If I should have a daughter ... | Sarah Kay

Translator: Arpiné Grigoryan Reviewer: Gohar Khachatryan

Եթե ես աղջիկ ունենամ,

If I should have a daughter,

instead of "Mom,"

մայրիկի փոխարեն

she's going to call me "Point B,"

նա ինձ «Բ կետ» կանվանի,

այդպիսով նա կիմանա, որ, ինչ էլ լինի,

because that way she knows that no matter what happens,

at least she can always find her way to me.

նա միշտ կարող է ինձ գտնել:

And I'm going to paint solar systems on the backs of her hands

Եվ ես արեգակնային համակարգը կնկարեմ նրա ափերին,

որպեսզի նա ճանաչի ողջ տիեզերքը

so she has to learn the entire universe

before she can say, "Oh, I know that like the back of my hand."

մինչ կարողանա ասել «Ես դա իմ 5 մատների պես գիտեմ»:

And she's going to learn

Եվ նա կսովորի,

that this life will hit you hard in the face,

որ այս կյանքը մի օր ուժեղ հարվածելու է դեմքիդ,

wait for you to get back up just so it can kick you in the stomach.

սպասի, երբ բարձրանաս, որպեսզի փորիդ հարվածի:

But getting the wind knocked out of you

Սակայն միայն հարվածից խեղդվելով

is the only way to remind your lungs

ձեր թոքերը կհիշեն,

how much they like the taste of air.

թե որքան են նրանք սիրում օդի համը:

Եվ կա ցավ,

There is hurt, here,

that cannot be fixed by Band-Aids or poetry.

որը չես կարող բուժել բինտով կամ բանաստեղծությամբ:

So the first time she realizes that Wonder Woman isn't coming,

Եվ երբ նա առաջին անգամ գիտակցի,

որ փերին չի գալու,

I'll make sure she knows

ես կհոգամ, որպեսզի նա իմանա,

she doesn't have to wear the cape all by herself,

որ անպայման չէ միայնակ կրել թիկնոցը:

because no matter how wide you stretch your fingers,

Քանի որ ինչքան էլ մատներդ ձգես,

your hands will always be too small

ձեռքերդ միշտ չափազանց կարճ կլինեն,

to catch all the pain you want to heal.

որպեսզի բռնեն այն ողջ ցավը, որն ուզում ես բուժել:

Believe me, I've tried.

Հավատացեք, ես դա փորձել եմ:

"And, baby," I'll tell her,

«Եվ, փոքրիկս», կասեմ նրան,

don't keep your nose up in the air like that.

«քիթդ այդքան վեր մի պահիր։

I know that trick; I've done it a million times.

Ես այդ հնարքը գիտեմ, ինքս մի հազար անգամ արել եմ:

You're just smelling for smoke

Դու ուղղակի ծխի հոտին ես գնում,

so you can follow the trail back to a burning house,

որ գտնես այրվող տունը,

so you can find the boy who lost everything in the fire

որպեսզի գտնես հրդեհում ամեն ինչ կորցրած տղային,

to see if you can save him.

և տեսնես, թե արդյո՞ք կարող ես նրան փրկել:

Or else find the boy who lit the fire in the first place,

Կամ էլ կգտնես այն տղային, ով սկսել է հրդեհը,

to see if you can change him.

որպեսզի տեսնես, թե կարո՞ղ ես արդյոք նրան փոխել»:

But I know she will anyway,

Բայց ես գիտեմ, որ նա միևնույն է կգնա այնտեղ,

so instead I'll always keep an extra supply

և դրա փոխարեն ես պահուստում միշտ կունենամ

of chocolate and rain boots nearby,

շոկոլադ և ռետինե կոշիկներ,

because there is no heartbreak that chocolate can't fix.

քանի որ չկա այնպիսի կոտրված սիրտ, որը չի կարող բուժվել շոկոլադով:

Okay, there's a few that chocolate can't fix.

Դե լավ, կան կոտրված սրտեր, որոնք չեն բուժվի շոկոլադով:

But that's what the rain boots are for,

Բայց հենց դրա համար էլ կան ռետինե կոշիկներ:

because rain will wash away everything, if you let it.

Չէ՞ որ անձրևը կլվանա կտանի ամեն ինչ, եթե նրան թույլ տաս:

I want her to look at the world

Ես ցանկանում եմ, որպեսզի նա աշխարհին նայի

through the underside of a glass-bottom boat,

ապակե հատակով նավակի տակից,

to look through a microscope

մանրադիտակով նայի

at the galaxies that exist

մարդկային բանականության ամենածայրում

on the pinpoint of a human mind,

գոյություն ունեցող գալակտիկաներին,

because that's the way my mom taught me.

քանի որ իմ մայրն ինձ այդպես է սովորեցրել:

That there'll be days like this.

Որ կլինեն այդպիսի օրեր:

(Singing) There'll be days like this, my momma said.

♫ Կլինեն օրեր, ասում էր մայրս ♫

When you open your hands to catch

Երբ ափերդ կպարզես, որպեսզի բռնես

and wind up with only blisters and bruises;

սակայն փոխարենը միայն կապտուկներ և կոշտուկներ կստանաս;

when you step out of the phone booth and try to fly

երբ հեռախոսային խցիկից դուրս կգաս ու կփորձես թռնել,

and the very people you want to save

հենց այն մարդիկ, ում փորձում ես փրկել

are the ones standing on your cape;

կանգնած կլինեն քո թիկնոցի վրա,

when your boots will fill with rain,

երբ կոշիկները կլցվեն անձրևի ջրով

and you'll be up to your knees in disappointment.

իսկ դու մինչ ծնկներդ հիասթափության մեջ կլինես:

And those are the very days you have all the more reason to say thank you.

