но тие Ви претставуваат целосно нов поглед на нештото.

And I tell people that this is where great stories start from --

И им велам на луѓето дека ова е местото каде започнуваат големите приказни,

these four intersections

овие четири крстосници

of what you're passionate about

за тоа за што Вие сте страствени

and what others might be invested in.

и за што други можеби би биле вклучени.

And most people respond really well to this exercise.

И повеќето луѓе навистина реагираат добро на оваа вежба.

But one of my students, a freshman named Charlotte,

Но, една од моите студентки од прва година, Шарлот,

was not convinced.

не беше убедена во тоа.

Charlotte was very good at writing lists, but she refused to write any poems.

Шарлот беше навистина добра во составувањето списоци, но одбиваше да пишува било какви поеми.

"Miss," she'd say, "I'm just not interesting.

„Госпоѓице“, ќе ми речеше, „Јас не сум интересна.

I don't have anything interesting to say."

Немам ништо интересно да кажам.“

So I assigned her list after list,

Така, јас ѝ давав еден список по друг,

and one day I assigned the list

сè додека не ја задолжив за списокот

"10 Things I Should Have Learned by Now."

„10 работи кои би требало да ги имам научено до сега“.

Number three on Charlotte's list was,

Број три на списокот од Шарлот беше:

"I should have learned not to crush on guys

„Требаше да научам да не се затрескувам во момци

three times my age."

кои се три пати постари од мене.“

I asked her what that meant,

Ја запрашав што значи тоа,

and she said, "Miss, it's kind of a long story."

а, таа ми рече: „Г-це, тоа е долга приказна.“

And I said, "Charlotte, it sounds pretty interesting to me."

А јас ѝ реков: „Шарлот, мене ми звучи доста интересно.“

And so she wrote her first poem,

Па, така таа ја напиша својата прва поема,

a love poem unlike any I had ever heard before.

љубовна поема како никоја друга што сум ја слушнала порано.

А поема започнуваше со:

And the poem began,

"Anderson Cooper is a gorgeous man."

„Андерсон Купер е згоден маж.“

(Laughter)

(Смеа)

„Дали го виде во ’60 Minutes’

"Did you see him on 60 Minutes,

racing Michael Phelps in a pool --

тркајќи се со Мајкл Фелпс во базен,

nothing but swim trunks on --

со ништо на него освен шорцеви за пливање,

diving in the water, determined to beat this swimming champion?

нурнувајќи се во водата, одлучен да го порази овој шампион во пливање?

По трката, ја растресе својата коса бела како облак,

After the race, he tossed his wet, cloud-white hair

and said, 'You're a god.'

и рече: „Ти си бог.“

No, Anderson, you're the god."

„Не, Андерсон, ти си тој бог!“

(Laughter)

(Смеа)

(Applause)

(Аплауз)

Now, I know that the number one rule to being cool

Сега знам дека правилото бр.1 да се биде кул

е да изгледате непреплашено,

is to seem unfazed,

to never admit that anything scares you

никогаш да не признаете дека нешто ве плаши,

или ве импресионира, или ве возбудува.

or impresses you or excites you.

Somebody once told me

Некој еднаш ми рече

it's like walking through life like this.

дека тоа е како чекорење низ животот.

You protect yourself

Се заштитуваш себе си

from all the unexpected miseries or hurt that might show up.

од сите неочекувани несреќи или болки кои можат да се појават.

But I try to walk through life like this.

Но, јас се обидувам да чекорам низ животот вака.

And yes, that means catching all of those miseries and hurt,

И да, тоа значи дека ги фаќам сите тие несреќи и болки,

but it also means that when beautiful, amazing things

но, исто така, значи и дека кога убавите, прекрасни работи

само паѓаат од небо,

just fall out of the sky,

I'm ready to catch them.

јас сум подготвена да ги фатам.

I use spoken word to help my students

Го користам кажаниот збор да им помогнам на моите студенти

rediscover wonder,

повторно да го откријат прашувањето,

to fight their instincts to be cool and unfazed

да се изборат со своите инстинкти да бидат кул и неисплашени,

and, instead, actively pursue being engaged with what goes on around them,

и, наместо тоа - активно да бараат да бидат вклучени во тоа што се случува околу нив,

so that they can reinterpret and create something from it.