Եվ հենց այդ օրերին ավելի շնորհակալ պիտի լինես։

Because there's nothing more beautiful

Քանի որ չկա ավելի գեղեցիկ բան,

than the way the ocean refuses to stop kissing the shoreline,

քան օվկիանոսը, որը հրաժարվում է դադարել համբուրել ափեզրը,

no matter how many times it's sent away.

անկախ նրանից թե քանի անգամ նրան կքշի տեղատվությունը:

You will put the wind in win some, lose some.

Դու քամուն թույլ կտաս մի բան բերել, մի ուրիշ բան տանել:

You will put the star in starting over, and over.

Դու մաս կկզամես

յուրաքանչյուր նոր նախաձեռնության կրկին ու կրկին։

And no matter how many land mines erupt in a minute,

Եվ կարևոր չէ, թե քանի ռումբ է պայթում յուրաքանչյուր րոպե,

be sure your mind lands

կարևորը, որ դու մտածես

on the beauty of this funny place called life.

կյանք կոչված այդ տարօրինակ բանի գեղեցկության մասին:

And yes, on a scale from one to over-trusting,

Եվ անշուշտ, մեկից մինչև չափից շատ մարդկանց հանդեպ վստահության սանդղակով

I am pretty damn naive.

ես ահավոր միամիտ եմ:

But I want her to know that this world is made out of sugar.

Բայց ես ուզում եմ, որ նա իմանա, որ այս աշխարհը շաքարից է:

It can crumble so easily,

Այն այնքան հեշտ է փշրել,

but don't be afraid to stick your tongue out and taste it.

սակայն պետք չէ վախենալ հանել լեզուն և համտեսել այն:

"Baby," I'll tell her, "remember, your momma is a worrier,

«Ճստիկս», կասեմ ես նրան, «հիշիր, որ քո մայրը անհանգստացող է,

and your poppa is a warrior,

և քո հայրը` ռազմիկ է,

and you are the girl with small hands and big eyes

իսկ դու փոքրիկ ձեռքերով և մեծ աչքերով մի աղջիկ ես,

who never stops asking for more."

ով միշտ ավելին է ցանկանում»:

Remember that good things come in threes

Հիշիր, որ լավ բաները եռյակով են գալիս,

and so do bad things.

վատ բաները նույնպես:

Always apologize when you've done something wrong,

Եվ միշտ ներողություն խնդրիր, եթե մի վատ բան ես արել:

Սակայն երբեք ներողություն մի խնդրի

but don't you ever apologize

նրա համար, թե որքան վառ են փայլում աչքերդ:

for the way your eyes refuse to stop shining.

Your voice is small, but don't ever stop singing.

Քո ձայնը ցածր է, սակայն երբեք մի դադարիր երգել:

And when they finally hand you heartache,

Եվ երբ վերջ ի վերջո քեզ կտան տառապանք,

when they slip war and hatred under your door

երբ դռան տակից կբերեն պատերազմը և ատելությունը,

and offer you handouts on street-corners

իսկ փողոցների անկյուններում թերթիկներ կբաժանեն

of cynicism and defeat,

որոնք ցինիզմով և պարտությամբ են լի,

you tell them that they really ought to meet your mother.

ասա նրանց, որ անպայման պետք է քո մոր հետ ծանոթանան:

(Applause)

Thank you. Thank you.

Շնորհակալություն: Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Շնորհակալություն։

Thank you.

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thanks.

Շնորհակալություն։

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Շնորհակալություն։

Thank you.

(Applause)

(Ծափահարություններ)

All right, so I want you to take a moment,

Լավ, ես ուզում եմ, որ մեկ րոպե ծախսեք

and I want you to think of three things that you know to be true.

և մտածեք երեք բաների մասին,

որոնք ձեզ համար ճշմարիտ են:

They can be about whatever you want --

Դա կարող է ամեն ինչ լինել`

technology, entertainment, design,

տեխնոլոգիաներ, ժամանց, դիզայն,

your family, what you had for breakfast.

ձեր ընտանիքը, ձեր այսօրվա նախաճաշը:

The only rule is don't think too hard.

Միակ պայմանը` շատ մի լարվեք:

Okay, ready? Go.

Լավ, պատրա՞ստ եք: Սկսեցինք:

Okay.

Հիանալի է:

So here are three things I know to be true.

Այսպես, երեք բան, որոնք ինձ համար ճշմարիտ են:

I know that Jean-Luc Godard was right when he said that,

Ես գիտեմ, որ Ժան Լյուկ Գոդարն իրավացի էր,

երբ ասում է, որ լավ պատմությունը

"A good story has a beginning, a middle and an end,

ունի սկիզբ, միջին մաս և ավարտ,

although not necessarily in that order."

սակայն այս հերթականությունը պարտադիր չէ»:

I know that I'm incredibly nervous and excited to be up here,

Ես գիտեմ, որ շատ հուզվում և լարվում եմ նրանից, որ այստեղ եմ,

which is greatly inhibiting my ability to keep it cool.

և դա բավականին ազդում է ինձ ձեռքերիս մեջ պահելու իմ ունակության վրա:

(Ծիծաղ)

(Laughter)

And I know

Եվ ես գիտեմ,

that I have been waiting all week to tell this joke.

որ մի ողջ շաբաթ սպասել եմ, որպեսզի այս կատակը ձեզ պատմեմ:

(Ծիծաղ)

(Laughter)

Ինչո՞ւ են խրտվիլակին հրավիրել TED:

Why was the scarecrow invited to TED?

Քանի որ իր գործունեութան ոլորտում այն ամենաշատն էր աչքի ընկնում:

Because he was out standing in his field.

(Ծիծաղ)

(Laughter)

I'm sorry.

Ներողություն եմ խնդրում:

Okay, so these are three things I know to be true.

Այսպես, այս երեք բաները ինձ համար ճշմարտություն են:

But there are plenty of things I have trouble understanding.

Սակայն կան բազմաթիվ բաներ, որոնք ես դժվարությամբ եմ հասկանում:

So I write poems to figure things out.

Այդ պատճառով էլ գրում եմ բանաստեղծություններ, որպեսզի ավելի լավ դրանք հասկանամ:

Sometimes the only way I know how to work through something

Երբեմն, ինչ-որ բան հասկանալու իմ միակ միջոցը

բանաստեղծություն գրելն է:

is by writing a poem.

Sometimes I get to the end of the poem,

Եվ երբեմն, բանաստեղծության վերջում

look back and go, "Oh, that's what this is all about,"

ես հետ եմ նայում և մտածում եմ «ահա թե ինչումն է բանը»:

Իսկ երբեմն, բանաստեղծության վերջում

and sometimes I get to the end of the poem

ես այդպես էլ ոչինչ չեմ հասկանում,

and haven't solved anything,

but at least I have a new poem out of it.

սակայն դրանից մի նոր բանաստեղծություն է ծնվում:

Spoken-word poetry is the art of performance poetry.

Բանավոր պոեզիան դա պոեզիայի կատարման արվեստն է:

I tell people it involves creating poetry

Ես մարդկանց ասում եմ, որ դրա համար հարկավոր է ստեղծել այնպիսի

that doesn't just want to sit on paper,

բանաստեղծություններ, որոնց համար բավարար չէ թղթի վրա մնալը,

that something about it demands it be heard out loud

և դրանց մեջ մի այնպիսի բան կա, որը պահանջում է կամ բարձրաձայն արտասանություն,

or witnessed in person.

կամ անձամբ վկայակոչություն:

When I was a freshman in high school,

Երբ ես անցա բարձր դասարաններ,

I was a live wire of nervous hormones.

ես հորմոնների կծիկ էի,

And I was underdeveloped and over-excitable.

թերզարգացած էի

և գերհուզվող։

And despite my fear

Սակայն, չնայած

of ever being looked at for too long,

բոլորի աչքի առաջ երկար լինելու իմ վախին,

I was fascinated by the idea of spoken-word poetry.

ինձ գայթակղում էր բանավոր պոեզիայի միտքը:

I felt that my two secret loves, poetry and theater,

Ինձ թվում էր, որ իմ երկու թաքնված կրքերը` պոեզիան և թատրոնը

միացել և երեխա են ունեցել,

had come together, had a baby,

երեխա, որին ես պետք է ավելի մոտիկից ճանաչեմ:

a baby I needed to get to know.

Եվ ես որոշեցի փորձել:

So I decided to give it a try.

My first spoken-word poem,

Իմ առաջին բանավոր բանաստեղծությունները

packed with all the wisdom of a 14-year-old,

տասնչորսամյա աղջկա իմաստությամբ լի

was about the injustice

անարդարության մասին էին,

of being seen as unfeminine.

թե ինչպես են քեզ ոչ կանացի ընկալում:

The poem was very indignant,

Բանաստեղծությունը լի էր վրդովմունքով,

և շատ չափազանցրած էր:

and mainly exaggerated,

but the only spoken-word poetry that I had seen up until that point

Այդ պահի դրությամբ միակ բանավոր պոեզիան որ ես գիտեի,

was mainly indignant,

վրդովմունքով լի էր,

so I thought that's what was expected of me.

և ես կարծում էի, որ ինձնից էլ նույն բանն է սպասվում:

The first time that I performed,

Առաջին անգամ երբ ես ելույթ էի ունենում,

the audience of teenagers hooted and hollered their sympathy,

դեռահասների հանդիսատեսը բղավոցներով և սուլոցներով էր արտահայտում իր հավանությունը,

and when I came off the stage, I was shaking.

իսկ ես, բեմից դուրս գալով ամբողջովին դողում էի:

I felt this tap on my shoulder,

Ես զգացի, որ ինչ-որ մեկը ուսիս թակեց,

and I turned around to see

շրջվեցի և տեսա

this giant girl in a hoodie sweatshirt emerge from the crowd.

մի հսկա աղջիկ, ով ամբոխից առանձնացել, եկել էր:

She was maybe eight feet tall

Նա երևի մի երկու մետր կլիներ

and looked like she could beat me up with one hand,

և այնպիսի տեսք ուներ, կարծես կարող է ինձ մի ձեռքով սպանել,

but instead she just nodded at me and said,

սակայն դրա փոխարեն նա գլխով արեց

և ասաց. «Բարև, ես իսկապես զգացի ասածդ, շնորհակալություն»:

"Hey, I really felt that. Thanks."

Ինձ ասես կայծակ հարվածեց:

And lightning struck.

Ես գերված էի:

I was hooked.

I discovered this bar on Manhattan's Lower East Side

Ես մի բար գտա Մանհեթենում, ստորին Իսթսայդում,

որտեղ յուրաքանչյուր շաբաթ անցկացվում էին պոեզիայի երեկոներ խոսափողի մոտ,

that hosted a weekly poetry open Mic,

and my bewildered, but supportive, parents took me

և իմ մոլորված ծնողները սատար կանգնեցին և տարան ինձ այնտեղ,

to soak in every ounce of spoken word that I could.

որպեսզի ես կլանեմ բանավոր ստեղծագործության յուրաքանչյուր կաթիլը:

I was the youngest by at least a decade,

Ես առնվազն տասը տարով փոքր էի մնացած բոլորից,

but somehow the poets at the Bowery Poetry Club

սակայն, չգիտես ինչու, Bowey Poetry Club-ի բանաստեղծներին

didn't seem bothered by the 14-year-old wandering about.

բացարձակ չէր անհանգստացնում կողքից թափառող տասնչորսամյա աղջնակը..

In fact, they welcomed me.

հակառակը, նրանք ինձ ուրախությամբ դիմավորեցին:

And it was here, listening to these poets share their stories,

Եվ հենց այնտեղ, լսելով բանաստեղծներին և նրանց պատմությունները,

ես հասկացա, որ բանավոր պոեզիան պարտադիր չէ որ վրդովմունքով լցված լինի,

that I learned that spoken-word poetry didn't have to be indignant,

այն կարող էր լինել ուրախությամբ և ցավով լցված,

it could be fun or painful

or serious or silly.