за да можат поинаку да го толкуваат и да создадат нешто од него.

It's not that I think that spoken-word poetry

Не е дека мислам оти поезијата на кажаниот збор

е идеалниот уметнички облик.

is the ideal art form.

I'm always trying to find the best way to tell each story.

Секогаш се обидувам да најдам најдобар начин да ја раскажам секоја приказна.

I write musicals; I make short films alongside my poems.

Пишувам мјузикли; снимам кратки филмови покрај моите поеми.

But I teach spoken-word poetry

Но предавам поезија на кажаниот збор

затоа што е пристапна.

because it's accessible.

Не секој може да чита музика,

Not everyone can read music or owns a camera,

или да поседува камера,

but everyone can communicate in some way,

но, секој може да комуницира на некој начин

and everyone has stories that the rest of us can learn from.

и секој има приказни

од кои, ние, останатите можеме нешто да научиме.

Plus, spoken-word poetry allows for immediate connection.

Плус, поезијата на кажаниот збор дозволува непосредно поврзување.

Не е невообичаено за луѓето да се чувствуваат осамено,

It's not uncommon to feel like you're alone

или дека никој не ги разбира,

or that nobody understands you,

but spoken word teaches

но кажаниот збор учи

that if you have the ability to express yourself

дека ако ја имате способноста да се изразите

and the courage to present those stories and opinions,

и храброста да ги претставите тие приказни и мислења,

you could be rewarded

би можеле да бидете наградени

with a room full of your peers,

со просторија полна со вашите соученици,

or your community, who will listen.

или вашата заедница, кои ќе слушаат.

And maybe even a giant girl in a hoodie

И дури можеби и огромна девојка во дуксерка

who will connect with what you've shared.

ќе се поврзе со тоа што сте го споделиле.

And that is an amazing realization to have,

А тоа е нешто неверојатно да се постигне,

especially when you're 14.

особено ако имате 14.

Plus, now with YouTube,

Плус, сега со YouTube,

that connection's not even limited to the room we're in.

тоа поврзување не е ограничено ниту со просторијата во која се наоѓаме.

I'm so lucky that there's this archive of performances

Имам толку среќа што постои архива на изведби

која можам да ја споделам со моите студенти.

that I can share with my students.

It allows for even more opportunities

Таа дозволува уште повеќе можности

за нив да пронајдат поет или поема

for them to find a poet or a poem that they connect to.

со кого/која се поврзуваат.

Once you've figured this out,

Кога еднаш ќе го сфатите ова,

it is tempting to keep writing the same poem,

искушувачко е да продолжите да ја пишувате истата поема,

or keep telling the same story, over and over,

или да продолжите да ја раскажувате истата приказна, повторно и повторно

once you've figured out that it will gain you applause.

кога веќе еднаш сте сфатиле дека ќе ви донесе аплауз.

It's not enough to just teach that you can express yourself.

Не е доволно само да предадете дека можете да се изразите себе си.

You have to grow and explore

Мора да растете и да истражувате,

and take risks and challenge yourself.

и да превземате ризици и да се предизвикувате себеси.

And that is step three:

А, тоа е третиот чекор:

infusing the work you're doing

напојување на работата која ја правите

with the specific things that make you you,

со специфичните работи кои ве прават вас - вас,

even while those things are always changing.

дури и додека тие работи секогаш се менуваат.

Because step three never ends.

Затоа што третиот чекор никогаш не завршува.

But you don't get to start on step three,

Но, не можете да го започнете третиот чекор,

until you take step one first:

сè додека не започнете со првиот: Јас можам.

"I can."

Јас многу патувам додека предавам,

I travel a lot while I'm teaching,

and I don't always get to watch all of my students reach their step three,

и не секогаш успевам да ги видам сите мои ученици да го достигнат третиот степен.

Меѓутоа, имав голема среќа со Шарлот,

but I was very lucky with Charlotte,

затоа што гледав како нејзиното патување се открива на начинот на кој се открива.

that I got to watch her journey unfold the way it did.

I watched her realize

Ја гледав како сфаќа

that, by putting the things that she knows to be true into the work she's doing,

дека, со ставање на работите за кои знае дека се вистинити во работата која ја врши,

she can create poems that only Charlotte can write,

може да создаде поеми кои само Шарлот може да ги напише,

about eyeballs and elevators and Dora the Explorer.