լինել լուրջ և հիմար:

The Bowery Poetry Club became my classroom and my home,

Bowery Poetry Club-ը դարձավ իմ դասարանը և իմ տունը:

and the poets who performed

Եվ ելույթ ունեցող բանաստեղծները

encouraged me to share my stories as well.

հրահրում էին ինձ նույնպես կիսվել սեփական պատմություններով:

Never mind the fact that I was 14.

Կարևոր չէ, որ ես ընդամենը 14 տարեկան էի,

They told me, "Write about being 14."

նրանք ասում էին. «Գրի 14 տարեկանի կյանքի մասին»:

So I did and stood amazed every week

Ես այդպես էլ անում էի և յուրաքանչյուր շաբաթ զարմացած կանգնում էի,

երբ այդ փայլուն, մեծահասակ բանաստեղծները

when these brilliant, grown-up poets

laughed with me and groaned their sympathy

ծիծաղում էին ինձ հետ, արտահայտում իրենց հավանությունը,

and clapped and told me, "Hey, I really felt that too."

ծափահարում և ասում. «Հեյ, ես էլ եմ դա զգացել»:

Now I can divide my spoken-word journey

Ես կարող եմ բանավոր ստեղծագործության մեջ իմ ուղին

into three steps.

բաժանել երեք փուլերի:

Step one was the moment I said,

Առաջին քայլը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ ես ասացի.

"I can. I can do this."

«Ես կարող եմ: Ես կարող եմ դա անել»:

And that was thanks to a girl in a hoodie.

Եվ դրանով ես պարտական եմ այն հսկա աղջկան:

Step two was the moment I said,

Երկրորդ քայլը տեղի ունեցավ այն պահին, երբ ես ասացի,

"I will. I will continue.

«Ես կշարունակեմ։ Ես կշարունակեմ դա անել:

I love spoken word. I will keep coming back week after week."

Ինձ դուր է գալիս բանավոր ստեղծագործությունը: Ես կգնամ այստեղ ամեն շաբաթ»:

And step three began

Երրորդ քայլը սկսեց,

when I realized I didn't have to write indignant poems,

երբ ես հասկացա, որ պոեզիայի մեջ պարտադիր չէ վրդովվել,

եթե դա իմը չէ:

if that's not what I was.

There were things that were specific to me,

Կային ինձ հոգեհարազատ բաներ,

and the more that I focused on those things,

և որքան շատ էի ես դրանց վրա կենտրոնանում,

the weirder my poetry got,

ավելի տարօրինակ էին իմ բանաստեղծությունները դառնում,

but the more that it felt like mine.

սակայն, ըստ զգացողությունների, նրանք ավելի շատ իմն էին:

It's not just the adage "Write what you know."

Այստեղ բանը «գրիր այն մասին ինչ գիտես» ասացվածքի մեջ չէ,

It's about gathering up all of the knowledge and experience

այլ նրանում, թե որքան կարևոր է միավորել գիտելիքները և ողջ փորձը,

you've collected up to now

որը կուտակվել է այդ պահի դրությամբ,

to help you dive into the things you don't know.

որպեսզի ընկղմվես այն բաների մեջ, որոնք չգիտես:

I use poetry to help me work through what I don't understand,

Ես օգտագործում եմ պոեզիան որպես օգնություն այն բաների հետ, որոնք չեմ հասկանում,

սակայն յուրաքանչյուր բանաստեղծություն գրելիս ես բերում եմ

but I show up to each new poem

մի պայուսակ, որը լցված է

with a backpack full of everywhere else that I've been.

ողջ նախորդ փորձով:

When I got to university, I met a fellow poet

Երբ գնացի համալսարան, ես ծանոթացա մի բանաստեղծի հետ,

who shared my belief in the magic of spoken-word poetry.

ով կիսում էր իմ համոզմունքը բանավոր պոեզիայի կախարդանքի հանդեպ:

And actually, Phil Kaye and I

Եվ, որքան էլ որ տարօրինակ չէ, Ֆիլ Քեյը և ես,

բոլորովին պատահականորեն միևնույն ազգանունը ունեինք:

coincidentally also share the same last name.

When I was in high school I had created Project V.O.I.C.E.

Երբ ես դպրոցում էի սովորում, ես ստեղծեցի V.O.I.C.E. նախագիծը,

as a way to encourage my friends to do spoken word with me.

որպեսզի հետաքրքրեմ իմ ընկերներին ինձ հետ միասին զբաղվել բանավոր պոեզիայով:

But Phil and I decided to reinvent Project V.O.I.C.E.,

Սակայն մենք Ֆիլի հետ որոշեցինք վերափոխել V.O.I.C.E. նախագիծը,

this time changing the mission

այս անգամ փոխելով բանավոր պոեզիայի

to using spoken-word poetry as a way to entertain,

առաքելությունը, որպեսզի այն զվարճացնի,

educate and inspire.

սովորեցնի և ոգեշնչի:

We stayed full-time students, but in between we traveled,

Մենք շարունակում էինք սովորել, բայց ընդմիջումներում ճանապարհորդում էինք,

performing and teaching

ելույթ էինք ունենում և սովորեցնում էինք

nine-year-olds to MFA candidates,

իննը տարեկան երեխաների և գիտության թեկնածուների

from California to Indiana to India

սկսած Կալիֆորնիայից մինչև Ինդիանա և մինչև Հնդկաստան

to a public high school just up the street from campus.

և մինչև համալսարանի կողքը գտնվող դպրոցները:

And we saw over and over

Եվ մենք ամենուր մշտապես հետևում էինք,

the way that spoken-word poetry

թե ինչպես է բանավոր պոեզիան

cracks open locks.

բացում կողպեքները:

But it turns out sometimes, poetry can be really scary.

Բայց երբեմն պարզվում է,

որ պոեզիան կարող է ուժեղ վախեցնել:

Պարզվում է, որ երբեմն

Turns out sometimes,

you have to trick teenagers into writing poetry.

դեռահասներին պետք է լինում ներգրավել բանաստեղծությունների գրվելու ընթացքի մեջ:

So I came up with lists. Everyone can write lists.

Եվ ես հորինեցի ցուցակներ: Բոլորն էլ կարող են ցուցակներ կազմել:

And the first list that I assign

Առաջին ցուցակը, որը ես հանձնարարում եմ գրել, դա

is "10 Things I Know to be True."

«Տասը բան, որ ինձ համար ճշմարիտ է»:

Եվ այդպես է ստացվում, և դուք էլ ձեզ համար դա կբացահայտեիք,

And here's what happens, you would discover it too

if we all started sharing our lists out loud.

եթե մենք սկսեինք բարձրաձայն կիսվել մեր ցուցակներով:

At a certain point, you would realize that someone has the exact same thing,

Ինչ-որ մի պահի պարզ է դառնում,

որ ինչ-որ մեկի մոտ նույն բանն է գրված,

or one thing very similar,

կամ դա շատ նման է

to something on your list.

ձեր ցուցակից որևէ մի բանի հետ:

And then someone else

Իսկ հետո մեկ ուրիշի մոտ

has something the complete opposite of yours.

կլինի մի բան, որը ամբողջությամբ հակասում է ձերինին:

Third, someone has something you've never even heard of before.

Մեկ ուրիշի մոտ էլ գրված է մի բան, որի մասին դուք նույնիսկ երբեք չեք էլ լսել:

Fourth, someone has something you thought you knew everything about,

Կամ ինչ-որ մեկի մոտ կա մի բան, որի մասին դուք ունեիք ձեր կարծիքը,

but they're introducing a new angle of looking at it.

իսկ նրանք վերցնում են ու դա ներկայացնում բոլորովին նոր անկյունից:

And I tell people that this is where great stories start from --

Եվ ես բացատրում եմ մարդկանց, որ հենց այդպես են ծնվում մեծ պատմությունները,

these four intersections

այս չորս հատումները,

of what you're passionate about

այն ամենի ինչ ձեզ իսկապես գրավում է

and what others might be invested in.

և ուրիշների ներդրման:

And most people respond really well to this exercise.

Եվ մարդկանց մեծամասնությունը շատ լավ է արձագանքում այս վարժությանը:

But one of my students, a freshman named Charlotte,

Շարլոթ անունով մի ուսանողուհի ունեի,

was not convinced.

որին շատ դժվար էր համոզել:

Charlotte was very good at writing lists, but she refused to write any poems.

Շարլոթը շատ լավ ցուցակներ էր կազմում, սակայն միանգամայն հրաժարվում էր բանաստեղծություն գրել:

"Miss," she'd say, "I'm just not interesting.

«Օրիորդ», ասում էր նա, «Ես ուղղակի անհետաքրքիր եմ։

I don't have anything interesting to say."

Չկա մի որևէ հետաքրքիր բան, ինչի մասին, որ ես կարողանայի պատմել»:

So I assigned her list after list,

Ես նրան տարբեր ցուցակներ էի հանձնարարում, մեկը մյուսի հետևից,

and one day I assigned the list

և մի օր ես նրան հանձնարարեցի կազմել ցուցակ.

"10 Things I Should Have Learned by Now."

«Տասը բաներ, որոնք պետք է սովորած լինեի մինչ այժմ»:

Number three on Charlotte's list was,

Շարլոթի ցուցակի երրորդ կետում գրված էր.

"I should have learned not to crush on guys

«Ես արդեն պետք է սովորած լինեի չսիրահարվել ինձնից

three times my age."

երեք անգամ մեծ տղամարդկանց»:

I asked her what that meant,

Ես հարցրեցի նրան, թե ինչ նա նկատի ուներ,

and she said, "Miss, it's kind of a long story."

և նա պատասխանեց. «Օրիորդ, դա երկար պատմություն է»:

And I said, "Charlotte, it sounds pretty interesting to me."

Որին ես պատասխանեցի. «Շարլոթ, ինձ դա շատ հետաքրքիր է»:

And so she wrote her first poem,

Այդպես նա գրեց իր առաջին բանաստեղծությունը,

a love poem unlike any I had ever heard before.

սիրո բանաստեղծություն, որը նման չէր մինչև այդ իմ լսած որևէ բանի:

Բանաստեղծությունը սկսվում էր այսպես.

And the poem began,

"Anderson Cooper is a gorgeous man."

«Անդերսոն Կուպերը հիանալի տղամարդ է»։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

«Դուք նրան «60 րոպեների» մեջ տեսե՞լ եք

"Did you see him on 60 Minutes,

racing Michael Phelps in a pool --

Մայքլ Ֆելպսի հետ մրցավազքով լողալիս,

nothing but swim trunks on --

սոսկ լողավարտիքով,

diving in the water, determined to beat this swimming champion?

սուզվելով ջրի մեջ այս լողի չեմպիոնին հաղթելու պատրաստակամությամբ:

Լողից հետո նա իր սպիտակ մազերը թափահարեց

After the race, he tossed his wet, cloud-white hair

and said, 'You're a god.'

և ասաց. «Դու աստված ես»:

No, Anderson, you're the god."

Ոչ, Անդերսոն, աստվածը դու ես»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Now, I know that the number one rule to being cool

Այժմ ես հասկանում եմ, որ անվրդով լինելու առաջին օրենքը,

դա հանգիստ ձևանալն է,

is to seem unfazed,

to never admit that anything scares you

երբեք չխոստովանելը, որ ձեզ ինչ-որ բան վախեցնում է,

կամ տպավորություն է գործում ձեզ վրա, կամ հիացմունք է առաջացնում:

or impresses you or excites you.