за очни јаболкца и лифтови и Дора Истражувачот.

And I'm trying to tell stories only I can tell --

А, јас се обидувам да ги раскажам приказните кои само јас можам да ги раскажам,

како оваа приказна.

like this story.

I spent a lot of time thinking about the best way to tell this story,

Поминав доста време размислувајќи за најдобриот начин да ја раскажам оваа приказна,

and I wondered if the best way

и се прашував дали најдобриот начин

was going to be a PowerPoint, a short film --

би бил преку Power Point или краток филм,

And where exactly was the beginning, the middle or the end?

и каде всушност би бил почетокот, средината или крајот?

I wondered whether I'd get to the end of this talk

И се прашував дали ќе стигнам до крајот на овој говор

and finally have figured it all out, or not.

и дали конечно сум сфатила сè, или пак не.

And I always thought that my beginning was at the Bowery Poetry Club,

И секогаш мислев дека мојот почеток беше во Bowery Poetry Club,

но, можно е тоа да се случи многу порано.

but it's possible that it was much earlier.

In preparing for TED,

Припремајќи се за TED,

I discovered this diary page in an old journal.

ја открив оваа страна од еден стар дневник.

I think December 54th was probably supposed to be 24th.

Мислам дека 54ти декември, всушност требало да биде 24ти.

It's clear that when I was a child,

Јасно е дека кога бев дете,

I definitely walked through life like this.

дефинитивно вака чекорев низ животот.

I think that we all did.

Мислам дека сите ние сме го правеле тоа.

I would like to help others rediscover that wonder --

Би сакала да им помогнам на другите повторно да го откријат тој начин на запрашување,

to want to engage with it, to want to learn,

да сакаат да се вклучат во него, да сакаат да учат,

to want to share what they've learned,

да сакаат да го споделат тоа што го научиле,

what they've figured out to be true

што сфатиле од тоа дека е вистина

and what they're still figuring out.

и што сèуште се обидуваат да разберат.

So I'd like to close with this poem.

Така, би сакала да завршам со оваа поема.

Кога ја бомбардираа Хирошима,

When they bombed Hiroshima,

the explosion formed a mini-supernova,

експлозијата создаде мини-ѕвезда

so every living animal, human or plant

за секое живо животно, човек или растение

that received direct contact with the rays from that sun

кое ќе се доведе во непосреден допир

со зраците од тоа сонце

was instantly turned to ash.

веднаш да се претвори во пепел.

And what was left of the city soon followed.

А, тоа што остана од градот следуваше наскоро.

The long-lasting damage of nuclear radiation

Долготрајната штета од нуклеарното зрачење

caused an entire city and its population

предизвика целиот град и неговото население

to turn into powder.

да се претвори во прав.

When I was born, my mom says I looked around the whole hospital room

Кога сум се родила, мајка ми вели дека сум гледала наоколу по болничката соба

со поглед кој велел: „Ова? Сум го правела ова претходно.“

with a stare that said, "This? I've done this before."

She says I have old eyes.

Таа вели дека имам стари очи.

When my Grandpa Genji died, I was only five years old,

Кога мојот дедо Генџи почина, имав само пет години,

but I took my mom by the hand and told her,

но ја зедов раката на мајка ми, и ѝ реков:

"Don't worry, he'll come back as a baby."

„Не грижи се, тој ќе се врати како бебе.“

And yet, for someone who's apparently done this already,

И, сепак, за некој кој веќе очигледно го има направено ова веќе,

I still haven't figured anything out yet.

сèуште немам ништо сфатено.

My knees still buckle every time I get on a stage.

Моите колена сèуште се тресат кога ќе застанам на сцена.

My self-confidence can be measured out

Мојата самодоверба може да биде измерена

in teaspoons mixed into my poetry,

во лажички за шеќер, помешани со мојата поезија,

and it still always tastes funny in my mouth.

и сèуште да има смешен вкус во мојата уста.

But in Hiroshima, some people were wiped clean away,

Но, во Хирошима, некои луѓе беа срамнети,

leaving only a wristwatch or a diary page.

оставајќи само по некој рачен часовник, или страница од дневник.