Somebody once told me

Մի ժամանակ ինձ ինչ-որ մեկը ասել էր,

it's like walking through life like this.

որ դա նման է երբ քայլում ես կյանքով այսպես։

You protect yourself

Պաշպանում ես ինքդ քեզ

from all the unexpected miseries or hurt that might show up.

բոլոր անկանխատեսելի տառապանքներից և հնարավոր ցավից:

But I try to walk through life like this.

Բայց ես փորձում եմ քայլեմ կյանքով այսպես:

And yes, that means catching all of those miseries and hurt,

Այո, ես կբռնեմ բոլոր այդ տանջանքները և ցավը,

but it also means that when beautiful, amazing things

բայց դրա հետ մեկտեղ նաև հիանալի, գեղեցիկ բաներ,

որոնք ուղղակի ընկնում են երկնքից,

just fall out of the sky,

I'm ready to catch them.

և ես պատրաստ եմ դրանք բռնել:

I use spoken word to help my students

Ես կիրառում եմ բանավոր ստեղծագործությունը, որպեսզի օգնեմ իմ աշակերտներին

rediscover wonder,

կրկին բացահայտել հրաշքը,

to fight their instincts to be cool and unfazed

հաղթահարել սեփական բնազդը լինել անվրդով և հանգիստ,

and, instead, actively pursue being engaged with what goes on around them,

և դրա փոխարեն ակտիվորեն մասնակցել այն ամենի մեջ, ինչ տեղի է ունենում իրենց շուրջը,

so that they can reinterpret and create something from it.

որպեսզի նրանք կարողանան դա մեկնաբանել և ստեղծել ինչ-որ մի նոր բան:

It's not that I think that spoken-word poetry

Ոչ, ես չեմ կարծում, որ բանավոր պոեզիան

դա արվեստի կատարյալ ձև է:

is the ideal art form.

I'm always trying to find the best way to tell each story.

Ես միշտ փորձում եմ գտնել պատմությունը պատմելու լավագույն միջոցը:

I write musicals; I make short films alongside my poems.

Բանաստեղծություններից բացի ես մյուզիքլներ եմ գրում, կարճամետրաժ ֆիլմեր նկարում:

But I teach spoken-word poetry

Սակայն ես բանավոր պոեզիա եմ դասավանդում

քանի որ այն հասանելի է:

because it's accessible.

Ոչ բոլորը կարող են երաժշտություն կարդալ,

Not everyone can read music or owns a camera,

ոչ բոլորը տեսախցիկ ունեն,

but everyone can communicate in some way,

բայց բոլորն էլ այսպես թե այնպես շփվել կարող են,

and everyone has stories that the rest of us can learn from.

և բոլորն էլ ունեն պատմություններ,

որոնց մեջ սովորելու բան կա:

Plus, spoken-word poetry allows for immediate connection.

Բացի այդ, բանավոր պոեզիան օգնում է ակնթարթային կապ հաստատել:

Մարդիկ հաճախ իրենց միայնակ են զգում,

It's not uncommon to feel like you're alone

կամ չհասկացված,

or that nobody understands you,

but spoken word teaches

սակայն բանավոր պոեզիան սովորեցնում է,

that if you have the ability to express yourself

որ եթե ունեք ինքնաարտահայտվելու ունակություն

and the courage to present those stories and opinions,

և սեփական պատմություններով և կարծիքներով կիսվելու խիզախություն,

you could be rewarded

ապա որպես պարգև կստանաք

with a room full of your peers,

ձեր հասակակիցներով լցված մի սենյակ,

or your community, who will listen.

կամ մի համայնք, որը կլսի:

And maybe even a giant girl in a hoodie

Եվ հնարավոր է, որ մի հսկա աղջիկ,

who will connect with what you've shared.

ինչ-որ հարազատ բան զգա նրանում, ինչով դուք կիսվել եք:

And that is an amazing realization to have,

Իսկ դա մի չտեսնված գիտակցում է,

especially when you're 14.

հատկապես 14 տարեկանում:

Plus, now with YouTube,

Իսկ հիմա YouTube-ի հետ,

that connection's not even limited to the room we're in.

այդ կապը չի սահմանափակվում այն սենյակով, որտեղ որ գտնվում եք:

I'm so lucky that there's this archive of performances

Իմ բախտը շատ բերել է, որ կա ելույթների արխիվ,

որոնցով ես կարող եմ կիսվել իմ աշակերտների հետ:

that I can share with my students.

It allows for even more opportunities

Դա նրանց էլ ավելի շատ հնարավորություններ է տալիս,

գտնել իրենց հոգեհարազատ բանաստեղծություն

for them to find a poet or a poem that they connect to.

կամ բանաստեղծ:

Once you've figured this out,

Բավականին գայթակղիչ է, երբ դա գիտակցում ես,

it is tempting to keep writing the same poem,

բավականին գայթակղիչ է շարունակել գրել նույն բանաստեղծությունը,

or keep telling the same story, over and over,

կամ պատմել նույն պատմությունը նորից ու նորից,

once you've figured out that it will gain you applause.

երբ հասկանում ես, որ դա ծափահարություններ կբերի:

It's not enough to just teach that you can express yourself.

Բավարար չէ միայն սովորել այն բանին, որ յուրաքանչյուրը կարող է ինքնաարտահայտվել,

You have to grow and explore

հարկավոր է աճել, սովորել

and take risks and challenge yourself.

ռիսկի գնալ և մարտահրավել նետել ինքդ քեզ:

And that is step three:

Եվ դրանում է հանդիսանում երրորդ քայլը`

infusing the work you're doing

սեփական աշխատանքները լցնել

with the specific things that make you you,

ձեզ հատուկ բաներով,

even while those things are always changing.

նույնիսկ եթե դրանք մշտապես փոխվում են:

Because step three never ends.

Քանի որ երրորդ քայլը երբեք ավարտին չի հասնում:

But you don't get to start on step three,

Սակայն չի կարելի սկսել երրորդից,

until you take step one first:

քանի դեռ չես անցել առաջին քայլը: Ես կարող եմ:

"I can."

Ես շատ ճամփորդում եմ, երբ դասավանդում եմ,

I travel a lot while I'm teaching,

and I don't always get to watch all of my students reach their step three,

սակայն ոչ միշտ է հաջողվում տեսնել երրորդ քայլի հասած աշակերտների,

բայց Շարլոթի հետ բախտս բերել է,

but I was very lucky with Charlotte,

որ ես տեսել եմ նրա ճանապարհի զարգացումը:

that I got to watch her journey unfold the way it did.

I watched her realize

Ես տեսա, թե ինչպես նա գիտակցեց,

that, by putting the things that she knows to be true into the work she's doing,

որ իր բանաստեղծության մեջ ներդնելով այն բաները, որոնք իր համար ճշմարիտ էին,

she can create poems that only Charlotte can write,

նա կարող էր գրել բանաստեղծություն, որը միայն իրեն էր հատուկ,

about eyeballs and elevators and Dora the Explorer.

բիբերի մասին, վերելակների և Դորա հետազոտողի մասին:

And I'm trying to tell stories only I can tell --

Իսկ ես փորձում եմ պատմել այնպիսի պատմություններ, որոնք կարող եմ միայն ես պատմել,

ինչպես, օրինակ, այս պատմությունն է:

like this story.

I spent a lot of time thinking about the best way to tell this story,

Ես շատ երկար մտածում էի, թե որն է այս պատմությունը պատմելու լավագույն ձևը

and I wondered if the best way

և մտածում էի, թե արդյոք ավելի լավ կլինի

was going to be a PowerPoint, a short film --

ստեղծել ներկայացում, թե կարճամետրաժ ֆիլմ նկարահանել...

And where exactly was the beginning, the middle or the end?

որտեղ որ ճշգրտորեն լինեին սկիզբ, միջին մաս և ավարտ:

I wondered whether I'd get to the end of this talk

Եվ ինձ հետաքրքիր էր իմանալ, ավարտելով այս ելույթը,

and finally have figured it all out, or not.

թե արդյոք ես վերջապես կհասկանամ ինչն ինչոց է, թե ոչ:

And I always thought that my beginning was at the Bowery Poetry Club,

Եվ ես միշտ կարծում էի, որ իմ սկիզբը եղել է Bowery Poetry Club-ում,

սակայն հնարավոր է, որ ամեն ինչ շատ ավելի շուտ է սկսվել:

but it's possible that it was much earlier.

In preparing for TED,

Երբ ես պատրաստվում էի TED-ին,

I discovered this diary page in an old journal.

ես իմ հին օրագրի մեջ մի էջ տեսա:

I think December 54th was probably supposed to be 24th.

Կարծում եմ, դեկտեմբերի 54-ը ամենայն հավանականությամբ 24 պետք է լիներ:

It's clear that when I was a child,

Պարզ է, որ երեխա ժամանակ,

I definitely walked through life like this.

ես միանշանակ այդպես էի քայլում կյանքով:

I think that we all did.

Մենք բոլորս այդպես էինք քայլում:

I would like to help others rediscover that wonder --

Ես կցանկանաի օգնել ուրիշներին վերաբացահայտել իրենց համար այդ հրաշքը...

to want to engage with it, to want to learn,

ցանկությունը դրան մասնակցելու, ճանաչելու,

to want to share what they've learned,

և կիսվելու գիտելիքներով,

what they've figured out to be true

այն բանի, ինչը ճանաչվում է, որպես ճշմարտություն,

and what they're still figuring out.

և նրա, որը դեռ անհասկանալի է:

So I'd like to close with this poem.

Ես ուզում եմ ավարտել մի պոեմով:

Երբ ռմբակոծում էին Հիրոշիման,

When they bombed Hiroshima,

the explosion formed a mini-supernova,

պայթյունից մի փոքր գերնոր աստղ առաջացավ,

so every living animal, human or plant

և բոլոր կենդանիները, մարդիկ և բույսերը,

that received direct contact with the rays from that sun

որոնք ուղղակի կոնտակտի մեջ մտան

այդ արևի ճառագայթների հետ

was instantly turned to ash.

ակնթարթորեն մոխիրի վերածվեցին:

And what was left of the city soon followed.

Եվ քաղաքի մնացորդներին նույն ճակատագիրն ընկավ:

The long-lasting damage of nuclear radiation

Միջուկային ճառագայթման արդյունքում

caused an entire city and its population

ողջ քաղաքը և նրա բնակչությունը

to turn into powder.

վերածվեց ավազի:

When I was born, my mom says I looked around the whole hospital room

Իմ մայրը պատմում է, որ երբ ես ծնվեցի, ես նայեցի ողջ հիվանդանոցային պալատին

մի հայացքով, որն ասում էր. «Սա՞: Ես սա արդեն արել եմ»:

with a stare that said, "This? I've done this before."

She says I have old eyes.

Նա ասում է որ ես ծեր աչքեր ունեմ:

When my Grandpa Genji died, I was only five years old,

Երբ իմ Գենջի պապիկը մահացավ, ես ընդամենը հինգ տարեկան էի,

but I took my mom by the hand and told her,

բայց ես վերցրեցի մորս ձեռքը և ասացի,

"Don't worry, he'll come back as a baby."

«Մի անհանգստացիր, նա կվերադառնա որպես մանկիկ»:

And yet, for someone who's apparently done this already,

Եվ ինչևէ, որպես մի մարդ, ով այստեղ, ակնհայտորեն, առաջին անգամ չէ,

I still haven't figured anything out yet.

ես ոչինչ չեմ հասկացել:

My knees still buckle every time I get on a stage.