So no matter that I have inhibitions to fill all my pockets,

Па, без разлика на тоа што сум спречена да ги наполнам сите мои џепови,

продолжувам да се обидувам,

I keep trying,

hoping that one day I'll write a poem

надевајќи се дека еден ден ќе напишам поема

I can be proud to let sit in a museum exhibit

на која ќе можам да бидам горда да ја оставам да стои во музејска изложба,

as the only proof I existed.

како единствен доказ дека сум постоела.

Моите родители ме нарекле Сара,

My parents named me Sarah, which is a biblical name.

што е библиско име.

In the original story, God told Sarah she could do something impossible, and --

Во изворната приказна, Господ ѝ рекол на Сара дека може да направи нешто невозможно,

а таа се насмеала,

she laughed,

because the first Sarah,

затоа што првата Сара,

she didn't know what to do with impossible.

таа не знаела што да прави со невозможното.

And me?

А, јас? Па, ниту јас,

Well, neither do I,

but I see the impossible every day.

но го гледам невозможното секој ден.

Impossible is trying to connect in this world,

Невозможното е обидувањето да се поврземе во овој свет,

trying to hold onto others while things are blowing up around you,

обидувањето да се задржиме до другите додека работите експлодираат околу вас,

знаејќи дека додека зборуваат,

knowing that while you're speaking,

тие не го чекаат само нивниот ред да прозборат, тие ве слушаат.

they aren't just waiting for their turn to talk -- they hear you.

Тие го чувствуваат токму тоа кое вие го чувствувате,

They feel exactly what you feel

at the same time that you feel it.

во истото време во кое вие го чувствувате.

It's what I strive for every time I open my mouth --

Тоа е она по кое посегнувам секогаш кога ќе ја отворам мојата уста,

that impossible connection.

таа невозможна поврзаност.

There's this piece of wall in Hiroshima

Постои еден дел од ѕид во Хирошима

that was completely burnt black by the radiation.

кој бил целосно исцрнет од зрачењето.

But on the front step, a person who was sitting there

Но, на предното скалило, личноста која седела таму

blocked the rays from hitting the stone.

ги спречила зраците да удрат во каменот.

Единственото нешто кое е останато сега

The only thing left now

is a permanent shadow of positive light.

е трајната сенка на позитивна светлина.

По А-бомбата,

After the A-bomb,

specialists said it would take 75 years

специјалистите рекле дека ќе бидат потребни 75 години

for the radiation-damaged soil of Hiroshima City

за на почвата во Хирошима Сити, што е оштетена од зрачењето

to ever grow anything again.

повторно да порасне нешто.

But that spring, there were new buds popping up from the earth.

Но, таа пролет, имаше нови пупки кои излегуваа од земјата.

When I meet you, in that moment,

Кога ќе те сретнам, во тој момент,

I'm no longer a part of your future.

јас не сум повеќе дел од твојата иднина.

I start quickly becoming part of your past.

Јас брзо започнувам да станувам дел од твоето минато.

But in that instant, I get to share your present.

Но во таа секунда, јас ја споделувам твојата сегашност.

And you, you get to share mine.

А ти, ти ја споделуваш мојата.

And that is the greatest present of all.

А тоа е најголемата сегашност (најголемиот подарок) од сите.

So if you tell me I can do the impossible --

Па, ако ми речеш дека јас можам да го направам невозможното,

најверојатно ќе ти се смеам.

I'll probably laugh at you.

I don't know if I can change the world yet,

Сèуште не знам дали можам да го променам светот,

because I don't know that much about it --

затоа што не знам толку многу за него,

and I don't know that much about reincarnation either,

ниту пак, знам толку многу за реинкарнација,

но ако ме натераш да се смеам доволно силно,

but if you make me laugh hard enough,

понекогаш заборавам во кој век се наоѓам.

sometimes I forget what century I'm in.

This isn't my first time here. This isn't my last time here.

Ова не е мојот прв пат тука. Ова не е мојот последен пат тука.

Ова не се последните зборови кои ќе ги споделам.

These aren't the last words I'll share.

But just in case, I'm trying my hardest

Но, за секој случај, давам сè од себе

to get it right this time around.

за овој пат правилно да разберам.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)

Thank you.

(Applause)

Ви благодарам.

Thank you.

(Applause)

(Аплауз)

Ви благодарам.

Thank you.

(Applause)

(Аплауз)