Ծնկներս դողում են ամեն անգամ, երբ ես բեմ եմ դուրս գալիս:

My self-confidence can be measured out

Իմ ինքնավստահությունը կարելի է չափել

in teaspoons mixed into my poetry,

թեյի գդալով, որը խառնված է իմ բանաստեղծություններին,

and it still always tastes funny in my mouth.

որոնք չնայած այդ ամենին, միշտ տարօրինակ համ ունեն:

But in Hiroshima, some people were wiped clean away,

Սական Հիրոշիմայում, որոշ մարդկանց պարզապես սրբեց, տարավ,

leaving only a wristwatch or a diary page.

թողնելով միայն ձեռքի ժամացույցը կամ օրագրի էջը:

So no matter that I have inhibitions to fill all my pockets,

Եվ կարևոր չէ, որ իմ բարդույթներն այնքան են, որ կարող եմ բոլոր գրպաններս լցնել,

ես միևնույն է փորձում եմ,

I keep trying,

hoping that one day I'll write a poem

հույս ունենալով երբևէ գրել մի բանաստեղծություն,

I can be proud to let sit in a museum exhibit

որն արժանի կհամարեմ դառնալ թանգարանի նմուշ,

as the only proof I existed.

որպես իմ գոյության ապացույց:

Ծնողներս ինձ Սարա են անվանել,

My parents named me Sarah, which is a biblical name.

որն աստվածաշնչյան անուն է:

In the original story, God told Sarah she could do something impossible, and --

Առաջնային պատմության մեջ Աստված ասաց Սարային, որ նա կարող է անել անհնարինը,

և նա ծիծաղեց,

she laughed,

because the first Sarah,

քանի որ առաջին Սարան,

she didn't know what to do with impossible.

չգիտեր, թե ինչ անել անհնարինի հետ:

And me?

Իսկ ե՞ս: Դե ես էլ չգիտեմ,

Well, neither do I,

but I see the impossible every day.

բայց ես ամեն օր տեսնում եմ անհնարինը:

Impossible is trying to connect in this world,

Անհնար է ձգտել այս աշխարհում կապ գտնել,

trying to hold onto others while things are blowing up around you,

փորձելով կախվել ուրիշներից, երբ շուրջը ամեն ինչ պայթում է,

իմանալով, որ քանի դեռ դու խոսում ես,

knowing that while you're speaking,

նրանք ոչ միայն սպասում են իրենց արտահայտելու հերթին, նրանք քեզ լսում են:

they aren't just waiting for their turn to talk -- they hear you.

Նրանք զգում են նույն բանը, ինչ դու,

They feel exactly what you feel

at the same time that you feel it.

այն նույն պահին, երբ դու դա զգում ես:

It's what I strive for every time I open my mouth --

Դա այն է, ինչին ես ձգտում եմ ամեն անգամ, երբ բացում եմ բերանս,

that impossible connection.

այդ անհնար կապին:

There's this piece of wall in Hiroshima

Հիրոշիմայում կա մի պատ,

that was completely burnt black by the radiation.

որն ամբողջովին այրվել է ճառագայթումից:

But on the front step, a person who was sitting there

Սակայն աստիճաններին մի մարդ էր նստած,

blocked the rays from hitting the stone.

ով խոչընդոտել է, որ ճառագայթները հասնեն պատին:

Հիմա միայն մնացել է

The only thing left now

is a permanent shadow of positive light.

դրական լույսի հավերժական մի շողք:

Ատոմային ռումբից հետո

After the A-bomb,

specialists said it would take 75 years

մասնագետներն ասացին, որ 75 տարի կպահանջվի,

for the radiation-damaged soil of Hiroshima City

որպեսզի Հիրոշիմա քաղաքի վնասված հողը

to ever grow anything again.

նորից սկսի կյանք տալ:

But that spring, there were new buds popping up from the earth.

Սակայն այդ գարուն, առաջին ցողունները դուրս եկան հողից:

When I meet you, in that moment,

Երբ ես հանդիպում եմ ձեզ, այդ պահին,

I'm no longer a part of your future.

ես այլևս ձեր ապագայի մասը չեմ:

I start quickly becoming part of your past.

Ես արագ դառնում եմ ձեր անցյալը:

But in that instant, I get to share your present.

Սակայն այդ պահին, ես կիսում եմ ձեզ հետ ձեր ներկան:

And you, you get to share mine.

Իսկ դուք ինձ հետ` իմը:

And that is the greatest present of all.

Դա էլ հենց ամենամեծ նվերն է:

So if you tell me I can do the impossible --

Այնպես որ, եթե դուք ինձ խնդրեք անհնարինն անել,

ես ամենայն հավանականությամբ կծիծաղեմ:

I'll probably laugh at you.

I don't know if I can change the world yet,

Ես դեռ չգիտեմ, թե արդյոք կկարողանամ փոխել աշխարհը,

because I don't know that much about it --

չէ՞ որ ես նրա մասին այդքան քիչ բան գիտեմ,

and I don't know that much about reincarnation either,

ես նաև քիչ գիտեմ վերամարմնավորման մասին,

սակայն եթե դուք ինձ շատ ծիծաղեցնեք,

but if you make me laugh hard enough,

ես կարող եմ նաև մոռանալ, թե սա որ դարն է:

sometimes I forget what century I'm in.

This isn't my first time here. This isn't my last time here.

Ես այստեղ առաջին անգամը չեմ, ոչ էլ վերջին:

Ես դեռ շատ բառեր կարտասանեմ:

These aren't the last words I'll share.

But just in case, I'm trying my hardest

Բայց ամեն դեպքում իմացեք, որ ես իմ ողջ ուժերի սահմաններում փորձում եմ

to get it right this time around.

այս անգամ ամեն ինչ ճիշտ անել:

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thank you.

(Applause)

Շնորհակալություն:

Thank you.

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Շնորհակալություն:

Thank you.

(Applause)

(Ծափահարություններ)